مطالب مرتبط با کلیدواژه

هویت ملی


۲۸۱.

تاریخ ذهنیت و مطالعات شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب حماسی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 13 - 38

کلیدواژه‌ها: تاریخ ذهنیت ذهنیت ایرانی هویت ملی شاهنامه حماسه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۶
تاریخ ذهنیت از روش های نو در تاریخ نگاری است که برای شناخت ذهنیت عامه و کشف روح زمانه برای رسیدن به آن چه «تاریخ کامل» می نامد، تلاش می کند. منابع زبانی، ادبی و هنری سرشار از اطلاعاتی است که ذهنیت ملت ها را می توان از میان آن ها شناخت. در این میان شاه کارهای ادبی، با سطح نفوذ و گستردگی زیاد در ذهنیت ملت ها از اهمیتی ویژه برخوردارند. نقش شاهنامه در تاریخ ذهنیت ایرانی و شکل گیری و استمرار هویت ملی، در میان آثار ادبی فارسی و هنرهای وابسته به آن کم نظیر است. واکاوی نشانه های تاریخی و فرهنگی آن موضوعی مغفول در پژوهش های مشترک ادبی و تاریخی است و این جستار برای دست یابی به هدف یادشده با روش توصیفی-تحلیلی به تبیین و تحلیل نشانه های تأثیر شاهنامه بر ذهنیت ایرانی پرداخته است. از نتایج تحقیق برمی آید که با توجه به استمرار تأثیر شاهنامه بر ذهنیت ایرانی که در تاریخ ادبیات و هنر و مشرب های فکری قشرهای مختلف اجتماع ایرانی آشکار است، نظریه تاریخ ذهنیت می تواند در شناخت و معرفی الگوهای فکری ایرانی متأثر از شاهنامه راه گشا باشد.
۲۸۲.

تحلیل گفتمان انتقادی هویت ملی در سینمای پس از انقلاب مکزیک بر مبنای فیلم «جهنم»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۱۶ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ 85 - 102

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی سینمای مکزیک سینمای ملی فیلم جهنم هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۲۱۳
سینما به عنوان یکی از صنایع فرهنگی، ارتقاء دهنده هویت، حافظه، رؤیا و پروژه های جمعی است. واضح است که کشور مکزیک نیز برای معرفی هویت جمعی خویش به جهانیان از این صنعت بهره برده است. بررسی چگونگی بهره بری مکزیک از این صنعت، می تواند گام مؤثری در بهبود سینمای این کشور به شمار آید. رویکردهای منشأشناسی ملت ها، بر فرهنگ، به عنوان پیش شرطی ضروری برای ساخت و تجربه هویت ملی، اتفاق نظر دارند. آنچه یک فیلم را در ارتباط با سینمای یک ملت قرار می دهد، «فرهنگ عمومی و جمعی یک ملت» است. فیلم «جهنم»، علی رغم پرداختن به قاچاقچیان موادمخدر در مکزیک، تنها هویت فرهنگی و ملی بخش شمالی مکزیک را بازتاب می دهد. از طرف دیگر، مکزیک هنوز راه زیادی را تا تحقق اهداف انقلابی خویش پیش روی دارد. اتخاذ رهیافت شفاف سازی و مقابله با مسائل اجتماعی در این فیلم، نشان از این دارد که سینمای مکزیک بر آن است تا گام های مهم در راستای تحقق این اهداف بردارد. در پژوهش حاضر، رویکرد انتقادی فیرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین و در وجوه روایی، ادبی و سینمایی فیلم «جهنم» به کار گرفته شده است.
۲۸۳.

نشانه های فروپاشی و تحول اجتماعی روسیه در داستان آدمکش و دوست کوچکش اثر زاخار پریلِپین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 533 - 550

کلیدواژه‌ها: ادبیات معاصر روسیه زاخار پریلپین آدمکش و دوست کوچکش هویت ملی قهرمانان جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۹
زاخار پریلپین، از نویسندگان معاصر روسیه است که داستان هایی با موضوعات ملی گرایانه دارد. پریلپین در آثار خود در عین ستایش از هر تلاشی برای حفظ سرزمین و وطن، نابسامانی های بی شماری را نیز که در نتیجه تحولات سیاسی و اجتماعی در روسیه رخ داده است، با زبانی منتقدانه به نمایش می گذارد. در داستان آدمکش و دوست کوچکش، نویسنده موضوعاتی همچون جنگ چچن، اهمیت هویت روسی در روسیه جدید، از دست رفتن هویت ملی، امید به آینده ای روشن برای روسیه و موضوعاتی از این دست را مطرح کرده است که همگی نشان دهنده گرایشات وطن پرستانه او هستند. با تحلیل نشانه شناختی این داستان، می توان بازتاب فروپاشی اجتماعی و اخلاقی و ضرورت ظهور قهرمانان جدید برای نجات روسیه را دریافت. از نظر نویسنده، خدمت به روسیه و حفظ هویت روسی والاترین هدف است که هر وسیله ای برای رسیدن به آن قابل توجیه است و به همین دلیل مرگ افرادی که قهرمان داستان مسبب آن بوده، نادیده انگاشته می شود و توجه خواننده را به امیدی معطوف می کند که در دل همسر قهرمان جوانه می زند.
۲۸۴.

