کمیته حسابرسی

کمیته حسابرسی در پیاده سازی نظام حاکمیت شرکتی نقش بسزایی داشته و ارزیابی عملکرد آن جهت مشخص نمودن بهبود فعالیت ها و افزایش کارایی و اثربخشی آن امری ضروری می باشد. با توجه به عدم وجود چارچوبی مشخص برای ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی در ایران، در پژوهش حاضر سعی گردیده است چارچوبی نظام مند برای ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی ارائه شود. پژوهش حاضر از نظر هدف جز پژوهش های توسعه ای قرار می گیرد و جهت انجام پژوهش از روش تحقیق کیفی و از میان روش های تحقیق کیفی از روش فراترکیب استفاده گردیده است. جهت دستیابی به اهداف پژوهش تحقیقات انجام شده در بازه زمانی 30 ساله (1993 الی 2022) تعداد 513 مقاله بررسی شده و در نهایت 76 مقاله که امتیاز لازم را کسب نموده با استفاده از روش فراترکیب سندلوسکی و باروسو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش 95 شاخص، 15 مولفه و 3 بعد را برای ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی ارائه کرده است. در پایان نیز با استفاده از روش آنتروپی شانون، میزان پشتیبانی یافته های پژوهش های پیشین از یافته های پژوهش حاضر مشخص و همچنین پیشنهاداتی برای پژوهش های آتی ارائه گردیده است.

با توجه به شرایط پیچیده و رقابتی ایجاد شده در حرفه حسابرسی، موسسه های حسابرسی ضرورت ارائه خدمات باکیفیت هرچه بهتر و بهای کمتر به بازار را بیشتر دریافته اند و به دلیل تاثیر حق الزحمه بر کیفیت حسابرسی، مطالعه عوامل موثر برحق الزحمه حسابرسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تخصص موسسه حسابرسی در صنعت، کمیته حسابرسی و مالکیت مدیریتی با حق الزحمه حسابرسی است. بدین منظور نمونه ای از 160 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1392 تا 1399 انتخاب شد. روش این پژوهش همبستگی می باشد که با استفاده از آزمون رگرسیون به بررسی فرضیه های آماری پرداخته شد و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار Eviews انجام شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین کمیته حسابرسی و مالکیت مدیریتی با حق الزحمه حسابرسی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. در حالیکه ارتباط معناداری بین تخصص موسسه حسابرسی در صنعت و حق الزحمه حسابرسی مشاهده نگردید.

از آنجایی که کمیته حسابرسی هم با حسابرسان داخلی و هم با حسابرسان مستقل در ارتباط است، بنابراین افزایش کیفیت حسابرسی داخلی و حسابرسی خارجی، منجر به بالا رفتن اثربخشی کمیته حسابرسی خواهد شد و در نتیجه کمیته حسابرسی می تواند تاثیر بسزایی در کاهش ریسک های شرکت داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر تعدیلی ارتباطات سیاسی بر رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای آزمون فرضیه های تحقیق از مدل رگرسیون خطی چندگانه استفاده گردیده است. برای اندازه گیری اثربخشی کمیته حسابرسی از سه ویژگی اندازه کمیته حسابرسی، استقلال کمیته حسابرسی و تخصص مالی کمیته حسابرسی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق پس از اعمال برخی محدودیت های موجود در پژوهش، شامل 140 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1392 تا 1398 می باشد. شواهد پژوهش نشان داد که بین اندازه کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که بین استقلال کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. یافته های پژوهش نشان داد که بین تخصص مالی کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. علاوه بر این، نتایج پژوهش نشان داد که ارتباطات سیاسی اثر منفی و معناداری بر رابطه بین اندازه کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی دارد. همچنین، یافته های این پژوهش نشان داد که ارتباطات سیاسی اثر منفی و معناداری بر رابطه بین استقلال کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی دارد. به علاوه، نتایج این پژوهش نشان می دهد که ارتباطات سیاسی اثر منفی و معناداری بر رابطه بین تخصص مالی کمیته حسابرسی و مدیریت ریسک سازمانی دارد. این نتایج مبین اثربخشی کمیته حسابرسی در بهبود مدیریت ریسک سازمان است که در این بین، ارتباطات سیاسی می تواند میزان اثربخشی کمیته حسابرسی بر مدیریت ریسک سازمانی را کاهش دهد.

