دانشگاه کارآفرین

هدف: این پژوهش با هدف ارائه ی مدل دانشگاه کارآفرین برای دانشگاه تبریز انجام شده است. روش شناسی: جهت گیری پژوهش حاضر، کاربردی با رویکرد استقرایی، از نوع کیفی، با استراتژی تحلیل محتواست که گردآوری داده ها به شیوه مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته انجام گرفته است. مشارکت کنندگان در این پژوهش به صورت هدفمند شامل 14 نفر از نخبگان حوزه کارآفرینی در بازه زمانی 1401-1400 خورشیدی انتخاب شده است، ابزار گردآوری داده ها، سؤالات محقق ساخته باز بود که روایی و پایایی ابزار توسط اساتید راهنما و مشاور تائید شد. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل محتوای استقرایی در این پژوهش، نشان داد که مُدل دانشگاه کارآفرین شامل چهارده عاملِ اصلی است که در چهار دسته کلی طبقه بندی شده اند که عبارت اند از: الف) عوامل کاربردی کردن دانش، شامل عوامل اصلی: 1- تشخیص نیاز جامعه و بازار، 2- تجاری سازی علم و دانش، 3- حفظ ارتباط دانشگاه با صنعت، 4- توسعه مراکز دانش بنیان، ب) عوامل انسانی، شامل عوامل اصلی: 5- آموزش کارآفرینی، 6- وجود اعضای هیئت علمی تیم ساز و توانمند، 7- ارتقاء فرهنگ سازمانی کارآفرینی، ج) عوامل مدیریتی، شامل عوامل اصلی: 8 - مدیریت دانشگاه کارآفرین، 9- اصلاحات ساختاری، 10- شناسایی و رفع موانع درون سازمانی کارآفرینی، 11- عوامل مالی و اقتصادی، 12- توسعه سخت افزاری، د) عوامل محیطی، شامل عوامل اصلی: 13- عوامل قوه ی اجرائیه (دولت)، 14- موانع بیرون سازمانی. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عناصر و مؤلفه های چارچوب مفهومی و مدل استخراجی این پژوهش که با توجه به شرایط، زمینه فرهنگی، جو و فرهنگ سازمانی خاص دانشگاه تبریز به دست آمده است، برای ایجاد دانشگاه کارآفرین در دانشگاه تبریز ضروری است، لذا مدل استخراجی پژوهش حاضر می تواند جهت تبدیل دانشگاه تبریز به دانشگاه کارآفرین مورداستفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر به ارائه مدلی برای دانشگاه کارآفرین با رویکرد تراز انقلاب اسلامی می باشد. با استفاده از ادبیات موجود و بهره بردن از نظرات صاحبنظران در عرصه کارآفرینی دانشگاه ها چهارچوب مفهومی تحقیق طراحی شد و بر اساس آن برای جمع آوری داده ها پرسشنامه ای با 72 گویه ساخته شد. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضاء هیأت علمی دانشگاه فردوسی و دانشگاه پیام نور به تعداد 937 نفر که با استناد به فرمول کوکران حداقل تعداد 300نفر در نظر گرفته شدند و با انجام روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 300 پرسشنامه جمع آوری شدکه پس از تجزیه و تحلیل داده ها نتایج به دست آمده نشان میداد عوامل اهداف و رسالت، مدیریت و رهبری، ویژگیهای کارآفرینی اساتید، ویژگیهای کارآفرینی کارکنان و دانشجویان وضعیت موجود، بالاتر از حد میانگین بوده و در مورد شاخص های واحدهای داخلی و ساختار، ارتباط با صنایع، نهادهای مالی، تجاری سازی با توجه به انجام اقدامات انجام شده، به توجه بیشتری نیاز است.

