ذهن آگاهی

هدف: این پژوهش با هدف، ارائه مدل ساختاری خردمندی در زوجین بر اساس هوش اخلاقی با نقش واسطه ای ذهن آگاهی انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زوجین (زن و شوهر) در شهر تهران در سال 1400-1399 تشکیل دادند، که از میان آن ها، تعداد 380 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزارهای خردمندی (آردلت، 2003)، هوش اخلاقی (لنیک و کیل، 2011) و ذهن آگاهی (ریان و براوان، 2003) استفاده شد که همگی از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار بودند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار SPSS-V23 و Amos-V8.8 استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است. نتایج نشان داد هوش اخلاقی اثر مستقیم بر خردمندی داشته است، رابطه هوش اخلاقی با خردمندی به صورت مستقیم برابر (63/4 = t و 51/0=β) است. همچنین نتایج نشان داد که اثر غیرمستقیم هوش اخلاقی بر خردمندی زوجین به واسطه ذهن آگاهی مورد تأیید بوده است (05/0=P). نتیجه گیری: بنابراین این مدل می تواند الگوی مناسبی برای شناسایی عوامل موثر بر خردمندی زوجین باشد و نتایج آن در راستای برنامه ریزی برای افزایش ذهن آگاهی و هوش اخلاقی در زوجین استفاده شود. لذا توجه به متغیرهای مذکور در پیشگیری و طراحی درمان های مناسب تر به پژوهشگران و درمانگران یاری می رساند.

   هدف: این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی ذهن آگاهی خانواده محور بر میزان تاب آوری و نشخوار فکری مادران کودکان با ناتوانی یادگیری خاص انجام شد. روش : این پژوهش از لحاظ هدف، از نوع نیمه تجربی بود که بر روی نمونه ای از مادران  کودکان با ناتوانی یادگیری خاص شهرستان قروه انجام شد. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر  به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و به صورت دو گروه 15 نفری به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند وگروه آزمون تحت آموزش تمرینات ذهن آگاهی قرار گرفت. در این پژوهش داده ها توسط پرسشنامه های نشخوار فکری (1991) و  تاب آوری (2003) در قبل از شروع آموزش (پیش آزمون) و بعد از آموزش (پس آزمون) گردآوری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش تمرینات ذهن آگاهی تاثیرات قابل ملاحظه ای در افزایش میزان تاب آوری وکاهش میزان نشخوار فکری مادران کودکان با ناتوانی یادگیری خاص دارد . نتیجه گیری: با آموزش تمرینات ذهن آگاهی به مادران کودکان با ناتوانی یادگیری خاص، میزان تاب آوری آنها را افزایش و میزان نشخوار فکری را درآنها کاهش داد.

ازدواج به عنوان یکی از مهم ترین تصمیمات افراد در زندگی برای دستیابی به نیازهای عاطفی و کسب امنیت است؛ چراکه سنگ بنای رابطه خانوادگی را فراهم می کند. یکی از عناصر بسیار مهم در تأمین نیازهای عاطفی افراد و ماندگاری ازدواج، صمیمیت میان زوجین است. از این رو پژوهش حاضر باهدف تدوین مدل صمیمیت زناشویی بر اساس راهبردهای حفظ زوج، تحمل پریشانی با نقش میانجی ذهن آگاهی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود که در قالب تحلیل مسیر انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر زنان متأهل شهر تهران در بازه سنی 24 تا ۵۵ سال بودند که 320 نفر از آنان با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مقیاس صمیمیت زناشویی والکر و تامپسون (1983)، مقیاس راهبردهای زوج باس و همکاران (2008)، مقیاس تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005)، فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ ساخته شده توسط والاچ و همکاران (2006) بود. داده های حاصل در سطح توصیفی با استفاده از میانگین و انحراف استاندارد و در سطح استنباطی با استفاده از آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر برای بررسی نقش میانجی، با استفاده از دو نرم افزار SPSS و AMOS تحلیل شدند. نتایج حاکی از این بود که مدل تدوین صمیمیت زناشویی درمجموع از برازش قابل قبولی برخوردار است. این موضوع نشان می دهد که متغیرهای راهبردهای حفظ زوج و تحمل پریشانی با ذهن آگاهی ارتباط دارند. رابطه ذهن آگاهی با صمیمیت زناشویی به طور مستقیم معنادار بوده و همچنین اثر غیرمستقیم راهبردهای حفظ زوج و تحمل پریشانی بر صمیمیت زناشویی با میانجی گری ذهن آگاهی معنادار است (05/0>P). نتایج حاکی از آن است که متغیرهای راهبردهای حفظ زوج، تحمل پریشانی و ذهن آگاهی در صمیمیت میان زوجین به سیر مهم و تأثیرگذار است.

