مطالب مرتبط با کلیدواژه
۴۱.
۴۲.
۴۳.
۴۴.
۴۶.
۴۷.
۴۸.
۴۹.
۵۰.
۵۱.
۵۲.
۵۳.
۵۴.
۵۵.
۵۶.
۵۷.
۵۸.
۵۹.
۶۰.
هویت دینی
حوزه های تخصصی:
در سالهای اخیر چگونگی رابطه و نسبت مدرنیته و دین از مهمترین بحث ها و چالش های فکری و سیاستگذاری اندیشمندان و مدیران جامعه ایرانی بوده است. اما بیشتر این بحث ها در سطح تحلیل های نظری بوده و به صورت تجربی این رابطه کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر، با روش پیمایشی و بر اساس نظریه های بک فورد و گیدنز، به بررسیِ رابطه جهت گیری ارزشی مدرن با هویت دینی دانش آموزان متوسطه شهر مرودشت، به تفکیک جنس، پرداخته است. روش نمونه گیری، روش نمونه گیریِ خوشه ای چند مرحله ای بوده است. بر اساس نتایج تحقیق میانگین نمره جهت گیری ارزشی مدرن و هویت دینی دختران در هر سه بعدعاطفی، اعتقادی و عملی بالاتر از میانگین نمره پسران و معنی دار بوده است. همبستگی جهت گیری ارزشی مدرن با ابعاد اعتقادی و احساسی هویت دینی منفی و معنی دار بوده؛ اما همبستگی آن با بعد عملی و کلی هویت دینی معنی دار نبوده است. تفاوت جنسیتی هویت دینی پس از کنترل تأثیر متغیر جهت گیری ارزشی مدرن نیز معنی داربوده است. در کل بر اساس نتایج تحقیق به نظر می رسد، بر خلاف مفروضات رایج نظریه دنیوی شدن، رابطه بین جهت گیری ارزشی مدرن و هویت دینی، حداقل در بین پاسخگویان این تحقیق، نوعی رابطه تقابلی نبوده است.
رسانه های جمعی جهانی و هویت دینی در جوانان شهر شیراز
حوزه های تخصصی:
مسئله ی این مقاله، ناظر بر تأثیر استفاده از رسانه های جمعی بر احساس تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. گستردگی و عمق تأثیر نرم افزاری رسانه ها، باعث شکل گیری و رواج تعابیری نظیر دهکده ی جهانی و جهانی شدن فرهنگ، در ادبیات اجتماعی، فرهنگی و رسانه ای جوامع مختلف گردیده است. تعلق خاطر به عناصر هویتی از جمله حوزه های تأثیر پذیر عرصه ی فعالیت رسانه های جمعی است. مقاله ی حاضر که نتیجه ی پژوهشی تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی تأثیر استفاده از رسانه های جمعی جهانی (ماهواره و اینترنت) بر تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. به عبارت دیگر، پرسش اساسی پژوهش این است که آیا استفاده از رسانه های جمعی جهانی بر روی تعلق خاطر جوانان به هویت دینی تأثیر می گذارد یا خیر؟ و اگر تأثیر می گذارد، این تأثیرها از طریق چه سازوکار هایی صورت می پذیرد؟ جهت پاسخ به پرسش های فوق، پس از بررسی ادبیات موضوع، مدل علی تحقیق شامل متغیرهای سازوکاری ترسیم شد. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر شیراز است. روش مورد استفاده، میدانی و از تکنیک پیمایش به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد. اعتبار متغیرها با استفاده از اعتبار صوری و روایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون های مورد استفاده در این تحقیق، شامل همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر است. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد، میزان استفاده از رسانه های جمعی جهانی یک رابطه ی معنی دار منفی با هویت دینی دارد .