توسعه مبتنی بر دانایی و حکمت، آخرین دستاورد جامعه جهانی در مسیر خروج از توسعه نیافتگی و ارتقای سطح توسعه در سطح ملی، منطقه ای و جهانی است که این امر، مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کلان کشور در قالب چشم انداز 20 ساله و برنامه چهارم توسعه کشور قرار گرفته است. این نوع از توسعه با الویت بخشی به نهاده های دانشی (ضمنی و صریح) توسعه و اقتصاد حاصل از آن، برهم افزایی نهاده های دانشی و غیردانشی تاکید می ورزد. نکته اساسی در طراحی و اجرای این توسعه، توجه به مبانی ارزشی مستحکم و مشترک جامعه بشری براساس نظریه خودسازماندهی و از طریق یکپارچه سازی علم، فناوری و اخلاق است. همچنین برای تحقق این نوع از توسعه، کشورهای پیشرو، دانشگاه کارآفرین را مغز اصلی و بازوی توانمند می دانند. این دانشگاه حاصل تحولات چند صد ساله در دانشگاه و ترکیب نقش های آموزشی، پژوهشی بنیادی، پژوهشی کاربردی و توسعه فناوری جهت تحقق مستمر نوآوری تکنولوژیک، کارکرد موثر و کارای نظام ملی (جهانی) نوآوری است که خلق و توسعه دائم معرفت ارزش مدار، ثروت و رفاه عادلانه و اشتغال پایدار و ارتقای سطح فیزیکی و روانی محیط کار، زیست و زندگی را در پی دارد. برای تحقق و ارتقای فرایندی و کارکردی دانشگاه کارآفرین، مهمترین نقش اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، ارتباط موثر صنعت، دانشگاه و دولت است. با واگذاری بسیاری از نقش های دولت به صنعت و دانشگاه، این دو رکن، مهم ترین نهادهای تشکیل و توسعه دانشگاه کارآفرین، نظام ملی نوآوری و نهایتا توسعه مبتنی بر دانایی هستند. امید است این سمینار که حاصل ترکیبی از تحقیقات دانشگاهی، رساله دکترا و تجربیات علمی-صنعتی است بتواند گام کوچکی در جهت تبیین زیرساخت های تحقق چشم انداز بیست ساله کشور بردارد.

در سال های اخیر، به دلیل مسائل متعدد اجتماعی، محیط زیستی و اقتصادی، پرسش از چیستی مسئولیت اجتماعی دانشگاه موردتوجه قرارگرفته است. در این مقاله با هدف تعریف مسئولیت اجتماعی دانشگاه و شناسایی مؤلفه های آن به بررسی انتقادی نظریات گوناگون در زمینه دانشگاهِ مطلوب در دنیای پیچیده امروز، پرداخته شد؛ و سپس با استفاده از روش فراترکیب دسته بندی جامع و منسجمی از ابعاد و مؤلفه های مسئولیت اجتماعی دانشگاه، ارائه گردید. در حوزه مطالعات دانشگاه پژوهی از طریق جستجو در پایگاه مقالات داخلی و با توجه به واژگان مرتبط، 870 منبع اولیه در بازه زمانی ده سال اخیر استخراج گردید، سپس با بررسی ارتباط عنوان، چکیده، روش و یافته های مقالات؛ با اهداف این پژوهش، 23 مقاله برای کدگذاری انتخاب گردید. در ادامه با کدگذاری باز و محوری، شاخص های مسئولیت اجتماعی دانشگاه در 5 بعد و 26 مقوله اصلی دسته بندی گردید که عبارت اند از: ابعاد حکمرانی با مؤلفه های (چشم انداز و راهبرد روشن، رهبر حامی، ائتلاف و تعامل گسترده با ذی نفعان بیرونی، تأمین مالی پایدار، اداره مشورتی و آزادی دانشگاهی؛ و ارزیابی، مستندسازی و گزارش دهی مستمر)، آموزش با مؤلفه های (آموزش اصول شهروندی، توسعه توانمندی دانشجو، آموزش فراگیر، محتوای درسی مسئله محور، یادگیری مشارکتی؛ و اخلاق در آموزش)، پژوهش (پژوهش مشارکتی، پژوهش مسئله محور، اخلاق در پژوهش؛ حمایت از نوآوری و ترویج علم در صنعت و جامعه)، خدمات (حمایت از شرکت های نوپا، مشارکت در اقتصاد منطقه، تقویت سرمایه فرهنگی و اجتماعی؛ و فعالیت های خیرخواهانه) و مدیریت داخلی (رویه های کاری منصفانه، کیفیت زندگی کاری دانشگاهیان، توجه به محیط زیست؛ ساختار و فرهنگ پویا و زیرساخت نوین). این مقاله نشان می دهد که یک دانشگاه مسئولیت پذیر در قبال جامعه، در تمامی کارکردهای خود به صورت متناسب به مسائل اجتماعی توجه دارد و این دغدغه را تنها به رسالت سوم دانشگاه و فعالیت های خیرخواهانه تقلیل نمی دهد. در انتهای مقاله پیشنهادهایی نیز برای تقویت مؤلفه های مسئولیت اجتماعی در دانشگاه ایرانی ارائه گردید.

