یزد

غذایی که انسان ها می خورند، هویت و کیستی آنان را شکل می دهد و مرز آنان را از دیگر گروه ها مشخص می کند. همین موضوع در مورد طعم های مورد علاقه انسان ها کاربرد دارد؛ به عبارتی جوامع و گروه ها مرزهای گروهی خود را از دیگر گروه ها براساس طعم مورد علاقه شان متمایز می کنند؛ بر این اساس مردم یزد به دلیل مصرف نبات و شیرینی و علاقه به طعم شیرین از دیگران متمایز می شوند. فرهنگ علاقه مند به طعم شیرین منجر به محبوبیت شیرینی و نبات در یزد و شهرت ملی شیرینی و نبات یزد شد؛ بنابراین در این پژوهش با تمرکز بر مطالعات میدانی و مردم نگاری (شامل مشاهده و مصاحبه) و اسنادی سعی شد شیوه تولید نبات سنتی و ابعاد فرهنگی مصرف نبات مورد بررسی قرار گیرد. یافته های مطالعه اسنادی و تاریخی این پژوهش نشان می دهد که پیشینه نبات در ایران به عصر ساسانی بازمی گردد. همچنین پس از بررسی و تحلیل یافته های میدانی به روش سه گانه اسپرادلی در مورد مصرف نبات، هفت مقوله مصرفی نبات با عناوین «نبات؛ دارویی گرمابخش»، «نبات؛ مسکنی برای درد جسم»، «نبات؛ شفابخش روح»، «نبات بخشی از مراسم جشن ازدواج»، «نبات؛ کالایی برای مبادله»، «نبات و رفع خستگی»، «نبات و دفع چشم زخم» در شهر یزد مورد تحلیل قرار گرفت.

در چند دهه گذشته، مهاجرت افغانستانی ها به دیگر کشورهای جهان، به ویژه ایران و پاکستان، موج های مهاجرتی عظیمی را به وجود آورده است، به گونه ای که زندگی آنان در چهار دهه گذشته در کشور ایران، مسائل مهمی را به وجود آورده است. سازگاری و تطبیق پذیری نوجوانان مهاجر افغانستانی یا در اصطلاح مهاجران نسل دوم با جوامع میزبان، از جمله این مسائل بوده است. با توجه به اینکه بسیاری از آنان در ایران به دنیا آمده اند، اما همچنان فعالانه درگیر فرایند فرهنگ پذیری و پیچیدگی های آن اند، مطالعه پیش رو با استفاده از پارادایم تفسیری، روش نظریه زمینه ای و با نمونه گیری نظری، 21 نفر از نوجوانان افغانستانی ساکن یزد را انتخاب کرد و مصاحبه های عمیق درباره چالش های مهاجرتی با آنان انجام شد. فرایند نمونه گیری تا مرحله اشباع داده ها ادامه پیدا کرد و داده های گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی و در قالب هفده مقوله هسته ارائه شده است. مقولات اصلی کشف شده شامل پروبلماتیک شغلی، فوبیای ذهنیت های انسان زدایانه، تبعیض های ساختاری تزلزل بخش، اتوپیای انتظار، بازنمایی و اقناع هویت و ... هستند. یافته های این پژوهش نشان داد که نوجوانان مهاجر نسل دوم از فرایندهای تطبیق پذیری در مقابل ساختارهای اجتماعی دل زده می شوند و در آنان خودپنداره منفی تشکیل می شود. بر همین اساس، مدل پارادایمی و نظریه تجربی پژوهش ارائه شدند.

جاذبه های گردشگری مذهبی نقش مؤثری در بازسازی حیات شهرها در طول تاریخ و امروز داشته است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی با تأکید بر گردشگری مذهبی بافت تاریخی شهر یزد است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی از نوع پیمایشی است که همراه پرسش نامه انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش ساکنان و فعالان اقتصادی و کسبه، برابر با 33958 نفر است که از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه برابر با 380 نفر انتخاب شد. به منظور به دست آوردن سنجش دیدگاه ساکنان در خصوص مؤلفه های ذکر شده از آزمون های آماری میانگین پاسخ ها و واریانس و آزمون تی تک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه مثبت و معناداری بین گردشگری مذهبی و مؤلفه های اقتصادی پژوهش وجود داشته است؛ به گونه ای که گردشگری مذهبی بیشترین تأثیر را بر بالا رفتن قیمت زمین و املاک و کمترین تأثیر را بر اشتغال زا شدن جامعه محلی داشته است