کمیته ها و کمیسیون های تخصصی شوراهای اسلامی شهر از ارکان اصلی نظارت مالی و عملکردی در شهرداری ها به شمار می روند و اثربخشی آنها زمینه ارتقای پاسخگویی مدیریت شهری به شهروندان و نمایندگان قانونی و منتخب ایشان را فراهم می سازد. در این پژوهش شاخص های اثربخشی و حوزه های اعمال نظارت مالی و عملکردی کمیته حسابرسی، نقش کمیته حسابرسی در اعمال نظارت مالی و عملکردی شهرداری ها و صلاحیت های مورد نیاز اعضای کمیته یادشده با استفاده از ادبیات پژوهش شناسایی و سپس نسبت به دریافت نظرات خبرگان شامل حسابرسان مستقل و داخلی، معاونین مالی و اقتصادی شهری و قائم مقامان ذی حسابی در شهرداری های تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و ارومیه اقدام گردیده است. خبرگان مشارکت کننده در این پژوهش که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی انتخاب شده اند و شامل 20 نفر در شهرداری تهران و 20 نفر در شهرداری های سایر کلانشهرها بوده اند. پس از غربالگری شاخص ها با استفاده از آزمون سنگ ریزه نسبت به تعیین وزن آنها با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی اقدام و در نهایت نتایج پژوهش از طریق مصاحبه ساختار یافته با 5 نفر از خبرگان مستقل تایید شده است. بر اساس نتایج این پژوهش تشکیل کمیته حسابرسی ذیل شورای اسلامی شهر موجب ارتقای نظارت مالی و عملکردی می شود. هم چنین نتایج این پژوهش نشان می دهد استقلال مهمترین عامل اثرگذار بر اثربخشی کمیته می باشد. در نهایت صلاحیت های مورد نیاز اعضای کمیته حسابرسی شهرداری های کلانشهرها تعیین گردید.

یکی از فراگیرترین سوگیری ها، بیش اطمینانی است که سبب می شود انسان دانش و مهارت خود را بیش از حد و ریسک ها را کمتر از حد تخمین زند و احساس کند بر مسائل و رویدادها کنترل دارد در حالی که ممکن است در واقعیت این گونه نباشد. مدیران عامل دارای بیش اطمینانی از موقعیت و نفوذ خود در شرکت های خود برای دستیابی به جاه طلبی های شخصی استفاده می کنند که می تواند با سیاست های مالیاتی تهاجمی، پرداخت مالیات کمتر و نشان دادن درآمد بالاتر مرتبط با پاداش مدیر عامل همراه باشد. بنابراین مدیران عامل دارای بیش اطمینانی بیشتر مستعد تصمیم گیری های تهاجمی هستند. در این میان کمیته های حسابرسی به گونه ای طراحی شده اند که به طور مستقل عمل کنند و تضادهای بین مدیران و مدیران خارجی در مورد اطلاعات مالی و انتخاب های روش های حسابداری را حل و فصل کنند از این رو هدف تحقیق بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین بیش اطمینانی مدیران و اجتناب مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های 1394 تا 1399 است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون خطی چند متغیره و داده های ترکیبی استفاده گردید که نتایج نشان داد بیش اطمینانی مدیران رابطه معناداری با اجتناب مالیاتی دارد و این رابطه به صورت مستقیم است یعنی به عبارتی با افزایش بیش اطمینانی مدیران، اجتناب مالیاتی شرکت نیز افزایش پیدا می کند. همچنین در دیگر یافته های تحقیق مشاهده شد که کمیته حسابرسی (تخصص مالی کمیته حسابرسی) بر رابطه بین بیش اطمینانی مدیران و اجتناب مالیاتی شرکت تاثیر معناداری دارد واین تأثیر به صورت معکوس است یعنی هرچقدر کمیته حسابرسی از اعضای متخصص مالی بیشتری استفاده کند رابطه بین بیش اطمینانی مدیران و اجتناب مالیاتی شرکت کاهش پیدا می کند.