با وجودِ اینکه قابلیت تبدیل تحقیقات دانشگاهی به محصولات تجاری، عنصر اصلی شکل گیری شرکتهای زایشی است، بررسی منطق انتخاب موضوع تحقیق دانشگاهی در ادبیات علمی دانشگاه کارآفرین مغفول مانده است. در این پژوهش عوامل مؤثر بر انتخاب موضوع تحقیق دانشگاهی با استفاده از روش رویش نظریه در دانشگاه صنعتی شریف به عنوانِ یکی از مهمترین دانشگاههای صنعتی کشور موردِ بررسی قرار گرفت. درنتیجه این تحقیق، از میانِ عوامل احصاء شده، دو عامل «اطمینان از نتیجه» و «قابلیت تدوین مقاله»، به عنوانِ اساسی ترین معیارهای انتخاب موضوع تحقیق دانشگاهی شناسایی شدند. این منطق انتخاب باعث شده است که اقبال گسترده ای به سمت انجام تحقیقات کلیشه ای با محوریت توسعه منفعلانه فعالیتهای تحقیقات پیشین شکل بگیرد.  

هدف اصلی پژوهش حاضر، آگاهی از امکان پیاده سازی دانشگاه مدل کارآفرین در دانشگاه شهید چمران اهواز و تبیین چرایی و چگونگی آن بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع تبیینی بود. مشارکت کنندگان، اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بودند که در بخش کمی با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی ، تعداد 120 نفر، بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. نتایج داده های کمی حاکی از آن بود که ازنظر اعضای هیئت علمی، امکان پیاده سازی همه ی مؤلفه های دانشگاه کارآفرین در دانشگاه شهید چمران وجود دارد. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند با شیوه ی انتخاب موارد مطلوب استفاده شد و با 12 نفر از مسئولین و اعضای هیئت علمی مرتبط با کارآفرینی و صنعت، مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. کفایت نمونه ها بر مبنای اشباع نظری بود و مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. درمجموع، نتایج تحقیق نشان داد که اعضای هیئت علمی ضمن پذیرفتن مشکلات و موانع دانشگاه و نبود زیرساخت ها و بسترهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مناسب در کشور، معتقدند دانشگاه دارای توانمندی ها و زمینه های مناسبی است و می تواند با اعمال راه کارهایی، در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه کارآفرین حرکت کند.

امروزه نقش دانشگاه کارآفرین در یک محیط پویا از اقتصاد دانش، حمایت از توسعه ی اقتصادی، از طریق افزایش میزان وکیفیت پژوهش های (بنیادی وکاربردی) است و انتقال سریع چنین دانش جدیدی به جامعه از طریق آموزش و کارآفرینی است. براین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی ظرفیت بالقوه ی کارآفرینانه ی دانشگاه مازندران بر اساس مؤلفه های یازده گانه ی دانشگاه کارآفرین است. جامعه آماری پژوهش حاضر 256 نفر از اساتید و خبرگان دانشگاه بوده است، که پرسشنامه در میان آن ها توزیع و درنهایت 134 پرسشنامه برگشت داده شد. در پژوهش حاضر، از پرسشنامه استاندارد ظرفیت کارآفرینی، و به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای LISREL و SPSS استفاده شده است. نتایج حاصله از مدل معادلات ساختاری نشان داد، مدل پژوهش از برازشی مطلوبی برخوردار بوده و کلیت آن مورد تایید است (056/0=RMSEA و 91/0=NFI و 93/0=GFI). هم چنین، این یافته ها بیان گر وجود روابط معنی دار میان متغیرهای پژوهش با ظرفیت کارآفرینی بود، یعنی همه متغیرها بر ظرفیت کارآفرینی تاثیرگذار و تبیین کننده آن هستند. یافته اصلی تحقیق حاکی از آن بود که ظرفیت کارآفرینی دانشگاه و همه مؤلفه های یازده گانه آن در دانشگاه مازندران دارای میانگینی پایین تر از حد مطلوب، در سطح نامناسبی قرار دارند.

امروزه اقتصاد کشورهای پیشرفته بیش از همه وابسته به تولید، انتشار و استفاده از دانش است. دراین شرایط، مؤسسات آموزش عالی به عنوان نهادهای تولید و انتشار دانش، دیگر صرفاً برای آموزش وپژوهش تلقی نمی شوند، و انتظار می رود که این مؤسسات نقش فعال تری در تولید اقتصاد ملی و منطقه ای از طریق کارآفرینی داشته باشند. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی از شاخص های مؤثر بر توسعه دانشگاه کارآفرین و رتبه بندی آن ها با کاربرد تکنیک های فازی در دانشگاه های استان مازندران می باشد. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و از منظر گردآوری اطلاعات و داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از اساتید و خبرگان دانشگاهی و افراد خبره حاضر در مراکز رشد دانشگاه های مازندران در سال 1394 بوده اند که به روش هدفمند انتخاب شدند. هم چنین از ابزارهای پرسشنامه و مصاحبه برای جمع آوری داده های موردنیاز استفاده شده است. از طرفی نیز برای تحلیل داده ها از رویکردهای دلفی فازی (FDM) و فرآیندسلسله مراتبی فازی (FAHP)، استفاده شد. یافته های تکنیک دلفی فازی، 10 عامل اساسی را بر توسعه دانشگاه کارآفرین آشکار کرد، نتایج تکنیک AHP فازی نیز نشان داد، از میان شاخص های موردبررسی، شاخص چشم انداز، مأموریت واستراتژی در دانشگاه بیشترین وزن و اهمیت، هم چنین شاخص ساختار و طرح سازمانی در دانشگاه کم ترین رتبه و امتیاز را به خود اختصاص داده اند.