هدف پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های زندگی با و بدون آموزش ذهن آگاهی بر میزان شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش آموزان معلول جسمی حرکتی بود. پژوهش از نوع آزمایشی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل همه دانش آموزان پسر معلول دوره دوم متوسطه مدارس استثنایی شهر تهران بود که از آن، نمونه پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. شرکت کنندگان 45 نفر بودند که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارده شدند. گروه یک، آموزش مهارت های زندگی و گروه دو، آموزش مهارت های زندگی با آموزش ذهن آگاهی دریافت نمود. گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. هر سه گروه، پیش و پس از آموزش و یکماه پس از پایان آن، به پرسش نامه شایستگی هیجانی- اجتماعی پاسخ دادند. تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر و تحلیل کوواریانس چند متغیری انجام شد. نتایج نشان داد، نسبت به گروه کنترل، شایستگی هیجانی- اجتماعی درگروه یک، به طور کلی و به ویژه در مؤلفه های خودآگاهی، آگاهی اجتماعی و خودمدیریتی؛ و در گروه دو، به طور کلی و در تمامی مؤلفه ها افزایش یافت. مقایسه دو روش آشکار ساخت که با آن که مهارت های شناختی و هیجانی و مدیریت آن ها به نحو معنی دار در هر دو گروه آزمایشی افزایش یافت، همراه نمودن آموزش ذهن آگاهی با آموزش مهارت های زندگی، در مجموع اثر افزوده ای بر مهارت های مذکور ندشت. بنابراین می توان گفت که اهمیت دادن به آموزش مهارت های زندگی و ذهن آگاهی می تواند پیامدهای سودمندی برای دانش آموزان معلول داشته باشد و نتیجه آن تربیت افرادی با شایستگی اجتماعی بالا خواهد بود.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر مداخلات مبتنی بر تمرینات ادراکی_ حرکتی اسپارک، نوروفیدبک و ذهن آگاهی بر یکپارچگی حسی انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه تجربی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل اجرا شد. جامعه پژوهش حاضر را همه کودکان دوره دوم ابتدایی (9 تا 11 سال) مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی شهر اصفهان تشکیل داد. تعداد 60 نفر بر اساس معیارهای ورود و خروج به صورت هدفمند انتخاب و پس از همتاسازی بر اساس جنسیت، میزان و نوع دارو در چهار گروه ۱۵ نفری ذهن آگاهی، تمرین های ادراکی_ حرکتی (اسپارک)، نوروفیدبک و گروه کنترل قرار گرفتند. برای سنجش یکپارچگی حسی از پرسشنامه هانسچو و ریسمن (1992) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار spss-24 در سطح معناداری کمتر از پنج صدم استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در یکپارچگی حسی درمان نوروفیدبک و اسپارک نسبت به گروه کنترل تفاوت معنا داری داشته (01/0>p) ولی این تفاوت در گروه ذهن آگاهی مشاهده نشد (05/0<p). همچنین یافته های نشان داد درمان ذهن آگاهی نمرات پیش آزمون با پس آزمون تفاوت معناداری ندارد (05/0<p)، ولی نمرات پس آزمون و پیگیری گروه های درمانی نوروفیدبک و اسپارک نسبت به نمرات پیش آزمون تفاوت معنا داری داشت (05/0>p). لذا با توجه به تفاوت نمرات کسب شده در مرحله پس آزمون و پیگیری بین گروه اسپارک و دیگر مداخلات، پیشنهاد می شود از تمرین های حسی حرکتی اسپارک به عنوان روشی مکمل جهت درمان اختلالات جانبی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی استفاده به عمل آید.