در سال های اخیر، حضور زنان در عرصه های راهبری شرکت ها، به ویژه در هیئت مدیره و کمیته های حسابرسی، رشد درخور ملاحظه ای داشته است. این پژوهش درصدد است با بررسی تأثیر حضور زنان در کمیته حسابرسی بر هزینه های نمایندگی و خطر ورشکستگی به این پرسش پاسخ دهد که آیا زنان حاضر در کمیته حسابرسی با افزایش اثربخشی آن در ارتباط اند یا خیر. برای این منظور، 662 مشاهده سال شرکت در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال های 1391 تا 1396، به روش داده های ترکیبی و رویکرد حداقل مربعات تعمیم یافته تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که حضور زنان در کمیته حسابرسی رابطه منفی و معناداری با هزینه های نمایندگی و خطر ورشکستگی دارد. به سخن دیگر، حضور اعضای زن در کمیته حسابرسی باعث کاهش هزینه های نمایندگی و خطر ورشکستگی شرکت ها می شود. در مجموع، نتایج از این دیدگاه حمایت می کند که زنان ناظران بهتری بوده و خطر گریزترند و کمتر رفتارهای فرصت طلبانه مدیریت را تحمل می کنند و در نتیجه به افزایش اثربخشی کمیته حسابرسی منجر می شوند.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی های کمیته حسابرسی و افشای ریسک شرکت هاست. با استفاده از روش تحلیل محتوی دستی شاخص افشای ریسک محاسبه شده است. در این روش ریسک های افشا شده در گزارش های مالی شرکت ها در سامانه کدال مورد بررسی قرار گرفته و در قالب 5 طبقه عمده ریسک های مالی، عملیاتی، قوانین و مقررات، استراتژیک، و سایر ریسک ها مانند فرهنگی اجتماعی و زیست محیطی  طبقه بندی شده اند. همچنین برای ویژگی های کمیته حسابرسی از متغیرهای میزان استقلال اعضا کمیته حسابرسی، میزان تخصص اعضا کمیته حسابرسی و اندازه کمیته حسابرسی استفاده شده است. نمونه پژوهش شامل 68 شرکت برای بازه زمانی1392 تا 1398 است. روش پژوهش کمی و تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزارهای تحلیل آماری ایویوز 10و استاتا12 انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در میان ویژگی های کمیته حسابرسی تنها اندازه کمیته حسابرسی رابطه معنادار و مستقیمی با میزان افشا ریسک شرکت ها داشته است.این نتیجه همسو با تئوری وابستگی به منابع است. یعنی افزایش تعداد اعضای کمیته حسابرسی سبب افزایش تعداد افراد متخصص و باتجربه در شرکت شده، و ازطریق خدمات مشاوره ای مرتبط بیشتر به هیات مدیره، افشای ریسک را نیز افزایش می دهد. علاوه بر آن، در میان ویژگی های کمیته هیات مدیره نیز تخصص مالی هیات مدیره رابطه معناداری با افشای ریسک دارد یعنی با افزایش میزان تخصص مالی اعضای هیات مدیره افشای ریسک نیز افزایش یافته است.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین نظارت کمیته حسابرسی بر عملکرد حسابرسی داخلی و ماهیت فعالیت های حسابرسی می باشد. در این پژوهش، فرض بر آن است که تمایل کمیته حسابرسی برای جلوگیری از تحریف مالی منجر به افزایش تمرکز حسابرسی داخلی بر فعالیت های مبتنی بر کنترل های داخلی می شود. جهت سنجش نظارت کمیته حسابرسی بر عملکرد حسابرسی داخلی و همچنین برای سنجش ماهیت فعالیت های حسابرسی داخلی از پرسشنامه استفاده شده است. در این راستا، نظر 140 مدیر حسابرسی داخلی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1400 جمع آوری و مورد بررسی قرارگرفته است. برای آزمون فرضیه پژوهش از مدل رگرسیونی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بر اساس نظرات مدیران حسابرسی داخلی مشارکت کننده در این پژوهش، نظارت کمیته حسابرسی بر عملکرد حسابرسی داخلی منجر به تمرکز حسابرسی داخلی بر فعالیت های مرتبط با کنترل های داخلی می شود. همچنین، اندازه شرکت، اهرم مالی، نسبت موجودی ها و وجود ضعف بااهمیت در کنترل های داخلی تأثیر مثبت و معناداری بر فعالیت های مرتبط با کنترل های داخلی حسابرسی داخلی دارند. درنهایت، نتایج نشان می دهد که نرخ رشد فروش و جریان نقد عملیاتی تأثیر معناداری بر فعالیت های مرتبط با کنترل های داخلی حسابرسی داخلی ندارند.

