مطالعات روان شناسی بالینی

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اختلالات شخصیت بر اساس ترومای پیچیده با میانجی گری توانمندی ایگو انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود، جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی دبیری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی تهران در نیمسال اول سال تحصیلی 1400-1399 بود. تعداد 161 نفر دختر و پسر به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس در این پژوهش شرکت نمودند. برای گردآوری داده های پژوهش از مقیاس های پرسشنامه شخصیت (SCID-II)، پرسشنامه روابط ابژه بل (BORI) و مقیاس توانمندی ایگو (PIES) استفاده شد. داده های جمع آوری شده از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد کلیه متغیرهای پژوهش با یکدیگر همبستگی معناداری دارند. ترومای پیچیده 34/5-% از واریانس توانمندی ایگو را به صورت منفی تبیین نموده است. ترومای پیچیده با نقش میانجی توانمندی ایگو توانسته است 25/1% از واریانس اختلالات شخصیت در دانشجو معلمان را پیش بینی کند. همچنین ترومای پیچیده توانسته است به تنهایی 41/7% از واریانس اختلالات شخصیتی در دانشجو معلمان را تبیین کند. به طورکلی زمانی که ترومای پیچیده از دوران کودکی در دانشجو معلمان شکل گرفته باشد، ایگو هم ضعیف رشد می کند و درنتیجه دانشجو معلمان در معرض اختلالات شخصیت قرار می گیرند.

هدف این پژوهش انطباق سازی و بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه ی فارسی پرسشنامه ی امنیت در زیرسیستم بین والدینی (SIS) در نوجوانان بود. بدین منظور، نسخه ی انگلیسی پرسشنامه ی امنیت در زیر سیستم بین والدینی (SIS) به صورت مضاعف ترجمه و بر 587 دانش آموز ( 269پسر و 318دختر) پایه های اول و دوم متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی 1397-1398 اجرا شد. بعد از اجرا، ضریب همسانی درونی (آلفای کرونباخ) برای اعتباریابی خرده مقیاس ها و تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی برای بررسی ساختار عاملی و رواسازی پرسشنامه محاسبه شد.. داده ها توسط برنامه ی SPSS 16 و LISREL-8.7 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بررسی ساختار عاملی این پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی 9 عامل استخراج شد که 8/57 درصد واریانس را تبیین می کرد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز حاکی از برازش مطلوب و قابل قبول مدل 9 عاملی بود. دامنه ضرایب آلفای کرونباخ در کل مقیاس بین 29/0 تا 80/0 قرار داشت. نتایج حاکی از آن است که نسخه ی فارسی پرسشنامه ی امنیت در زیرسیستم بین والدینی در جامعه ی ایران از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و ابزاری مناسب جهت فرایندهای غربالگری، تشخیص و درمان مشکلات مختلف هیجانی در موقعیت های بالینی و پژوهشی می باشد

پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمون مدل ساختاری علائم اختلالات خوردن در زنان بر اساس درونی سازی الگوهای رسانه و با توجه به نقش میانجیگر باورهای مربوط به خوردن و نگرانی از بدشکلی بدنی، در دانشجویان دختر انجام شد. طرح پژوهش از نوع همبستگی بود. 298 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی خمینی شهر در سال تحصیلی 99-98 با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و به سیاهه نگرانی از تصویر بدنی (لیتلتون و همکاران، 2005)، ویراست سوم مقیاس نگرش های اجتماعی-فرهنگی در مورد ظاهر (تامپسون و همکاران، 2004)، پرسشنامه باورهای اختلال خوردن (کوپر و همکاران، 1997) و آزمون بازخورد خوردن (گارنر و همکاران، 1982) پاسخ دادند. برای آزمون مدل مفهومی پژوهش از روش مدلیابی معادلات ساختاری استفاده شد. در این تحلیل برای برآورد پارامترهای مدل از روش حداکثر درستنمایی و برای بررسی معناداری اثرات مدل از روش بوت استراپ استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSSV24 و AMOSV24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد شاخصهای برازش مدل در حد مطلوبی هستند. بررسی پارامترهای مدل نشان داد که تمام اثرات مستقیم مدل معنادارند؛ همچنین، اثرات غیرمستقیم درونی سازی الگوهای رسانه بر علائم اختلالات خوردن از طریق باورهای مربوط به خوردن و نگرانی از بدشکلی بدنی نیز معنادارند. به طور کلی، این نتایج نشان می دهند که درونی سازی الگوهای رسانه منجر به تقویت باورهای ناکارامد افراد در مورد خوردن و نگرانی از بدشکلی بدنی می شود و از این طریق، علائم اختلالات خوردن نیز در آنها شدت می یابد. این نتایج اهمیت ویژه درونی سازی الگوهای رسانه در بروز مشکلات و ناسازگاریهای خوردن را در زنان ایرانی نشان می دهد. بنایراین، می توان با مدیرت کردن اثرات رسانه، این مشکلات را در جامعه زنان کاهش داد.

