مسئولیت های اجتماعی

هدف از انجام این مقاله بررسی رابطه اخلاق در حسابداری و اجرای مسئولیت های اجتماعی در شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران است. مسئولیت اجتماعی بنگاه شامل تعهدات متداومی است که از طرف بنگاه ها و بصورت اخلاقی در محیط های اقتصادی رخ می دهد تا کیفیت زندگی نیروی کار و نزدیکان آن ها را بهبود دهند. ایفای مسئولیت اجتماعی بنگاه در راستای تامین منافع جامعه بگونه ای تلاش می کند که تمامی افراد جامعه از حقوق خود محافظت نموده و فعالیت های اقتصادی صرفا در راستای انتفاع مالی نباشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و پس رویدادی است. همچنین برای بررسی رابطه بین متغیرها از تجزیه و تحلیل رگرسیون که زیر مجموعه تحقیق همبستگی استفاده می گردد، بنابراین پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل داده های شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران می باشد. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر بصورت تصادفی و با اعمال محدودیت هایی طبق قاعده حذف سیستماتیک141 شرکت بعنوان نمونه انتخاب شد. نتایج تحقیق نشان می دهد با توجه به سطح معنی داری کلیه متغیرهای تحقیق، می توان گفت که مسوولیت اختیاری، قانونی، اخلاقی و اقتصادی بر اخلاق حسابداری تاثیر می گذارند.

توسعه انسانی در دهه 1990 میلادی پس از شکست اندازه گیری های تک بعدی بر مبنای درآمد سرانه، معرفی شد. توسعه انسانی شاخصی چند بعدی است که بنابر تعریف برنامه توسعه سازمان ملل عبارت است از فرآیند بسط انتخاب های انسانی و افزایش سطح رفاه زندگی. این شاخص پیشرفت های انسانی را در سه بعد آموزشی، سلامت و استاندارد های زندگی می سنجد. با تکیه بر این رویکرد، استان های کشور مورد سنجش و سطح بندی قرار گرفت. روش مطالعاتی پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد. شاخص های مسکن نیز متغیر دیگری است که در این تحقیق در سطح استان های کشور ارزیابی شد. با استفاده از مدل های موریس، تاپسیس، ویکور، کپلند و ضریب پراکندگی وضعیت توسعه یافتگی استان ها بررسی و تحلیل شد و در انتها با روش های آمار فضایی، خود همبستگی فضایی شاخص ها بر روی نقشه نشان داده شد. نتایج نشان دهنده تمرکز توسعه یافتگی (انسانی، مسکن) در نواحی مرکزی کشور و نواحی کم برخوردار منطبق با مناطق پیرامونی و مرزی کشور می باشد. در شاخص HDI سه استان تهران، البرز و یزد استان ها برتر و استان های سیستان و بلوچستان، کردستان و خراسان شمالی کمترین امتیاز را در این شاخص دارند. در شاخص های مسکن نیز تهران، البرز و قم بهترین وضعیت و استان های سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری و خراسان جنوبی پایین ترین سطح را دارند. همچنین آزمون همبستگی پیرسون با ضریب 70 درصد رابطه بین شاخص توسعه انسانی و شاخص مسکن را نشان داد.

پایه و اساس رفتار یک سازمان در اجتماع، مسئولیت و پاسخگویی در مورد فعالیت ها و تصمیماتی است که در قبال ذینفعان خود انجام میدهد. تداوم این رفتار مسئولانه می تواند باعث شکل گیری هویتی مشروع و قابل پذیرش از یک سازمان در بین ذینفعان خود و حتی جامعه شود. بنابراین اگر سازمان ها، موفقیت و تداوم حیات خود را در گرو مسئولیت و پاسخگویی در برابر محیط اجتماعی، رسمی و ذینفعان خود ببینند، در این صورت با رویکردی آینده نگرانه، توجه به مسئولیت های اجتماعی، نه تنها سیاستی هزینه بر تلقی نخواهد شد، بلکه نوعی سرمایه گذاری اجتماعی بلندمدت برای سازمان خواهد بود تا از یک طرف سود اقتصادی خود را افزایش داده و از طرف دیگر با رعایت ارزش ها و هنجارهای جامعه، هویتی مشروع در بین ذینفعان خود و جامعه کسب کرده و نیازها و انتظارات آنان را به نحو مطلوبی برآورده کنند. این مقاله به شناسایی و ارزیابی مسئولیت های اجتماعی مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی، به عنوان یک سازمان دانش بنیان که وظیفه انجام پژوهش های کاربردی و راهبردی برای صنعت نفت ایران را دارد، در قبال ذینفعان خود می پردازد. ذینفعان مؤسسه به دو گروه عمده شامل ذینفعان داخلی(کارمندان مؤسسه) و ذینفعان بیرونی که طیف متنوعی را در بر می گیرند، شامل می شوند. این پژوهش با ترکیب روش های کمی و کیفی انجام شده است. از میان روش های کمّی پیمایش و از میان روش های کیفی تکنیک مصاحبه گروهی استفاده شده است. جامعه آماری مطالعه حاضر را 60 نفر از ذینفعان داخلی و 60 نفر از ذینفعان بیرونی تشکیل داده اند که با روش نمونه گیری غیراحتمالی و نمونه های در دسترس انتخاب گردیده اند. یافته ها نشان می دهد ارزیابی کلی همه ذینفعان متوسط می باشد. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، ایجاد هسته های مشورتی در حوزه های مختلف مؤسسه با عضویت نمایندگان ذینفعان و همچنین تشکیل شوراهای برنامه ریزی و تصمیم گیری با مشارکت ذینفعان می تواند به افزایش همسویی وتحقق مطلوب تر مسئولیت اجتماعی در قبال آنها شود و در یک فرایند به بهبود وضعیت شاخص های مسئولیت اجتماعی مؤسسه منجر شود

