کمیته حسابرسی

هیات مدیره به عنوان یکی از مهمترین ابعاد موثر راهبری شرکتی، بدلیل دارا بودن مکانیسم کلیدی برای کاهش تعارض بین سهامداران و مدیران، به عنوان ابزاری جهت جلوگیری از تعارض منافع بین بانک و تنظیم کننده قوانین در نظر گرفته می شود. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر ویژگی های کمیته حسابرسی بر عملکرد بانک ها می باشد. جامعه آماری پژوهش، بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که در دوره زمانی 7 ساله بین سال های 1394 الی 1400 مورد بررسی قرار گرفتند. چهار متغیر وابسته در پژوهش حاضر جهت سنجش عملکرد بانک مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که بین تخصص مالی کمیته حسابرسی و بازده دارایی ها تاثیر مثبت و معنی داری وجود دارد اما استقلال، اندازه و نسبت حضور زنان در کمیته حسابرسی، تاثیر معنی داری بر بازده دارایی ها ندارد. نهایتا بیشترین تاثیر متغیرهای مستقل بر نسبت سود عملیاتی بانک ها بوده است.

کمیته حسابرسی به عنوان یکی از مکانیزم های نظارتی حاکمیت شرکتی، در شرکت ها تبدیل به عامل مهمی در روند گزارشگری مالی گردیده تا مانع از دستکاری اطلاعات مالی شود و از این طریق اعتبار صورت های مالی را افزایش دهد. منشور کمیته حسابرسی مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار بندهایی درباره استقلال و تخصص اعضای کمیته حسابرسی دارد، لیکن دوره تصدی اعضای کمیته حسابرسی به عنوان یکی از ویژگی های اعضای کمیته حسابرسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه غیر خطی بین دوره تصدی اعضای کمیته حسابرسی و حق الزحمه حسابرسی صورت گرفته است. برای اندازه گیری دوره تصدی اعضای کمیته حسابرسی از میانگین تعداد سال های تصدی اعضای کمیته حسابرسی و برای اندازه گیری حق الزحمه حسابرسی از لگاریتم حق الزحمه حسابرسی استفاده شده است. نمونه پژوهش 110 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 تا 1398 می باشد. برای آزمون فرضیه پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره با داده های تابلویی به روش اثرات ثابت استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پژوهش نشان می دهد بین دوره تصدی اعضای کمیته حسابرسی و حق الزحمه حسابرسی رابطه غیر خطی معناداری وجود دارد.