نوجوانی فرایندی است که در آن هویت فردی و اجتماعی فرد متناسب با شرایط و فرهنگی که در آن حضور دارند شکل می گیرد. در کنار آن نوجوان در این مرحله از زندگی خود که فرایندی گذرا از کودکی به بزرگ سالی است، با بحران های بی شماری مواجه می شود؛ بحران هایی که شکل گیری هویت و شخصیت او را تحت تأثیر قرار می دهد. یکی از فرایندهایی که منجر می شود نوجوان با تغییرات خاصی روبه رو شود، دوران پرسوزوگداز بلوغ است. گذار از این دوران که با تغییرات بدنی و روحی فراوانی همراه است، برای نوجوان آسان نیست، به خصوص اگر روند سپری شدن آن در بافت و فرهنگی مبتنی بر سنت، همچون یزد باشد؛ چراکه بازتعریف و بازاندیشی در برخی ابژه های فرهنگی در شهر سنتی کار دشواری است. به همین دلیل سعی شد در این پژوهش فرایند گذار در دوران بلوغ در یزد مورد بررسی علمی قرار گیرد. برهمین اساس با استفاده از روش نظریه زمینه ای با رویکرد سیستماتیک و بر اساس ملاک های شمول، 19 نفر از جوانان 18 تا 19 ساله در شهر یزد که به تازگی دوران نوجوانی را به پایان رسانده اند انتخاب شدند و با آنها مصاحبه های عمیقی صورت پذیرفت. انتخاب این جامعه بر اساس فاصله نسبی آنها از دوران بلوغ بوده است. داده های گردآوری شده به شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های مطالعه در قالب 11 مقوله اصلی شامل بینش کور از بلوغ، دیده شدگی به واسطه بلوغ، حمایت نشدگی در بلوغ، جنسیت برجسته در بلوغ، مسئله بلوغ و محدودیت های اجتماعی، مسئله تغییر منفی در بلوغ و ... شدند. سپس در قالب کدگذاری محوری این داده ها در قالب مدل پارادایمی ارائه شدند و درنهایت در مرحله کدگذاری گزینشی نظریه تجربی پژوهش ارائه شد

محمدعلی اسلامی ندوشن یکی از شخصیت های برجسته یزدی است که در طول زندگی خود بیشترین دغدغه را در مورد ایران داشته و برای بازشناسی این سرزمین تاریخی بسیار کوشیده است و همواره پیامش به همه ایرانیان این بوده که «ایران را از یاد نبریم!». او آثار نوشتاری متعددی از خود بر جای گذاشته است و کتاب ها و مقاله هایش مخاطبان بسیاری یافته است، به خصوص کتاب چهارجلدی خاطرات وی از سنین کودکی تا میان سالی با نام روزها، علاوه بر اینکه از نظر ادبی اثری برجسته و درخور تحلیل است، خواننده را با مقطعی مهم و پرچالش از تاریخ ایران، از 1308 تا 1357، آشنا و بینش های اجتماعی و سیاسی عمیقی را به او منتقل می کند. در این مقاله هدف آن است که ضمن معرفی اجمالی کتاب «روزها»ی اسلامی ندوشن، سیمای ایران و یزد در این کتاب را به تصویر کشیم. همچنین قصد داریم نگرش ها، روحیات و دیدگاه های اسلامی ندوشن، به عنوان شخصیتی که می توان او را نمونه «تیپ شخصیتی» یزدی نامید و چگونگی شکل گیری شخصیت وی در بستر یزد را ترسیم کنیم.