اخیراً اهداف شرکت ها از بیشینه سازی ثروت سهامداران به توجه به منافع تمامی ذینفعان تغییر پیدا کرده است. گزارش های مسئولیت اجتماعی شرکت معیار مناسبی جهت ارزیابی میزان توجه شرکت ها به ذینفعان شرکت ها ازجمله جامعه می باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر بهره وری کارکنان بر رابطه بین مسئولیت های اجتماعی و عملکرد مالی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی می باشد. برای جمع آوری داده های آن از صورت های مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 105 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1393 الی 1398 می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مسئولیت های اجتماعی و عملکرد مالی شرکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و بهره وری کارکنان موجب تشدید رابطه یاد شده می شود.

گزارشگری مالی مرسوم در برگیرنده همه آن چیزی نیست که بتوان بر اساس آن ارزیابی درستی از رعایت آموزه های اخلاقی، دینی و ایفای مسئولیت های اجتماعی در کسب وکار واحد تجاری را به عمل آورد. این پژوهش به بررسی لزوم ارتقای سطح گزارشگری مالی از دیدگاه متخصصین حرفه ای و دانشگاهی پرداخته است. روش تحقیق در این مطالعه ترکیبی (کیفی و کمی) می باشد. در بخش کیفی به شیوه تحلیل محتوا؛ با توجه به نتایج پژوهش های قبلی، ضرورت ارتقای سطح گزارشگری مالی متناسب با اهداف حسابداری اسلامی و اصول شریعت تبیین و در بخش کمی از طریق پرسشنامه نظر 73 نفر از متخصصین علوم مالی در این زمینه دریافت و با نرم افزار SPSS تحلیل گردید. سال انجام پژوهش 1397 و جامعه آماری اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، حسابداران رسمی و کارشناسان بورس اوراق بهادار بوده است. نتایج پژوهش نشان داد بین متخصصین حرفه ای و دانشگاهی در مورد «کافی نبودن سطح افشاء در گزارشگری مرسوم و لزوم ارتقای آن با توجه به اهداف اسلامی» موافقت و اجماع وجود دارد. بر این اساس، برخی تغییرات محتوایی و شکلی در صورت های مالی واحدهای تجاری که در بستر اقتصاد اسلامی فعالیت می کنند، پیشنهاد شده است.

امروزه پروژه های مسئولیت اجتماعی شرکت ها، رویکرد عام المنفعه بودن را از دست داده اند و باید برای قابل قبول بودن، اهداف توسعه پایدار را تأمین کنند. این پژوهش سعی در بررسی پروژه های شرکت ملی نفت ایران بر اساس شاخص های مسئولیت اجتماعی، مطابق با استاندارد ISO26000 دارد. لذا، این پژوهش، 990 پروژه انجام شده یا در دست اقدامِ این شرکت در استان خوزستان را در نظر گرفته است. این پروژه ها بر اساس استاندارد ISO26000 و مطابق با نظر خبرگان و مردم تأثیرپذیر از آن ها، نمره دهی و وزن دهی شده، سپس با استفاده از روش ترکیبی آنتروپی شانون و تاپسیس طبقه بندی، مقایسه و سطح بندی شده اند. نتایج حاصل نشان می دهد که پروژه ها نمره مناسبی را در دستیابی به اهداف توسعه پایدار بر اساس ISO26000 کسب نمی کنند و لذا، دید حاکم بر مسئولیت های اجتماعی در این شرکت، همچنان بر انجام اقدامات خیریه استوار است. بااین حال پروژه مهار ریزگردها (منابع طبیعی)، احداث مراکز کارآفرینی و برنامه های آموزشی بالاترین امتیاز را کسب کرده اند.