سوء استفاده جنسی از زمره تروماهای ناشی از آسیب می باشد، که سلامت نوجوانان را به طور جدی تهدید نموده و آن ها را نیازمند یاری رسانی حرفه ای می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی در بهبود تاب آوری و کاهش علائم بالینی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی انجام شد. طرح پژوهش تک آزمودنی با دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی 12 تا 18 سال بود که در سال 1399 به مرکز اورژانس اجتماعی شهرستان ایذه مراجعه نمودند. دو نفر به شیوه نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت کنندگان 3 جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی ها با استفاده از مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه کودکان (فوآ و همکاران، 2018) و پرسشنامه تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و یک ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. مداخله به صورت انفرادی بر اساس ذهن آگاهی در 8 جلسه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل بصری نمودار، درصد بهبودی و شاخص درصد پایا انجام شد. یافته ها نشان داد هر دو مراجع با شروع مداخله روند کاهشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه و روند افزایشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس تاب-آوری کانر و دیویدسون نشان دادند. آزمودنی ها این نتایج را تا یک ماه پس از درمان حفظ نمودند. براساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود که درمانگران حوزه کودک و نوجوان، جهت افزایش تاب-آوری و بهبود علایم ناشی از استرس از رویکردهای ذهن آگاهی جهت اثربخشی بیشتر استفاده کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه گری سرزندگی تحصیلی در رابطه بین ذهن آگاهی با شادکامی و پیشرفت تحصیلی انجام شد. شرکت کنندگان در پژوهش شامل، 344 نفر (180 زن و 164 مرد) از دانشجویان دانشگاه شیراز بودند، که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. این افراد پرسشنامه های ذهن آگاهی (بائر و همکاران، 2006)، شادکامی آکسفورد (هیلز و آرگیل، 2002) و سرزندگی تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده، 1391) را تکمیل کردند. همچنین معدل کل نمرات دانشجویان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. برای انجام تحلیل های آماری از نرم افزار WARP PLSاستفاده شد. یافته ها نشان داد که ذهن آگاهی پیش بین مثبت و معنادار شادکامی و پیشرفت تحصیلی بود. در خصوص ارتباط ذهن آگاهی با سرزندگی تحصیلی، نتایج ارتباط مثبت و معنادار را نشان داد. همچنین نقش واسطه گری سرزندگی تحصیلی تایید شد. بدین صورت که سرزندگی تحصیلی در رابطه ذهن آگاهی و شادکامی دارای نقش واسطه گری مثبت بود. اما سرزندگی تحصیلی در رابطه ی ذهن آگاهی با پیشرفت تحصیلی نقش واسطه گری منفی را نشان داد. نتایج بیانگر آن بود که سرزندگی تحصیلی در پیش بینی شادکامی نقش پررنگ تری نسبت به عملکرد تحصیلی دارد. یافته ها با توجه به تحقیقات پیشین به بحث گذاشته شد، و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیشتر در این زمینه مطرح شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای حساسیت به طرد و عزت نفس در رابطه ذهن آگاهی با بهزیستی روانی انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی نوجوانان دختر و پسر 15 تا 19 ساله شهر تهران در سال 1401 بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس ذهن آگاهی نوجوان و بزرگسال (دراتمن و همکاران، 2018)، پرسشنامه حساسیت به طرد (داونی و فلدمن، 1996)، مقیاس عزت نفس روزنبرگ (روزنبرگ، 1965) و مقیاس بهزیستی ذهنی وارویک-ادینبورگ (تنانت و همکاران، 2007) پاسخ دادند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با نصب برنامه الحاقی پردازشگر هایس در نرم افزار SPSS24 استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که بین ذهن آگاهی با حساسیت به طرد رابطه منفی و معنی دار و با عزت نفس و بهزیستی روانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و رابطه بین حساسیت به طرد با بهزیستی روانی منفی و معنی دار و با عزت نفس مثبت و معنی دار است. همچنین، اثر غیرمستقیم ذهن آگاهی بر بهزیستی روانی از طریق حساسیت به طرد و عزت نفس، از نظر آماری معنی دار به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد با افزایش ذهن آگاهی در نوجوانان، حساسیت به طرد در آن ها کاهش یافته و عزت نفس و در نتیجه بهزیستی روانی در آن ها افزایش می یابد. از این یافته می توان برای طراحی مداخله و رویکرد جامع ارتقای بهزیستی روانی در جامعه نوجوانان استفاده کرد.