یزد حداقل در عصر ساسانی، در نقطه ای مرکزی در ایران در تقاطع دو راه اصلی کرمان-ری و فارس-خراسان پدید آمده است. ساختمان فلات ایران در این نقطه، یزد را در شمار شهرهای کم آب قرار می دهد. اگرچه با افزایش جمعیت و مصرف بیشتر، کم آبی یزد از مشکل به بحران تبدیل شده است. از شیرکوه که منبع آب یزد است تا شهر، ۴۵ کیلومتر فاصله است. شهرهای تفت و مهریز چندین قرن پس از یزد در نزدیکی شیرکوه احداث شدند. یزد اما در ابتدا قلعه ای بوده برای حفاظت و تأمین خدمات راه که تدریجاً گسترده شد. وزن زندگی اقتصادی و نظامی وابسته به دو راه باستانی آن قدر بود که تا امروز، علی رغم دوری از سرچشمه آب، همچنان یزد نسبت به تفت و مهریز شهر بزرگتری است با شاخص های تمدنی و فرهنگی بالاتر از متوسط کشور. از جمله مظاهر تمدن باستانی ایران که در یزد مورد توجه جدی واقع شد و به نمونه های عالی خود دست یافت، آب بود. آب در یزد، این شهر آباد ولی بی آب، با دو معنا جایگاه یافت: آیه وجود و نماد خیر. از یک سو به عنوان مظهر وجود و کمال (افسانه آناهیتا) بود، و از سوی دیگر نماد صفات وجود کامل که در زمین جلوه گر می شد. بُعد نازل و معقول نقش آفرینی آب نمایش های گوناگون برای جلب توجه مخاطب به صورت آب بود. نمادهایی که در عناصر طبیعی، نقوش هندسی، نقش های طبیعت، زبان، آداب و امثال آن به دست انسان ها ساخته و پرداخته شدند تا راوی چیستی های نافع و سودمند آب در زندگی مردم یزد باشند. این رویکرد ضرورت تداوم حیات در ناحیه کم آب و ابزار حفاظت آب است.بُعد عالی و حسی نقش آب در یزد، ایجاد موقعیت های مواجهه با آب بود؛ خود آب. به نحوی که مخاطب بتواند جلوه های مختلف از آب را لمس کند. مواجهه حداکثری با موجودیت آب با صورت های گوناگون دستور کار توسعه ارتباط هستی شناسانه انسان با آب بود. شناخت ظرفیت های آب و ابعاد مختلفی که بتوان برای لمس و درک آن ها زمینه سازی کرد. ابداع فضاها و موقعیت هایی که ناظر بتواند از منظر آن ها به آب نظر کند.معماری یزد مظهر مشهوری از ظرفیت فرهنگی-تمدنی این شهر است که در عین بی آبی و قرارگیری در ناحیه ای خشک و بی آبان (بیابان)، توانسته به شاخص های برتر آبادانی دست یابد. رشد خانه های حیاط دار به مرکزیت آب نمایی که جوهر معماری خانه محسوب می شود از این سنخ است. در مسیر قنات هایی که از زیرِ زمین عبور می کردند، هرجا ممکن بود ارتباطی با آب برقرار شد تا در پایاب ها مردم حول آب گرد هم آیند. گودال باغچه ّایی که زمین را می شکافت تا در عرصه حیاط، جریان آب را به مثابه جلوه عنصر مثالی پیش چشم ساکنان آورد. آب نمای عظیم باغ دولت آباد، در محیطی کم آب جز زمینه ای برای تأکید بر شکوه آب توجیهی ندارد. با دقت در پویش شکل گیری معماری در یزد می توان گفت معماری در این شهر بر اساس منظره پردازی از آب و مواجهه انسان ها با آب برپا شده است.عکس روی جلد از نگارنده مربوط به کوشک باغ پهلوانپور در مهریز نمونه ای از منظره پردازی با رویکرد حداکثری کردن مواجهه با آب و طبیعت است. حالِ خوبی که ناظر در این فضا به دست می آورد ناشی از غوطه وری در منظر از طریق مواجهه و لمس طبیعت است.

با تشکیل فرمانروایی کاکوییان در منطقه یزد، شهر یزد که پیش از آن به «کثه» معروف بود، رونق یافت و حیات تازه ای را آغاز کرد که بر نحوه توسعه و سرنوشت آینده شهر مؤثر بود. در زمان کاکوییان، آبادانیِ شهر و روستاهای تابعِ آن از سر گرفته شد. «مدرسه» یکی از گونه بناهای شاخصی است که مورخانِ تواریخ یزد به برپایی آن ها در این دوره اشاره کرده اند. اتابکان دنباله کار کاکوییان را گرفتند و علاوه بر ایجاد بناها و توسعه زیرساخت های شهری، مدارسی هم ساختند. کاکوییان و اتابکان چند مدرسه و کجا و با چه هدفی و با چه ویژگی های کالبدی و کارکردی ای ساختند؟ این ها پرسش های پژوهش اند. هدف از پژوهش، پیگیری چیستی و کارکرد این مدارس و ویژگی های معماری است. روش پژوهش «تاریخی تحلیلی» است و داده ها با استناد به گزارش های تاریخی و شواهد معماری و شهری فراهم آمده است. براساس جست وجوهای انجام شده، نُه مدرسه در سده های پنجم تا هشتم هجری در یزد برپا شدند که بانی آن ها اُمرایِ کاکویی و اتابک یا نزدیکانشان بودند. برخی از این مدرسه ها در داخل حصار (محله شهرستان) و برخی بیرون حصار یا متصل به دروازه ها بنا شدند. کارکرد اصلی این مدارس بیشتر آرامگاهی است و از وجه آموزشی این بناها آگاهی روشنی در دست نیست. این گونه بناها آن قدر اهمیت داشتند که با گنبد شاخص و سردر بلند، گاه با دو منار، ساخته می شدند و در منظره شهری چشمگیر بودند. بیشتر مدارس یاد شده از بین رفته اند و درباره وجود آثاری از آن ها، مانند مدرسه سلطان قطب الدین، می توان حدس هایی زد. مدارس این دوره را می توان نیای مدارس سده هایِ بعدی، به ویژه مدارسِ مظفریان و تیموریان، به حساب آورد.

