توانمندسازی شناختی

امروزه سازمان ها برای فائق آمدن بر مشکلات و تنگناهای خود نیازمند افرادی توانمند و دارای تفکر خلاق هستند. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ابعاد توانمندسازی شناختی در عادات خلاقیت مربیان شهر اراک است. روش ﺗﺤﻘیﻖ ﺗﻮﺻیﻔی- پیمایشی و بصورت میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل مربیان هیات های ورزشی استان بود (485= N) که براساس جدول مورگان تعداد (214=n ) به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های توانمندسازی استاندارد اسپیریتزر(87 /0= α) و پرسشنامه محقق ساخته عادات خلاقیت بود(9 /0= α). برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس فریدمن و t مستقل استفاده شد. اطلاعات حاصل از این تحقیق نشان داد که ضریب همبستگی میان توانمندسازی شناختی و عادات خلاقیت مربیان 612/0 بود. بین ابعاد توانمندسازی شناختی مربیان تفاوت معناداری وجود داشت(873/96= 2χ، 05/0>P). احساس حق انتخاب، احساس شایستگی، احساس موثر بودن و احساس معنادار بودن، اولویت اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند. در تعیین اولویت عادات خلاقیت مربیان با استفاده از آزمون فریدمن (354/51= 2χ، 05/0>P)، تحمل ابهام، گوش فرا دادن به ندای درون، استفاده از تفکر جانبی برای یافتن فرضیات به ترتیب در اولویت اول تا سوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج تحقیق، چنانچه سازمان برنامه های توانمند سازی را به اجرا درآورده و بر مؤلفه های آن تاکید کند، می تواند امیدوار باشد که از مزایای خلاقیت افراد درکار بهره برداری نماید.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی مدل توانمندسازی شناختی اعضای هیات علمی در محیط های یادگیری تلفیقی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کیفی دربرگیرنده کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه های پیام نور شهرستان اصفهان در سال 95-96 بود و تعداد 15 نفر با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش کار: در این پژوهش مولفه های توانمندسازی شناختی به روش اسنادی و کدگذاری محوری شناسایی شده و با استفاده از آزمون فریدمن اولویت بندی شدند. پس از طراحی مدل، این مدل براساس نظر خبرگان طی دو مرحله به صورت صوری و محتوایی اعتباریابی شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش باز آزمایی در نرم افزار SPSS.20 بررسی شد. یافته ها: مقوله توانمندسازی شناختی، 5 شاخص مشتمل بر رشد حرفه ای، دانش پژوهشی، مدیریت، روش های آموزشی و تدریس، غنی سازی شغل و 26 مؤلفه شناسایی شد. مؤلفه های مشارکت در فعالیت ها، فعالیت در کارگاه با گروه های کوچک و خودکارآمدی و استقلال دارای بیشترین اولویت و مؤلفه های برنامه ریزی درسی، مهارت پژوهشی و تصمیم گیری دارای کمترین اولویت بودند. مدل از مؤلفه های مدیریت، دانش پژوهشی، روش های آموزشی و تدریس، رشد حرفه ای و غنی سازی شغل تشکیل شد. اعتبار مدل نیز براساس ضریب هماهنگی کندال و درصد توافق خبرگان تأیید شد و پایایی بازآزمایی آن 754/0 گزارش شد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه مدل نهایی طراحی شده از مراحل دلفی مورد تأیید و توافق بالای خبرگان قرار دارد، می تواند به عنوان معیاری برای انجام پژوهش های آتی در حوزه توانمندسازی شناختی اعضای هیات علمی در محیط های یادگیری تلفیقی کاربرد داشته باشد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر اثربخشی توانمندسازی شناختی حالات ذهنی بر بازشناسی بیان چهره ای هیجان در افراد وابسته به مواد بود . روش: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. تعداد 30 نفر فرد وابسته به مواد با شرایط یکسان از نظر سن، تحصیلات، شغل و... انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. شرکت کنندگان به آزمون اکمن (بازشناسی بیان چهره ای هیجان) در پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. گروه آزمایش تحت مداخله برنامه توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) قرار گفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) بر بازشناسی بیان چهره ای هیجان در افراد وابسته به مواد موثر است. در واقع برنامه ترمه بیان چهره ای هیجان را در افراد وابسته به مواد بهبود داده است. نتیجه گیری : بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان از برنامه توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) در تقویت بیان چهره ای هیجان افراد وابسته به مواد استفاده کرد.