سوءمصرف مواد یکی از بحران های چهارگانه قرن بیست و یکم و مهم ترین عامل ایجادکننده رفتارهای پرخطر است. این پژوهش باهدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، ذهن آگاهی و مصاحبه انگیزشی بر تحمل پریشانی در مردان دارای اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده انجام شد. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری تمام مردان دارای اختلال سوء مصرف مواد افیونی رباط کریم در سال 1399 بود که در مراکز درمان سوء مصرف مواد این شهر تحت درمان بودند. از بین آن ها نمونه ای به حجم 72 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به تصادف در سه گروه آزمایش و یک گروه گواه جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005) استفاده شد. گروه های آزمایشی به مدت ده جلسه 50 دقیقه ای تحت گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد، مصاحبه انگیزشی و ذهن آگاهی قرارگرفتند. نتایج تحلیل آزمونِ تحلیل کوواریانس یک راهه نشان داد بین هر سه رویکرد مداخله ای و گروه گواه در میزان تحمل پریشانی مردان دارای اختلال سوء مصرف مواد تحت درمان نگهدارنده تفاوت معنادار وجود دارد. بین گروه پذیرش و تعهد و ذهن آگاهی تفاوت معناداری وجود ندارد اما میانگین گروه پذیرش و تعهد بیشتر از میانگین گروه مصاحبه انگیزشی (p<0/001) و میانگین گروه ذهن آگاهی بیشتر از میانگین گروه مصاحبه انگیزشی است (p<0/001). براساس یافته های حاصل می توان گفت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و ذهن آگاهی با کمک به افراد در برقراری ارتباط با تجارب دردناک و مواجهه با هیجان منفی بر تحمل پریشانی مردان دارای اختلال سوء مصرف مواد مؤثر است.

مقدمه و هدف: تجارب نامطلوب دوران کودکی ممکن است توانایی فرد برای ایجاد مکانیسم های مقابله ای سالم و سازنده و همچنین منابع ذهنی لازم برای مدیریت استرس های بعدی زندگی را مختل کند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین تجارب نامطلوب دوران کودکی و افسردگی (نقش واسطه ای ذهن آگاهی) انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش زمینه یابی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری کلیه جوانان شهر تهران در سال 1400، نمونه آماری 280 نفر و ابزار مورد استفاده پرسشنامه تجارب نامطلوب دوران کودکی (2004، پرسشنامه افسردگی (2010) و پرسشنامه ذهن آگاهی (2006) بود. یافته ها: نتایج نشان داد مدل پیشنهادی ارائه شده مورد تایید بوده، چرا که مقدار ریشه میانگین مجذور خطای برآورد (RMSEA) در حد مطلوب (کمتر از 08/0) قرار داشته و علاوه بر آن شاخص های برازندگی (NFI، IFI، CFI و GFI) مطلوب بودند (بیشتر از 9/0). مطابق یافته ها، تجارب نامطلوب دوران کودکی بر افسردگی با نقش میانجی ذهن آگاهی (مشاهده، توصیف، عمل با آگاهی، عدم قضاوت و عدم واکنش) تاثیرگذار بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که جنبه های ذهن آگاهی رابطه بین تجارب نامطلوب دوران کودکی و افسردگی را به طور قابل توجهی واسطه می کنند. شناخت های منفی مرتبط با تجارب نامطلوب دوران کودکی ممکن است به توانایی فرد برای توصیف موثر احساسات و آگاهی کامل از لحظه حال آسیب برساند، که ممکن است به علائم افسردگی کمک کند.