امروزه، گسست نظام دانشگاهی ایران از صنعت و ناهماهنگی میان کارکردهای دانشگاهی با نیازهای جامعه بیرونی از یک سو و کمبود منابع مالی از سوی دیگر، نظام دانشگاهی را با چالش های فراوانی مواجه کرده است که انفصال نظام دانشگاهی از صنعت علاوه بر هدر رفتن منابع، عقب ماندگی کشور را در دستیابی به توسعه نیز در پی دارد. از این رو، هدف این پژوهش طراحی الگوی دانشگاه کارآفرین در دانشگاه تهران  بود. در بخش روش شناسی از روش کیفی اکتشافی و تحلیل محتوای مقالات انجام شده در قلمرو دانشگاه کارآفرین استفاده شد. در بخش نخست با به کارگیری روش نمونه گیری هدفمند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با هشت نفر از اعضای  هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران  و چهار نفر از مدیران شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران مصاحبه صورت گرفت. در بخش تحلیل محتوا  نیز مقالات داخلی و خارجی در قلمرو دانشگاه کارآفرین پس از جست وجو در بازه های زمانی1397-1385 و 2015-1998 در پایگاه های اطلاعاتی مگیران، انسانی، نورمگز، Google Scholar،Sciencedirect،Sage و Eric انتخاب شدند که پس از سرند مقالات در مجموع، 30 مقاله به تحلیل  نهایی راه یافت که پس از خوانش مفاهیم اصلی آنها تلخیص و طبقه بندی شدند.  بر اساس یافته های پژوهش در مجموع، 184 مفهوم استخراج  شدند؛ در بخش مؤلفه های دانشگاه کارآفرین 11 مقوله محوری، 30 زیرمقوله  و 88  مفهوم، در بخش عوامل مؤثر بر دانشگاه کارآفرین 4 مقوله محوری، 12 زیرمقوله و 31 مفهوم استخراج  و دسته بندی و سپس، در قالب مدل شماتیک به تصویر کشیده شدند.

 بر اساس چشم انداز جهانی آموزش عالی، دستیابی به فناوری، توسعه اقتصادی و رفاه جوامع درگرو تحول نظام آموزش عالی و تبدیل دانشگاه ها به دانشگاه نوآور و کارآفرین است. این پژوهش با هدف شناسایی پیشران های راهبردی مؤثر بر آینده دانشگاه کارآفرین و طراحی سناریو های آن، با بهره گیری از رویکرد آینده پژوهی و با استفاده از روش ترکیبی در دو بخش کمّی و کیفی انجام شده است. به منظور گردآوری اطلاعات، ابتدا به مرور گسترده ادبیات نظری و بررسی پژوهش های موفق در حوزه دانشگاه کارآفرین و آینده پژوهی پرداخته شد، سپس با استفاده از روش دلفی فازی در دو دور، عوامل کلیدی مؤثر بر آینده دانشگاه کارآفرین شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش 51 عامل شناسایی و در 16 مقوله دسته بندی شدند. اعضای پنل دلفی فازی در این پژوهش تعداد 21 نفر از خبرگان در حوزه مدیریت، کارآفرینی و آینده پژوهی آموزش عالی بوده اند که با استفاده از روش های نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از یک جعبه ابزار آینده نگاری شامل نظر خبرگان از طریق دلفی فازی، تحلیل روندها در حوزه دانشگاه کارآفرین، تحلیل تأثیر متقابل و سناریو پردازی استفاده شده است. مفاهیم استخراجی از روش دلفی فازی به روش تحلیل تأثیر متقابل و با استفاده از نرم افزار میک مک مورد تحلیل قرار گرفت، برهم کنش این عوامل بر یکدیگر سنجیده شد و پیشران های راهبردی شناسایی شدند. چهار متغیر سیاست های راهبردی دولت، توسعه نوآوری باز، الگوی حکم رانی بازارمحور، تأکید بر توسعه پایدار به عنوان پیشران های راهبردی مشخص شدند. لذا اساس کار سناریو نویسی بر این چهار متغیر گذاشته شد. سپس با روش سناریو نویسی با استفاده از نرم افزار سناریو ویزارد و ارائه سه سناریو برای هر یک از متغیرها، چهار سناریو با سازگاری قوی به عنوان سناریو های آینده دانشگاه کارآفرین معرفی گردید