هویت ملی در کتاب ریاضی(1) پایه دهم متوسطه(رشته های ریاضی و فیزیک-علوم تجربی)در سال تحصیلی 1395-1396

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره سوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶) 41 - 55

کلیدواژه‌ها: هویت ملی کتاب ریاضی(1) پایه دهم متوسطه تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۸
کتاب های درسی، در شکل گیری هویت ملی دانش آموزان نقش مهمی ایفا می کنند. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل هویت ملی در کتاب ریاضی(1) پایه دهم متوسطه(رشته های ریاضی و فیزیک-علوم تجربی) است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و کیفی است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل چک لیست در تحلیل محتوا است و واحد تحلیل، مضمون می باشد. ابعاد هویت ملی در این پژوهش عبارتند از: نماد، ارزش، میراث فرهنگی، مشاهیر و شخصیت ها، وقایع و رخدادها. جامعه آماری کتاب ریاضی(1) پایه دهم متوسطه(رشته های ریاضی و فیزیک-علوم تجربی) سال 1396-1395است. نتایج تحلیل کیفی نشان دهنده تاکید بر ارزش های ملی به ویژه ارزشهای اخلاقی و مذهبی، توجه به اماکن و بناها در بعد میراث فرهنگی و استفاده کم از احادیث و آیات و نظم و نثر ادبی و کم توجهی به ارزش های اقتصادی و مشاهیر معاصر به ویژه، ریاضیدانان معاصر و کتاب های آنها است. بنا به نتایج تحلیل کمی در این کتاب 132 مورد به مفهوم هویت ملی اشاره شده است که در بین ابعاد هویت ملی، بعد ارزش های ملی با 55 مورد و %31/42 از بیشترین میزان فراوانی و بعد وقایع و رخدادها با 1 مورد و % 76/0 از کمترین میزان فراوانی برخوردارند.
۲۸۵.

بررسی مولفه های هویت ملی در کتاب ریاضی و آمار 1 پایه دهم

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 10 - 18

کلیدواژه‌ها: هویت ملی تحلیل محتوا کتاب ریاضی و آمار 1 پایه دهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۸۹
هدف پژوهش حاضر، بررسی هویت ملی در کتاب ریاضی و آمار (1) پایه دهم رشته های ادبیات و معارف است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و کیفی است. ابعاد هویت ملی در این پژوهش عبارتند از: نماد، ارزش، میراث فرهنگی، مشاهیر و شخصیت ها، وقایع و رخدادهای ملی. جامعه آماری کتاب ریاضی و آمار پایه دهم رشته های (ادبیات و معارف) می باشد. نتایج تحلیل کمی نشان می دهد که 55 مورد به مفهوم هویت ملی اشاره شده است. در بین ابعاد هویت ملی، بعد میراث فرهنگی با 18/38 درصد (21 مورد) بیشترین و بعد وقایع و رخدادها با 81/1 درصد (1 مورد) از کمترین میزان فراوانی برخوردارند. نتایج تحلیل کیفی نشان دهنده، توجه به کتب و اماکن و بناها در بعد میراث فرهنگی و استفاده کم از احادیث و آیات و هنر و صنایع دستی می باشد همچنین در بعد ارزش ها، ارزش های اجتماعی بیشتر مورد تأکید قرار گرفته اند و در بعد مشاهیر و شخصیت ها به مشاهیر معاصر توجه نشده است.
۲۸۶.

«هویت ملی» در برنامه های تحویل سال بی بی سی فارسی؛ تهدید راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸۹) 29 - 62

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری فرهنگی روایت هویت ملی تحویل سال بی بی سی فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۲۳۰
مسئله اصلی این پژوهش، ارزیابی عملکرد رسانه بی بی سی فارسی در حوزه هویت سازی برای جامعه ایرانی از طریق برنامه های تولیدی نمایش داده شده در ویژه برنامه تحویل سال است. نویسنده با تکیه بر نظریه «روایت» و با روش تحلیل محتوای روایی، برنامه های تحویل سال بی بی سی فارسی را به عنوان نمونه انتخاب و نحوه روایت هجده گویه از شش بُعد اصلی «فرهنگی»، «دینی»، «زبانی»، «اجتماعی»، «سیاسی»، «سرزمینی» و «ارزش ها و نمادهای ملی» هویت ملی در این برنامه ها از 1391 تا 1398 را بررسی کرده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که نحوه روایت بی بی سی فارسی، گویه های قابل تأملی از ابعاد هویت ملی به عنوان یکی از مولفه های مرجع امنیت نظام اسلامی را نشانه گرفته و با ارائه روایتی متعارض با سبک زندگی و تجربه زیسته ایرانی، هویت ملی که ایده ای نظام ساز برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود، را با تهدید راهبردی مواجه کرده است. نتایج این پژوهش، در پی جویی و شناخت دلایل تغییر و تحولات ناهنجار هویتی و فرهنگی جامعه ایرانی و سیاست گذاری پیشگیرانه از آن مؤثر است.
۲۸۷.

