مطالب مرتبط با کلیدواژه
۴۰۱.
۴۰۲.
۴۰۳.
۴۰۴.
۴۰۵.
۴۰۶.
۴۰۷.
۴۰۸.
۴۰۹.
۴۱۰.
۴۱۱.
۴۱۲.
۴۱۳.
۴۱۴.
۴۱۵.
۴۱۶.
۴۱۷.
۴۱۸.
۴۱۹.
۴۲۰.
ارزیابی
منبع:
شهر پایدار دوره ۳ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳
107 - 124
حوزه های تخصصی:
اندیشمندان حوزه شهری بر این اصل تأکید دارند که هدف مداخلات طراحی شهری در پروژه های شهری تغییر تجربیات آن فضا برای استفاده کنندگان از آن است. فضاهای عمومی شهری در تلاش برای خلق حسی به یادماندنی و ایجاد شادی در حاضرین در فضا طراحی شده اند، به طوری که حتی افرادی که از این مراکز بازدید می کنند می توانند به استفاده از حواس پنج گانه خود مجموعه ای از تجربیات عاطفی کسب شده در فضا را توصیف کنند؛ تجربیاتی که نسبت به مکانی دیگر می توانند بسیار متفاوت باشند. در ایران، به جز پژوهش های اندک، آن هم بیشتر با رویکردی روان شناختی و با محور قرار دادن فرآیندهای ذهنی منجر به شادی یا ناشادی، توجه درخوری به این موضوع نشده است. بر اساس گزارش جهانی شادی در سال 2019 ایران از بین 153 کشور در جایگاه 118 قرار دارد. در پژوهش حاضر هدف بررسی و تبیین معیارهای اثرگذار بر شادی و نشاط اجتماعی شهروندان در فضاهای عمومی تبریز می باشد. به منظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که به طورکلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافته های پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی-اکولوژیک، ابعاد ادراکی-معنایی، ابعاد فرهنگی-اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی-مدیریتی، ابعاد فردی-شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی می باشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهم ترین بعدی است که نقش مهم تری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیش ترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا می کنند و بایستی در برنامه ریزی های مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند.
سنجش و ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح جامع شهری صفاشهر
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۲
121 - 141
حوزه های تخصصی:
طرح های جامع شهری به عنوان راهنمای توسعه شهرها، از اهمیت ویژه ای در سلسله مراتب برنامه ریزی شهری برخوردارند. این طرح ها که مهم ترین ابزار هدایت و توسعه نظام مند شهرها می باشند علی رغم حدود نیم قرن سابقه در ایران، تاکنون جایگاه مناسب و لازم را در نظام برنامه ریزی نیافته است. یکی از اقداماتی که می تواند در جریان اصلاح روندهای نادرست و مشکلات طرح جامع مورد توجه قرار گیرد ارزیابی میزان تحقق پذیری این طرح ها است به نحوی که مشخص شود چه میزان پیشنهادهای مطرح شده در آنان به مرحله اجرا رسیده و محقق شده اند. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی میزان تحقق پذیری طرح جامع مصوب سال 1390 شهر صفاشهر می پردازد. روش پژوهش اتخاذ شده توصیفی - تحلیلی بوده که از مطالعات کتابخانه ای، بررسی های میدانی، ابزار پرسشنامه و نظرات متخصصان ذیربط با موضوع جهت حصول اهداف آن بهره گرفته شده است. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از دو تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و دوقطبی فاصله ای استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، میزان تحقق پذیری طرح جامع شهر صفاشهر 771/6 به دست آمد که نشان می دهد پیشنهادهای آن در حد نزدیک به مطلوب محقق شده است. همچنین در بین مؤلفه های تحقق پذیری با توجه به امتیازات به دست آمده حوزه جمعیتی - اجتماعی با امتیاز 2.601 بیشترین تأثیر را در محقق شدن پیشنهادهای طرح جامع شهر صفاشهر داشته است.