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی سطح مهارت های زندگی جوانان استان یزد انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، جوانان 15 تا 29 ساله شهرهای یزد، اردکان و میبد در استان یزد بودند که براساس سالنامه آماری سال ۱۳۹۵، تعداد کل آنها 211045 نفربود. حجم نمونه بر حسب فرمول کوکران در سه شهر در مجموع ۹۵۳ نفر تعیین شد. شیوه نمونه گیری در این مطالعه، خوشه ای چندمرحله ای و ابزار پژوهش، پرسشنامه مهارت های زندگی (ساعتچی و همکاران، 1389) بود. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که سطح مهارت های زندگی جوانان استان یزد و همچنین سطح ابعاد مختلف مهارت های زندگی بالاتر از میانگین نظری قرار دارد. مهارت های زندگی مردان به طور معنی داری بالاتر از زنان بود و با افزایش سطح تحصیلات والدین، سطح مهارت های زندگی در جوانان افزایش پیدا می کند. شاغلان از سطح بالاتری از مهارت های زندگی برخوردار بودند. بین درآمد فرد با سطح مهارت های زندگی رابطه معنی داری وجود داشت، ولی بین سطح درآمد خانواده و مهارت های زندگی رابطه معنی داری مشاهده نشد. همچنین یافته های پژوهش حاضر، تفاوت معنی داری بین سطح مهارت های زندگی بر حسب وضعیت تاهل نشان نداد. در مجموع، نتایج این مطالعه نشان داد سطح مهارت های زندگی جوانان شهر یزد بالاتر از میانگین نظری است، اما تا رسیدن به سطح مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. یافته های این مطالعه، ضرورت برنامه ریزی و اجرای برنامه های مختلف در راستای ارتقای سطح مهارت های زندگی جوانان را نشان می دهد.

معاشرت های دختر و پسر در دوران پیش از ازدواج، یکی از پدیده های پیچیده در جامعه کنونی است که تحت تأثیر فرهنگ و مذهب و عرف جامعه مدام در حال کنترل و محدودسازی است. در برخی موارد این روابط می تواند آسیب های زیادی به بار آورد و جوانان و جامعه را تحت تأثیرات منفی خود قرار دهد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی روابط دختر و پسر یا به بیان دیگر، بررسی نگرش به آسیب های روابط دختر و پسر در بین جوانان شهر یزد انجام گرفته است. روش مورد استفاده در این تحقیق، از نوع پیمایشی می باشد. داده ها با ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای از 246 نفر از جوانان شهر یزد گردآوری شده است. اعتبار ابزار به وسیله روش اعتبار محتوا مورد تأیید قرار گرفت و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده ها به کمک نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. در پژوهش حاضرآسیب های ناشی از روابط دو جنس مخالف در شش گروه آسیب های روانی- عاطفی، آسیب به زندگی مشترک آینده، آسیب های اجتماعی، تحصیلی، خانوادگی و جسمی مورد نگرش سنجی قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده بین پایگاه اجتماعی- اقتصادی (238/0-)، سن (250/0-) و میزان تحصیلات (266/0-) نگرش به آسیب های روابط دختر و پسر رابطه ای منفی و معنادار وجود داشت. همچنین، بین نگرش به آسیب های روابط دختر و پسر به تفکیک جنس، وضعیت اشتغال و تجربه دوستی با جنس مخالف تفاوتی معنادار برقرار بود (05/0>P).

پژوهش حاضر با هدف شناخت، اولویت بندی و مقایسه آرزوها در بین پسران و دختران جوانان شهر یزد انجام شد. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و در سال 1399 انجام شد. جامعه آماری تحقیق، جوانان 35-18 ساله شهر یزد بودند که حجم نمونه مبتنی بر فرمول کوکران، 246 نفر تعیین و نمونه ها با توجه به شرایط خاص کرونایی، به پرسشنامه که در قالب لینک اینترنتی در اختیارشان قرارداده شد، پاسخ دادند. در بین آرزوهای درونی (رشد شخصی، ارتباط صمیمانه و متعهدانه با دیگران، همکاری اجتماعی و حفظ سلامتی بدن)، برای مردان و زنان، حفظ سلامتی در رتبه اول و همکاری اجتماعی در رتبه آخر اهمیت قرار داشت، در بین آرزوهای بیرونی (ثروت، شهرت و زیبایی)، برای مردان و زنان، ثروت در رتبه اول و شهرت در رتبه آخر اهمیت قرار داشت. در مورد احساس دستیابی به آرزوهای درونی، حفظ سلامتی برای مردان و ارتباط با دیگران برای زنان در رتبه اول و ارتباط با دیگران برای مردان، و همکاری اجتماعی برای زنان در رتبه آخر قرار داشت، همچنین در بین آرزوهای بیرونی، برای مردان و زنان ظاهر در رتبه اول و شهرت در رتبه آخر قرار داشت. نتایج بیانگر این بود که بین آرزوهای درونی، برای مردان رشد شخصی و برای زنان ارتباط با دیگران در رتبه اول و برای مردان، همکاری اجتماعی و برای زنان، حفظ سلامتی در رتبه آخر امید به تحقق برای جوانان قرار داشت، همچنین بین آرزوهای بیرونی، ثروت در رتبه اول و شهرت در رتبه آخر امید به تحقق برای جوانان قرار داشت.

