جغرافیا و مطالعات محیطی

طراحی شهری نقش مهمی در ایجاد امنیت یا ناامنی فضای زندگی شهری ایفا می کند. شهرهایی که اصول درست طراحی آن مشاهده نشده اند، ممکن است آمار جرمی نسبت به شهرهای دیگر داشته باشند. هم چنین عوامل محیطی می توانند فرصت انجام جرم و جنایت برای مجرمان را افزایش دهد. در این مطالعه، عوامل فیزیکی و محیطی موثر بر تعهد جرم در منطقه 5 تهران مورد بررسی قرار گرفت بدین صورت که با شناسایی و تحلیل عوامل محیطی تأثیرگذار در کاهش امنیت در منطقه 5 تهران از طریق برداشت میدانی( بر پایه رویکرد CPTED)، راهکارهایی ارائه شد که در جهت افزایش امنیت و کنترل منطقه تأثیر بسزایی دارند. رویکرد طراحی محیطی یک روش طراحی است که بر اساس آن با بکارگیری طراحی مناسب و هدفمند محیط انسان ساخت، طراحان می توانند فرصت جرم و تبهکاری را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشند . برای این منظور، محله باغ فیض که در این منطقه واقع شده است به عنوان نمونه انتخاب شده و تجزیه و تحلیل فضایی بر روی آن صورت گرفت. بافت قدیمی و سنتی، مقیاس نامناسب و ارتفاع ساختمان ها، کیفیت بصری ضعیف (استفاده نادرست از رنگ، نور و طراحی) ساختمان ها و خیابان ها، در منطقه 5 تهران است که می تواند رفتار جنایی در این منطقه را افزایش دهد. تجزیه و تحلیل تحقیق نشان داد که علاوه بر مشکلات و تنگناهای مختلف در شهر، منطقه مورد مطالعه به دلیل برخی شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی مناسب برای فعالیت های ضد اجتماعی است.

تاب آوری شهری به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت های آن ها مطرح می شود و تعاریف،رویکردها، شاخص ها و الگوهای سنجشی متفاوتی درباره آن شکل گرفته است. بر این اساس به علت رشد شتابان شهرنشینی و متقابلاً آسیب های ناشی از آن لازم است با این پدیده برخوردی سیستماتیک داشت. ه دف عم ده ای ن پ ژوهش، سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه های تاب آوری شهری شهر ایذه از لحاظ کالبدی است. در این راستا پژوهش حاضر پس از شناسایی اصول تاب آوری در شهر ، به بررسی وضعیت سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه های تاب آوری شهر ایذه با استفاده از FAHP در سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) پرداخته است. برای رسیدن به این مهم مطابق باهدف پژوهش، از لایه اطلاعاتی با عنوان مصالح (شامل: آجر و چوب-بلوک سیمانی-خشت و چوب-تمام آجر یا سنگ و آجر-تمام چوب-آجر و آهن-خشت و گل) نوع اسکلت (شامل: فلزی و بتونی) و نوع ساختمان (شامل: آپارتمانی- غیر آپارتمانی و چادر، کپر، آلونک، زاغه و..) استفاده شده است. نوع پژوهش حاضر کاربردی – توسعه ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی به انجام رسیده است. نتایج حاکی از آن است که اکثر مساحت در تاب آوری بسیار کم قرار گرفته اند که با معیارهای مورد نظر برنامه ریزی شهری مطابقت ندارد

توسعه گردشگری در قرن حاضر، با پیشرفت فن آوری های نوین و افزایش نیازهای گردشگران موجب شده تا در بخش های مختلف تجارت گردشگری روش های متفاوتی برای رفع نیازهای اساسی گردشگران خصوصا دریافت اطلاعات ایجادگردد. الگوهای نوین بر مدار توسعه و اطلاع رسانی، به ارائه اطلاعات و بهره گیری از تنوع مکانی- ف ضایی استوار هستند. ایستگاه های راهنمای گردشگری، با قابلیت ارائه اطلاعات، ارتقا، تعامل، تراکنش و روابط هوشمند با کاربران، اطلاعات مفیدی را در اختیار گردشگران قرار می دهد. در این پژوهش توزیع فضایی- مکانی محل استقرار این ایستگاه ها را با تاکید بر معیار دسترسی شناسایی کرده و چگونگی بهینه گزینی آن را مورد بررسی و آزمون قرار داده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی تحلیلی است. داده های مورد استفاده از طریق مطالعات میدانی و ابزار پرسشنامه بدست آمده است. در ادامه با استفاده از تکنیک AHP و بهره گیری از محیط GIS تحلیل ها نشان داد شمال شرق و بخش هایی در مرکز شهر اصفهان دارای وضعیت بسیارمناسب جهت احداث ایستگاه های راهنمای گردشگری که این بخش ها بیشتر در اطراف میدان های قدس، شهدا، لاله، احمد آباد و قائمیه میباشد و مرکز و شرق شهر اصفهان یعنی اطراف میدان آزادی، میدان سهروردی، میدان خواجو دارای وضعیت مناسب میباشد و شمال و شمال غرب شهر اصفهان یعنی اطراف میدان استقلال و جنوب و جنوب غرب شهر اصفهان دارای وضعیت بسیار نامناسب جهت احداث ایستگاه های راهنمای گردشگری میباشد.