آسیب شناسی سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی بر جایگاه هویت ملی در سیاستگذاری فرهنگی

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی جمهوری اسلامی ایران سال ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 11 - 39

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاست فرهنگی آسیب شناسی هویت ملی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۴۰۱
سیاست فرهنگی منابع و سنتهایی دارد که در فرهنگ و تاریخ گذشته ریشه دارد؛ اما سیاست فرهنگی به معنای ورود دولت و سازمانهای عمومی و رسمی برای سیاستگذاری در فرهنگ و برنامه ریزی کردن، مفهومی مدرن است. عواملی چون ایجاد هویت ملی و ملت سازی دلیل اولیه روی آوردن به سیاستگذاری برای فرهنگ بوده است. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، واکاوی دلایل عدم موفقیت حیطه سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی را مد نظر قرار داده و به دنبال رصد و آسیب شناسی سیاست فرهنگی کشور است.علاوه بر این به سبب رتبه ویژه مقوله هویت ملی بین موضوعات مختلف سیاست فرهنگی جامعه و اعتقاد متخصصان بر اهمیت آن در مانایی حکومت، این پژوهش شناسایی جایگاه هویت ملی در سیاست فرهنگی را نیز در دستور کار خود قرار داده است. واقعیتهای تاریخی نشان می دهد که هویت سازی ملی، فرایندی همیشگی و ناتمام است و نباید تصور شود که وقتی ملتی شکل گرفت به خودی خود تداوم می یابد و به هیچ تلاش و سازوکار پشتیبانی کننده ای نیاز ندارد؛ بلکه برعکس ملت و روح ملت بودگی در معرض فراز و فرود و چالشهای جدی قرار دارد و لازم است هویت ملی با کاربست سیاستهای فرهنگی، همیشه مراقبت و بازتولید شود.
۲۸۸.

جهانی شدن و تاثیر آن بر هویت ملی در جمهوری اسلامی ایران بررسی پیمایشی از منظردانشجویان گروه علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 548 - 568

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن هویت هویت ملی اینترنت رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۳۸۴
جهانی شدن بعنوان پدیده ای برآمده از جهانگیر شدن مدرنیته، بر ابعاد مختلف هویتی جمهوری اسلامی ایران از جمله هویت ملی تأثیرگذار بوده است.آگاهی از روند جهانی شدن و رویارویی منطقی و اقتباس مشروط از آن، رویکرد ایرانیان در مواجهه با جهانی شده بوده است. سوال اساسی پژوهش که این پژوهش در پی آن است این است که جهانی شدن چه تاثیری بر هویت ملی ایرانیان داشته است. فرضیه پژوهش عبارت است از این که جامعه ایرانی به دلائل متعدد از جمله استفاده از رسانه های جمعی و اینترنت و تعاملات فرهنگی با کشورهای دیگر از روند جهانی شدن تأثیر پذیرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به دو روش اسنادی و پیمایشی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی است، دانشجویان در عین همبستگی و علاقه مندی به عناصر هویت ملی خود، همچون تاریخ، فرهنگ، زبان فارسی و آداب و سنن ایرانی تعامل با جهانی شدن و بهره گیری از عناصر مطلوب و ارزشمند آن را موجب تقویت هویت ملی می دانند. نتیجه کلی پژوهش نشان می دهد که با آزمون دو جمله ای گروه علوم انسانی با 86% نمره بالای 48 و گروه و فنی و مهندسی با 88% نمره بالای 48 دانشجویان در عصر جهانی شدن هویت ملی را بخشی ازهویت سیاسی خود می دانند.
۲۸۹.

تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی از نظر میزان توجه به هویت ملی و هویت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 241 - 256

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا هویت ملی هویت دینی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۴
هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به دو مؤلفه «هویت ملی» و «هویت دینی» در کتاب های جدیدالتألیف مطالعات اجتماعی ابتدایی در سال تحصیلی 98 1397 است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی و واحد تحلیل، کلمه و تصویر است. در این پژوهش مؤلفه های هویت ملی شامل نمادها و سمبل های ملی، مشاهیر، اسطوره ها و شخصیت های ملی، میراث فرهنگی، ارزش ها و هنجارهای ملی، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ ملی و رخدادها و حوادث ملی است و مؤلفه های هویت دینی شامل اعتقادات، اعمال و احکام دینی، آشنایی با روش زندگی اسلامی، اماکن و اسطوره های دینی مذهبی است. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی پایه سوم تا ششم مقطع ابتدایی است که حجم نمونه برابر با جامعه آماری و شامل 198 پاراگراف و 436 عکس از متون کتاب های مذکور است. ابزار پژوهش، سیاهه تحلیل محتواست که روایی پژوهش بااستفاده از نظر صاحب نظران و پایایی آن بااستفاده از روش ویلیام اسکات انجام و ضریب توافق 90% حاصل شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص آمار توصیفی و نرم افزار excel استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که در 76 درصد از متون درسی و 64 درصد از عکس ها، به مؤلفه های هویت توجه شده است. همچنین مؤلفه های هویت ملی در متن و تصاویر در مقایسه با هویت دینی به میزان بیشتری به چشم می خورد.
۲۹۰.

مقایسه میزان حضور مولفه های هویت ملی در کتاب های قدیم و جدید زبان انگلیسی نظام آموزش و پرورش رسمی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 147 - 174

کلیدواژه‌ها: کتاب های تازه تالیف دوره راهنمایی قدیم دوره اول متوسطه زبان انگلیسی هویت ملی نظام رسمی آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۸۸
مسئله هویت ملی می تواند به عنوان یکی از عناصر مهم تشکیل دهنده شخصیت فرد و بارزترین نوع هویت جمعی به شمار رود. از طرفی نظام آموزش و پرورش از جمله عناصر اصلی شکل دهنده هویت فردی افراد جامعه است، لذا بررسی کتاب های آموزشی و مواد درسی به عنوان اصلی ترین بخش های این مهم می تواند زمینه ساز ایجاد بسترهای مناسب رشد و ارتقا هویت افراد جامعه باشد.   پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه میزان حضور مولفه های هویت ملی در کتاب های قدیم و جدید زبان انگلیسی آموزش و پرورش رسمی ایران صورت پذیرفته است. روش مورد استفاده برای تحقق بخشیدن به این هدف، روش توصیفی-تحلیلی از نوع کتابخانه ای (اسنادی)و تحلیل محتوای کتاب های تازه تالیف زبان انگلیسی دوره متوسطه اول با عنوان (English for schools: Prospect Series) و کتاب های زبان انگلیسی دوره راهنمایی قدیم (The Right Path to English) است. در این راستا ابعاد مختلف هویت ملی از جمله ابعاد ملی، فرهنگی، مذهبی، جغرافیایی، سیاسی، اقوام و خرده فرهنگ ها و نیز نمادهای ملی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابعاد مختلف هویت ملی را  می توان در قالب تصاویر و کلمات کتاب های تازه تالیف زبان انگلیسی به وضوح مشاهده کرد و این امر در مقایسه با کتاب های دوره راهنمایی قدیم بسیاردقیق تر و بیشتر مورد توجه مولفان قرار گرفته اند و تفاوت معناداری در نمود مولفه های مورد بررسی مشاهده می گردد. 
۲۹۱.

نقش زبان و ادبیات فارسی در تعیین و سنجش مؤلفه های هویت ملی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم تیر ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 178 - 165

کلیدواژه‌ها: زبان و ادبیات فارسی هویت ملی تحلیل محتوا آنتروپی شانون.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۱۸
در فرآیند برنامه ریزی درسی، انتخاب محتوی از اهمیت خاص برخوردار است. لیکن چنین انتخابی باید با تحلیل محتوی همراه باشد تا پیام های آشکار و مکنون آن شناخته شود. این امر در موضوع هویت ملی، اهمیتّی مضاعف دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب ادبیات فارسی از منظر هویت ملی انجام شده است. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوی، کتب ادبیات فارسی متوسطه دوره اول که در سال 400-99 تألیف شده، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. به این منظور از روش آنتروپی شانون برای بدست آوردن ضریب اهمیّت هر یک از مقوله تحقیق استفاده شده است. مؤلفه های اصلی پژوهش شامل ادبیات ملی، اسطوره ملی، میراث فرهنگی، مشترکات ملی و قومیت است، که هر یک توسط واحد تحلیل : لغات، مضمون، تصاویر بررسی گردیده اند. نتایج پژوهش، نشان داد که به مؤلفه های ادبیات ملی، مشترکات ملی، میراث فرهنگی، قومیت، اسطوره های ملی در واحدهای لغات، مضمون و تصاویر به طور هماهنگی توجه نشده است. بطوری که در واحد لغات کتب زبان و ادبیات فارسی به مؤلفه های ادبیات ملی، مشترکات ملی و میراث فرهنگی توجه شده و به دو مؤلفه دیگر قومیت و اسطوره های ملی توجه چندانی نشده است. در واحد مضمون کتب ادبیات فارسی به مؤلفه های مشترکات ملی، ادبیات ملی و میراث فرهنگی توجه شده، در صورتی که به دو مؤلفه دیگر قومیت و اسطوره های ملی توجه چندانی نشده است. در واحد تصویر کتب ادبیات فارسی دوره راهنمایی به مؤلفه های قومیت، ادبیات ملی و میراث فرهنگی توجه شده و به دو مؤلفه دیگر مشترکات ملی و اسطوره ها توجه چندانی نشده است. با این امر می توان نتیجه گرفت، شاید هیچ یک از مؤلفه ها برتری نسبت به دیگری ندارند. یا شاید اینگونه باشد که در هر سال یک مؤلفه خاص مدنظر بوده است. یا میزان اهمیت دادن به گونه ای تصادفی باشد. به نظر می رسد، در این کتب و واحدهای مورد نظر این هماهنگی بطور چشم گیری ملاحظه نمی شود.
۲۹۲.