خانه توانا واقع در کُنج محله شاه ابوالقاسم به فاصله 150 متر از حد شرقی مسجد جامع، در میان بافت فشرده مسکونی یزد قرار دارد. این خانه به وسعت 410 متر مربع، همسایه میدان حسینیه صندوق سازها و خانه هایی خشتی است. از نظر طرح معماری، این خانه حیاطی با اضلاع نابرابر دارد و فضاهای ساخته شده در دو سوی غربی و جنوبی قرار دارند. ایوانی با طاق تخریب شده و اتاق هایی در کنار آن و فضاهایی به دنبال هم با نظم خطی در ضلع جنوبی وجود دارند. اجزای متفاوت از هم در نقشه خانه جا گرفته است. باتوجه به پرونده ثبت بنا و برخی توصیف های دیگر، تاریخ ساخت این خانه به سده هشتم هجری نسبت داده شده است. با این فرض که در گذر زمان بنا دچار دگرگونی و تحولات عمده ای شده، پرسشی که پیش می آید این است که تحولات معماری خانه چه بوده و ساختمان اولیه خانه چه ویژگی هایی داشته است. روش پژوهش «تاریخی تحلیلی» است و ضمن بررسی و تحلیل شواهد موجود در اثر، با انجام مطالعات تطبیقی و تحلیل شواهد معماری، امکان فهم ابهامات فراهم آمده است. هدف این است که تصویر روشنی از تحولات تاریخی خانه به دست آید. خانه نخستین با الگوی خانه های سده هشتمی یزد انطباق دارد. بنا در صورت نخستین و اصیل از گونه یک ایوانی، با حیاط کوچکی بوده است. بخش مفقود شرقی و شمالی خانه و نظام ورودی آن با ذکر احتمالاتی، معلوم می شود. ضلع شمالی در طرح نخستین صفه ای هم دهانه ایوان جنوبی داشته و ضلع شرقیِ تخریب شده می توانسته به قرینه ضلع غربی از دو صفه تشکیل شده باشد و ورودی نیز به صورت دالانی با گردش نود درجه از صفه شرقی به حیاط منتهی می شد.  

ملا اسماعیل عقدایی یکی از علمای برجسته یزد در اوائل قرن سیزدهم هجری است که مسجدی بزرگ به یادگار از او مانده است. نفوذ معنوی وی میان مردمان یزد، از دل اخبار و داستانهایی که از او برجای مانده، پایدار بوده است. متن حاضر، خاطراتی است از یکی از نوادگان وی به سبک محدثان قدیم با ذکر سند در باره کرامات او نقل کرده است. فارغ از هر چیز، این خاطرات روشنگر جنبه هایی از تاریخ مذهبی و اجتماعی این شهر و باورهای رایج میان مردمان است.  

مهاجرت مردم استان سیستان و بلوچستان به شهر یزد هر ساله در جریان بوده و عللی موجب شده است، تا این مردم اقدام به مهاجرت کنند؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر واکاوی مهاجرت مردم سیستان و بلوچستان به شهر یزد است که با استفاده از روش کیفی و رویکرد تحلیل مضمون در سال 1402 در شهر یزد انجام شد. داده ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند و به شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته با 13 نفر از افرادی جمع آوری شد که از استان سیستان و بلوچستان به شهر یزد مهاجرت کرده اند. یافته های تحقیق نشان داد که مهاجرت مردم سیستان و بلوچستان دارای عوامل مختلفی است و فرصت شغلی نامناسب و درآمد ناکافی که معیشت مشقت بار را برای آنان به همراه دارد، عامل اصلی شکل دهنده مهاجرت بوده است؛ اما این عامل تنها عامل شکل دهنده مهاجرت این مردم نبوده است، بلکه باتوجه به هدف پژوهش که واکاوی مهاجرت این مردم است، مضامین دیگری نیز احصا شد. به صورت کلی 6 مضمون اصلی و 16 مضمون فرعی ساخته شده پژوهش حاضر عبارت اند از: بستر نامساعد، معیشت مشقت بار، احساس پس زدگی سیستمی، تنش زدایی، تنگناهای هجران و ترقی یابی. توجه به مسائل اقتصادی مردم سیستان و بلوچستان دارای اهمیت شایانی است، اما یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که عوامل اجتماعی و فرهنگی نیز در امر مهاجرت این مردم دخیل است که نیازمند توجه سیاست گذاران به این عوامل است تا با صورت گرفتن اقدامات لازم شرایط بهتری برای مردم این استان فراهم شود و کشور با مسائل عدم توازن جمعیتی در مناطق روبه رو نشود و موقعیت استراتژیکی استان های مرزی حفط شود.