سوء استفاده جنسی از زمره تروماهای ناشی از آسیب می باشد، که سلامت نوجوانان را به طور جدی تهدید نموده و آن ها را نیازمند یاری رسانی حرفه ای می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی در بهبود تاب آوری و کاهش علائم بالینی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی انجام شد. طرح پژوهش تک آزمودنی با دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی 12 تا 18 سال بود که در سال 1399 به مرکز اورژانس اجتماعی شهرستان ایذه مراجعه نمودند. دو نفر به شیوه نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت کنندگان 3 جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی ها با استفاده از مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه کودکان (فوآ و همکاران، 2018) و پرسشنامه تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و یک ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. مداخله به صورت انفرادی بر اساس ذهن آگاهی در 8 جلسه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل بصری نمودار، درصد بهبودی و شاخص درصد پایا انجام شد. یافته ها نشان داد هر دو مراجع با شروع مداخله روند کاهشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه و روند افزایشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس تاب-آوری کانر و دیویدسون نشان دادند. آزمودنی ها این نتایج را تا یک ماه پس از درمان حفظ نمودند. براساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود که درمانگران حوزه کودک و نوجوان، جهت افزایش تاب-آوری و بهبود علایم ناشی از استرس از رویکردهای ذهن آگاهی جهت اثربخشی بیشتر استفاده کنند.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثربخشی توان بخشی مجازی (تله توانبخشی) حسی حرکتی در محیط خانه، بر کاهش رفتارهای کلیشه ای و تکانشی کودکان اتیستیک در دوران پاندمی ویروس کرونا انجام شده است. روش پژوهش از جهت گردآوری اطلاعات، از نوع تحقیفات شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و همراه با گروه کنترل و به لحاظ هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه خانواده های کودکان با اختلال اتیسم مرکز اتیسم دوم آوریل تهران در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ بود. از بین کل جامعه تعداد 16 خانواده دارای کودک اتیستیک که در قرنطینه خانگی بودند، به صورت نمونه هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش(8نفر) و کنترل(8نفر) بطور کاملا تصادفی جایگزین شدند. برای گردآوری اطلاعات از مقیاس بودفیش(2000) استفاده شد. برنامه توانبخشی تمرینات حسی حرکتی در 21جلسه متوالی به مدت چهار ماه هفته ای دو جلسه از طریق سامانه مجازی اسکای روم بصورت آنلاین و افلاین برای گروه آزمایش اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس با رعایت پیش فرض های کاربست آن استفاده شد. نتایج نشان داد که برنامه توانبخشی مجازی بطور معناداری در سطح ۰.۰۱P< موجب بهبود رفتارهای چالشی کودکان اتیستیک در محیط خانواده شد، با توجه به آسیب پذیری کودکان اتیستیک در برابر ویروس کرونا و تعطیلی مراکز توانبخشی و نیز به منظور جلوگیری از پسرفت و تشدید رفتارهای کودکان اتیستیک و نیز باتوجه به اثربخشی برنامه توان بخشی مجازی، کاربرد این برنامه در خانه البته با رعایت تمام نکات حرفه ای توانبخشی توصیه می شود.

اختلال نارسایی توجه فزون کنشی همراه با الگوی پایدار عدم توجه و / یا فزون کنشی و رفتارهای تکانشی است که شدیدتر از آن است که معمولاً در کودکان با سطح تحولی مشابه دیده می شود. ملال تحصیلی با هدر رفتن منابع انسانی و هزینه های مالی بسیار همراه است؛ ملال تحصیلی یکی از مسائل اساسی گریبان گیر نظام های آموزشی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه یار در ملال تحصیلی دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه فزون کنشی بود. شرکت کنندگان در این پژوهش شامل 24 (12 پسر و 12 دختر) دانش آموز دارای اختلال فزون کنشی و نارسایی توجه مقطع ششم تا نهم منطقه هفت تهران در سال تحصیلی 98-1397 بود که به صورت نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه هیجان های تحصیلی (پکران و همکاران، 2002) را در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل نمودند. گروه گواه در ده هفته 20 جلسه بازتوانی شناختی رایانه یار (هفته ای دو جلسه 30 دقیقه ای) دریافت کردند. یافته ها بر اساس تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر در محیط نرم افزار SPSS-26 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که ملال تحصیلی دانش آموزان با اختلال فزون کنشی نارسایی توجه در تمام خرده مقیاس ها به طور معناداری با اندازه اثری متوسط کاهش پیدا کرده است. توسعه و ارزیابی اثربخشی اولیه مداخله بازتوانی رایانه یار برای کودکان دارای اختلال نارسایی توجه فزون کنشی می تواند اولین گام را در پر کردن شکاف موجود در ادبیات بالینی حال حاضر بردارد و باعث بهبود ملال تحصیلی و کارکرد دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه فزون کنشی شود و در نتیجه می توان انتظار داشت که باعث بهبود کارکرد تحصیلی این دانش آموزان بشود.