هدف: دانشگاه نسل سوم از ایده های اصلی برای مشارکت نهاد دانشگاه در فرایند توسعه محلی و ملی و حضور تأثیرگذار در محیط پیرامون و جامعه جهانی است. توسعه کارآفرینی از راهبردهای کلیدی برای ارتقای مسئولیت پذیری اجتماعی نهاد علم و تحقق اهداف تغییرات اجتماعی و توسعه پایدار است. آنچه از مفهوم دانشگاه نسل سوم در محافل دانشگاهی برجسته شده است، دانشگاه به مثابه یک سازمان تک بُعدی، مشابه با مؤسسات دانش بنیان است که صرفاً بر کارآفرینی اقتصادی- فنی تمرکز دارد. در این برداشت نادرست از دانشگاه نسل سوم، کارکردهای اصلی و ذاتی دانشگاه شامل آموزش، پژوهش و اجتماعی- فرهنگی واجد اولویت معرفی نمی شود. در این مقاله، نشان داده شده است که آموزش و یاددهی- یادگیری نوآور و کارآفرین در دانشگاه نسل سوم دارای جایگاه ویژه ای است. روش شناسی: در این پژوهش، وضعیت یاددهی- یادگیری نوآور و کارآفرین در پنج دانشگاه موردمطالعه برمبنای «چارچوب راهنمای دانشگاه کارآفرین» و «چارچوب مؤسسه آموزش عالی نوآور» کمیسیون اروپایی و سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه، به روش تطبیقی ارزیابی شده است. یافته ها: بر اساس این پژوهش، دانشگاه ها با رسالت عام و خاص خود برای حرکت در مسیر کار آفرینی دست کم باید در هشت بُعد به صورت هم زمان و متوازن اقدام کنند: 1. اصلاح و تعالی فرایند رهبری و حکمرانی، 2. تقویت و تکمیل ظرفیت های مالی و انسانی، 3. ارتقای سطح یاددهی- یادگیری، 4. آماده سازی و پشتیبانی از کارآفرینان، 5. تبادل دانش و همکاری مؤثر و هم افزا با جوامع محلی، منطقه ای و ملی، 6. افزایش سطح تحرک بین المللی، 7. تحوّل دیجیتال، 8. تلاش برای فعلیت آثار و نتایج کارآفرینی. به علاوه، یاددهی- یادگیری نوآور و کارآفرین باید به یکی از ابعاد اصلی و اساسی دانشگاه کارآفرین تبدیل شود. این در حالی است که سطح یاددهی- یادگیری نوآور و کارآفرین در دانشگاه های موردمطالعه در حد مطلوب و مورد انتظار نبوده و بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب فاصله قابل تأملی وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس ارزیابی وضعیت دانشگاه های موردمطالعه، اهتمام به آموزش نوآور و کارآفرین به اندازه کافی نبوده و در فرایند تحول به دانشگاه کارآفرین، باید بیش ازپیش به ارزش و اهمیت یاددهی- یادگیری نوآور و کارآفرین تمرکز شود. تحول به دانشگاه نسل سوم باید هم زمان با تقویت کارکرد آموزش نوآور و کارآفرین به عنوان هسته مرکزی نهاد و زیست جهان دانشگاه باشد. لازم است رهبران نظام آموزش عالی و دانشگاه ها اهتمام ویژه ای در سطوح سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا برای ارتقای سطح آموزش نوآور و کارآفرین جامعه دانشگاهی داشته باشند.