بررسی رابطه ی بین هویت ملی و دینی با پایبندی به فرهنگ شهروندی در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرهنگ شهروندی هنجارهای جامعه را رقم می زند و پایه های ارتباط میان شهروندان را شکل می دهد، شهری که از فرهنگ غنی شهروندان لبریز است، امنیت و آرامش در آن هویداست و مشارکت شهروندان در فعالیت های مختلف به چشم می خورد؛ مشارکتی سازنده که هزینه های اداره شهر را کاهش داده و لبخند را جایگزین دغدغه ها و نا آرامی ها می نماید. فرهنگ شهروندی هویتی تحصیل شده در مدتی کوتاه نیست و در یک دوره ی زمانی طولانی و در تعاملات اجتماعی ساکنان شهر ایجاد می گردد و از هویت افراد تأثیرپذیر است.
با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش، ابزار تحقیق پرسشنامه و استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS، به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که آیا بین گرایش به هویت ملی و هویت دینی و پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر کرمانشاه ارتباطی وجود دارد؟ جامعه ی آماری پژوهش حاضر تمامی شهروندان 18 سال به بالای شهر کرمانشاه هستند که تعداد 384 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته است.
برای پاسخگویی به سؤال اصلی این پژوهش، به بررسی و تحلیل ارتباط بین گرایش به هویت ملی (با ابعاد هویت سیاسی، هویت جغرافیایی، هویت تاریخی و هویت فرهنگی) و هویت دینی با ابعاد (تعلق به دینداری مناسکی، پیامدی و اعتقادی) با پایبندی به فرهنگ شهروندی پرداخته شد. یافته ها حاکی از ارتباط بین تمامی متغیرهای مستقل و وابسته می باشد. بدین صورت که بین گرایش به هویت ملی و گرایش به هویت دینی در ابعاد مختلف با پایبندی به فرهنگ شهروندی ارتباط معنادار وجود دارد.
بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و مشارکت دینی با هویت دینی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و مشارکت دینی با هویت دینی نوجوان می پردازد. چارچوب نظری تحقیق در زمینه سرمایه اجتماعی خانواده به طور خاص برمبنای نظریه کلمن و در زمینه مشارکت دینی برمبنای نظریات جنکینز، دورکیم، طالبان و در زمینه هویت دینی نیز برمبنای ترکیبی از نظریات تاجفل، فینی، جنکینز می باشد. روش پژوهش از نوع پیمایش بوده و داده های پرسش نامه از میان یکی از والدین و فرزند نوجوان آن ها در پایه سوم دبیرستان های شهر قم با روش نمونه گیری طبقه بندی با احتمال متناسب با حجم و تعداد نمونه ۳۶۷ نفر نوجوان به همراه ۳۶۷ نفر یکی از والدین آنان جمع آوری شده است. نتایج تحلیل دومتغیره حاکی از آن است که بین سرمایه اجتماعی خانواده (درونی و بیرونی) و مشارکت دینی (والدین و نوجوان) با هویت دینی نوجوانان رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره، تأثیر سرمایه اجتماعی درونی خانواده و مشارکت دینی نوجوان معنادار بوده و متغیر مشارکت دینی نوجوان، مهم ترین عامل تبیین کننده هویت دینی نوجوان است.