آموزش آنلاین حاصل پیوند میان آموزش و فناوری و یکی از محورهای اصلی تحول جامعه و آموزش محسوب می شود. در راستای این تحول، پرسش اساسی این است که شکل گیری آموزش آنلاین در بستر پلتفرم های آموزشی، مستلزم وجود چه شرایط اجتماعی ای است و چه راهبردهایی را طلب می کند؟ برای پاسخگویی به این پرسش، از روش شناسی کیفی و رویکرد نظریه داده بنیاد استفاده شد. جامعه هدف، معلمان و مدرسان شهر یزد بودند که با نمونه گیری نظری و هدفمند، 15 نفر آن ها برای اخذ مصاحبه عمیق انتخاب شدند. فرایند نمونه گیری در این تحقیق تا مرحله اشباع اطلاعات ادامه یافت؛ به شکلی که مصاحبه جدید تأثیری در پیشبرد نظریه نهایی نداشت. داده های جمع آوری شده در این تحقیق در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. این تحلیل ها با تکیه بر چارچوب مفهومی جامعه شناسانه صورت گرفت و نتایج آن در قالب 16 مقوله اصلی و یک مقوله هسته به همراه مدل پارادایمی خط داستان ارائه شد. یافته ها حاکی از آن بود که «سازمان دهی هدفمند آموزش آنلاین» به عنوان پدیده مرکزی به دنبال مجموعه ای از عواملی مانند تمرکززدایی مکانی و زمانی از آموزش، کنش هدفمند آموزشی افراد، سرمایه گذاری روی معلمان، سن محوری آموزش آنلاین، تکثر منابع عرضه و تقاضای آموزشی، مدیریت خصوصی اپ های آموزشی و پذیرش زمانمند آموزش آنلاین به همراه مجموعه ای از عوامل زمینه ای و مداخله گر ایجاد می شود. اجرای هدفمند آموزش آنلاین نیازمند راهبردهایی مانند خلاقیت و ارتباط در آموزش و رقابت آموزشی آنلاین است که نتایجی مانند تمرکززدایی در آموزش، تکامل یافتن آموزش و نامحدودیت در آموزش آنلاین را به دنبال دارد. خط داستان و مدل پارادایمی درک بهتری از نتایج به دست می دهند.

نوشتن در مورد استاد نوشتن، کار بسیار پرمخاطره ای است؛ بااین حال دکتر علی اکبر جعفری ندوشن که تعلق خاطری عمیق به دیده ور فرهنگ و ادبیات ایران، دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن دارد، این راه پرمخاطره را با عشقی ستودنی طی کرده است. این عشق را خواننده در لابه لای تمامی فصول، پاراگراف ها، جملات و حتی حروف کتاب سخنگوی فرهنگ ایران می تواند ببیند. دکتر جعفری ندوشن که استاد حقوق دانشگاه یزد است، برخلاف نثر حقوقی که نثری ثقیل و پرتکلف است و خواندن یک متن حقوقی از عهده بخش عظیمی از جامعه ایرانی خارج است، متنی ساده و روان تهیه کرده است. ایشان هم ذات پنداری بسیاری در این اثر با محمدعلی اسلامی ندوشن از خود به نمایش می گذارد. او که علاوه بر هم ولایتی بودن، مانند دکتر اسلامی تحصیلات دانشگاهی حقوق دارد و علاقه ای وافر به ادبیات و فرهنگ ایران نشان می دهد؛ عنوان کتاب را در یک ایهام ادبی برگزیده است: «سخنگوی فرهنگ ایران» که در معنای اصلی اشاره دارد به اسلامی ندوشن که در چندین دهه مقاومتی نستوه در سخن گفتن از ایران و فرهنگش داشت، اما این عنوان معنای دیگری هم می تواند داشته باشد و آن هم سخنگویی «جعفری ندوشن» از «اسلامی ندوشن» است؛ درواقع این کتاب سعی دارد سخنگویِ سخنگوی فرهنگ ایران باشد. کتاب سخنگوی فرهنگ ایران؛ تأملی در آثار و آرای محمدعلی اسلامی ندوشن، تأملی در زندگی، آثار و آرای محمدعلی اسلامی ندوشن، نویسنده و اندیشمند برجسته ایرانی، است که در 182 صفحه با یک دیباچه، هفت بخش و سخن پایانی در بهار 1401، هم زمان با کوچ اسلامی ندوشن از عالم زمینی توسط انتشارات مروارید به زیور طبع آراسته شده است. در ادامه طی سه بخش به معرفی محتوای کتاب، نقاط قوت و ضعف اثر می پردازیم.