مقدمه و هدف: درک ماهیت روندهایی که سودهای شرکت ایجاد می کند، موضوعی مهم در تحقیقات حسابداری است. به همین دلیل استقرار مناسب سازوکارهای راهبری شرکتی، اقدامی اساسی برای استفاده بهینه از منابع و ارتقای عملکرد شرکت است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر اثربخشی شاخص های مهم کمیته حسابرسی بر کیفیت مالکیت نهادی و ثبات بانک ها ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است.مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی ، با استفاده از داده های ثانویه مستخرج از صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تحلیل رابطه ی همبستگی پرداخته است. به منظور ارزیابی متغیر ها از تجزیه و تحلیل گذشته (صورت های مالی شرکت ها) استفاده شد. با کمک برآورد مدل رگرسیونی همبستگی بین متغیرهای پژوهش مورد آزمون قرار داده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد در سال های 1395 تا 1400 تغییرات چشمگیری در رابطه با شاخص ACI و ACS مشاهده شد. همچنین بین ثبات بانک و اثربخشی کمیته حسابرسی با سلامت هر بانک در بورس و کیفیت نهادی ارتباط معناداری وجود داشت. اندازه کمیته حسابرسی و استقلال کمیته حسابرسی با مالکیت نهادی نیز در ارتباط بود . بین کمیته حسابرسی و استقلال کمیته حسابرسی با مالکیت نهادی ارتباط معناداری وجود داشت به طوری که اندازه کمیته حسابرسی ارتباط منفی و استقلال کمیته حسابرسی ارتباط مثبتی با مالکیت نهادی داشت.نتیجه گیری: کمیته های حسابرسی کوچک تر و مستقل تر ثبات بانک را افزایش می دهند و این مسئله موجب اثربخشی مثبت کمیته حسابرسی و پایداری بانک است. همچنین اثربخشی کمیته حسابرسی رابطه مستقیمی با ثبات بانک و کیفیت نهادی دارد و همچنین کیفیت نهادی ارتباط مثبتی با ثبات بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر افشای مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس مستقل بر حق الزحمه حسابرسی و تأخیر در صدور گزارش حسابرس مستقل انجام شده است. افزودن بخش مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرسی به منظور تقویت ارتباط حسابرس با ذینفعان از طریق گزارشات حسابرسی یکی از مقررات مهم وضع شده در سال های اخیر تلقی می شود که این امر با تدوین استاندارد 701 حسابرسی با عنوان "اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس مستقل" متبلور شده است. این پژوهش با جامعه آماری متشکل از 71 نفر اعضای کمیته های حسابرسی شرکت های بورسی و غیر بورسی و از طریق مصاحبه و پرسشنامه نسبت به جمع آوری داده ها اقدام و سپس با استفاده از نرم افزار 22SPSS تاثیر افشای مسائل عمده حسابرسی بر حق الزحمه حسابرسی و تاخیر در صدور گزارش حسابرس مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که گنجاندن مسائل عمده حسابرسی در گزارش های حسابرس مستقل منجر به تأخیر در صدور گزارش حسابرسی می شود. همچنین ما شواهدی مبنی بر وجود رابطه مثبت معنادار بین مسائل عمده حسابرسی و هزینه های حسابرسی ارائه می دهد. یافته های ما به تدوین کنندگان قوانین و مقررات و ناظران برای درک بهتر عواقب استانداردهای حسابرسی جدید کمک می کند.

با توجه به نبود پژوهش جامعی در کشور در راستای ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی، پژوهش حاضر بدین موضوع پرداخته و مدلی کاربردی جهت استفاده ذی نفعان از فعالیت های کمیته حسابرسی ارائه شده است. روش پژوهش مورداستفاده در مرحله اول پژوهش استخراج ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی از منابع نظری پژوهش بوده است. سپس جهت غربالگری شاخص ها از روش دلفی فازی استفاده شده و همچنین جهت وزن دهی به هر بعد، مؤلفه و شاخص از روش تصمیم گیری چند معیاره بهترین-بدترین ( BWM) استفاده شده است. مدل به دست آمده در پژوهش حاضر شامل 3 بخش ارزیابی ویژگی های فردی اعضای کمیته حسابرسی، ارزیابی فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی و ارزیابی وظایف و مسئولیت های آن بوده که مدل نهایی شامل 3 بعد، 13 مؤلفه و 78 شاخص است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که فرآیندهای کاری و گزارشگری کمیته حسابرسی بیشترین وزن را در ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی داشته و ارزیابی جلسات کمیته حسابرسی به عنوان کانون فعالیت های کمیته حسابرسی دارای بیشترین اهمیت در بین مؤلفه های ارزیابی عملکرد می باشد. همچنین ارتباط مناسب با هیئت مدیره، تأمین منابع کافی برای فعالیت های کمیته حسابرسی، وجود منشور مصوب کمیته حسابرسی و نظارت بر کنترل های داخلی و گزارشگری مالی از حیطه های مهم ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی می باشد. نتایج پژوهش همچنین نشان دهنده وجود شکاف معنادار بین وضعیت موجود ارزیابی عملکرد کمیته حسابرسی و مدل به دست آمده در پژوهش می باشد.