تحلیل محتوای کتاب های درسی تاریخ مقطع متوسطه(رشته های علوم پایه) از منظر ترسیم هویّت دینی از سال 58تا 92 ه.ش.(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی تاریخ دوره متوسطه علوم پایه برای تعیین جایگاه مؤلفه های هویت دینی، مذهبی و انقلابی در محتوای این کتاب ها انجام شده است. مسأله ی اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال بوده است: آیا کتاب های درسی تاریخ دوره متوسطه رشته های علوم پایه از سال 58 تا 92 ه. ش در شکل دهی هویّت دینی، مذهبی و انقلابی در دانش آموزان موفق بوده اند؟ روش پژوهش، اسنادی و مبتنی بر تحلیل محتواست. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی تاریخ دوره متوسطه رشته علوم پایه ازسال 1358 تا 1392.ه.ش، تألیف دفتر برنامه ریزی و کتب درسی وزارت آموزش و پرورش است. و از میان آن ها تعداد 9 عنوان کتاب درسی تاریخ که به لحاظ محتوائی تکراری نبودند، به عنوان حجم نمونه انتخاب و مورد مطالعه و تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از فهرست وارسی (چک لیست) سنجش مؤلفه های هویت دینی، مذهبی و انقلابی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از این است که: کتاب های درسی تاریخ متوسطه بعد از انقلاب اسلامی در شکل دهی و انتقال مفاهیم هویّت دینی، مذهبی و انقلابی سهم زیادی داشته اند. و توانسته اند وی ژگی ها، بایدها و نبایدهای دینی، عقاید و هویّت اسلامی- انقلابی را در لابه لای مطالب خویش، به دانش آموزان انتقال دهند و در جهت درونی سازی آن ها مؤثر عمل کنند.
بررسی رابطه بین سلامت روانی -اجتماعی با هویت ملی و دینی در بین دانش آموزان دبیرستانهای شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر1 با هدف بررسی رابطه میان سلامت روانی- اجتماعی با هویت ملی و دینی در بین دانش آموزان دبیرستانهای شهر یزد و با روش پیمایشی و به صورت مقطعی انجام شده است. برای انتخاب نمونه از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بهره گیری شده و حجم نمونه 354 نفر بوده است. برای گردآوری داده ها از مقیا س سلامت روان 90- SCL و مقیاس سلامت اجتماعی کیز استفاده شده است. روایی پرسشنامه با روش اعتبار محتوا و پایایی آن با روش انسجام درونی ابزار، با ضریب آلفای کرونباخ 75/0=a تأیید شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تفاوت میانگین، تحلیل واریانس و رگرسیون سلسله مراتبی بهره گیری شده است. یافته ها نشان دادند که میان متغیرهای سلامت روانی و سلامت اجتماعی با هویت دینی و هویت ملی رابطه معنادار وجود دارد و میان پایگاه اقتصادی- اجتماعی با هویت ملی و هویت دینی رابطه معنادار وجود ندارد. با توجه به نتیجه آزمون t دو نمونه مستقل، تفاوت معناداری میان هویت دینی در دو گروه زنان و مردان مشاهده شده است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که دو متغیر سلامت روانی و سلامت اجتماعی در مجموع 19 درصد از تغییرات متغیر ملاک (هویت دینی و ملی) را تبیین می کنند. باتوجه به مقدار واریانس تبیین شده می توان نتیجه گرفت که در پژوهش های آتی باید به سایر متغیرهای اثرگذار توجه شود.
رابطه تحول منزلت های هویت بین شخصی و هویت دینی در دانشجویان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه هویت بین شخصی و هویت دینی دانشجویان بود. جهت دستیابی به این هدف، 343 (191 دختر و 151 پسر) دانشجوی مقطع کارشناسی به روش تصادفی چندمرحله ای خوشه ای از گروه های تحصیلی علوم انسانی و فنی مهندسی دانشگاه تهران انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از ترجمه فارسی پرسشنامه گسترش یافته سنجش عینی هویت من(EOM-EIS-2) بنیون و آدامز (1986) و پرسشنامه هویت دینی (رحیمی نژاد و احمدی، 1374). یافته های پژوهش عبارتند از: الف) همبستگی منفی بین سردرگمی و پذیرش هویت دینی؛ ب( همبستگی مثبت بین دنباله روی و پذیرش هویت دینی؛ ج) عدم رابطه بین بحران زدگی و پذیرش و یا نفی هویت دینی؛ د( عدم رابطه معنادار بین هویت یافتگی دینی و پذیرش هویت دین؛ ﻫ) جهت همبستگی رابطه متغیرها و معناداریِ آنها، در هر دو جنس یکسان بود.