زمینه و هدف: امروزه با تغییرات  اقلیمی و گرمایش روز افزون زمین شاهد اثرات مخرب زیست محیطی، از جمله بحران آب می باشیم. لذا توجه کردن به آب به عنوان عنصر مهم برای بقای بشر در مقوله برنامه ریزی و طراحی شهری کاملا امری محسوس می باشد. هدف از این مقاله دست یافتن به شاخص های مهم شهر حساس به آب و ایجاد الگوی بهینه برای شهر یزد می باشد.روش بررسی:   با توجه به بررسی پیشینه تحقیق ، در اکثر تحقیقات به بررسی و ارزیابی شهر نسبت به رویکرد شهر حساس به آب پرداخته اند. و در مواردی مدل بومی سازی ارائه شده و در مقاله حاضر نیز ارزیابی و مدل بومی سازی مورد هدف قرار گرفته است. ولی روش و ارائه مدل متفاوت می باشد. بدین صورت که در این مقاله سعی شده است. روش متفاوتی را برای ارائه مدل به کار گرفته شود. این مدل می تواند زمینه ای برای تحقیقات بعدی نیز قرار بگیرد.یافته ها و نتیجه گیری:  به طور دقیق تر، می توان گفت عوامل اتخاذ شده برای معیار های شهر حساس به اب توسط تحلیل عاملی تاییدی مورد قبول واقع شده  است. که خود روشی جدید در این زمینه می باشد. همچنین پیشنهادات ارائه شده جامع و کاربردی می باشد. که مورد استفاده برای تمامی ارگان ها، محققان، ادارات مربوطه، و حتی محققان خارجی در جهان که در زمینه اجتماعی شدن مسئله آب که با هدف تغییر رفتار مصرف کنندگان شهری سر و کار دارند مناسب می باشد.

امروزه شهرهای بسیار مهمی نظیر یزد که دارای غنای فرهنگی و معماری سنتی متمایزی هستند به دلیل ناپایداری در بافت های تازه احداث شده خود، لطمات بعضا شدیدی را دیده اند. از اینرو توجه به جنبه هایی که باعث احیای هویت سنتی و توسعه پایدار آنرا را تسریع نماید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نتایج حاصل از این مطالعه که با روش توصیفی- تحلیلی انجام یافته است نشان می دهد که شهر یزد علیرغم آسیب هایی که از اجرای معماری مدرن در بافت جدید خود دیده است ولی خوشبختانه به دلیل غنای شهرسازی و معماری سبز متناسب با اقلیم گرم و خشک خود، کارآمدی و سرزندگی خود را همچنان حفظ نموده و اصول و ویژگی های مرتبط با بافت شهری، محلات و ابنیه های شهر یزد با اصول کلی معیارهای معماری پایدار و سنتی در توسعه شهری پایدار در سه حوزه زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی همراستا می باشد. لذا سبک معماری که با جهت گیری سبز و تداوم پایداری و بدون فشار به طبیعت و مصرف انرژی بیشتر اجرا شده است، نقش بسیار مهمی در ایجاد تعاملات اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی و نهایتا توسعه پایدار این شهر داشته است. البته از پیامدهای نامطلوب شیوع و رواج یافتن ساختمان های ناهمساز با اقلیم منطقه نیز نبایستی غافل شده و لازم است که ضمن بازگشت به معماری سنتی و تلفیق آن با معماری مدرن، گام های مناسب تری در جهت توسعه شهری برداشته و به رفع بسیاری از معضلات پیش آمده کمک نمود.

مجموعه کمالیه یکی از مهم ترین آثار برجای مانده مربوط به نیمه اول قرن هشتم هجری قمری در شهر یزد است که تاکنون در رابطه با اهمیت تاریخی و باستان شناختی آن مطالعاتی صورت نگرفته است. طی ساماندهی های انجام شده در دهه 1350ه .ش. 24 نمونه کاشی سالم یا شکسته زرین فام با نقوش گیاهی، پرنده و کتیبه از نوع ستاره ای (کوکبی) به دست آمد. با توجه به این که در رابطه با این کاشی ها هیچ نوع مطالعه ای و یا حتی گزارشی منتشر نشده، پژوهش پیشِ رو درنظر دارد تا با استفاده از شواهد تاریخی و معماری موجود به بررسی ویژگی های بصری، محتوایی و منشأیابی احتمالی آن ها براساس مقایسه با نمونه های موجود بپردازد؛ بنابراین پرسش هایی از قبیل: 1) چه اطلاعاتی از نقوش و کتیبه های کاشی های زرین فام مدرسه کمالیه یزد به دست می آید؟ 2) با توجه به ویژگی های بصری نقوش، کاشی های شناسایی شده تولید کدام یک از مراکز ساخت کاشی زرین فام هستند؟ اساس مطالعه کنونی را تشکیل می دهند. روش به کار رفته اسنادی و با رویکرد توصیفی-تاریخی و تحلیلی و مقایسه با نمونه های مشابه در جهت پاسخ گویی منطقی به پرسش ها پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد نقوش گیاهی (سه الگوی نقش با طرح گُل نیلوفر با غنچه شاه عباسی در اطراف و مرکز کاشی)، پرنده (درنای درحال پرواز با بال های گشوده درمیان نقوش گیاهی) و کتیبه (آیات قرآنی با مضامین پیروزی، تذکر و رزق و روزی و ادبیات فارسی برگرفته از شاهنامه فردوسی و شمس تبریزی) نمونه های طرح شده روی کاشی ها هستند. این انواع با توجه به کارکرد مذهبی، عقیدتی-تدفینی مجموعه هر یک با هدف خاصی نقش شده اند. علاوه بر آن و با توجه به مشابهت بسیار زیاد نمونه های موردمطالعه از نظر الگوهای طرح، نقش و کتیبه، احتمالاً کاشان مرکز عمده ساخت کاشی ها بوده است. این مهم با توجه به شاهراه ارتباطی میان ری به کرمان با گذر از کاشان به یزد جهت صدور کاشی های زرین فام منطقی است.