هدف: کوته بینی سرمایه گذاران عاملی است که موجب می شود سرمایه گذاران عایدات کوتاه مدت را بیش از واقع و عایدات بلند مدت را کمتر از واقع ارزیابی کنند. این رفتار سرمایه گذاران موجب این انگیزه برای مدیران خواهد شد که با کاهش هزینه های تحقیق و توسعه آتی، عملکرد کوتاه مدت شرکت را بهتر از واقع نشان دهند. از طرفی نیز کمیته حسابرسی یکی از مکانیزم های قوی حاکمیت شرکتی است که هدف از تشکیل آن کمک به ایفای مسئولیت نظارتی هیئت مدیره از طریق نظارت بر فرایند گزارشگری مالی، نظارت بر حسابرسان مستقل و اثربخشی کنترل های داخلی می باشد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر کمیته حسابرسی بر رابطه بین کوته بینی سرمایه گذاران و هزینه های تحقیق و توسعه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. روش: اطلاعات 150 شرکت به روش حذف سیستماتیک طی دوره 7 ساله از سال 1392 تا 1398 گردآوری و تجزیه و تحلیل شد. آزمون فرضیه ها از طریق رگرسیون چندگانه و به روش حداقل مربعات معمولی باچیدمان داده های تلفیقی انجام شد. یافته ها: کوته بینی سرمایه گذاران بر هزینه های تحقیق و توسعه، تأثیر منفی معناداری دارد. این بدان معناست که با افزایش کوته بینی سرمایه گذاران، هزینه های تحقیق و توسعه کاهش پیدا می کند. همچنین نتایج نشان داد که اندازه کمیته حسابرسی شرکت بر رابطه منفی بین کوته بینی سرمایه گذاران و هزینه های تحقیق و توسعه، تأثیر کاهشی معناداری دارد و رابطه بین آن دو متغیر را مثبت می نماید. استقلال کمیته حسابرسی شرکت بر رابطه منفی بین کوته بینی سرمایه گذاران و هزینه های تحقیق و توسعه، اثر تعدیلی داشته و از شدت رابطه مذکور کم می کند و اثر تعدیلی دارد. این بدان معناست که افزایش اندازه و استقلال کمیته حسابرسی موجب کاهش رابطه منفی بین کوته بینی سرمایه گذاران و هزینه های تحقیق و توسعه می شود. نتیجه گیری: با توجه به تأثیر منفی کوته بینی سرمایه گذاران بر هزینه تحقیق و توسعه شرکت ها، به این معنا که کوته بینی سرمایه گذاران منجر به تشویق مدیران به کاهش سرمایه گذاری های بلند مدت در زمینه پژوهش و توسعه آتی شرکت می شود؛ به مدیران شرکت ها پیشنهاد می گردد پیامدهای بلند مدت کاهش سرمایه گذاری را مدنظر داشته باشند، زیرا این پیامدها در آینده بروز پیدا خواهند کرد و عملکرد و توان رقابتی شرکت ها را در بلند مدت کاهش خواهند داد. همچنین به سرمایه گذاران کوته بین که دارای افق دید کوتاه مدت هستند، پیشنهاد می شود به جای تمرکز بر عایدات کوتاه مدت، به عملکرد واقعی و بلند مدت شرکت توجه نمایند، زیرا پدیده کوته بینی سرمایه گذاران باعث می شود تا عوامل بنیادی و افق بلند مدت سرمایه گذاری در بورس فراموش شود و کسب بازدهی های روزانه جایگزین آن گردد. به همین دلیل، کوته بینی سرمایه گذاران موجب یکی از بزرگ ترین مشکلات در بورس شده که در بلندمدت منجر به ناکارآمدی بورس خواهد شد.

این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ویژگی های کمیته حسابرسی بر کیفیت کنترل داخلی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار انجام شده است. روش پژوهش مطالعه حاضر کمی بوده و از نوع توصیفی- همبستگی است و از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری داده ها از نوع تحقیقات نیمه تجربی بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از مدل پانل دیتا در دوره زمانی 1394 الی 1400 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد، بین اندازه کمیته حسابرسی و نوع موسسه حسابرسی با کیفیت کنترل داخلی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین تعداد اعضای کمیته حسابرسی با کیفیت کنترل داخلی رابطه معناداری داشته است و در نهایت نوع موسسه حسابرسی رابطه بین فعالیت های کمیته حسابرسی و کیفیت کنترل داخلی را تعدیل می کند. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت کمیته حسابرسی متخصص منجر به کاهش نقاط ضعف و بهبود کیفیت در سیستم کنترل داخلی می گردد.