رابطه فضای مجازی و هویت دینی و ملی (نمونه موردی دانشجویان دانشگاه یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مفهوم هویت در سال های اخیر، به شدت متأثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده است و فضای مجازی، نقشی پررنگ در شکل گیری یا تغییر هویت کاربران، به ویژه جوانان داشته است. هویت، در تاریخ مشترک افراد، اشیا و مکانها ریشه دارد. رویدادهای مهم تاریخی، مانند جنگها، جشنها، مراسم، بازارها، سبک زندگی، زبان (مانند زبان پارسی)، یک کوه مشهور (مانند دماوند)، یک درخت (مانند سرو)، یک رنگ (مانند سرخ یا آبی) و ... مهم ترین ارکان برساخت هویت ملی و قومی است. در فضای مجازی، جغرافیا وجود ندارد و همه این اشیا تعریفی متفاوت می یابند که از بار معنایی و ارزشی خود تهی می شوند. بدین ترتیب، هویت مجازی به شکلی عمیق و جدی از هویت عینی متمایز می شود. پژوهش حاضر، حاصل بررسی رابطه فضای مجازی و هویت دینی و ملی در میان دانشجویان دانشگاه یاسوج است. برای این منظور، با استفاده از روش پیمایشی و فرمول نمونه گیری کوکران، حجم نمونه 340 نفر تعیین و رابطه بین دو متغیر مورد سنجش قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد، دانشجویانی که بیشتر در معرض فضای مجازی قرار دارند نسبت به همتایان خود که کمتر از فضای مجازی استفاده می کنند، از هویت دینی و ملی ضعیف تری برخوردار هستند. به عبارت دیگر، نوعی رابطه معکوس بین فضای مجازی و هویت دینی و ملی دانشجویان وجود دارد.
هویت دینی و عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر آن (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف: این پژوهش به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر هویت دینی دانشجویان دانشگاه یاسوج پرداخته است. هدف اصلی از این بررسی، شناخت میزان هویت دینی جامعه مورد مطالعه و عوامل تأثیرگذار بر آن است. روش: مطالعه به شیوه پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام شده است. اعتبار پرسشنامه به شیوه صوری و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعة آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه یاسوج بوده است که بر اساس فرمول لین تعداد 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند که در نهایت داده های تعداد 394 پرسشنامه، که بصورت کامل تکمیل شده بودند، مورد استفاده قرار گرفتند. داده های پرسشنامه با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای «وضعیت شغلی والدین»، «سطح تحصیلات پدر» و«محل سکونت دائمی» ارتباط معناداری با هویت دینی دانشجویان نداشته اند. متغیرهای اجتماعی همچون «سطح تحصیلات مادر»، «باور دینی دوستان»، «باور دینی خانواده» و «موضوع مطالعه غیردرسی» ارتباط معناداری با هویت دینی پاسخگویان داشته اند. متغیرهای زمینه ای (جمعیت شناختی) «سن» و «وضعیت تأهل» ارتباط معناداری با متغیر وابسته هویت دینی نداشته اند. متغیر زمینه ای «جنسیت» رابطه معناداری با هویت دینی پاسخگویان داشته است. تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که در مجموع پنج متغیر درون معادله (باور دینی دوستان، سن، جنسیت، سطح تحصیلات مادر و باور دینی خانواده) می توانند 31 درصد از واریانس متغیر وابسته هویت دینی را برای جامعه مورد مطالعه پیش بینی نمایند. نتیجه گیری: وضعیت دینداری در خانواده و بین دوستان از عوامل مهم و مؤثر بر هویت دینی دانشجویان می باشند.