هدف کلی تحقیق بررسی تأثیر توانمندسازی شناختی بر حافظه کاری و یادگیری مشاهده ای مهارت پرتاب دارت کودکان بود. 40 دانش آموز 11-10 ساله به صورت در دسترس انتخاب شدند. در مرحله اول توانمندسازی شناختی و در مرحله دوم یادگیری مشاهده ای پرتاب دارت انجام گرفت. در مرحله اول، ابتدا پیش آزمون شناختی گرفته شد، براساس سن و نمرات پیش آزمون افراد به دو گروه 20 نفره همگن تمرین شناختی و بدون تمرین شناختی تقسیم شدند. به گروه شناختی 8 جلسه 45 دقیقه ای تمرینات توانمندسازی شناختی داده شد. سپس افراد در پس آزمون شناختی شرکت کردند. آزمون شناختی با استفاده از نرم افزار کرسی بلک (حافظه کاری) انجام گرفت. در مرحله دوم، هر کدام از گروه های مرحله اول به دو گروه 10 نفری مشاهده ای+بدنی و بدنی تقسیم شدند. پس از شرکت در پیش آزمون پرتاب دارت، مرحله تمرین دارت (سه جلسه 20 پرتابی) به صورت مشاهده ای و بدنی بود. گروه مشاهده ای+بدنی علاوه بر پرتاب ویدئو مدل ماهر پرتاب دارت را مشاهده کردند. پس آزمون شناختی در انتها گرفته شد. از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری2*3 و 2*4 استفاده شد. نتایج نشان داد که حافظه کاری گروه شناختی به طور معناداری بهتر از گروه غیرشناختی بود. گروه شناختی+ مشاهده ای+ بدنی در پس آزمون دارت به طور معناداری بهتر از سایر گروه ها عمل کرد. به نظر می رسد که توانمندسازی شناختی موجب تسهیل یادگیری از طریق مشاهده می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی نرم افزار توانمندسازی شناختی «کاپیتان لاگ» بر حافظه فعال دیداری و استدلال سیال دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون _ پس آزمون _ پیگیری و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان 8تا12ساله شهر اصفهان در سال تحصیلی 9۹-9۸ بود. به روش نمونه گیری دردَسترس، 30 کودک انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 30دقیقه ای مداخله آموزشی انفرادی، طبق پروتکل مبتنی بر نرم افزار توانمندسازی شناختی کاپیتان لاگ دریافت کرد. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس هوش وکسلر کودکان ویرایش پنجم (2014) استفاده شد. داده ها با روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر به وسیله نرم افزار SPSS23 تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان داد بین نمرات پس آزمون دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.05) پیگیری یک ماهه نتایج نشان دهنده ثبات نتایج بود. نتیجه گیری: نرم افزار کاپیتان لاگ روش مداخله اثربخشی برای بهبود حافظه فعال دیداری و استدلال سیال است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی در پیش بینی سازگاری اجتماعی معلمان ابتدایی شهر سقز با روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان شهر سقز در سال تحصیلی 99-98 بودند که تعداد آن ها برابر با 850 نفر بوده و به شیوه نمونه گیری در دسترس تعداد 288 نفر بر اساس جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر، مهارت های ارتباطی جرابک و سازگاری اجتماعی SAS پی کل و ویسمن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی با سازگاری اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین متغیرهای مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی توان پیش بینی سازگاری اجتماعی را دارند.

امروزه، صاحب نظران و نهادهای توسعه، کارآفرینی روستایی را مداخله ای راهبردی برای ارتقای توسعه روستایی و تسریع در روند آن می دانندکه نقشی مهم در کاهش فقر و توسعه عدالت اجتماعی و نیز ایجاد فرصت های شغلی فراوان برای روستاییان دارد. بر این اساس،  مطالعه حاضر، با هدف توسعه کارآفرینی روستایی، در پی پاسخ بدین پرسش بود که «چگونه می توان از طریق مطالعه نقش میانجی توانمندسازی روستاییان، موجب بهبود عملکرد زیست بوم و توسعه کارآفرینی در فضای روستایی کشور ایران شد؟». پژوهش کاربردی حاضر، با بهره گیری از روش کمی و راهبرد مدل سازی معادلات ساختاری، به روش حداقل مربعات جزیی با رویکرد PLS انجام شد. گردآوری داده های پژوهش از طریق تکمیل 102 پرسشنامه محقق ساخت روا و پایا با روش نمونه گیری خوشه ای در بازه زمانی 1399-1398 صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که دو جریان توانمندساز شناختی شامل توانمندسازهای فردی، گروهی و بنگاهی و جریان توانمندساز عاطفی یا روان شناختی با تأثیرپذیری از ابعادی همچون رفع موانع و بهبود محیط کسب و کار روستایی، حمایت و پشتیبانی از کسب و کارهای روستایی، طرح و برنامه روستایی، و اهداف و ارزش های کارآفرینی روستایی، می توانند منجر به توسعه کارآفرینی