 پژوهش حاضر با هدف تحلیل سیاستها و سازوکارهای آموزشی دانشگاه فنی حرفه ای به عنوان یک مطالعه موردی در صدد است تا کم و کیف  برنامه های آموزشی این دانشگاه را تحلیل، چالش ها و آسیب های پیش رو را شناسایی و استراتژیهایی را برای بهبود کیفیت و عملکرد آموزشی و پژوهشی این دانشگاه پیشنهاد نماید. روش پژوهش، کیفی چندگانه و از نوع تحلیل سند و پدیدارنگاری است. مشارکت کنندگان 12 نفر از مدیران دانشگاهی و کارفرمایان ذیربط در حوزه رشته های فنی بودند که به صورت هدفمند انتخاب و با آنان مصاحبه شد. برای تحلیل یافته ها  نیز از روش تحلیل محتوای کیفی با تأکید بر مؤلفه های اصلی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد؛ با وجودیکه دانشگاه مورد مطالعه از نظر سیاست ها و سازوکارهای تعیین شده حتی المقدور در اسناد بالا دستی با سنت دانشگاه های کارآفرین همسویی دارد اما در عمل با مجموعه ای از چالش های محیطی زمینه ای، ساختاری و  محتوایی دسته و پنجه نرم می کند که عدم توجه به آنها و عدم ارائه راه حلی برای این چالش ها، نه تنها اثر بخشی و کارآمدی دانشگاه  را تحت الشعاع قرار می دهد بلکه باعث می شود که در تقابل با فلسفه وجودی و چشم انداز راهبردی آن قرار گیرد.  

هدف از این پژوهش ارائه مدل توسعه دانشگاه کارآفرین مبتنی بر پایدارسازی کسب و کارهای دانش بنیان در دانشگاه صنعتی شریف تهران است. روش پژوهش شامل بهره گیر ی از شیوه کیفی است. برای رسیدن به مقصود پژوهش، دانشگاه صنعتی شریف که از لحاظ دارا بودن پتانسیل کارآفرینی، نسبت به سایر دانشگاه ها در اولویت بالاتری قرار دارد به عنوان جامعه آماری انتخاب شده و دیدگاه 15 تن از اساتید این دانشگاه که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند به عنوان نمونه آماری گردآوری گردید. شیوه نمونه گیر ی شامل استفاده از نمونه گیر ی هدفمند بوده است. روش جمع آوری داده ها به صورت میدانی بوده که با استفاده از ابزار مصاحبه ساختاریافته انجام گرفته است. یافته ها با استفاده از شیوه تحلیل محتوا کیفی تحلیل شدند. نتیجه ها نشان دادند که می توان مدلی را برای توسعه دانشگاه های کارآفرین طراحی نمود. این مدل هم برای دانشگاه صنعتی شریف به صورت خاص و هم برای سایر دانشگاه ها به صورت عام طراحی و تدوین گردید. مدل طراحی شده نشان می دهد که مولفه هایی وجود دارند که می توانند پیش بینی کنند در چه صورتی یک دانشگاه به دانشگاه کارآفرین تبدیل خواه شد و تا چه اندازه در این امر موفق خواهد بود. 

هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین پارامترهای توسعه دانشگاه کارآفرین در بعد آمادگی های زمینه ای است که از روش فراترکیب به عنوان یک روش مناسب برای دستیابی به ترکیب جامعی از پارامترها بر اساس ترجمان کیفی مطالعات مورد نظر استفاده شده است. بدین منظور پس از مطالعات اولیه کتابخانه ای از 628 پژوهش انجام شده و انتخاب 123 پژوهش منتخب طی سال های 1998 تا 2021 نسبت به بررسی و بیان مولفه هایی که می توانست زمینه ساز تحقق دانشگاه کارآفرین گردد؛ تحت عنوان آمادگی های زمینه ای اقدام شد. نتیجه حاصل، شناسایی 7 مؤلفه: ساختار کارافرینانه، فرهنگ کارآفرینانه، الگوهای نقش و مکانیزم های حمایتی، انگیزشی، شبکه سازی، توسعه کارآفرینی در آموزش و یادگیری(آموزش کارآفرینانه )، بین المللی سازی و استقرار سیستم ارزیابی و توسعه بود که ابعاد آن در پژوهش های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس آزمون شانون اولویت بندی شد. بررسی نتایج حاصل نشان می دهد مفاهیم آموزش کارآفرینی و توسعه نیروی انسانی- تعامل دانشگاه، صنعت، کسب وکار و دولت - برنامه ها ی حمایتی دانشگاه- یکپارچه سازی فرهنگی - توسعه روحیه و نگرش کارآفرینانه - ساختار منعطف و ارگانیک - ایجاد شبکه های فردی و سازمانی و مؤلفه های الگوهای نقش و مکانیزم های حمایتی – انگیزشی ، توسعه کارآفرینی در آموزش و یادگیری و فرهنگ کارآفرینانه از اولویت بالایی برخوردار بوده است. این پژوهش با مطالعه عمیق و نظامند ادبیات مربوط، اطلاعات ارزشمندی برای توسعه دانشگاه کارآفرین در اختیار علاقمندان قرار می دهد.