مؤلفه های فرایندی و ساختاری هویت دینی بر پایة منابع اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش، شناسایی ساختار مؤلفه ای و مؤلفه های فرایندی هویت دینی از منابع اسلامی است. برای کشف مؤلفه ها از روش تحلیل محتوا و معناشناسی زبانی در یک طرح دو مرحله ای استفاده شد. روایی محتوایی مؤلفه ها، توسط کارشناسان علوم حوزوی که در روان شناسی یا علوم تربیتی تخصص داشتند، تأیید شد. یافته ها نشان داد که پنج مؤلفة جست وجوگری، یکپارچه سازی، تعهد، هشیاری و خودپایی را می توان مؤلفه های فرایندی هویت دینی معرفی کرد. همچنین بر پایه یافته های این پژوهش هفت مؤلفة باورها، ارزش ها، اهداف، گرایش ها، صفات، توانمندی ها و آسیب پذیری ها مؤلفه های ساختاری هویت دینی به شمار می روند.
اثربخشی آموزه های فضایل اخلاقی دین محور بر بهبود شکل گیری هویت دینی نوجوانان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزه های فضایل اخلاقی دین محور، بر بهبود شکل گیری هویت دینی نوجوانان انجام گرفت. روش مطالعه نیمه تجربی، از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، دانش آموزان پسر مقطع متوسطه 14-17 ساله، که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، تعداد 30 نفر انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه هویت دینی استفاده شد. گروه آزمایش، تحت مداخله آموزه های فضایل اخلاقی قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان داد آموزه های فضایل اخلاقی بر بهبود شکل گیری هویت دینی منع شده، زودرس، آشفته و موفق مؤثر بود، ولی بر هویت دینی کلیشه ای اثربخش نبود. آموزه های اخلاقی مبتنی بر دین، می تواند آگاهی و تعهد به ارزش های بنیادین دینی را افزایش داده، بر شکل گیری هویت دینی موفق تأثیرگذار باشد.
هویّت دینی و نقش تاریخ در شکل گیری هویّت (با نگاهی بر سیر تاریخی هویّت دینی و بحران هویّتی در تاریخ ایران)
حوزه های تخصصی:
با وجود افزایش و شدت یافتن فرآیندهای توسعه و نو سازی، دین همچنان در تمام ابعاد خود به عنوان منبع مهمّی برای هویّت و معنابخشی در جهان متجدّد و آشفته به شمار می رود. برخورداری از دین و تعالیم مذهبی مشترک، پای بندی و وفاداری به آن و اعتقاد و تمایل به مناسک و آیین های مذهبی فراگیر در فرآیند شکل دهی به هویّت ملّی و دینی بسیار مؤثّر است. مسئلة اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال است: تاریخ چه نقشی در شکل گیری هویّت دینی با تکیه بر سیر تاریخی آن در طول بحران های هویّتی در تاریخ ایران داشته است؟ مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی، به سیر تاریخی هویّت دینی و بحران هویّتی در تاریخ ایران و نقش تاریخ در شکل گیری هویّت پرداخته است. نتایج این مقاله حاکی از آن است که، هرچند بحران های هویّتی مختلفی در طول تاریخ بر ما ایرانیان وارد شده است ولی همیشه با قدرت، و با کمک تاریخ غنی سرزمین خود، فرهنگ مهاجم را جذب و سپس بدون اینکه اصالت خویش را از دست بدهیم، هضم نموده ایم و هویّت ملی و دینی خود را شکل داده ایم.
بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر فرهنگ و باورهای دینی (هویت) کاربران مطالعه موردی: کاربران استان اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
شبکه های اجتماعی اینترنتی پایگاه یا مجموعه پایگاه هایی هستند که امکانی فراهم می آورد تا کاربران بتوانند علاقه مندی ها، افکار و فعالیت های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم این افکار و فعالیت ها را با آنان سهیم شوند. یک شبکه اجتماعی، مجموعه ای از سرویس های مبتنی بر وب است که این امکان را برای اشخاص فراهم می آورد که توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند، یا با دیگر اعضای شبکه ارتباط برقرار کنند و منابع خود را با آن ها به اشتراک بگذارند و از میان توصیفات عمومی دیگر افراد، برای یافتن اتصالات جدید استفاده کنند. از بین رفتن زمان و مکان و نقش بیشتر فضا در دنیای مجازی تجلی آشکاری دارد. افراد در مواجهه با این فضای دوم، بنیان های هویت خود را متزلزل می بینند و دچار تردید و اضطراب می شوند. اگرچه شبکه های اجتماعی مجازی در فرآیند ارتباطات می توانند دارای تأثیرات مثبت و منفی باشند، پژوهش حاضر بر بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر هویت دینی کاربران تأکید کرده است و یکی از آثار فضای مجازی شبکه های اجتماعی را در جوامع، به خصوص جوامع در حال گذار، ایجاد بحران هویت ملی و دینی می داند. یافته های پژوهش نشان می دهد که کاربران نسل سوم بیشترین کاربران فضای مجازی در ایران بوده و بیش از نسل های دیگر در معرض آثار ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی اند. نتایج نشان می دهد که بین میزان استفاده کاربران از شبکه های اجتماعی و هویت دینی آنان رابطه معناداری وجود دارد. هر چه میزان استفاده کاربران از شبکه های اجتماعی افزایش یابد احتمال تأثیرپذیری هویت دینی آن ها بیشتر است. در این پژوهش با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه بر روی 2065 نفر از کاربران بالای 18 سال در شهر اصفهان که از طریق نمونه گیری خوشه ایی (در جامعه آماری خانوار) و هدفمند (در جامعه آماری کافی نت) با سطح خطای 05/0 و ضریب اطمینان 95 درصد انتخاب، اطلاعات و داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. جهت احتساب اعتبار شاخص ها از اعتبار سازه ای (با استفاده از تحلیل عامل)، همچنین جهت احتساب روایی شاخص ها از ضریب آلفای کرونباخ با دامنه صفر تا یک استفاده شده است. از میان کاربران مورد مطالعه در این پژوهش 7/17 درصد دارای هویت دینی بازتابی، 43 درصد دارای هویت دینی ترکیبی و 3/39 درصد نیز دارای هویت دینی سنتی می باشند. یافته های پژوهش نشان می دهد که فضای مجازی شبکه های اجتماعی اینترنتی رابطه معناداری با هویت و فرهنگ دینی کاربران دارد.
تأثیر فراغت مجازی و بازی های رایانه ای بر هویت دینی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش پیش رو، مطالعه تأثیر محتوی، میزان و مدت زمان استفاده از فضای مجازی بر هویت دینی نوجوانان است. این پژوهش حاصل پیمایشی است که در میان 3800 نفر از دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر 15تا 17سال تهران، اصفهان، تبریز، اهواز، مشهد، شیراز، کرج، رشت در سال 1395 انجام شده است. اعتبار ابزار تحقیق، از نوع اعتبار صوری بوده، که اساتید خبره در این حوزه، آن را تایید کردند. پایایی آن هم با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به صورت میانگین، برای گویه های ابعاد هویت دینی میزان ( ɑ˃ 0/82 ) محاسبه شد. بر اساس یافته های توصیفی این تحقیق، دانش آموزان تهرانی بیشترین میانگین میزان استفاده از فضای مجازی (128دقیقه در روز) و دانش آموزان اصفهانی کمترین (64 دقیقه) میزان استفاده را انجام داده اند . یافته های تبیینی این پژوهش، نشان می دهد که آزمون تا-کندال c رابطه بین محتوی مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان را تأیید نموده است. همچنین رابطه بین میزان ساعات مصرف فضای مجازی با هویت دینی نوجوانان با استفاده از آزمون تا-کندال b با سطح اطمینان 99/0 تأیید گردید. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که میانگین استفاده دختران نوجوان از فضای مجازی بیشتر از پسران نوجوان است. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی، سه متغیر میزان ساعات استفاده از فضای مجازی، محتوی فضای مجازی و جنسیت، 87/0 از هویت دینی نوجوانان در مواجه با فضای مجازی برای نوجوانان را تبیین می کنند. پیشنهاد این پژوهش برای سیاستگذاران حوزه فرهنگی، طراحی، تقویت و دسترسی پذیری آسان و ارزان برنامه ها و بازی های رایانه ای متناسب با ساختار فرهنگی اجتماعی جامعه ایرانی اسلامی در فضای مجازی برای نوجوانان است.