هدف: هدف این پژوهش، تعیین تاثیر مدیران زن، کیفیت گزارشگری مالی بر حق الزحمه ی حسابرسی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. امروزه به منظور بالا بردن کیفیت گزارشگری مالی در بازار و کسب مزیت رقابتی پایدار، بقا و پیشرفت باید مکانیزم های نظارتی را در سازمان بهبود بخشید تا از رکود و نابودی ممانعت شود. حسابرس، هیئت مدیره و نوع و رفتار آن ها به منظور هم جهت شدن منافع مورد توجه قرارگرفته تا اهداف اصلی هر سیستم حاکمیت شرکتی که پاسخگویی مس ئولان درون سازمانی است، تحقق یابد. روش شناسی: این پژوهش برای یک دوره 5 ساله در سال های 1397 تا 1401 انجام شد. اطلاعات شرکت های مورد مطالعه پس از بررسی و دردسترس بودن آن ها به کمک نرم افزار اکسل طبقه بندی و به کمک نرم افزار ایویوز مورد آنالیز و تحلیل واقع شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین حضور زن در هیات مدیره یا کمیته حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی رابطه مثبت وجود داشته و این رابطه معنادار نیز می باشد. هم چنین کیفیت گزارشگری مالی ارتباط بین حضور زن در هیات مدیره یا کمیته ی حسابرسی با حق الزحمه ی حسابرسی را تعدیل می کند، ارتباط نیز منفی و معنادار می باشد. دانش افزایی: هر چند که با توجه به خصوصیات زنان که همواره با محافظه کاری همراه می باشد، از آن جا که معیار کیفیت گزارشگری مالی مدیریت سود است، لذا انتظار رابطه منفی بین این دو متغیر وجود داشت ولی شاید به دلیل ویژگی های خاص در بازار اوراق بهادار تهران این رابطه به صورت مثبت و معنادار گردید.

کمیته ی حسابرسی، کمیته ای است تشکیل شده از اعضای غیرموظف هیئت مدیره که مسئولیت اجرایی ندارند به منظور نظارت بر فرایند و کیفیت گزارشگری مالی، عملکرد حسابرسی داخلی و مستقل، ارزیابی نظام کنترل های داخلی، مدیریت خطر تقلب و... . هدف این پژوهش اولویت بندی عوامل موثر بر اثربخشی کمیته حسابرسی می باشد. بدین منظور با گردآوری اطلاعات لازم از طریق روش کتابخانه ای و سپس توزیع پرسشنامه در دو مرحله، اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی گروهی، رتبه بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش خبرگان حسابرسی، اساتید حسابداری و اعضای کمیته ی حسابرسی شرکت ها هستند که از بین آنها تعداد 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تعیین میزان اهمیت و رتبه بندی سبد عوامل اصلی و فرعی مؤثر بر اثربخشی کمیته حسابرسی از روش سلسله مراتبی فازی گروهی (GFAHP) استفاده شده است. نتایج اولویت بندی متغیرهای تحقیق نشان داده است که مهمترین عامل اصلی اثربخشی کمیته حسابرسی، شاخص حمایت و پشتیبانی از کمیته ی حسابرسی می باشد و شاخص های آموزش اعضای کمیته ی حسابرسی، عملکرد و وظایف کمیته ی حسابرسی، ویژگی های اعضاء کمیته ی حسابرسی، ترکیب و نحوه عضویت کمیته ی حسابرسی و برگزاری جلسات کمیته ی حسابرسی در اولویت های بعدی قرار دارند.

حفظ و توسعه توان اقتصادی هر جامعه ای در آینده در گرو عملکرد کمیته حسابرسی آن جامعه است. تخصص مالی به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی شرکت ها شناخته می شود. به همین دلیل در تمامی کشورها شیوه هایی به کار گرفته می شود که افراد و بنگاه ها بخشی از درآمد خود را به امر افشای داوطلبانه تخصیص دهند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر اندازه مؤسسه حسابرسی و تخصص مالی کمیته حسابرسی بر افشای داوطلبانه بانک ها است. جامعه آماری پژوهش شامل 21 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1394 تا 1401 می باشد. برای استنباط فرضیه ها از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. به منظور بررسی اثرات همزمان کلیه متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته، علاوه بر رگرسیون جداگانه هر یک از متغیرهای مستقل، رگرسیون کلی متغیرها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که فرضیه اول یعنی "اندازه مؤسسه حسابرسی تأثیر ناچیزی بر افشای داوطلبانه بانک ها دارد" با مقدار 3.666 تأیید می شود. همچنین فرضیه دوم یعنی "تخصص مالی کمیته حسابرسی تأثیر ناچیزی بر افشای داوطلبانه بانک ها دارد" با مقدار 5.043 تأیید می شود. این نتایج بیان می کند که کمیته حسابرسی و اندازه مؤسسه حسابرسی موضوعات مهمی هستند که با توجه به نقش خاص آن ها و تأثیری که بر جوامع و بانک های بورسی دارند، همواره مورد توجه سرمایه گذاران شرکت ها بوده اند.