تبیین جامعه شناختی سیاست های هویتی دولت پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 59 - 81

کلیدواژه‌ها: دولت مدرن هویت ملی پهلوی اول مطالعه تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۴۶۱
این پژوهش به چرایی اهمیت یافتن هویت ملی در دولت پهلوی، برجسته شدن عناصر باستانی هویت ایران و به حاشیه راندن عناصر اسلامی هویت ایرانی در دوره پهلوی اول با رویکردی تاریخی پرداخته است. نتایج نشان می دهد که ادغام ایران در نظام جهانی و ضرورت دولت سازی به شیوه مدرن و در نتیجه اهمیت یافتن هویت ملی در این شکل از دولت، موجب توجه کانونی به مقوله هویت ملی در این دوره شد. اما از آن جا که نیروهای اجتماعی مهمی قدرت دولت را در این برهه تاریخی به  چالش می کشیدند، سیاست های هویتی دولت به گونه ای سامان یافت تا در برساخت هویت ملی عناصری از هویت سراسری تاریخی ایرانی که نشانگر هویتی نیروهای اجتماعی یاد شده بود، کنارگذاشته و عناصری انتخاب شود که به نوعی در تضاد با نشانگان هویتی نیروهای یاد شده بود. از این رو، سیاست های هویتی دولت در این دوره بیشتر از آن که منطق ایدئولوژیک داشته و ناشی از ایدئولوژی دولت باشد، در راستای منافع دولت و به ضرر نیروهای اجتماعی رقیب، خصوصاً روحانیت و سران ایلات و عشایر، تدوین شده است.
۲۹۳.

بررسی و تحلیل مؤلفه های هویت ملی در کتاب های فارسی دوره دوم متوسطه (پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴) 1 - 25

کلیدواژه‌ها: هویت ملی کتاب های فارسی دوره دوم متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۲۷۳
      بحث هویت ملی از پدیده های مهم و چالش برانگیز معاصر است که اندیشمندان زیادی را بر آن داشته تا راهکارهایی ارائه دهند و از استحاله فرهنگی جوانان ایران در فرهنگ های بیگانه جلوگیری کنند. یکی از ابزارهای مهم برای رسیدن به این مهم، بازبینی کتاب های درسی است. هدف پژوهش پیش روبررسی و تحلیل مؤلفه های هویت ملی در کتاب های فارسی دوره دوم متوسطهبرایتحقق این امراست. نگارندگان در این مطالعه، در پی پاسخ به این پرسش هستند که کتاب های مذکور تا چه حد در انتقال، تقویت و تثبیت مؤلفه های هویت ملی موفق بوده اند؟ روش پژوهش از نوع کیفی و تحلیل محتواست که به شیوه اسنادی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، کتاب های فارسی ۱، ۲ و ۳ دوره دوم متوسطه(چاپ ۱۳۹۸) است. با نگاهی به یافته های پژوهش می توان دریافت که توزیع متعادلی نسبت به مؤلفه های هویت ملی صورت نگرفته و نقش دروس، صفحات و تصاویر کتاب های فارسی در شکل دهی و تقویت هویت ملی نوجوانان کم رنگ است. بیشترین میزان تأکید بر مؤلفه های «مشاهیر و نخبگان» و «زبان و ادبیات فارسی» و کمترین میزان تأکید بر دو مؤلفه «خرده فرهنگ ها» و «بناهای تاریخی و اماکن جغرافیایی» است. لازم به ذکر است که مباحث «نمادهای ملی»، «دین» و «فرهنگ و ارزش های فرهنگی» نیز از توجه شایسته برخوردار نیستند؛بر این اساس برای شکل دهی، توسعه و تثبیت هویت ملی در جوانان،لازم است کتاب های درسی به عنوان ابزار کلیدی و مهمِ مقوله هویت ملی،بازنگری شود.
۲۹۴.