بررسی عوامل موثر در ارتقای هویت دینی دانش آموزان متوسطه دوره ی اول (مطالعه موردی آموزش و پرورش شهر دهدشت)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر در تحکیم و ارتقا هویت دینی دانش آموزان متوسطه دوره ی اول بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر و پسر متوسطه دوره ی اول شهر دهدشت می باشد که تعداد آنها برابر با 11350 نفر بود. نمونه آماری به تعداد 339 نفر بر اساس جدول مورگان به شیوه تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت می باشد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 81/0 بدست آمد، همین طور از روایی محتوا به منظور آزمون روایی پرسشنامه ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که سطح سواد والدین با ارتقا و تقویت هویت دینی دانش آموزان رابطه معنی داری دارد، همچنین آزمون فرضیه های با 99 درصد اطمینان نشان داد که هر 9 عامل پرسش های بنیادین، جهت بخشیدن به زندگی، رویکرد مثبت به آینده، وحدت اعتقادی، ویژگی های ملی، تقویت و پذیرش اجتماعی، توجه به منزلت، معنا بخشیدن به جهان و مقاومت در برابر مصائب، در تقویت و تحکیم هویت دینی دانش آموزان تاثیر دارد.
ب ررسی رابطة بین ”مصرف رسانه“ و ”هویت ملی“ از دیدگاه جوانان 29 15 سالة شهر یزد در سال 1394(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هویت ملی در هر جامعه ای به ابعاد سازنده و وضعیت آن بستگی دارد. یکی از ابزارهای مؤثر بر هویت ملی هر جامعه ای، رسانه ها هستند. رسانه ها می توانند بر هویت هر فرد تأثیر بگذارند و هویت فردی و به تبع آن، هویت جمعی را تغییر دهند و هویت جدیدی ایجاد کنند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطة بین استفاده از رسانه ها و هویت ملی جوانان انجام شده و در بخش مبانی نظری پژوهش، از نظریة استفاده و رضایت مندی، نظریة خشنودی و نظریة کاشت استفاده شده است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی، بر روی 383 نفر از جوانان 15 تا 29 سالة شهر یزد انجام گرفته است. برای بررسی دقیق تر، رسانه ها در این تحقیق به دو بخش رسانه های جمعی و رسانه های اجتماعی تقسیم شده اند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه بود. اعتبار ابزار به صورت محتوایی محرز شده و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. داده ها به کمک نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داده است که پاسخگویان، رسانه های اجتماعی را بیشتر از رسانه های جمعی استفاده می کنند و در این میان، بیشترین استفاده از شبکة اجتماعی مجازی تلگرام بوده است. همبستگی منفی و معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های اجتماعی با هویت دینی و فرهنگی جوانان مشاهده شد، در حالی که رابطة بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با هویت دینی و فرهنگی، معنی دار نبوده است. رابطة بُعد اجتماعی هویت ملی با میزان استفاده از رسانه های جمعی و رسانه های اجتماعی نیز معنی دار نبود. نتیجة آزمون فرضیة اصلی پژوهش نشان داد رابطة معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و هویت ملی وجود ندارد ولی رابطة منفی و معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های اجتماعی و هویت ملی جوانان شهر یزد وجود دارد.