ارزیابی کیفیت برنامه درسی در آموزش های مهارتی؛ مطالعه موردی: رشته معماری دانشکده فنی وحرفه ای شریعتی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت برنامه درسی در آموزش های مهارتی رشته معماری دانشکده فنی وحرفه ای شریعتی بوده و با روش ترکیبی اکتشافی انجام شده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل، صاحب نظران حوزه برنامه درسی، اعضای هیئت علمی دانشگاه های فنی وحرفه ای کشور و کارفرمایان بوده است که با نمونه گیری هدفمند و روش گلوله برفی تعداد 18 نفر از آنها انتخاب شد. جامعه آماری بخش کمّی شامل دانشجویان، دانش آموختگان و مدرسان دانشکده معماری دانشگاه فنی وحرفه ای شریعتی تهران بوده است. حجم نمونه با فرمول کوکران تعیین شده و نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند که شامل 109 دانشجو، 275 دانش آموخته و 82 نفر مدرس بودند. برای تعیین روایی سؤالات مصاحبه و پرسشنامه از روایی محتوا و برای برآورد پایایی پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته های به دست آمده از مصاحبه ها به روش مقوله بندی و یافته های به دست آمده از پرسشنامه با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی مناسب و با استفاده از نرم افزار spss تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد بین برنامه درسی موجود و مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. کیفیت برنامه درسی از دیدگاه دانشجویان پایین تر از سطح متوسط و از نظر مدرسان و دانش آموختگان در سطح متوسط ارزیابی شد. بنابراین، براساس نتایج حاصل از این پژوهش، لازم است برنامه های درسی بازنگری و تا حد ممکن برمبنای مهارت محوری و اشتغا ل زایی طراحی و تدوین شوند.
ارزیابی برنامه درسی برخط: فراتحلیل از مولفه ها، معیارها و استانداردهای آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه های نوین تربیتی دوره شانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲
91 - 120
حوزه های تخصصی:
با توجه به رشد روز افزون برنامه درسی برخط بعنوان زیر مجموعه ای از آموزش الکترونیکی در نظام آموزش عالی و نگرانی های موجود، ارزیابی آن موضوع مهمی به شمار می آید. لذا هدف پژوهش حاضر انجام مطالعه ای نظام مند و فرا تحلیل از مولفه، معیار و استانداردهای ارزیابی از پیشینه موجود، به منظور تدوین و ارائه چارچوبی جامع برای ارزیابی برنامه درسی برخط در نظام آموزش عالی بود. روش پژوهش کیفی و با شیوه سنتزپژوهی بوده است، با استفاده از الگوی شش مرحله ای رابرتس از 246 سند پژوهشی مرتبط با موضوع، 19 مورد بصورت هدفمند ، با بیشترین هماهنگی و تناسب، انتخاب شدند. پس از تحلیل و بررسی اشتراکات و تلفیق آنها، هفت مولفه اصلی و دوازده زیرمولفه ارزیابی برنامه درسی برخط استخراج شدند. جهت اعتبار داده ها از روش مرور همتا و نظرسنجی استفاده گردید. نتایج این فراتحلیل ضمن فراهم کردن یک چارچوب جامع ارزیابی برنامه درسی برخط، برای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی نشان داد مولفه سنجش و ارزیابی با بالاترین فراوانی از بیشترین میزان اهمیت و سپس مولفه های محتوای آموزشی، تکنولوژی، فعالیتهای یادگیری، مقدمات ، تعامل و مشارکت و اهداف در رتبه های بعدی اهمیت قرار دارند.