روستایی با شاخص هایی همچون ایجاد و یا حفظ و توسعه کسب و کارهای روستایی و یا کارآفرینی اجتماعی روستایی شوند. در پایان، بر اساس یافته های پژوهش، چند پیشنهاد کاربردی از جمله آگاهی افزایی در خصوص مؤلفه های توانمندساز در سه سطح فرد، گروه و بنگاه به کسب و کارهای روستایی، نقش آفرینی مربیان و مرشدان کسب و کارهای روستایی، نقش آفرینی های چندگانه دولت کارآفرین و نقش آفرینی کلیدی و حیاتی جوامع محلی ارائه شد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه امکان سنجی آموزش چند حسی و توانمندسازی شناختی بر سرعت پردازش، حافظه کاری و هماهنگی دیداری-حرکتی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری مورد پژوهش شامل کلیه کودکان دارای اختلال یادگیری ریاضی پایه دوم تا پنجم مراجع کننده به مراکز اختلال یادگیری شهرستان رشت در سال تحصیلی 1402 - 1401 بود. حجم نمونه به صورت هدفمند شامل 45 کودک بود که تشخیص اختلال یادگیری ریاضی را دریافت کردند و به طور تصادفی در سه گروه 15 نفره گمارده شدند (2گروه آزمایش و گروه گواه). ابزار پژوهش شامل نسخه چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان (WISC-IV، 2003)، جهت ارزیابی سرعت پردازش و حافظه کاری، آزمون تشخیصی ایران کی مت (KMDT، 1988)، آزمون مهارت های دیداری - حرکتی بندر گشتالت (BVMGT، 1938) و آزمون ماتریس های پیشرونده ریون (PMRT،1936) بود. داده ها با روش اماری تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین سرعت پردازش، حافظه کاری و هماهنگی دیداری-حرکتی در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری در سطح (05/0> p) وجود داشت. علاوه بر این، بین میزان اثر بخشی دو مداخله تفاوت معناداری وجود نداشت ( 05/0P> ). بنابراین هر دو مداخله جهت بهبود سرعت پردازش، حافظه کاری و هماهنگی دیداری-حرکتی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی مفید واقع می گردد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی توانمندسازی شناختی حالات ذهنی بر توانایی ذهن خوانی افراد وابسته به مواد بود. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. تعداد 30 فرد وابسته به مواد با شرایط یکسان از نظر سن، تحصیلات، شغل و... انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. شرکت کنندگان به آزمون ذهن خوانی از طریق چشم (آزمون بارون-کوهن) در پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. گروه آزمایش تحت مداخله برنامه توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) قرار گرفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) بر توانایی ذهن خوانی (نظریه ذهن) در افراد وابسته به مواد موثر است. در واقع برنامه ترمه، توان ذهن خوانی از طریق چشم را در افراد وابسته به مواد بهبود داده است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر می توان از برنامه توانمندسازی شناختی (برنامه ترمه) در توانایی ذهن خوانی از طریق چشم را برای افراد وابسته به مواد استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر اخلاق حرفه ای بر چابکی سازمانی با نقش میانجی توانمند سازی شناختی در آموزش و پرورش منطقه ۵ شهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف، کاربردی؛ برحسب زمان اجرای پژوهش، مقطعی؛ برحسب نوع داده، کمی؛ برحسب روش گرداوری داده ها و یا ماهیت و روش پژوهش، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش منطقه 5 تهران به تعداد 403 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای و از طریق فرمول کوکران، تعداد 270 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد اخلاق حرفه ای کادوزیر (2002)، پرسشنامه چابکی سازمانی شریفی و ژانگ (1999) و پرسشنامه توانمندسازی شناختی اسپریتز (1995) استفاده شد. به منظور سنجش روایی از روایی محتوا و سازه و به منظور سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی استفاده شد که ضرایب به دست آمده نشان دهنده روایی و پایایی مناسب ابزار بودند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در دو بخش توصیفی (میانگین، انحراف معیار، جدول، شکل و نمودار) و استنباطی (مدلسازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار LISREL-v8.80 انجام گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان دادند اخلاق حرفه ای بر چابکی سازمانی (0.42) تاثیر دارد؛ اخلاق حرفه ای بر توانمندسازی شناختی (0.88) تأثیر دارد؛ توانمندسازی شناختی بر چابکی سازمانی (0.57) تأثیر دارد؛ در تأثیر اخلاق حرفه ای بر چابکی سازمانی متغیر توانمندسازی شناختی نقش میانجی دارد (0.93).