از جمله بخش هایی که طی سال های اخیر از رشد قابل توجهی در اقتصاد جهانی برخوردار بوده اند و پیش بینی می شود در دو دهه آینده به سودآورترین و اثرگذارترین بخش اقتصادی تبدیل شود، صنعت گردشگری است. بهره گیری از این بخش برای دستیابی به توسعه پایدار در هر منطقه، نیازمند طرح و برنامه عملیاتی و اجرایی متکی بر شناخت توان های نهفته گردشگری از یک سو و ویژگی های گردشگران بهره گیرنده از این امکانات از سوی دیگر است. تحقیق حاضر با هدف تأثیر کیفیت خدمات پلیس بر تصویر مقصد و قصد بازدید دوباره گردشگران در شهر تبریز در تابستان ۱۳۹۵ صورت پذیرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری تصادفی ساده از گردشگران داخلی در شهر تبریز و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که کیفیت خدمات پلیس بر تصویر مقصد و قصد بازدید دوباره گردشگران تأثیر مستقیم و معناداری دارد؛ و همچنین تأثیر تصویر مقصد بر قصد بازدید دوباره گردشگران مستقیم و معنادار است. کیفیت خدمات پلیس از طریق نقش واسط تصویر مقصد بر قصد بازدید دوباره گردشگران تأثیر غیرمستقیم و معناداری دارد.

تغییرات فشار در مراکز کنش جوی اثرات مهمی بر سایر مولفه ها و الگوهای جوی موثر در تغییر پذیری بارش دارد. این پژوهش به منظور واکاوی و مدلسازی اثر و ارتباط مراکز کنش جوی بر ناهنجاری فراگیر و شدید بارش در ایران با استفاده از داده های 30 ایستگاه همدید در طول دوره 2010-1961 و دادههای سایت NCEP/NCAR امریکا در بازه ماه های نوامبر تا مه انجام گرفته است. در این پژوهش از روش همبستگی پیرسون و مدل سازی رگرسیون چندمتغیره در بازه ماه برابر و پیش یابی یک ماهه استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده نقش مراکز کنش مورد مطالعه در ناهنجاری های بررسی شده بسیار قوی و تعیین کننده است. به شکلی که بر اساس مقادیر استانداردشده ارتفاع جوّ در این مراکز با استفاده از توابع رگرسیونی ارائه شده در این پژوهش به خوبی می توان مقادیر این ناهنجاریها را تعیین و پیش یابی کرد. نتایج این پژوهش نشان داد مقادیر استانداردشده ارتفاع ژئوپتانسیل جوّ در منطقه همگرایی دریای سرخ در تراز 700، ناوه شرق مدیترانه در تراز 500، و پرفشار شمال آفریقا نیز در تراز 500 به ترتیب مهمترین اثردر ناهنجاری بارش در ایران را دارند. همچنین نقش مراکزی مانند پرفشار آزورز و کمفشار سودان در پیش یابی یک ماهه ناهنجاری بارش بسیار پررنگ می باشد. صحت سنجی عملکرد توابع رگرسیونی ارائه شده به منظور پیش یابی یک ماهه ناهنجاری بارش کشور بر اساس مقادیر RMSE و BIAS بجز برای منطقه جنوب شرق کشور، برای سایر مناطق مورد تایید قرار گرفت.