ارزیابی ظرفیت کتاب های درسی بخوانیم دوره ابتدایی از حیث تطابق با چارچوب سنجش مطالعه پرلز 2016(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۹
183 - 204
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، یک پژوهش تحلیل محتوا گزارش می شود که هدف آن بررسی میزان توجه به چارچوب سنجش مطالعه پرلز 2016 در کتاب های درسی بخوانیم دوره ابتدایی است. بدین منظور محتوای کلیه کتاب های بخوانیم پایه های اول تا ششم دوره ابتدایی چاپ شده در سال 1398 برای تحلیل انتخاب شد. در فرآیند تحلیل، هر صفحه ی متنی کتاب به عنوان یک واحد تحلیل در نظر گرفته شد. چارچوب نظری از ادبیات پژوهشی مرتبط با هدف اخذ شد و پس از جرح و تعدیل چارچوب، متن درس و فعالیت های کتاب از نظر دو هدف ادبی و اطلاعاتی و چهار فرآیند درک مطلب بررسی شدند. نتایج نشان داد که کتاب های بخوانیم دوره ابتدایی بیشترین تاکید بر متون ادبی و فرایند «تمرکز و بازیابی اطلاعات» و کمترین تاکید بر متون اطلاعاتی و فرایند «تفسیر و ارزشیابی محتوای زبان و عناصر مربوط به متن» را دارند
آسیب شناسی نظام ارزشیابی عملکرد مدیران مدارس: یافته های یک پژوهشی کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت مدرسه دوره ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲
264 - 284
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام گرفت. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش مدیران مدارس دوره های ابتدایی و متوسطه شهر شیراز با سابقه مدیریت بیش از ده سال بودند. بمنظور انتخاب مشارکت کنندگان از نمونه گیری نظری به شیوه هدفمند استفاده شد، داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 16 نفر از مدیران جمع آوری و به شیوه تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روایی و پایایی با استفاده از حلقه های باز خورد و انجام مصاحبه مجدد توسط پژوهشگر همکار بررسی و مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد مدیران مدارس از نظام ارزیابی عملکرد خویش ناراضی بوده و عمده مشکلات و نارسایی ها را ناشی از شیوه ارزیابی نامناسب و شاخص های تدوین شده می دانند، که این موضوع خود باعث به وجود آمدن مسائلی از قبیل ایجاد نفاق و بدبینی سازمانی، بهره وری پایین، ایجاد سکون در فرایند یاددهی و یادگیری، رشد بی عدالتی و بی اعتمادی سازمانی، کاهش انگیزه و تغییر پست، فرسودگی شغلی و.... می شود که در دو مقوله آسیب های فردی و سازمانی طبقه بندی گردید.
ارزیابی مدل مدیریت استراتژیک در آموزش های فنی و حرفه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مطالعه با هدف ارزیابی مدل مدیریت استراتژیک در آموزش های فنی وحرفه ای انجام گرفت. نوع طرح تحقیق، کمّی و روش تحقیق از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- همبستگی و از نظر هدف، کاربردی بود. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان کهگیلویه و بویراحمد و مراکز آموزشی به تعداد 553 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید. این تعداد 227 نفر بودند و به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. به منظور توصیف نمونه و جامعه از آمار توصیفی استفاده گردید، جهت تحلیل داده ها و ارزیابی مدل از روش مدل یابی معادلات ساختاری و تکنیک حداقل مربعات جزیی (PLS) استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، تمامی بارهای عاملی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار شده اند و در اندازه گیری سازه های خود سهم معناداری ایفا کرده اند. مدل از نظر اعتبار همگرا، روایی واگرا، پایایی سازگاری درونی، پایایی مرکب، توان پیش بینی و برازش از سطح مطلوبی برخوردار متناسب در آموزش های مهارتی فراهم کند. و پیشنهاد می شود مدیران سازمان آموزش فنی و حرفه ای بستری را مهیا سازند که مدیریت و تفکر استراتژیک در سازمان نهادینه و مبنای عمل قرار گیرد.
ارزیابی برنامه جدید آموزش زبان انگلیسی پایه های اول و دوم دبیرستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به اهمیت برنامه آموزش زبان انگلیسی و با در نظر گرفتن تغییرات انجام شده در پایه های اول و دوم دبیرستان در سال های اخیر و لزوم ارزیابی آن، این پژوهش برنامه آموزش زبان انگلیسی این دو پایه را بر اساس مدل سی ای پی پی(CIPP) مورد بررسی قرار داده است. شرکت کنندگان در این پژوهش عبارت بودند از: دانش آموزان پایه های اول و دوم، معلمان، سیاست گذاران آموزشی و مؤلفان کتاب های درسی. داده ها از طریق پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده کلاس ها، بررسی اسناد، اهداف آموزشی و بررسی کتاب های درسی گردآوری شد. نتایج تحقیق در زمینه محیط آموزشی نشان داد که امکانات و وقت ناکافی، تعداد زیاد دانش آموزان و هم سطح نبودن آنها مورد انتقاد شرکت کنندگان بود. در زمینه درونداد مشخص گردید اهداف به خوبی تبیین شده اند و صرفاً نیاز به اطلاع رسانی جامع و دقیق آن است. در زمینه نتایج فرآیند، کتاب های جدید مورد تأیید همه دست اندرکاران قرار گرفت. در نهایت پیشنهاد هایی بر اساس نتایج، در جهت ارتقای برنامه ارائه گردیده است.