تحلیل کتابهای درسی تاریخِ مقطع متوسطه نظام آموزشی ایران دوره پهلوی ِدوم از منظر بررسی و مقایسه مؤلفه های هویت ملّی با هویت دینی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 29 - 45

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتاب های درسی تاریخ هویت ملی هویت دینی پهلوی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۵۳۲
مهم ترین ابزار نظام آموزش و پرورش برای شکل گیری هویّت ملّی و دینی در ذهن و ضمیر دانش آموزان، کتاب های درسی است. از دیدگاه برنامه ریزان درسی، کتاب های درسی «تاریخ» یکی از ابزارهای مهم رسیدن به این هدف هستند. مسئله اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال است: در محتوای کتابهای درسی تاریخ مقطع متوسطه نظام آموزشی ایران در دوران پهلوی دوم مؤلفههای هویّت ملّی و دینی به چه میزان مورد توجه و تکرار قرار گرفته اند ؟ پژوهش حاضر با هدف توصیف و مقایسه میزان توجه و تأکید به مؤلفه ها و نمادهای مرتبط با هویّت ملّی و هویّت دینی در کتاب های درسی مورد نظر انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، 15 عنوان کتاب درسی، انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش، در کتاب های درسی مؤلفه ها و مفاهیم مرتبط با هویّت ملی از بیشترین درجه توجه برخوردار است؛ همچنین .از میان مؤلفه های هویّت ملی بیشترین تکرار و توجه به مؤلفه های مانند: قهرمانان ملی و اسطوره ای ایران، شخصیت ها و فرزانگان ایرانی و از میان مؤلفه های هویّت دینی بیشترین تکرار و توجه به مؤلفه های مانند: پیامبر اکرم(ص) و امام علی (ع)، در کتاب های مورد نظر مشاهده گردید.
۲۹۵.

تأثیر جهانی شدن و هویت ملی بر رفتار مصرفکننده ایرانی پوشاک خارجی در شهر تهران

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال پنجم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۹ (جلد هشتم) 17-33

کلیدواژه‌ها: پذیرش فرهنگ مصرف جهانی هویت ملی مادی گرایی قوم گرایی پذیرش مد جهانی پوشاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۷۸
مطالعه حاضر تلاش می نماید تا این موضوع را بررسی نمایدکه ابعاد جهانی شدن و ابعاد هویت ملی در میان ایرانیان چگونه خواهد توانست بصورت مستقیم و غیر مستقیم بر نگرش مصرفکنندگان در زمینه مصرف پوشاک خارجی و بطور خاص پوشاک مد خارجی اثر گذار باشد. روش پژوهش حاضر بر مبنای هدفکاربردی و بر اساس مسیر از نوع توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل مصرفکنندگان پاساژ جمهوری تهران می باشد. تعداد نمونه مورد نظر 10 برابر گویه های پرسشنامه تعیین گردید و 411 نفر به صورت تصادفی از مشتریان انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده های تحقیق پرسشنامه استاندارد بوده و روایی آن مورد تایید خبرگان قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه نیز برای هر دسته از گویه های مربوط به فرضیه ها به روش آلفایکرونباخ بالاتر از 70/0 محاسبه شده است. تجزیه تحلیل داده های بدست آمده از اجزای پرسشنامه با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بهکمک نرم افزار ایموس، انجام پذیرفت. یافته های حاصل از آزمون یازده فرضیه، حاکی از آن استکه متغیر پذیرش رفتار مصرفکننده جهانی بر پذیرش مد جهانی و مادی گرایی تاثیر مثبت دارد. همچنین هویت ملی مصرفکنندگان بر قوم گرایی و پذیرش مد جهانی تاثیر منفی دارد. همچنین متغیر پذیرش فرهنگ مصرف جهانی بر قوم گرایی تاثیر منفی و متغیر هویت ملی بر مادی گرایی تاثیر منفی دارد. همچنین تاثیر متغیرهای جمعیت شناختی بررسی گردید و درآمد و تحصیلات بر پذیرش فرهنگ مصرف جهانی تاثیر مثبت و بر هویت ملی تاثیر منفی داشتند، اما متغیر جمعیت شناختی سن بر هویت ملی تاثیر مثبت داشت ولی فرضیه تاثیر منفی آن بر پذیرش فرهنگ مصرف جهانی مورد تایید قرار نگرفت.
۲۹۶.