هدف پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم مبتنی بر بازسازی شناختی و اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی(MBSR) بر خستگی روانی، استرس ادراک شده و تنظیم هیجان پرستاران بود. روش تحقیق، نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل با جامعه آماری کلیه پرستاران بیمارستان شفای ارومیه(n=85) بود، که 45 نفر از آنها به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل(هر گروه 15 نفر) به طور تصادفی جایگزین شدند. ابزارهای تحقیق شامل آزمون خستگی روانی فرون و تیدل، پرسشنامه هیجانات واتسن، مقیاس استرس ادراک شده کوهن و نیز بسته های آموزش تکنیک های مدیریت خشم مبتنی بر بازسازی شناختی(12 جلسه) و MBSR (8جلسه) با اجرای غیرهمزمان توسط شخص محقق به فاصله یک ماه از هم، بود. آنالیز داده ها به صورت تحلیل کوواریانس تک راهه با نرم افزار SPSS بود. یافته ها نشان داد که آموزش MBSR بر کاهش استرس ادراک شده تأثیر بیشتری نسبت به آموزش مدیریت خشم مبتنی بر بازسازی شناختی دارد. در متغیرهای خستگی روانی و تنظیم هیجان تفاوت معناداری در اثربخشی دو روش مشاهده نشد(در سطح معنی داری 05/0). در نتیجه، شرکت در جلسات درمان آموزش مدیریت خشم مبتنی بر بازسازی شناختی و MBSR باعث شد تا پرستاران با احساسات، هیجان ها و افکار خود آشنا و قادر به کنترل هیجان های منفی خود شوند از این طریق سطوح کمتری از استرس ادراک شده و خستگی روانی را تجربه کنند. 

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان تفاوت اثر بخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی، نظریه گشتالت و رویکرد معنوی – مذهبی اسلام محور بر کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بود. جامعه آماری کلیه مادران دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بودند که کودکانشان در سال تحصیلی 1400-1399 در مدارس ابتدایی استثنایی شهر تبریز مشغول تحصیل بودند. در فرآیند نمونه گیری، 48 نفر نمونه در 3 گروه آزمایش با1 گروه کنترل (12 نفر در هر گروه) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به روش جایگزینی تصادفی در گروه ها قرار داده شدند. به منظور گردآوری داده ها، از مقیاس کیفیت رابطه ادراک شده فلچر (2002) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی، گشتالت و رویکرد معنوی – مذهبی اسلام محور بر کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر اثربخش است. بر اساس یافته ها و در تحلیل اختصاصی تر مداخلات، بین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی، نظریه گشتالت و رویکرد معنوی - مذهبی اسلام محور بر کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر تفاوت معنی دار مشاهده شد؛ به طوری که در مقایسه، بیشترین تاثیر مربوط به مداخله ذهن آگاهی، سپس گشتالت و رویکرد معنوی – مذهبی بود. براساس نتایج بدست آمده، آموزش های گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی، نظریه گشتالت و رویکرد معنوی - مذهبی اسلام محور می توانند به عنوان مداخلات تکمیلی جهت کاهش و بهبود کیفیت رابطه زناشویی مادران دانش آموزان کم توان ذهنی به کار روند.