آسیب شناسی کیفیت آموزش زبان انگلیسی تخصصی گردشگری در دانشگاه های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله آسیب شناسی کیفیت آموزش زبان انگلیسی تخصصی گردشگری در دانشگاه های ایران با استفاده از مدل کیرکپتریک (Kirkpatrick) است و در آن، واحدهای زبان انگلیسی تخصصی گردشگری در دانشگاه های ایران از چهار سطح واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این مطالعه کیفیت اجرای دروس مربوطه از دیدگاه 50 مدرس زبان انگلیسی در این دانشگاه ها، 200 فارغ التحصیل کارشناسی رشته گردشگری و 30 مدیر و صاحب کسب وکار در صنعت گردشگری ایران مورد بررسی قرار گرفت. ابزار پژوهش در این مطالعه شامل مستندات، پرسشنامه و مصاحبه بود. نتایج مطالعه نشان داد که اکثر فارغ التحصیلان مهارت قابل قبول برای گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن به زبان انگلیسی با توجه به اهداف تعریف شده توسط شورای عالی برنامه ریزی درسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین جهت اشتغال در صنعت گردشگری را نداشتند. کاهش تعداد دانشجویان در کلاس ، تجهیز کلاس ها به امکانات کافی، کاهش زمان صحبت مدرسین در کلاس درس، افزایش زمان صحبت کردن دانشجویان در کلاس، بهبود انگیزه دانشجویان از پیشنهادات این مطالعه بوده است.
سخنرانی های علمی انگلیسی: رشته ی دانشگاهی و بیان اهمیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از انجام این تحقیق بررسی چگونگی بیان اهمیت در ارائه های رشته های علوم اجتماعی، علوم انسانی، علوم پزشکی و علوم فیزیکی است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش ترکیبی است از یک روش پیکره-محور و تجزیه وتحلیل کلام. در ضمن، نشانگرهای اهمیت مطلب این مطالعه از 160 سخنرانی انگلیسی پیکره بیس استخراج شده اند. بررسی رونوشت این ارائه ها نشان داد، اول و مهم تر از همه رشته دانشگاهی برای بیان اهمیت مسئله نیست. به عبارت دیگر، سخنرانی های علمی رشته های مختلف دانشگاهی ازلحاظ بیان اهمیت تفاوت چشمگیری ندارند. دوم، مشاهده کردیم، صرف نظر از رشته، اهمیت مطلب را می توان با استفاده از یکی از پنج روش ارتباط دادن به امتحان، پوشش مفصل موضوع، ارزیابی نگرشی مطلب ازنظر اهمیت یا ارتباط، مرزبندی بین نکات و مطالب جانبی و ایجاد تعامل با مخاطب نشان داد. علاوه بر این، مشخص شد اساتید رشته های زندگی و علوم پزشکی بیشتر از استادان دیگر رشته ها تمایل دارند دانشجو را در کلام درگیر کنند. در کل، نتایج این مطالعه نشان داد اساتید دانشگاه از رشته های مختلف در بیان اهمیت مطلب به صورت تعاملی عمل می کنند.