تا چندی پیش هدف اصلی هر شرکت را حداکثرسازی سود سهامداران می دانستند چرا که تنها خود را در مقابل سهامداران خویش مسئول می دانستند ولی در قرن جدید کم کم مشکلات این دیدگاه برای سایر ذی نفعان و به خصوص جامعه ای که شرکت در آن مشغول به فعالیت است عیان شد و شرکت ها به سمتی رفتند که با قبول کردن مسئولیت های اجتماعی، دیگر تنها در مقابل سهامدارن خود مسئول نمی بینند بلکه خود را در مقابل جامعه ای که در آن فعالیت تجاری داشته و کسب منفعت می کنند نیز مسئول می دانند. بنابراین در تلاشند تا کنار تلاش برای افزایش سودآوری خود، هزینه هایی را که به جامعه و محیط زیست نیز وارد می کنند کم شود. البته این طبیعی است که هیچ گاه شرکت ها به دنبال مسائل مربوط به هزینه های اجتماعی و جبران خسارت های وارد شده به محیط زیست نباشند مگر اینکه الزامات قانونی آن ها را مجبور به اجرای مقرارت و دستورالعمل های مربوطه کند. در این مقاله مروری داریم بر تاریخچه ی حسابداری مسئولیت اجتماعی و توصیف مفهوم آن به عنوان بخشی از دانش حسابداری و به اهداف و ثمره ی اجرای حسابداری مسئولیت های اجتماعی نیز خواهیم پرداخت.

مسئولیت اجتماعی شرکتی در چند دهه گذشته توجه محققان، سرمایه گذاران، قانون گذاران و سایر ذینفعان را به خود جلب کرده است. در سال های اخیر، درخواست های فزاینده ای از شرکت ها برای توجه بیشتر به مسائل اجتماعی، زیست محیطی و اخلاقی وجود داشته است. درواقع تقاضا برای سرمایه گذاری در فعالیت های اجتماعی در سال های اخیر به شدت افزایش پیداکرده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر ویژگی های رئیس کمیته حسابرسی بر افشای مشارکت های اجتماعی می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی می باشد. برای جمع آوری داده های آن از صورت های مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران و برای تحلیل آن ها از نرم افزار ایویوز نسخه 10 استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 105 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1396 الی 1400 می باشد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که استقلال رئیس کمیته حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری بر افشای مسئولیت های اجتماعی دارد. همچنین دوره تصدی و تخصص رئیس کمیته حسابرسی نیز تأثیر مثبت و معناداری بر افشای مسئولیت های اجتماعی دارند. این یافته ها حاکی از آن است که ویژگی های رئیس کمیته حسابرسی عامل مؤثری در بهبود افشای مسئولیت های اجتماعی است.

مدیریت منابع انسانی سبز در واقع، اساسی ترین مؤلفه ی پایداری سازمانی و زمینه ساز توسعه ی مسئولیت های اجتماعی در هر سازمانی است. سازمان آموزش و پرورش نقش مهمی در توسعه ی فرهنگی، آموزشی و پرورشی کشور دارد که این سازمان با توجه به نقش و مأموریت خود نیازمند به کارگیری اصول مدیریت منابع انسانی سبز در فرآیندهای سازمانی می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل مدیریت منابع انسانی سبز در راستای ایفای مسئولیت های اجتماعی با استفاده از روش تحلیل مضمون و مدلسازی ساختاری - تفسیری از طریق نظرسنجی و مصاحبه خبرگان انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل خبرگان حوزه ی منابع انسانی و مسئولیت های اجتماعی در اداره آموزش و پرورش شهر مشهد بودند که در نهایت 14 نفر به روش هدفمند و در دسترس تعیین شدند که نسبت به انجام مصاحبه و توزیع پرسشنامه جهت نظرسنجی از آن ها اقدام شد. نتایج تحقیق نشان داد که الگوی مفهومی در سه سطح طراحی شد و مولفه های "راهبردها و الزامات" ، "همسوسازی راهبردی"، "تدوین قوانین و دستورالعمل-ها" و "توانمندسازی منابع انسانی" در سطح اول مدل قرار گرفتند که اثرپذیرترین و وابسته ترین عوامل مدل هستند؛ در سطح دوم مولفه های " سبک مدیران" ، "فرهنگ سازی"، " طراحی فرآیندهای کلیدی"، "تدوین محدودیت ها و کنترل کننده ها"، "فناوری اطلاعات" و "انگیزه سازی" قرار گرفتند و در سطح سوم مولفه های "نقش آفرینی مسئولیت های اجتماعی " و "نهادینه سازی اصول سبز" قرار گرفتند.