با توجه به تنوع ریسک در محیط فعالیت شرکت ها، هماهنگی مداوم فعالیت های حسابرسی داخلی جهت شناسایی ریسک های مربوط مورد نیاز است. حسابرسی مستمر  یکی از راه های ممکن برای تأمین این الزامات است. به طور خاص، واحدحسابرسی داخلی  می تواند از اطلاعات حاصل از حسابرسی مستمر برای ارزیابی پیوسته ریسک ها استفاده کند. لذا، هدف پژوهش حاضر دیدگاه سنجی از مدیران و کارشناسان حسابرسی داخلی درباره عوامل مرتبط با استفاده از اطلاعات حسابرسی مستمر در برنامه ریزی حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک می باشد. بر این اساس، جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش شامل مدیران و کارکنان واحد حسابرسی داخلی می باشد که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه استفاده شد و در نهایت پس از حذف پرسشنامه های مخدوش، داده های نهایی مورد آزمون قرار گرفت. دوره زمانی پژوهش حاضر سال 1402 می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که تجزیه و تحلیل داده ها و اهمیت کمیته حسابرسی اثر مثبت و معناداری بر استفاده از اطلاعات حسابرسی مستمر در برنامه ریزی حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک دارد، لذا متغیرهای همکاری با حسابرس مستقل و کشف تقلب و برنامه ریزی غلتان ارتباط معناداری با آن ندارد. همچنین در بین پنج متغیر تجزیه وتحلیل داده ها، اهمیت کمیته حسابرسی، همکاری با حسابرس مستقل، برنامه ریزی غلتان و کشف تقلب، بالاترین اولویت از دید پاسخ دهندگان مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها بوده و همکاری با حسابرس مستقل پایین ترین میزان اهمیت را دارا است.

کمیته های حسابرسی یکی از ارکان اصلی حاکمیت شرکتی است که کارایی آن در تحقق اهداف این نظام اهمیت قابل توجهی دارد. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل ارزیابی کارایی کمیته های حسابرسی به صورت بومی است. روش پژوهش حاضر به صورت کیفی و داده ها از طریق مصاحبه با خبرگان حوزه حسابرسی جمع آوری گردید. در پژوهش حاضر متن مصاحبه های اولیه با توجه به اهداف پژوهش، موردمطالعه قرار گرفت. در راستای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل تم استفاده شده است. نتایج نشان داد شانزده عامل؛ تجربه کافی، داشتن تجربه مالی و غیرمالی، نفوذ و قدرت اعضای کمیته حسابرسی، حضور حسابرسان مستقل در کمیته حسابرسی، انتشار گزارش های سالانه عملکرد کمیته حسابرسی به سهامداران، ارائه گزارش های زمانبندی شده به هیئت مدیره، گزارشگری در مورد رویداد های گذشته، انتشار گزارش صورت جلسات هیئت مدیره، اندازه کمیته حسابرسی، تعداد جلسات کمیته حسابرسی، دوره تصدی کمیته حسابرسی، استقلال کمیته حسابرسی، استقرار واحد حسابرسی داخلی کارآمد جهت همکاری با کمیته حسابرسی، ایجاد رویه اداری برای بررسی اسناد، ارتقا آگاهی کمیته حسابرسی و تدارک آموزش های اضافی برای اعضای کمیته حسابرسی منجر به کارایی کمیته های حسابرسی می گردد.The Effective Factors on Efficient Audit Committee