بررسی میزان سواد ارزیابی مدرسین زبان انگلیسی در بافت آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سطح سواد ارزیابی مدرسین ایرانی آموزش زبان انگلیسی و مدرسین زبان انگلیسی رشته های خاص از نظر میزان تطابق آنان مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس روش تحقیق ترکیبی-اکتشافی، 80 مدرس دانشگاهی به پرسشنامه سواد ارزیابی پاسخ و گروهی از آنها در یک مصاحبه باز نیمه ساختاری مشارکت جستند. تجزیه و تحلیل کمی و کیفی دادههای حاصله موید این است که که اولاً مدرسین ایرانی زبان انگلیسی و مدرسین ایرانی زبان تخصصی دانشگاهی از سطح سواد ارزیابی قابل قبولی برخوردار نبوده و ثانیاً تفاوت معنیداری در سطوح سواد آنها در خصوص 9 زیرمجموعه سنجه سواد ارزیابی وجود دارد. اگرچه مدرسین ایرانی زبان انگلیسی در مقایسه با مدرسین زبان تخصصی نیز بودند از سطح سواد ارزیابی بالاتری برخوردار هستند، لیکن هر دو گروه مورد مطالعه از ضعف چشمگیری در این حوزه رنج می برند که نه تنها نشاندهنده ضعف برنامههای آموزشی و تربیتی مدرسین زبان انگلیسی در حوزههایی مانند آزمونهای زبانی و ارزیابی است، بلکه بیانگر احتیاط جدی و حتی امتناع متخصصین رشته ای در تدریس زبان تخصصی می باشد
نقش ارزیابی های تکوینی بازخورد-محور در تقویت توانایی گفتاری: بازخورد فرازبانی در مقایسه با تصحیح صریح(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارزیابی بعنوان فرآیند اندازه گیری یادگیری به معنای عام و سنجش توانایی زبان آموزان در حیطه آموزش زبانهای خارجی امروزه ماهیت و هدف متفاوتی به خود گرفته است بطوریکه از آن به عنوان ابزاری برای پیشبرد فرایند یادگیری یادگیران تحت عنوان "ارزیابی تکوینی"سود برده می شود.در راستای راستی آزمایی و تحقق چنین هدفی از ارزیابی، 90 زبان آموزایرانی زبان انگلیسی به دوگروه آزمایشی و یک گروه کنترل تقسیم شدند ودر جریان اجرای یک دوره آموزشی مکالمه-محور آموزش زبان انگلیسی، این گروه ها بترتیب بطور متناوب در چندین مرحله در معرض دو نوع ارزیابی تکوینی تحت عناوین "ارزیابی بازخورد فرازبانی" و "ارزیابی اصلاح شفّاف"قرار گرفتند.تجزیه و تحلیل یک سویه و چندسویه واریانس داده ها نشان داد که گروه بازخورد فرازبانی عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشته است.باتوجه به این اطلّاعات آماری، ارزیابی در کلاس درس تأثیر بسزایی در تقویت مهارت گفتاری زبان آموزان که بازخورد و تشویق جزو مقولات ذهنی آنهاست، دارد. البته، پیشنهاد می شود در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام شود.
ارزیابی اثربخشی دوره آموزشی «تربیت منش هنرجویان فنی حرفه ای» دوره متوسطه بر اساس مدل کرک پاتریک(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تدریس پژوهی سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
115 - 140
حوزه های تخصصی:
هدف : هدف اصلی این پژوهش ، ارزیابی اثربخشی دوره آموزشی تربیت منش هنرجویان هنرستان های فنی و حرفه ای دوره متوسطه بود. روش : پزوهش حاضر از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی و از لحاظ اجرا جزء تحقیقات شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را هنرجویان سال آخر هنرستان های فنی و حرفه ای استان قم تشکیل میدادند. از میان آن ها، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای در دسترس به صورت تصادفی دو گروه 30 نفره انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها در ارزیابی سطح واکنش، از پرسش نامه محقق ساخته در جلسات سوم و نهم استفاده شد. در ارزیابی سطح یادگیری، ابتدای دوره پیش آزمون و در انتهای دوره پس آزمون برای گروه آزمایش اجرا شد. درتحلیل داده ها از آمار توصیفی ( میانگین، انحراف معیار و واریانس ) و آمار استنباطی از آزمون تی استودنت استفاده گردید. یافته ها : نشان داد، دوره آموزشی در سطح واکنش و یادگیری اثربخش است و میانگین نمرات رفتار هنرجویان گروه آزمایش در محیط واقعی کار، نسبت به میانگین نمرات ارزشیابی رفتار هنرجویان گروه کنترل بیشتر می باشد.