هدف: شناسایی عناصر مدل اجرای خط مشی های عمومی آموزش عالی کشور در راستای تحقق دانشگاه کارآفرین. روش: پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته انجام شده است. نمونه آماری بخش کیفی پژوهش، 12 نفر از خبرگان دانشگاهی و صاحب نظران در عرصه اجرای خط مشی ها و کارآفرینی تشکیل دادند. داده های بخش کیفی توسط مصاحبه جمع آوری و بر اساس تکنیک تحلیل محتوا تجریه و تحلیل شدند. ابزار مورد استفاده در بخش کمی پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که با نرم افزار Smart PLS تحلیل شدند. درنهایت، برای شناسایی و طراحی مدل پژوهش از روش مدل سازی ساختاری- تفسیری و نرم افزار میک مک استفاده گردید.  یافته ها: در مرحله کدگذاری باز 314 کد اولیه شناسایی گردید و پس از غربال و شناسایی شاخص های نهایی، در نهایت 60 شاخص و 13 مقوله شناسایی که براساس نمودار قدرت نفوذ- وابستگی در شش سطح طبقه بندی شدند و متغیرهای سیاست های کلی اشتغال مقام معظم رهبری، زیرساخت فرهنگی و محیط کلان (زمینه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی) بالاترین تأثیرگذاری را داشتند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش گویای اثرگذاری مقوله های نقش دولت، نقش قانونگذاران، زیرساخت های مالی، تعاملات نهادها و شبکه ها، زیرساخت های آموزشی و پژوهشی، مدیریت و منابع انسانی، ساختار سازمان های اجرایی، اجرای خط مشی های اکوسیستم کارآفرینی آموزش عالی کشور، اجرای خط مشی های اکوسیستم اسلامی آموزش عالی کشور برای تحقق دانشگاه کارآفرین بود و مقوله های سیاست های کلی اشتغال مقام معظم رهبری، محیط کلان و زیرساخت های فرهنگی به عنوان پایه و اساس مدل اجرای خط مشی ها تعیین شدند. همچنین، روایی و پایایی مدل مورد تأیید قرار گرفت و مشخص شد مدل ارائه شده از برازش مطلوبی برخوردار است.

توسعه رهبران کارآفرین کلید یافتن ارزش پنهان در جوامع است. اگر بیاموزیم که چگونه روحیه کارآفرینی را در جامعه خود ایجاد یا احیا کنیم، همه ذینفعان سود خواهند برد.بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی مهارتها و شایستگی های رهبری کارآفرینانه در کشورهای در حال گذار انجام شده است.این پژوهش به لحاظ هدف ،توصیفی -کاربردی است و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده است که پس از طراحی روایی صوری آن (بر اساس دیدگاه صاحب نظران) و پایایی آن (با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0.878)سنجیده شد. نمونه آماری تحقیق با فرمول کوکران 273 نفر مشخص شد که شامل خبرگان سازمانی و دانشگاهی بوده اند. تحلیل داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS3 انجام شده است.بر اساس نتایج مشخص شده است مهارت ها و شایستگی های رهبری کارآفرینانه مشتمل بر «کاوشگری،شتابگری،جستجو گری،تلفیق گری،نفوذ در دیگران،مربیگری،تسهیلگری،هدایت گری،فرصت شناسی وایجاد انگیزه بر رهبری کارآفرینانه تأثیر گذار است. بعلاوه «ویژگی های فردی،اکتسابی و عملکردی » نیز عملکرد رهبری کارآفرینانه را تحت تاثیر قرار می دهد.