نگاهی به اهمیت سبک زندگی در آموزش مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵) 37 - 50

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی مطالعات اجتماعی فناوری های نوین هویت ملی توسعه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۷۶
با ارتقای سطح دانش و گسترش وسایل ارتباطی جدید و فناوری های نوین، شاهد شکل گیری تغییرات عینی در سبک زندگی جوان امروز هستیم که نه از آن گریزی است و نه می توان آن را به حال خود رها کرد. نهاد آموزش و پرورش با استفاده از اهرم های آموزشی و بازدارنده خود می تواند متناسب با شرایط مذهبی و سنتی و بومی جامعه، این تغییرات را هدایت کند و بر آن نظارت داشته باشد. در این مقاله با روش کتابخانه ای و اسنادی به دنبال بررسی و تحلیل اهمیت سبک زندگی و مطالعات اجتماعی در نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی هستیم. نتایج و بررسی های نظری در این موضوع نشان می دهد که دروس مطالعات اجتماعی در هر جامعه می تواند تأثیرات بنیادی بر سبک زندگی جوانان و هویت ملی جامعه داشته باشد. به ویژه زمانی که محتوای کتاب ها بر اساس فرهنگ و ارزش های بومی و ملی تنظیم گردد، در این صورت می توان سلامت شخصیت جوان و جامعه را انتظار داشت که در نهایت توسعه اجتماعی و علمی را به دنبال خواهد داشت.
۲۹۷.

بررسی میزان توجه کتاب های درسی جدیدالتالیف مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به نمادهای هویت ملی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶) 63 - 90

کلیدواژه‌ها: کتاب های درسی دوره اول متوسطه مطالعات اجتماعی نظام آموزشی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۲۲۸
هدف این پژوهش بررسی میزان توجه محتوای آموزشی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به نمادها، مؤلفه ها و عناصر هویت ملی بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیل محتوایی بوده، جامعه آماری پژوهش، تمامی مطالب کتاب های مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بوده که از طریق چند چک لیست تمامی محتوای آنها (به عنوان واحد تحلیل) از نظر میزان توجه به نمادها و مؤلفه های هویت ملی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، توجه کتاب های مورد بررسی به تقویت هویت ملی گذرا بوده است، به این معنا که به برخی از نمادها مانند آثار و مکان های تاریخی و مشاهیر ملی بیش از حد توجه شده و به برخی مانند پرچم و سرود ملی یا اصلاً توجهی نشده و یا بسیار کم توجه شده است. در میان درس ها، صفحه ها و تصویرهای این کتاب ها برخی نمادهای هویت ملی مورد بی توجهی قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت هویت ملی و تأثیر آن در ایجاد همگرایی و انسجام در جامعه استفاده از این تحقیق می تواند به عنوان یکی از رسالت های مهم نظام آموزشی مورد توجه ویژه سیاست گزاران و مؤلفان کتاب های درسی قرار گیرد.
۲۹۸.

هویت ملی در نوجوانان و جوانان (فراترکیب مقالات فارسی موجود)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 64 - 81

کلیدواژه‌ها: هویت ملی نوجوانان جوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۴۴۷
یکی از مسائل مهم دوران نوجوانی و جوانی، مسئله هویت یابی است و یکی از  مهمترین انواع هویت، هویت ملّی است.گستردگی پژوهش های انجام شده در این حوزه، ضرورت بررسی نظام مند پژوهش های گذشته را بیش از پیش آشکار  می کند. ارزیابی روش شناسی و نتایج این  مطالعات و همچنین نحوه تبیین ابعاد هویت ملی در آنها می تواند گام مؤثری در ترسیم تصویری جامع تر از مطالعات صورت گرفته قلمداد شود. هدف مطالعه حاضر، دسته بندی و یکپارچه سازی مطالعات صورت گرفته در حوزه هویت ملی نوجوانان و جوانان می باشد. برای رسیدن به این هدف از روش فراترکیب استفاده شده است.جامعه آماری شامل کلیه مقالات فارسی موجود در حوزه هویت ملی در نوجوانان و جوانان می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که پژوهشگران حوزه هویت ملی در نوجوانان و جوانان،تلقی یکسانی از هویت ملی ندارند. در واقع میان مؤلفه های هویت ملی توافق وجود ندارد و هر پژوهشگر  از دیدگاه خود مؤلفه هایی را در نظر گرفته است.همچنین پژوهش های گذشته، بیشتر بر موضوعاتی همچون ارتباط هویت ملی با سایر متغیرها،عوامل مؤثر بر هویت ملی و جایگاه هویت ملی در کتاب های درسی  متمرکز شده اندو در این پژوهش ها، جایگاه هویت ملی از دیدگاه اسلام بررسی نشده است.
۲۹۹.