تحلیل شاخص های بهداشتی- درمانی استان آذربایجان شرقی به وسیله مدل تاکسنومی عددی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۵
7 - 19
حوزه های تخصصی:
امروزه توجه به بهداشت و سلامت در سطح جامعه، توزیع مناسب تسهیلات بهداشتی و استفاده موثر از این امکانات یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی در سطوح مختلف تلقی می گردد. به کارگیری مدل های کمی و تحلیلی به عنوان یکی از راه کارهای اصلی ارزیابی سطح کمی و کیفی ارائه خدمات بهداشتی-درمانی و مقایسه تطبیقی میزان توسعه یافتگی منطقه ای محسوب می شود. در این تحقیق با استفاده از چهارده زیرشاخص بهداشتی- درمانی(خلاصه شده در چهار شاخص عمده) در قالب مدل تاکسنومی عددی و با استفاده از نرم افزارهایی مانند Excel و Arcgis، با روش توصیفی- تحلیلی و مقطعی میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی مورد سنجش قرار گرفت. پس از ورود داده ها و تجزیه و تحلیل صورت گرفته شهرستان های استان در چهار سطح توسعه یافته درجه یک، دو، سه و توسعه نیافته رتبه بندی شدند. با رتبه بندی صورت گرفته میزان توزیع نابرابر و ناعادلانه امکانات بهداشتی- درمانی در سطح استان مشخص شد. در بین شهرستان ها تبریز به عنوان تنها قطب منطقه، توسعه یافته ترین شهرستان و در مقابل شهرستان چاراویماق به عنوان محروم ترین شهرستان شناخته شدند.
تحلیل فضایی شاخص های توسعه در سطح شهرستان های استان بوشهر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰
73 - 84
حوزه های تخصصی:
یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل های اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه های مهم توسعه نیافتگی است که برای رفع چنین کمبودهایی نیاز به نگرش در نحوه پراکندگی شاخص های توسعه در سطوح مختلف است. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر برخورداری از شاخص های مختلف توسعه است. ازآن جا که یکی از موانع مهم توسعه، وجود پدیده دوگانگی اختلاف و عدم توازن های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیر بنایی و... است، در این پژوهش سعی شده است که میزان سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان بوشهر با استفاده از 6شاخص در قالب 25 متغیر و مدل های تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای در 4 سطح فرا برخوردار، برخوردار، میان برخوردار و فرو برخوردار مورد ارزیابی قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با رویکرد توسعه ای می باشد که اطلاعات موردنیاز به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. نتایج این پژوهش نشان دادکه 4 شهرستان دیلم، گناوه، بوشهر و دشتی در سطح فرا برخوردار، شهرستان تنگستان در سطح برخوردار، شهرستان های جم و دشتستان در سطح میان برخوردار و شهرستان های دیر و کنگان در سطح فرو برخوردار قراردارند. بنابراین با بررسی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان بوشهر، زمینه مناسبی برای ارائه راهبردها و به کارگیری برنامه های مناسب توسعه و همچنین پی ریزی و ایجاد توسعه یکپارچه منطقه ای و تحلیل وابستگی سکونتگاههای انسانی در سطوح مختلف منطقه مورد مطالعه فراهم خواهد شد.
کاربرد مدل کارت های امتیازی متوازن (1BSC)در برنامه ریزی گردشگری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴
27 - 40
حوزه های تخصصی:
امروزه یکی از راه های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه ی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست یابی به این هدف نیازمند به کارگیری برنامه ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدل هایی که می توان از طریق آن و با مشارکت تمامی عوامل مؤثر در گردشگری اعم از مردم محلی، گردشگران و سازمان های مسئول، برنامه ی مناسب را به کار گرفت؛ مدل BSC است. لذا هدف اصلی مقاله، ضمن معرفی این مدل در ادبیات گردشگری ایران، بیان مزیت های کاربردی آن در حوزه ی برنامه ریزی گردشگری روستایی است. تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی می باشد که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. داده های مورد نیاز برای پیاده سازی این مدل، از طریق منابع کتابخانه ای، پرسشنامه و مصاحبه حضوری به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل ساکنین روستای توتاخانه، گردشگران وارد شده به این روستا و مسئولان ادارات شهرستان بناب بوده که با استفاده از فرمول کوکران 243 نفر از ساکنین روستا، 300 نفر از گردشگران وارد شده به منطقه و همچنین 20 نفر از مسئولان و کارشناسان به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روایی صوری پرسشنامه ها با کسب نظر اساتید دانشگاه و کارشناسان اجرایی به دست آمده و ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0 برای جامعه محلی، 89/0 برای گردشگران و 90/0 برای مسئولان محاسبه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مدل از توان بالایی برای پاسخ گویی به نیازهای تمامی ذینفعان گردشگری برخوردار است؛ زیرا با در نظر گرفتن شرایط گذشته و حال، به صورت گام به گام راه کارهای اجرایی شدن برنامه های توسعه ی گردشگری روستای توتا خانه را پیش روی مسئولان و برنامه ریزان می گذارد.