موضوع یادگیری، همواره یکی از دغدغه ها و مسائل مهم پیش روی پژوهشگران، صاحب نظران و مربیان بوده است. متغیرهای بسیاری اثرات مثبت و یا منفی در یادگیری و فرایند آن ایفا می کنند. اهمال کاری به عنوان یکی از این متغیرها جایگاه ویژه ای در یادگیری دانش آموزان دارد. در همین راستا این پژوهش با هدف بررسی تدوین مدل ساختاری اهمال کاری و ذهن آگاهی با تأکید بر نقش میانجی توانایی های شناختی دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-401 انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر کرمانشاه بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 379 نفر آنها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد اهمال کاری تاکمن (1991)، ذهن آگاهی بائر و همکاران (۲۰۰۶) و مهارت های شناختی نجاتی (1392) استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری تحلیل و نتایج به دست آمده نشان می دهد اهمال کاری دانش آموزان تابعی از توانایی های شناختی و ذهن آگاهی آنان است. همچنین نتایج نشان از این دارد که توانایی های شناختی قادر است تا بر رابطه میان اهمال کاری و ذهن آگاهی دانش آموزان تأثیرگذار باشد؛ یعنی اهمال کاری متأثر از ذهن آگاهی و توانایی های شناختی قرار می گیرد و درنتیجه ذهن آگاهی بالا و توانایی شناختی مطلوب بهبود می یابد. بر همین اساس می توان یافته های پژوهش را در جهت بهبود اهمال کاری دانش آموزان به کار گرفت و با آموزش ها و دوره های تکمیلی برای والدین و دانش آموزان در بهبود و کنترل این متغیر گام برداشت.

هدف: ترکیب ذهن آگاهی، خودکارآمدی والدینی و فراوالدگری در کاهش تنیدگی والدین به ویژه مادران نقش بسزایی داشته و مدیریت تنیدگی والدینی جهت ارتقای بهزیستی امری مهم محسوب می شود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجیگر ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدینی در تبیین روابط علی بین فراوالدگری و تنیدگی والدینی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم انجام شد. طرح پژوهش همبستگی و مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل همه مادران دارای کودک 2 تا 14 سال مبتلا به اختلال اوتیسم مراجعه کننده به کلینیک های درمانی شهر تهران در سال 1400 بودند که 250 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به پرسشنامه های تنیدگی والدگری آبیدین (1995)، پرسشنامه ذهن آگاهی (براون و رایان، 2003)، پرسشنامه فراوالدگری (هاوک و هولدن، 2006) و خودکارآمدی والدینی (دومکا و همکاران، 1996) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارAMOS  نسخه 24 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که ضریب مسیر کل بین فراوالدگری و تنیدگی والدینی (01/0>p، 456/0-=β) منفی و ضریب مسیر بین ذهن آگاهی و تنیدگی والدینی (01/0>p، 474/0-=β) و خودکارآمدی والدینی و تنیدگی والدینی (01/0>p، 386/0-=β) منفی و در سطح 01/0 معنادار بودند که خودکارآمدی والدینی و ذهن آگاهی رابطه بین فرا والدگری و تنیدگی والدگری را به صورت منفی و معناداری میانجیگری کرد. نتیجه گیری: فراوالدگری به صورت مستقیم و ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدینی به صورت مستقیم و غیرمستقیم، تنیدگی والدینی را در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم پیش بینی می کند. ضرورت دارد جهت ارائه مداخلات به منظور کاهش یا جلوگیری از سطوح بالای تنیدگی والدینی در خانواده ها به مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی، خودکارآمدی و فراوالدگری در روابط والد فرزندی توجه ویژه ای گردد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر خودآگاهی هیجانی، همدلی و شفقت به خود در کارآموزان روان درمانگری انجام شد. روش پژوهش: پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه آزمایش و گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش متشکل از کلیه کارآموزان زن روان درمانگری شهر تهران در سال 1400 بود که با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه 15 نفری جایگزین شدند. گردآوری اطلاعات با پرسشنامه خودآگاهی هیجانی ریفی و همکاران (2008)، پرسشنامه همدلی مهرابیان و اپستین (1972) و پرسشنامه شفقت به خود نف (2003) انجام شد. برای هر یک از گروه های آزمایش برنامه مداخلاتی درمان شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی باون و مارلات (2011) به صورت جلسات هفتگی برگزار شد. تحلیل داده ها علاوه بر روش های آمار توصیفی با تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بنفرونی انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد در دوره پس آزمون بین میانگین نمرات همدلی (001/0>P)، ذهن آگاهی هیجانی (001/0>P)، و شفقت به خود(001/0>P) گروه شرکت کننده در جلسات مداخله نسبت به گروه گواه از نظر آماری تفاوت معنادار می باشد. اثربخشی دو شیوه مداخلاتی