یکی از عناصر شاخص تاریخی شهر یزد را می توان دستگاه زمان سنجی مدرسه رکنیه یزد یا همان رصد وقت و ساعت دانست. عملکردهای پیچیده، کاربردی و شگفت انگیز این دستگاه، آن را به موضوعی جذاب در مطالعات تاریخی یزد، به ویژه در حوزه تاریخ علم تبدیل کرده است. این امر موجب شده تا تعداد قابل توجهی از پژوهشگران به توصیف این مجموعه و رصد آن بپردازند و مبتنی بر منابع تاریخی قرن نهم هجری قمری یعنی دو کتاب تاریخ یزد و تاریخ جدید یزد شرحی از آن ارائه دهند. با این وجود تاکنون در کمتر پژوهشی از متن وقف نامه جامع الخیرات برای بازخوانی این ساعت بهره برده شده است. در این نوشتار با تکیه بر متن کتاب جامع الخیرات و بازخوانی متن این کتاب در انطباق با سایر منابع و داده ها، اطلاعات جدیدی از این دستگاه قرائت شده است. مطالعه بر پایه روش تحلیل محتوا و تفسیر متن است. در تفسیر متن کتاب جامع الخیرات علاوه بر رجوع به دو منبع تاریخی مهم یعنی کتاب تاریخ یزد و تاریخ جدید یزد، از شواهد میدانی تازه به دست آمده در محدوده مجموعه رکنیه بهره برده شده است. نتایج پژوهش اطلاعات مهمی از دستگاه را در اختیار قرار می دهد که شامل ماهیت منبع تأمین نیروی محرکه دستگاه است که وابسته به قنات زارچ بوده است، به نحوی که این دستگاه را می توان یک سازه آبی وابسته به قنات زارچ دانست. ازطرفی بررسی های این مقاله نشان می دهد که موقعیت نهر قدیم واقع در انتهای پایاب قنات زارچ که به تازگی در مجموعه رکنیه آشکارسازی شده است، منطبق با موقعیت استقرار این رصد در قرن هشت هجری قمری است. هم چنین پژوهش در ارتباط با هزینه های نگه داشت این دستگاه در قرن هشت هجری قمری مطالبی را ارائه می کند که منجر به افزایش شناخت ما از سازوکار راه اندازی و نگه داری این دستگاه می شود.

مستندسازی ابنیه تاریخی یکی از فرایندهای بسیار مهم و کاربردی در امر مطالعه، حفاظت و مرمت ابنیه تاریخی است. از گذشته تاکنون روش های مختلفی برای مستندسازی بناهای تاریخی به کار گرفته شده است. یکی از این روش های رایج، برداشت نقشه های معماری یا رولوه بنای تاریخی است. رولوه، با استفاده از روش های سنتی و دستی تا روش های مدرن و دیجیتال اجرا می شود و فهم ما از الگوی معماری بنا را ارتقا می دهد، اما نمی تواند گویای بسیاری از اطلاعات، از جمله تنوع رنگی، جنس و بافت مصالح، نور و اشیاء درون فضا باشد. از این رو در کنار این روش، تمایل به استفاده از دیگر روش هایی که می تواند اطلاعات کاملتری از بنا را ثبت کند افزایش یافته است. در این نوشتار تصویرسازی متریک ابنیه تاریخی به عنوان یکی از این روش ها معرفی شده است. منظور از تصویرسازی متریک، تصویرسازی از بنای تاریخی مبتنی بر نقشه های فنی و برداشت دقیق از بنا است. نمونه ای از این تصویرسازی که به صورت نما برش در موزه آب یزد انجام شده است به عنوان مطالعه کاربردی موردی ارائه شده است.