امروزه بحث مسئولیت های اجتماعی شرکت به یکی از ابزارهای اساسی برای بهبود وفاداری به برند و ارزش ویژه برند تبدیل شده است، بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی بر ارزش ویژه برند و وفاداری به برند با در نظر گرفتن نقش میانجی اعتماد به برند در بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شده است. دانشجویان با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شده اند. با در نظر گرفتن حجم جامعه برابر 15157 حجم نمونه از طریق رابطه کوکران 375 بدست آمد. روش پژوهش از منظر نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی و پیمایشی است. داده های لازم برای آزمون برازش مدل مفهومی و فرضیه های تحقیق از طریق پرسشنامه استاندارد با روایی و پایایی در سطح مطلوب گردآوری شده اند. داده های این مطالعه با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. نتایج این پژوش نشان می دهد که برای ایجاد اعتماد به برند در آموزش عالی توجه به مسئولیت های اجتماعی شرکت مقوله مهمی است، بنابراین هرقدر که اعتماد به برند آموزشی بیشتر باشد، افراد وفاداری بیشتری را به آن نشان خواهند داد. از این رو ایجاد و حفظ یک رابطه قابل اعتماد و بلند مدت برای موفقیت یک برند در تمامی بازارهای رقابتی آموزش عالی امری حیاتی است.