پهنه بندی مناطق مستعد حرکات دامنه ای (مطالعه موردی: شهرستان ماکو)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴
193 - 205
حوزه های تخصصی:
ناپایداری دامنه های طبیعی بوسیله حرکات توده ای از جمله پدیده هایی می باشد که پس از سیل و زلزله بیشترین خسارت را به انسان وارد می نماید، این حرکات تحت تاثیر پارامترهایی نظیر اختلاف دما، بارش، یخبندان، ارتفاع، شیب، زمین شناسی، لند فرم، فاصله از گسل، فاصله از رود، فاصله از جاده و ... رخ می دهد. بنابراین در این مطالعه سعی شده تا با استفاده از اطلاعات فوق و با کمک روش های مدلسازی AHP و TOPSIS علاوه بر شناسایی سطوح با خطر بالای حرکات دامنه ای مناسب ترین مدل در شناسایی این پهنه ها با کمک داده های میدانی مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که مدل AHP مناسب ترین پهنه بندی از حرکات دامنه ای را ارائه می دهد. بر اساس نقشه بدست آمده بوسیله این مدل سطوح با پتانسیل بالای حرکات دامنه ای دارای شیبی بین 10 تا20 در صد و ارتفاع حدود 1600 تا 1900 متر می باشند و اغلب از سنگ آهک تشکیل گردیده اند و در مجموع حدود 28 درصد محدوده را شامل می شوند و در مجموع حدود 28 درصد مساحت محدوده را شامل می شوند.
سنجش توان اقتصادی استان های ایران برای توسعه منطقه ای(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۱
91 - 106
حوزه های تخصصی:
تحقق توسعه ملی و اقتصاد مقاومتی، مستلزم شناخت امکانات و توانمندی های موجود اقتصادی مناطق مختلف کشور است. موضوعی که در برنامه ریزی های ملی توسعه به آن توجه کمتری می شود و اغلب شاخص های کلان ملی برای سیاست گذاری های منطقه ای مورد توجه قرار می گیرند. عدم شناخت درست از توانمندی های اقتصادی استان های کشور، مانع سیاست گذاری و برنامه ریزی مطلوب برای توسعه منطقه ای است. شناخت امکانات و توانمندی های اقتصادی، برای تدوین و اجرای سیاست های توسعه اقتصادی ضروری است. هدف این مقاله شناخت و رتبه بندی استان های کشور از نظر نماگر های توسعه اقتصادی است. داده های آماری 72 نماگر کلیدی از سرشماری های آماری مرکز آمار ایران در بخش حساب های ملی و منطقه ای استخراج شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار فضایی مانند آماره موران و روش تصمیم گیری چندمعیاره TOPSIS و ضریب تغییرات C.V برای انعکاس پراکنش فضایی، رتبه و چگونگی توزیع نماگر های اقتصادی منطقه ای استفاده شده است. نتایج رتبه بندی به روش TOPSIS، نشان می دهند که استان تهران با امتیاز نهایی 0/67 در رتبه اول و استان چهارمحال و بختیاری با امتیاز 0/18 در رتبه آخر توان اقتصادی توسعه منطقه ای قرار دارند و تفاوت قابل توجهی از نظر میانگین رتبه بندی (0.5)، بین استان های مختلف کشور وجود دارد. نتیجه اینکه، توان اقتصادی مناطق بر مبنای نماگر های کلان توسعه منطقه ای کاملا متفاوت است و به سیاست گذاری و برنامه ریزی متناسب با توانمندی های اقتصادی در سطح ملی و منطقه ای نیاز دارد. در پایان بر مبنای یافته های پژوهش، پیشنهادهایی همانند اجرای برنامه ریزی آم ایش سرزمین (برنامه ریزی فضایی) برای ارتقای توانمندی های اقتصادی توسعه منطقه ای، ارائه شده اند. واژگان کلیدی: حساب های ملی و منطقه ای، توان اقتصادی، TOPSIS، ایران.