در طول زمان در آزمودنی های گروه های آزمایش پایدار بود. نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش انجام مداخلات روان شناختی جهت آماده سازی کارآموزان روان درمانگری اهمیت بالایی دارد و می تواند پایه ای برای آگاهی افزایی و به کارگیری صحیح این مداخلات در کارآموزان روان درمانگری باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی اثر بخشی آموزش گروهی سرمایه های روان شناختی با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فاجعه پنداری درد بیماران مبتلا به میگرن شهر اصفهان صورت گرفت. روش پژوهش: طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه بیماران مبتلا به میگرن شهر اصفهان در سال 1400 تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از بیماران زن مبتلا به میگرن بود که به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه های آزمایش تحت 14 جلسه ی آموزش سرمایه روان شناختی براساس بسته آموزشی آبایی و همکاران (1394) و گروه آزمایش دوم نیز تحت 8 جلسه آموزش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی براساس بسته درمانی تیزدل و همکاران (2000) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی فاجعه پنداری درد سالیوان و همکاران (1995) بوده است. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس مکرر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش گروهی سرمایه های رواشناختی و شناختی درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فاجعه سازی درد (10/43=F، 001/0>P) بیماران زن مبتلا به میگرن شهر اصفهان تاثیر معناداری داشتند. ضمن اینکه روش آموزش ذهن آگاهی نقش موثرتری در بهبود فاجعه پنداری بیماران مبتلا به میگرن داشته است (001/0=P). نتیجه گیری: بهره گیری از درمان های روان شناختی در کنار درمان های زیستی برای بیماران مبتلا به میگرن می تواند عاملی موثر در بهبود شرایط روانی و کسب نتایج بهتری از فرایند درمان گردد.

اختلالات افسردگی و اضطراب فراگیر از جمله شایع ترین و معتوف توجه ترین اختلالات در بین متخصصین هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه های ذهن آگاهی، افکار خودآیند منفی و کنترل عاطفی در بین افراد سالم، مبتلا به افسردگی، اضطراب فراگیر بود. روش پژوهش، علی_مقایسه ای و جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی افراد مراجعه کننده به مراکز روانشناختی راستی در شهر اصفهان بودند. پس از انجام آزمون های غربالگری و تشخیصی اضطراب و افسردگی بر روی مراجعین، تعداد 120 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند؛ ۳۰ نفر مبتلا به افسردگی، ۳۰ نفر مبتلا به اضطراب و 60 نفر سالم. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش؛ پرسشنامه افکار خودآیند (ATQ)، پرسشنامه ذهن آگاهی براون و رایان (MMAS)، پرسشنامه کنترل فکر ولز و دیویس (TCQ)، پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه اضطراب فراگیر نسخه هفتم، بودند. نتایج پژوهش نشان داد، میانگین و انحراف معیار افکار منفی، ذهن آگاهی، اضطراب و افسردگی به ترتیب 42/59 و 63/26، 27/61 و 61/11، 14/8 و 35/5، 73/6 و 82/6 است. افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب فراگیر و افراد سالم در مقیاس های ذهن آگاهی و افکار خودآیند منفی تفاوت معناداری نشان داده (P>0.05) و در مقیاس کنترل عاطفی تفاوت معناداری نشان ندادند (P>0.05). در نتیجه یافته های این پژوهش این آگاهی به وجود خواهد آمد که ذهن آگاهی، افکار خودآیند و کنترل عاطفی با چه سازوکار معیوبی در بیماران افسرده و سالم بروز می یابد و متخصصان را به تدوین برنامه درمانی جامع و دقیق تری هدایت می کند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی ذهن آگاهی بر پردازش شناختی، تنظیم هیجان و بهزیستی روان شناختی معلمان در سال تحصیلی 1400-1399 انجام گرفت. در این پژوهش از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 40 نفر از معلمان به صورت نمونه گیری در دسترس و به روش تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش و کنترل جایگزین و به پرسشنامه های پردازش شناختی، تنظیم هیجان گراس و جان (2003) و بهزیستی روان شناختی ریف پاسخ دادند. گروه آزمایش 8 جلسه آموزش ذهن آگاهی هفته ای دوبار به مدت 45 دقیقه دریافت کردند و مشارکت کنندگان گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. تحلیل یافته ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مستقل نشان داد که آموزش ذهن آگاهی باعث افزایش پردازش شناختی، تنظیم هیجان و بهزیستی روان شناختی معلمان شده است. مهم ترین نتایج این پژوهش، مؤثر بودن آموزش ذهن آگاهی در ارتقاء پردازش شناختی، تنظیم هیجان و بهزیستی روان شناختی معلمان می باشد. ازاین رو به مسئولین آموزش وپرورش توصیه می شود گام های مؤثری در جهت حفظ و ارتقاء بهزیستی روان شناختی معلمان بردارند.