گردشگری شهری یکی از ابزارها و راهبردهای توسعه پایدار شهرها به شمار می رود و در این میان گردشگران خارجی و بازار و نقاضای گردشگری در توسعه گردشگری شهرها اهمیت بسیاری دارد. بر همین اساس است که برنامه ریزان شهری همواره به دنبال برنامه ریزی و اولویت بندی سرمایه های شهری، شناخت تقاضای گردشگری و مدل های توسعه گردشگری خارجی در شهرها بودند. ضرورت توسعه مطلوب گردشگری خارجی تبریز، شناخت عوامل موثر، تقاضای گردشگری خارجی شهر و ارائه مدل مطلوب توسعه گردشگری شهری است. بنابراین هدف اصلی پژوهش، ارائه مدل پیشنهادی مطلوب برای توسعه گردشگری خارجی در شهر تبریز می باشد. برای این منظور ابتدا از طریق روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی و با داده های حاصل از مردم، گردشگران داخلی و خارجی، کارشناسان و مشاهدات میدانی، مقوله ها و عوامل اصلی موثر بر گردشگری خارجی شهر تبریز شناسایی شد و سپس با تکمیل پرسشنامه از 221 گردشگر خارجی، تقاضای گردشگری بررسی شد. نتایج نشان می دهد که تقاضای گردشگری در شهر تبریز دارای کشش پذیری بالایی است و توان های گردشگری و امنیت بالا و برنامه های تازه در کنار رقبای گردشگری، چالش های شهری و ضعف حفاظت و مسائل قومی و نژادی در شکل گیری سیستم گردشگری خارجی تبریز، نقش آفرین هستند. در نهایت مدل مطلوب توسعه گردشگری در این شهر بر پایه گردشگران چند کارکردی، آژانس های چند منظوره، فرهنگ سازی گردشگری، تجربه های گردشگری، رقبای گردشگری، مدیریت یکپارچه گردشگری، تطبیق محصول – بازار گردشگری، نوآوری و کارآفرینی و پیوندهای قومی و فرهنگی طرح ریزی و ارائه شده است

امروزه، اتوبوس مهمترین وسیله حمل و نقل عمومی در اکثر شهرهای بزرگ و متوسط بشمار می آید. برای راه اندازی اتوبوس به سرمایه گذاری کمی نیاز است؛ و وابستگی به مسیر خاصی در مقایسه با دیگر سیستمهای حمل و نقل جمعی ندارد.از اینرو قابل توسعه می باشد. همچنین در مقایسه با دیگر وسایل نقلیه سطح کمتری از فضای شهری را در بر می گیرد؛ و از نظر صرفه جویی در هزینه ها و کاهش ترافیک شهری اتوبوس نسبت به بسیاری از وسایل نقلیه اولویت دارد. در این پژوهش به منظور بررسی میزان رضایتمندی شهروندان مراغه از سیستم اتوبوسرانی بین شهری 192 نفر از مردم در مناطق مختلف شهر به عنوان نمونه انتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS و Minitab و خروجی داده ها از طریق آزمون T تک نمونه ای و آزمون ANOVA محاسبه و این نتایج حاصل گردید؛ بیشتر استفاده کننده گان از اتوبوسهای بین شهری زنان، افراد تحصیل کرده و افراد با درآمد کمتر از یک میلیون تومان می باشد. در فرضیه اول که خروجی داده ها از طریق آزمون T تک نمونه ای محاسبه شد مشخص گردید که در مواردی چون؛ زمانبندی حرکت اتوبوسها، صرفه جویی در وقت، وجود امنیت برای زنان، کاهش ترافیک، کاهش آلودگی و ... رضایت کافی وجود دارد، اما در مواردی چون: نحوه برخورد راننده گان، هزینه بلیت و تعداد ایستگاه ها رضایت کافی وجود ندارد. در فرضیه دوم که از آزمون ANOVA استفاده شد مشخص شد که بین مناطق مختلف شهر از نظر رضایتمندی از سیستم اتوبوسرانی بین شهری تفاوت وجود دارد.

کلیه کاربریهای شهری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم وابستگی زیادی به پارکینگ دارد. پارکینگ های طبقاتی، یکی از راهبردهای پارکینگ های غیرحاشیه ای محسوب می شوند. هدف اصلی این تحقیق تعیین مکان های مناسب برای ایجاد پارکینگ های طبقاتی با استفاده از روش همپوشانی وزن دار در محیط GIS در شهر مراغه است. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی می باشد. برای نیل به اهداف پژوهش، شاخص های مربوط مکان یابی پارکینگ طبقاتی بر اساس مطالعات اسنادی جمع آوری گردیده و سپس با استفاده از طیف لیکرت وزن بندی انجام گردیده و نهایتاَ با استفاده از نرم افزار Arc-GIS و در محیط همپوشانی وزن دار، خروجی نقشه ها و پهنه های مناسب برای استقرار محل احداث پارکینگ طبقاتی در سطح شهر مراغه مشخص گردیدند.تجزیه و تحلیل نقشه های خروجی در محیط GIS نشان می دهد که 6.54 درصد از مساحت بخش مرکزی شهر با مطلوبیت خیلی زیاد، 21.51 درصد مطلوبیت زیاد ، 33.73 درصد با مطلوبیت متوسط، 21.29 درصد مطلوبیت کم و 16.93 درصد با مطلوبیت خیلی کم برای احداث پارکینگ می باشند. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بافت مرکزی شهر مراغه با توجه به تراکم بالا و حجم عظیم کاربری های سفرساز و همچنین ارزش بالای زمین، دارای بیشترین ظرفیت برای مکان یابی پارکینگ های طبقاتی می باشد.