          زمینه و هدف: فضیلت سازمانی، به عنوان مفهومی ترکیبی از روان شناسی مثبت و اخلاق تجاری، به ویژگی های کلی اخلاقی سازمانی اشاره دارد که توسط جمعی یا فردی، جو، ساختار و رویه های خط مشی در یک سازمان تجسم می یابد. در سال های اخیر، تأثیرات مثبت فضایل سازمانی بر افراد و سازمان ها مورد توجه دانشگاهی فزاینده ای قرار گرفته است. توسعه فناوری دیجیتال منجر به تغییر در مدل های کسب و کار و الگوهای سازمانی و غیره و همچنین ایجاد رفتارهای کاری فراتر از حیطه مسئولیت کارکنان و نحوه ارتقای رفتارهای سازنده کارکنان در شرایط جدید کاری نیز شده است. تبدیل شدن به موضوعی کانونی در حوزه رفتار سازمانی و منابع انسانی. رفتار حمایتی یک رفتار فرا نقشی است که در آن کارکنان ایده های سازنده ای را برای بهبود وضعیت کاری یا سازمانی خود آغاز می کنند. این رفتار بیشتر با ویژگی های انگیزشی بیرونی درونی و سازمانی خود فرد مرتبط است. بنابراین، این امکان وجود دارد که فضیلت سازمانی یک متغیر پیشین مهم رفتار سازنده کارکنان باشد. بررسی ادبیات مربوطه نشان می دهد که مطالعات رابطه بین فضیلت سازمانی و متغیرهای پیامد مرتبط را بررسی کرده اند، اما مطالعات کمتری رابطه بین فضیلت سازمانی و رفتار سازنده کارکنان را بررسی کرده اند. بنابراین، این مطالعه تأثیر فضیلت سازمانی را بر رفتار سازنده کارکنان در زمینه چینی بررسی می کند. با توجه به عرصه های فعال آستان قدس رضوی، ذینفعان مختلفی از آحاد و اقشار جامعه به عنوان سرمایه های اجتماعی این سازمان قرار دارند که ایجاب می نماید نسبت به اتخاذ رویکردهای مسئولیت های اجتماعی اقدام ویژه ای به عمل آید. بر اساس اسناد بالادستی کشور مطابق با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، پیشرفت اسلامی − ایرانی، سیاست های اقتصاد مقاومتی و سیاست های اداری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، توجه به تعالی سازمانی توسط سازمان ها و نهادهای دولتی تأکید شده است که در این راستا؛ آستان قدس رضوی که در پایتخت مذهبی و شیعه جهان اسلام قرار دارد می بایست خود را نسبت به اتخاذ ملاحظات، تدابیر، راهبردها و سیاست های متمرکز، جامعه و یکپارچه به منظور توسعه ی مبانی مسئولیت های اجتماعی اقدام نماید و از تبعات و چالش های عدم توجه به این مقوله، خود را مصون دارد. عدم توجه آستان قدس رضوی به مقوله مسئولیت های اجتماعی شامل 1. ریزش سرمایه های اجتماعی؛ 2. اصطکاک فکری و عملکردی با اقشار مختلف جامعه؛ 3. اشاعه ی رفتارهای انحرافی و سوء در بین مدیران و کارکنان؛ 4. منحرف شدن از مأموریت اصلی و توجه و تکریم زائران مقدس بارگاه امام رضاj؛ 5. افزایش هزینه های ناشی از خروج سهامداران در بخش های اقتصادی؛ 6. آسیب و خدشه به مبانی اصلی انقلاب اسلامی؛ 7. تحت الشعاع قرار گرفتن اصول اجتماعی و فرهنگی سازمان می باشد. بر اساس چالش ها و مطالب بیان شده، در این تحقیق محقق به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که الگوی مسئولیت های اجتماعی در آستان قدس رضوی به عنوان یک سازمان فضیلت محور به چه صورت می باشد به عبارت دیگر محقق به دنبال شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر بر توسعه ی رویکرد مسئولیت های اجتماعی در بین منابع انسانی سازمان آستان قدس رضوی می باشد؟ روش تحقیق: این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها به صورت توصیفی از نوع اکتشافی است و از ابزار تجزیه و تحلیل داده های کیفی شامل تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران فعال در زمینه مسئولیت های اجتماعی در وزارت آستان قدس رضوی بودند که در نهایت 10 نفر به روش هدفمند و در دسترس تعیین شدند که نسبت به انجام مصاحبه از آن ها اقدام شد. یافته ها: در این پژوهش ها مؤلفه هایی چون نحوه هدایت و راهبری سازمان به سمت سیستماتیک نمودن روند گفتمان سازی اصول مسئولیت های اجتماعی، توسعه ساختاری، توسعه فنّی، فرهنگ سازی، آموزش و... متناسب با مفاهیم مسئولیت های اجتماعی در تمامی لایه های خرد و کلان و سطوح مختلف سازمانی مورد نظر بوده است. آستان قدس رضوی به دلیل ماهیت و مأموریت ویژه آن، نیازمند توجه به اصول مسئولیت های اجتماعی در راستای مدیریت سرمایه اجتماعی است تا بتواند با مشارکت و سهیم شدن آحاد جامعه، پروژه ها به نحو مطلوبی پیش ببرد. این عوامل در بُعد ساختار و تمهیدات سازمانی که ناظر بر مجموعه اقداماتی است که همراستایی و همسویی اقدامات ارکان اجرایی سازمان را در راستای مسئولیت های اجتماعی در سازمان های فضیلت محوری ایجاد می کند که شامل تدوین دستورالعمل ها و رویه های اجرایی، تدوین خط مشی مسئولیت های اجتماعی ، تدوین قوانین مرتبط با مسئولیت های اجتماعی شرکت، تدوین محدودکننده ها و کنترل کننده های سازمانی و تدوین چشم انداز در عرصه پیاده سازی رویکرد مسئولیت های اجتماعی می باشد. بُعد گفتمان سازی که ناظر بر فرهنگ سازی اصول مسئولیت های اجتماعی در سازمان های فضیلت محور می باشد شامل رفتارسازی مبتنی بر دوستی و مروت با آحاد جامعه، فرهنگ سازی و گفتمان سازی اصول کرامت انسانی و توسعه نگرش مدیران نسبت به اهداف فضیلت محور می باشد، زیرسخت های شبکه های اجتماعی شامل به کارگیری شبکه های اجتماعی در راستای مشارکت اجتماعی، استفاده از فرصت های تحول دیجیتال در زمینه مسئولیت های اجتماعی و توسعه یکپارچه شبکه های اجتماعی ملی با نگاه جذب سرمایه اجتماعی می باشد، تدوین قوانین و دستورالعمل ها شامل تدوین دستورالعمل ها و رویه های اجرایی، تدوین خط مشی  مسئولیت های اجتماعی و تدوین قوانین مرتبط با سرمایه های اجتماعی شرکت می باشد همچنین تدوین محدودیت ها کنترل کننده ها شامل تدوین محدودکننده ها و کنترل کننده های سازمانی و تدوین چشم انداز در عرصه اجرای مسئولیت های اجتماعی می باشد. فرآیندها و رویه ها شامل طراحی فرآیندهای مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رعایت اصول زیست محیطی، پرداخت حقوق و دستمزد در تراز انقلاب اسلامی و تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد بر اساس  مسئولیت های اجتماعی می باشد.