هدف این تحقیق بررسی ارتباط میان دانش کمیته حسابرسی با دیرکرد در صدور گزارش حسابرسی و دستمزد حسابرسی در موسسات حسابرسی شهر تهران است. روش این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی – همبستگی می باشد. نمونه آماری این پژوهش را 136 نفر از کارمندان ارشد و مدیران شرکت های حسابرسی در شهر تهران تشکیل داده اند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه استاندارد می باشد که قسمت اول آن مربوط است به سئوالات جمعیت شناختی و قسمت دوم شامل 3 پرسشنامه دانش کمیته حسابرسی، دیرکرد در صدورگزارش حسابرسی و دستمزد حسابرسی می باشد که در طیف لیکرت ارزش گذاری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از روش های آمارتوصیفی مانند(فراوانی، نمودارها، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون) استفاده شده است. باید ذکر نمود که کلیه مراحل آماری به وسیله نرم افزار SPSS24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج یافته های پژوهش مبنی بر ارتباط میان دانش کمیته حسابرسی با دیرکرد در صدور گزارش حسابرسی و دستمزد حسابرسی در موسسات حسابرسی شهر تهران همبستگی مثبت و معناداری را نشان داد. چنان که که متغیر دانش کمیته حسابرسی بر دیرکرد در صدورگزارش حسابرسی و دستمزد حسابرسی در موسسات حسابرسی شهر تهران تاثیرگذار بوده است. بنابراین پیشنهاد می شود مدیران موسسات حسابرسی با توجه به دانش افراد، کمیته حسابرسی متخصص را در موسسه خود تشکیل بدهند تا در فرآیند گزارش حسابرسی و دستمزد حسابرسی تاثیرگذار باشند.

امروزه اهمیت تعامل بین کمیته حسابرسی و حسابرسی داخلی مشخص و از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. یکی ازکارکردهای کمیته های حسابرسی بررسی و نظارت بر واکنش مدیریت به توصیه ها و یافته های حسابرسی داخلی است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر ویژگی های کمیته حسابرسی و ادراکات اجرای توصیه های حسابرسی داخلی می باشد. بنابراین با استفاده از داده های حاصل از بررسی حسابرسان داخلی ارشد از شرکت های نمونه این نتیجه حاصل شد که درک بیشتر اجرای توصیه های حسابرسی به شدت به وجود اعضای مستقل کمیته حسابرسی و تخصص اعضا در حسابرسی و حسابداری بستگی دارد. نتایج نشان داد: الف) ادراکات اجرای توصیه های حسابرسی داخلی تحت تأثیر جلسات مکرر بین کمیته حسابرسی و حسابرسان داخلی ارشد قرار می گیرد ب) هرچه تخصص اعضای کمیته حسابرسی بیشتر باشد احتمال اجرای توصیه های حسابرسی داخلی بیشتر است ج) همبستگی منفی بین اندازه کمیته های حسابرسی و اجرای توصیه های حسابرسی داخلی وجود دارد د) سه بعد (انتصاب، بررسی 1، بررسی 3) با اجرای توصیه های حسابرسی داخلی ارتباط مثبت دارند اما معنی دار نیستند ه) استقلال و اعضای با آگاهی کمیته های حسابرسی از حسابداری و حسابرسی تأثیر معنی داری بر اجرای توصیه های حسابرسی داخلی می گذارند. 

همانطوری که آشکار است در نتیجه نظارت کمیته های حسابرسی، مدیریت و تصمیم گیرندگان با توجه به تاثیری که حسابرسان بر شفافیت محیط گزارشگری مالی، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و ارزش شرکت دارند، بیشتر در ارتباط با فرصت های سرمایه گذاری خود و کارایی سرمایه گذاری ها برنامه ریزی کرده و از اینرو بر ارزشگذاری واقعی سهام شرکت ها از طرف سرمایه گذاران تأثیر بسزایی می تواند داشته باشد. در این تحقیق نیز به بررسی ارتباط بین بیش ارزشیابی سهام و مدیریت سود، ارتباط بین کمیته های حسابرسی و مدیریت سود و نقش کمیته های حسابرسی بر رابطه بین بیش ارزشیابی سهام و مدیریت سود با استفاده از مدل پانل دیتا در بین 150 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1391-1394 می پردازد. نتایج آزمون فرضیات تحقیق نشان داد که فرضیه اول تحقیق تایید و به عیارت دیگر بین بیش ارزشیابی سهام و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد و این اثر منفی است به عبارت دیگر بیش ارزشیابی باعث افزایش مدیریت سود می شود و کمیته حسابرسی باعث کاهش اثر بیش ارزشیابی سهام بر مدیریت سود می شود. همچنین فرضیه دوم تحقیق تایید و بطوریکه بین ضریب کمیته حسابرسی و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین ضریب اثر کمیته های حسابرسی بر رابطه بین بیش ارزشیابی سهام و مدیریت سود در آزمون فرضیه سوم بطور معنی داری تایید شد و بطوریکه کمیته های حسابرسی منجر به کاهش اثر بیش ارزشیابی سهام بر مدیریت سود می شود. سایر نتایج نشان داد که در هر سه مدل، معنی داری اثر مثبت اندازه شرکت و فرصت های رشد بر مدیریت سود تایید و اثر منفی اهرم مالی بر مدیریت سود تایید و با افزایش درجه اهرم مالی میزان مدیریت سود نیز کاهش می یابد.