زمینه و هدف: چاقی و اضافه وزنی به عنوان مشکلی مهم در سراسر جهان در حال بروز است. از همین رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر افکار غیرمنطقی و ارتقا مثبت اندیشی در افراد تمایل به کاهش وزن انجام شد. مواد و روش ها: روش تحقیق حاضر نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و جامعه موردمطالعه در این تحقیق شامل تمامی بانوان دارای اضافه وزن مراجعه کننده به کلینیک های تغذیه شهر اردبیل بود که با استفاده از نمونه گیری در دسترس، تمام آزمودنی هایی که با توجه به پرسشنامه باورهای غیرمنطقی اهواز و مقیاس مثبت اندیشی اینگرام و ویسنیکی (1998) دارای مشکلات مربوط به باورهای غیرمنطقی و مثبت اندیشی بودند، نمونه ای به حجم 30 نفر انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسه یک ساعته (هر هفته یک جلسه) تحت آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس قرار گرفتند. در پایان آموزش، پس آزمون بر روی دو گروه اجرا شد، داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری (MANCONA) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر کاهش باورهای غیرمنطقی (72/142F= و 01/0 P<) و افزایش مثبت اندیشی (95/9F= و 01/0 P<)، اثربخش بود. نتیجه گیری: بنابراین شاید بتوان نتیجه گرفت مجریان حوزه درمان و آموزش می توانند با استفاده از آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس به کاهش مشکلات، باورهای غیرمنطقی و مثبت اندیشی افراد اضافه وزن کمک شایانی کنند.

زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش علائم روان تنی و اضطراب امتحان دانش آموزان کنکوری بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر سال دوازدهم مقطع متوسطه بخش بن رود استان اصفهان در سال تحصیلی (99-1400) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و بین دانش آموزانی که نمرات اضطراب بالایی داشتند (1 انحراف معیار بالاتر از میانگین) تعداد 12 نفر به صورت تصادفی در گروه آزمایش و تعداد 12 نفر به صورت تصادفی در گروه گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت مداخله برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفت. گروه شاهد هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه های اضطراب امتحان TAI (ابوالقاسمی و همکاران، 1385) و شکایات روان تنی (تاکاتا و ساکاتا، 2004) استفاده شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. شرکت کنندگان اجازه داشتند هرزمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. فرم رضایت نامه آگاهانه توسط افراد قبل از شروع مطالعه تکمیل شده است. یافته ها: نتایج تحلیل آنکوا نشان داد که مداخله آزمایشی توانسته است به طور معناداری سبب کاهش اضطراب امتحان (001/0>P) و کاهش علائم روان تنی (001/0>P) در دانش آموزان گروه آزمایش شود. نتیجه گیری: باتوجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی توانسته تأثیر مثبتی در کاهش اضطراب امتحان و کاهش علائم روان تنی در دانش آموزان کنکوری داشته باشد.