دانشگاه کارآفرین، به عنوان مرکز تولید علم و فناوری و محل کاربردی نمودن دانش، می تواند نقش بسزایی در پیشرفت و توسعه کشور در عرصه های جهانی داشته باشد. موضوع دانشگاه کارآفرین، چندی است که در کشور مورد توجه قرار گرفته است، ولی این کار، به معنای واقعی، شکل گیری دانشگاه کارآفرین محسوب نمی شود. در این زمینه، موانع مختلفی که بر ایجاد دانشگاه کارآفرین در ایران تاثیر دارند، می توان به پنج گروه مرتبط به هم، شامل: موانع آموزشی و پژوهشی، اقتصادی و مالی، فرهنگی و اجتماعی، ساختاری و تشکیلاتی و در نهایت مشکلات ارتباطی و اطلاعاتی تقسیم بندی کرد.مقاله حاضر، با هدف شناخت مقدماتی از کارآفرینی و دانشگاه کارآفرین و نیز برخی موضوعات مهم مرتبط با آنها، بیان مختصری از تعاریف، اهمیت و ضرورت ایجاد دانشگاه کارآفرین را مطرح می کند و همچنین با ارائه مدلی مفهومی از موانع اجرای دانشگاه کارآفرین در کشور، به بررسی چالش هایی که دانشگاه های کشور در استقرار و توسعه آن مواجه اند، می پردازد و در پایان مقاله نیز، موارد مذکور جمع بندی و در قالب بحث و نتیجه گیری، کاربردهای مدیریتی و پیشنهادهای مرتبط با آن، برای پی گیری تحقیقات مشابه در آینده ارائه شده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تجربه زیسته مشارکت کنندگان در طرح نوای دانشگاه شهید بهشتی است که با استفاده از پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی به منظور آگاهی از درک مشارکت کنندگان از طرح نوآ و مؤلفه های شکست و موفقیت در این طرح انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش شامل تیم هایی است که به مرحله نهایی راه پیدا کردند و یا در پیش آزمون نهایی به مرحله نهایی راه پیدا نکردند که پس از مصاحبه با 10 تیم و تا رسیدن به اشباع نظری، نتایج به دست آمد. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه است و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل یافته ها استفاده گردید. نتایج نشان داد که داشتن تیم از مهم ترین عوامل موفقیت تیم ها در طرح نوآ بوده است. همچنین افراد موفق توانسته بودند از خدمات مشاوره ای ارائه شده به نحو احسن و در جهت پیشبرد کارهای خود استفاده کنند. درحالی که افراد شکست خورده در طرح تا حد زیادی از این امکان بهره مند نشدند. به طورکلی طرح نوآ برای طرح هایی که به ارائه خدمات و تولیدات کوتاه مدت تمرکز داشتند کاربردی تر بوده است.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی در دانشگاه با رویکرد دانش محورمی باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، کاربردی و از حیث شیوه اجرا، آمیخته (کیفی-کمی) می باشد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل 20 نفر از شامل خبرگان دانشگاهی آگاه به بحث اکوسیستم کارآفرینی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی شامل 384 نفر از کلیه مدیران دانشگاه های آزاد اسلامی سراسر کشور می باشند. گرد آوری داده ها در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته از اعضای جامعه آماری و گرد آوری داده ها در بخش کمی طی پرسشنامه صورت گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون در نرم افزار ATLAS TI و در بخش کمی با روش حداقل مربعات جزئی از نرم افزار SPSS و PLS استفاده شد و همچنین به روش تحلیل عاملی، به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج در بخش کیفی نشان داد که 67 کد اولیه، 11 مضمون پایه و 5 مضمون سازنده در غالب خوشه های زیرساخت ها و پشتیبانی (2 مضمون)، تلفیق فناوری و دانش (2 مضمون) آموزش و فرهنگی (3 مضمون)، سیاست گذاری و برنامه ریزی (2 مضمون) و مدیریت یکپارچه (2 مضمون)، شناسایی و روابط بین آن ها در قالب مدل پارادایمی ترسیم و ارائه شد. نتایج بخش کمی نشان داد که 5 شاخص و 11 مؤلفه با بار عاملی، میانگین واریانس استخراجی و روایی همگرا بالای (4/0)، ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالای (7/0)، ضرایب معناداری t  بالای (96/1)، مورد تأیید قرار گرفت ومدل از برازش قوی برخودار است.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، طراحی الگویی برای تضمین کیفیت دانشگاه کارآفرین بود. پژوهش از نوع کیفی و روش آن مصاحبه بود. جامعه آماری پژوهش، استادان و اعضای هیئت علمی متخصص حوزه کارآفرینی دانشگاهی بودند که بر اساس نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری با 23 نفر از آنها مصاحبه عمیق صورت گرفت. پس از گردآوری داده ها، فرایند پالایش، بازخوانی، دسته بندی و ارائه یافته ها از طریق فن تحلیل محتوای کیفی متن مصاحبه ها صورت گرفت. ملاک های ارزیابی پژوهش کیفی، شامل اعتمادپذیری (معادل روایی درونی در پژوهش کمی)، انتقال پذیری (معادل روایی بیرونی در پژوهش کمّی)، قابلیت اطمینان (معادل پایایی) و تأییدپذیری (معادل عینیت)، بررسی و بر اساس آن، روایی و پایایی پژوهش تأیید شد. بر اساس نتایج پژوهش، الگویی شامل 7 عامل (رهبری، ساختار و فرهنگ سازمانی کارآفرینانه؛ منابع مالی، انسانی و زیربنایی؛ آموزش کارآفرینانه؛ حمایت از کارآفرینی و تجاری سازی؛ همکاری و مشارکت داخلی، ملی و بین المللی؛ نظام ارزیابی کیفیت و عوامل محیطی یا زمینه ای) و 18 مقوله ترسیم شد که برای تضمین کیفیت دانشگاه کارآفرین باید مورد توجه قرار بگیرد.