استراتژی کسب وکار شرکت ها در دستیابی به اهداف شرکت، نقش اساسی را بر عهده دارد و استراتژی ها می بایست بر اساس توانایی، منابع و اهداف شرکت اتخاذ گردد. انتخاب استراتژی اشتباه می تواند منافع ذینفعان و شرکت را به خطر بیندازد؛ ازاین رو باید بر اتخاذ استراتژی توسط مدیران، نظارت شود. دراین بین حاکمیت شرکتی با دو بازوی مدیران غیرموظف و کمیته حسابرسی به عنوان ابزارهای نظارت بر عملکرد مدیران و عملکرد کلی شرکت ها، احتمالاً در اتخاذ استراتژی کسب وکار مؤثر است؛ بنابراین هدف این مطالعه ارائه شواهدی جدید، در مورد رابطه بین حاکمیت هیئت مدیره و کمیته حسابرسی به عنوان دو رکن اساسی حاکمیت شرکتی، نسبت به استراتژی تهاجمی کسب و کار واحد های تجاری است. پژوهش حاضر بنیادی و از بعد روش شناسی، همبستگی از نوع علّی (پس رویدادی) است. جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و با استفاده از غربالگری، 131 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده و در دوره زمانی 10 ساله بین سال های 1390 الی 1399 موردبررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد در فرضیه اول کیفیت هیئت مدیره تأثیر مستقیم بر استراتژی تهاجمی کسب وکار شرکت ها دارد. نتایج فرضیه دوم نیز نشان داد کیفیت کمیته حسابرسی تأثیری بر استراتژی تهاجمی کسب وکار شرکت ها ندارد. شرکت هایی که خواستار پیشرفت و پیشی گرفتن از رقبا در بازار می باشند با انتخاب استراتژی تهاجمی و استفاده از برنامه های عملیاتی نوین و فناوری های جدید، درواقع نوعی ریسک و مخاطره را قبول می نمایند که می بایست در سایه برنامه ریزی اصولی و دقیق باشد؛ بنابراین این گونه شرکت ها نیازمند کنترل های دقیق داخلی که نتیجه نظارت مدیران به صورت دقیق و داشتن حاکمیت شرکتی قوی و با کیفیت است، هستند و گواه این امر نیز نتایج به دست آمده است که نشان می دهد ارتقای کیفیت هیئت مدیره می تواند بر انتخاب استراتژی تهاجمی کسب وکار تأثیر مستقیم داشته باشد.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر خودشیفتگی مدیرعامل بر اجتناب از مالیات با تاکید بر نقش نهاد های نظارتی داخلی می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی – همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 125 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1400 (11سال) به روش نمونه گیری حذف سیستماتیک انتخاب و در مجموع 1375 (سال – شرکت) جهت انجام تحلیل در نظر گرفته شده است. به منظور بررسی روابط بین متغیرها از رگرسیون چند متغیره و به منظور برازش الگوی رگرسیون، از روش حداقل مربعات تعمیم یافته و جهت انجام آزمون فرضیه ها از روش داده های تابلویی استفاده شده است. در ادبیات حسابداری مبحث خودشیفتگی مدیرعامل و اجتناب از مالیات بررسی شده است امّا به طور ویژه تاثیر نهاد های نظارتی داخلی مانند کمیته حسابرسی و کیفیت کنترل های داخلی مورد بررسی قرار نگرفته است، بنابراین بررسی این موضوع اصلی ترین نوآوری و انگیزه پژوهش حاضر می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که خودشیفتگی مدیرعامل تاثیر مثبت و معناداری بر اجتناب از مالیات دارد. همچنین کمیته حسابرسی و کیفیت سیسستم کنترل های داخلی موجب تضعیف اثر مثبت خودشیفتگی مدیرعامل بر اجتناب از مالیات می شود.کلمات کلیدی: اجتناب از مالیات، خودشیفتگی مدیرعامل، کمیته حسابرسی، کیفیت کنترل داخلی