بررسی رابطه بین آگاهی تاریخی و هویت ملی شهروندان (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 297-342

کلیدواژه‌ها: هویت هویت ملی هویت اجتماعی آگاهی تاریخی شهر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۰۹
ماهیت هویت مل ی در ه ر جامعه ای ب ه ابع اد س ازنده و وضعیت آن بستگی دارد و به تبع ماهیت ابعاد سازنده و وضعیت آن نتایج متف اوتی را نی ز در جوامع مختلف به همراه خواهد داشت. مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین آگاهی تاریخی و هویت ملی شهروندان شهر کرمانشاه، در یک نمونه 384 نفری از افراد 18 سال به بالا پرداخته شده است. هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه بین آگاهی تاریخی و هویت ملی شهروندان (مطالعه موردی شهر کرمانشاه) است. اعتبار پرسش نامه از طریق اعتبار صوری و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد که بیشتر متغیرها سطح آلفای بالای 75/0 را داشته اند که نشان دهنده قدرت بالای ابزار سنجش است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری اس.پی.اس.اس. و از تکنیک های آمار استنباطی همچون ضریب هم بستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین آگاهی تاریخی و کل هویت ملی (445/0=r)، هویت ملی در بُعد اجتماعی (104/0=r)، در بُعد سیاسی (583/0=r)، در بُعد جغرافیایی (432/0=r) و در بُعد فرهنگی (260/0=r) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به علاوه نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز بیانگر آن است که تأثیر آگاهی تاریخی در بُعد سیاسی (553/0Beta=)، بُعد جغرافیایی (141/0Beta=) و بُعد اجتماعی (110/0Beta=) است. این سه مؤلفه آگاهی تاریخی توانستند نزدیک به 40 درصد از فضای مفهومی متغیر وابسته هویت ملی را تبیین و پیش بینی کنند. براین اساس می توان گفت دخالت دادن شهروندان در تصمیمات سیاسی و فرهنگی کشور، گسترش عرضه اطلاعات برای آشنایی مردم با ابعاد تاریخی، اجتماعی و سیاسی زندگی می تواند حس مشترک هم بستگی و هویت ملی را در آن ها ارتقا دهد.
۳۰۰.

مقایسه گرایش های شناختی، رفتاری و عاطفیِ هویت ملی دانش آموزانِ متوسطه دوم برحسب ویژگی های دموگرافی مختلف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 201 - 232

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان ارزش های اسلامی - ایرانی هویت ملی شناختی رفتاری عاطفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۸۲
زمینه و هدف: شکل گیری هویت نوجوانان بر اساس ارزش های اسلامی - ایرانی رسالت مهم نظام تعلیم و تربیت است. بررسی وضعیت هویت ملی نوجوانان از اصلی ترین اقداماتی است که باید در راستای تقویت هویت ملی صورت گیرد. هدف، مقایسه گرایش های شناختی، رفتاری و عاطفیِ هویت ملی دانش آموزانِ متوسطه دوم برحسب ویژگی های دموگرافی مختلف با یکدیگر است. روش: هدف پژوهش، کاربردی است. ماهیت مرحله اول از نوع تحلیل محتوا و روش آن کتابخانه ای است. ماهیت مرحله دوم از نوع همبستگی بوده و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری دانش آموزان دوره متوسطه دوم کشور در سال 1398-1397 می باشد. حجم نمونه اولیه 1915 نفر است. روش نمونه گیری در ابتدا، نمونه گیری در دسترس هدفمند و سپس خوشه ای تصادفی است. ابزار پژوهش، پرسش نامه برگرفته از پژوهش غریب زاده و حسین پور (1398) بوده و با تغییراتی مورد استفاده قرار گرفته است. روایی صوری تأیید شده و پایایی 0/977=α دارد. آزمون های واریانس چند متغیره، تعقیبی توکی و T مستقل با استفاده از نرم افزار spss به کار رفته اند. یافته ها: بین هویت ملی دانش آموزان برحسب جنسیت، رشته و درآمد تفاوت معنادار وجود دارد؛ اما برای شهر محل تحصیل این تفاوت معنادار نیست. در اختلاف میانگین هویت ملی شهرهای تبریز و اصفهان با (0968/3-)، مشهد و اصفهان با (3069/4-) و تهران و اصفهان با (3963/3-) تفاوت معنادار است؛ اما در سایر موارد تفاوت معنادار نیست. در اختلاف میانگین رشته های انسانی و ریاضی با (5754/5)، انسانی و تجربی با (6099/4)، انسانی و فنی با (7598/8) و تجربی و فنی با (1499/4) تفاوت معنادار است؛ اما در سایر موارد معنادار نیست. در مقایسه میانگین درآمدها با یکدیگر تفاوت معنادار نیست. میانگین هویت ملی در دانش آموزان پسر 3/33 و در دختر 2/97 است و این تفاوت معنادار می باشد. نتیجه گیری : جنسیت، رشته تحصیلی، درآمد خانواده و شهر محل تحصیل عواملی تأثیرگذار بر هویت ملی هستند که باید در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گیرد.