مکان یابی پارکینگ های طبقاتی با استفاده از تکنیک همپوشانی وزن دار: مطالعه موردی شهر مراغه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۱
103 - 114
حوزه های تخصصی:
کلیه کاربریهای شهری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم وابستگی زیادی به پارکینگ دارد. پارکینگ های طبقاتی، یکی از راهبردهای پارکینگ های غیرحاشیه ای محسوب می شوند. هدف اصلی این تحقیق تعیین مکان های مناسب برای ایجاد پارکینگ های طبقاتی با استفاده از روش همپوشانی وزن دار در محیط GIS در شهر مراغه است. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی می باشد. برای نیل به اهداف پژوهش، شاخص های مربوط مکان یابی پارکینگ طبقاتی بر اساس مطالعات اسنادی جمع آوری گردیده و سپس با استفاده از طیف لیکرت وزن بندی انجام گردیده و نهایتاَ با استفاده از نرم افزار Arc-GIS و در محیط همپوشانی وزن دار، خروجی نقشه ها و پهنه های مناسب برای استقرار محل احداث پارکینگ طبقاتی در سطح شهر مراغه مشخص گردیدند.تجزیه و تحلیل نقشه های خروجی در محیط GIS نشان می دهد که 6.54 درصد از مساحت بخش مرکزی شهر با مطلوبیت خیلی زیاد، 21.51 درصد مطلوبیت زیاد ، 33.73 درصد با مطلوبیت متوسط، 21.29 درصد مطلوبیت کم و 16.93 درصد با مطلوبیت خیلی کم برای احداث پارکینگ می باشند. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بافت مرکزی شهر مراغه با توجه به تراکم بالا و حجم عظیم کاربری های سفرساز و همچنین ارزش بالای زمین، دارای بیشترین ظرفیت برای مکان یابی پارکینگ های طبقاتی می باشد.
تحلیل ساختاری شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۵
21 - 30
حوزه های تخصصی:
شکوفایی شهری مفهومی است در ارتباط با توسعه ی متعادل و هماهنگ در محیط که با عدالت مطرح می باشد و به عنوان نوعی ساخت و ساز اجتماعی به فعالیت های انسانی کالبد می بخشد. امروزه نگاه متفاوت به آینده باعث شده که انسان به دنبال یافتن آینده نباشد، بلکه با بهره گیری از ابزارهای گوناگون آینده مطلوب خود را بسازد. از طرفی چالش های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش های متداول در آینده نگاری است و با استفاده از نرم افزار میک مک به تحلیل مؤلفه های شکوفایی شهری در کلان شهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 30 مؤلفه در پنج حوزه (بهره وری، زیرساخت ها، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت اجتماعی و پایداری محیط زیست) به عنوان شاخص های شکوفایی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی پنج دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل دووجهی، عوامل تنظیمی، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 30 عامل یاد شده، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان شهر اهواز با روش های مستقیم و غیرمستقیم، 7 عامل کلیدی (میزان سواد، خانوارهای زاغه نشین، آلودگی هوا، نرخ بیکاری، مراکز فرهنگی، امید به زندگی در بدو تولد و نرخ فقر) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده شکوفایی شهری اهواز دارند، انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان می دهد که هیچکدام از مؤلفه های شکوفایی شهری در اهواز از نگاه کارشناسان، به عنوان عامل هدف قابل تعریف نمی باشد و این مسئله نشان از چندجانبه بودن مسئله شکوفایی کلان شهر اهواز است.