مسئولیت اجتماعی شرکتی در چند دهه گذشته توجه محققان، سرمایه گذاران، قانون گذاران و سایر ذینفعان را به خود جلب کرده است. در سال های اخیر، درخواست های فزاینده ای از شرکت ها برای توجه بیشتر به مسائل اجتماعی، زیست محیطی و اخلاقی وجود داشته است. درواقع تقاضا برای سرمایه گذاری در فعالیت های اجتماعی در سال های اخیر به شدت افزایش پیداکرده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر ویژگی های رئیس کمیته حسابرسی بر افشای مشارکت های اجتماعی می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی می باشد. برای جمع آوری داده های آن از صورت های مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران و برای تحلیل آن ها از نرم افزار ایویوز نسخه 10 استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 105 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1396 الی 1400 می باشد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که استقلال رئیس کمیته حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری بر افشای مسئولیت های اجتماعی دارد. همچنین دوره تصدی و تخصص رئیس کمیته حسابرسی نیز تأثیر مثبت و معناداری بر افشای مسئولیت های اجتماعی دارند. این یافته ها حاکی از آن است که ویژگی های رئیس کمیته حسابرسی عامل مؤثری در بهبود افشای مسئولیت های اجتماعی است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیل کنندگی کیفیت سازمانی بر رابطه بین کمیته حسابرسی و ثبات بانک ها در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق کلیه بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1392 تا 1401 می باشد که پس از اعمال محدودیت های تحقیق، 18 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه پژوهش در این تحقیق انتخاب شدند. به منظور انتخاب نمونه آماری و تجزیه و تحلیل اطلاعات شرکت دریافتی در بورس اوراق بهادار تهران با دقت و اطمینان بیشتر، نمونه انتخابی به روش حذف سیستماتیک انتخاب شد. نتایج نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای کمیته حسابرسی و ثبات بانک بر اساس سطح معنی داری به دست آمده (0160/0) و مثبت بودن آماره t تأیید می شود. همچنین تأثیر متغیر کیفیت سازمانی بر رابطه کمیته حسابرسی و ثبات بانک بر اساس سطح معناداری (0079/0) و آماره t مثبت تأیید می شود.

هدف: این مقاله نحوه نظارت اعضای کمیته های حسابرسی، بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی را به بحث گذاشته است. از آنجایی که انتظارات از کمیته های حسابرسی برای ارزیابی طراحی و اجرای کنترل های داخلی، رو به افزایش است، چالش نظارت بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی، بسیار در کانون توجه قرار گرفته است. نقش کمیته های حسابرسی به عنوان ناظر حاکمیت شرکتی با استفاده از نظریه نمایندگی و نظریه نهادی، توضیح داده می شود. با توجه به اینکه درباره فرایندهای کمیته حسابرسی شرکت های عضو بورس اوراق بهادار، در خصوص نظارت بر کنترل های داخلی، اطلاعات اندکی وجود دارد، هدف این پژوهش ارائه بینش هایی در خصوص فرایندهای زیربنایی نظارت اعضای کمیته های حسابرسی، بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی است. روش: در این پژوهش، از ۹۷ عضو کمیته حسابرسی شرکت های عضو بورس و اوراق بهادار تهران که در حال حاضر در آن ها خدمت می کنند، در خصوص نظارت کمیته حسابرسی بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی، با توجه به بزرگ ترین کمیته حسابرسی شرکت (بر اساس درآمد سالانه)، نظرسنجی صورت گرفت. به طور خاص، این نظرسنجی از اعضای کمیته حسابرسی می خواهد که بر اساس اصول ۱۷گانه چارچوب کنترل داخلی کوزو ۲۰۱۳، میزان مشارکت کمیته را در نظارت بر انواع عناصر خاص کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی مشخص کند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه است. سؤال های اصلی نظرسنجی، به ۱۳ اصل از ۱۷ اصل کنترل داخلی کوزو (و هر پنج مؤلفه کوزو)، شامل سه اصل در محیط کنترلی، چهار اصل در ارزیابی ریسک، دو اصل در محیط کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و فعالیت های نظارتی، می پردازد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار ایویوز تجزیه وتحلیل شده است. یافته ها: تجزیه وتحلیل یافته های آماری این پژوهش نشان می دهد که کمیته های حسابرسی، بیشترین زمان را به ترتیب، برای فعالیت های نظارتی، فعالیت های کنترلی و ارزیابی ریسک و کمترین زمان را در حوزه محیط کنترلی صرف می کنند. علاوه بر این، تجزیه وتحلیل مدل رگرسیونی این پژوهش نشان می دهد که فعالیت شرکت های ارائه دهنده خدمات مالی یا بیمه، ارتباط معناداری با میزان نظارت کمیته های حسابرسی بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی دارد و این رابطه نیز مثبت است؛ در حالی که گواهی نامه حسابدار رسمی عضو کمیته حسابرسی، با نظارت بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی ارتباط منفی دارد. سن اعضای کمیته حسابرسی و تجربه آنان در حرفه حسابرسی داخلی، تأثیری بر میزان این نظارت ندارد. نتیجه گیری: در این پژوهش مشخص شد که کمیته های حسابرسی، کجا و چقدر تلاش های نظارتی کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی خود را متمرکز می کنند و چه عواملی با تغییرات در نظارت کمیته حسابرسی مرتبط است. تجزیه وتحلیل یافته های حاصل از نظرسنجی نشان داد که اغلب، کمیته های حسابرسی شرکت های عضو بورس و اوراق بهادار تهران، فاقد رویه ها، فرایندها و اقدام های اختصاصی برای نظارت بر کنترل های داخلی حاکم بر گزارشگری مالی در کمیته های حسابرسی هستند. همچنین، اعضای کمیته های حسابرسی، کمترین زمان را برای مهم ترین جزء کنترل های داخلی، یعنی محیط کنترلی، اختصاص می دهند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط قدرت کمیته حسابرسی و جستجوی حسابرسی: نقش تعدیل کننده خودشیفتگی مدیرعامل می باشد. روش تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت در زمره تحقیقات توصیفی قرار داشته و از نظر روش نیز در دسته تحقیقات همبستگی محسوب می گردد. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده شد. در بخش داده های پژوهش از طریق جمع آوری داده های شرکت های نمونه با مراجعه به صورت های مالی، یادداشت های توضیحی و ماهنامه بورس اوراق بهادار انجام پذیرفت. برای این مهم جامعه آماری پژوهش، شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391-1398 (8 سال) است که شرایط شرکت را داشته باشد. بنا به محدودیت های تعریف شده در پژوهش شرکت های حائز شرایط 94 شرکت و 752 سال- شرکت جمع آوری گردید برای آزمون فرضیه ها؛ از رگرسیون چندمتغیره برای تائید و رد فرضیه های تحقیق (نرم افزار ایویوز) استفاده گردیده است.نتیجه آزمون فرضیه پژوهش نشان داد بین قدرت کمیته حسابرسی و جستجوی حسابرسی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد؛ اما بین قدرت کمیته حسابرسی و جستجوی حسابرسی با نقش تعدیل کننده خودشیفتگی مدیرعامل رابطه وجود ندارد.

هدف: تئوری نمایندگی بر نقش کمیته حسابرسی در اطمینان دادن به سهامداران و کاهش مشکلات نمایندگی تاکید دارد. کمیته حسابرسی یک ساز وکار حاکمیت شرکتی است که در صورت کارا بودن، تغییرهای حسابرسی مشکوک را که نشانه خرید اظهارنظر حسابرس هستند، به حداقل می رساند. هدف این پژوهش بررسی رابطه میان وجود کمیته حسابرسی در شرکت ها و ویژگی های آن (استقلال، تخصص و اندازه) و خرید اظهارنظر حسابرس می باشد. روش شناسی: به منظور آزمون فرضیه ها، داده های 135 شرکت برای دوره زمانی 1385 تا 1400 و 1392 تا 1400 برای فرضیه های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها: برای بررسی فرضیه اول از آزمون تی و فرضیه های دوم، سوم و چهارم از مدل لجستیک استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان داد خرید اظهارنظر در دوره ای که کمیته حسابرسی در شرکت ها تشکیل شده با کاهش مواجه بوده است. هم چنین، میان استقلال و تخصص اعضاء و خرید اظهارنظر حسابرس رابطه منفی و معناداری وجود دارد، اما بین اندازه کمیته و خرید اظهارنظر رابطه معنی دار وجود ندارد. دانش افزایی: این پژوهش دریچه جدیدی از بحث های مربوط به حسابرسی به سوی پژوهشگران باز کرد و برای اولین بار در ایران انجام شد.