تحلیل پدیدارشناسانه باورهای دینی دانش آموزان و ارائه راهکارهایی برای کاهش چالش ها و آسیب های موجود(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پی بردن به خلأهای اعتقادی، اخلاقی، عاطفی و معنوی توسط والدین و دست اندرکاران تربیت می تواند زمینه مساعدی برای شکل دهی، شکل گیری هویت دینی نوجوانان و کاهش آسیب های رو به فزون در این حوزه و تقویت دین باوری در آینده باشد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی عمیق در معنی و مفهوم باورهای دینی دانش آموزان پایه هشتم، بازنمایی درک و تجربه زیسته این افراد از دین و عوامل مؤثر در شکل گیری آن و ارائه راهکارهای راهبردی برای کاهش های آسیب های موجود انجام شده است. بدین منظور و با توجه به ظرفیت شگرف رویکردهای کیفی و به ویژه روش پدیدارشناسی، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد که در شانزدهمین مصاحبه با دانش آموزان پا یه هشتم که با روش نمونه گیری هدفمند انجام شد، به حالت اشباع رسید و داده های حاصل با راهبرد کُلایزی تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن است که دانش آموزان مورد مطالعه، نسبت به باورهای دینی، نگاهی احساسی و به دور از درک اولویت های دینی داشته و بصیرت افزایی دینی از طریق مباحثه بر اصول بنیادینی نظیر، «وسیله بودن عبادت برای شکل گیری عبودیت» و «معیار قضاوت نبودن اشخاص در شناسایی حق یا باطل»، بیش از پیش ضرورت دارد.
مهم ترین کارکردهای اجتماعی دین و شاخص سازی آن ها(در بین دانشجویان دانشگاه تهران و شاهد)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
یکی از مباحث مهم مطرح در جامعه شناسی دین،کارکردهای اجتماعی دین، است. هدف این پژوهش حاضر ، شاخص سازی و سنجش برخی از مهم ترین این کارکردهاست(انسجام اجتماعی، کنترل اجتماعی، مشارکت اجتماعی و هویت ناشی از دین). در این تحقیق سعی شده است با توجه به نظریه های مطرح در مورد این چهار کارکرد، ابعاد، مؤلفه ها و گویه های هر یک استخراج شوند و در نهایت در میان جامعه آماری تحقیق، یعنی دانشجویان دانشگاه تهران و شاهد، مورد سنجش قرار گیرند. جمعیت نمونه 382 نفر است و روش نمونه گیری به صورت طبقه ای می باشد. برای سنجش اعتبار از اعتبار صوری و اعتبار معیار و برای سنجش پایایی سؤالات از آلفای کرونباخ استفاده شده که میزان آن ./86 است. همچنین برای بررسی صحت و درستی سؤالات تحقیق از آزمون های پارامتریک مانند تحلیل عامل، استفاده شده است. نتایج سنجش این 4 کارکرد نشان می دهد که 72.8% پاسخگویان معتقدند که دین عامل انسجام آنها با سایر افراد است. 56.2% دین را عامل نگهدارنده خود از انجام اعمال نادرست می دانند. 79.4% دین را عامل مشارکت خود در جامعه می دانند و 68% افراد دارای هویت دینی اند.
«خودی و دیگری مذهبی» در تاریخ نگاری عالم آرای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
محمدکاظم مروی(متولد1133 ه. ق.) یکی از تاریخ نگاران عصر افشاریه است که در کتاب عالم آرای نادری به بازگویی مهمترین ویژگی های هویت دینی جامعه ایرانی اهتمام ورزیده است. این پژوهش می کوشد باشناخت دیدگاه محمدکاظم مروی درموضوع «خودی-دیگری» مذهبی، تاثیر هویت دینی و بازتاب آن را درمحتوا و روش تاریخ نگاری عالم آرای نادری بازجوید. ازاین رو، برای تحقّق این هدف،پرسش های زیرمطرح است: مهم-ترین مؤلفه های «خودی- دیگری» مذهبی در تاریخ نگاری عالم آرای نادری چیست؟ و مورخ در جهت بازشناسی، تشخیص و تعریف «خودی» مذهبی از «دیگری» مذهبی دوره مورد پژوهش، چگونه مواجهه ای داشته است؟ درپاسخ به این پرسش ها،فرضیهزیرارائه شده است: روند تکوین و تحول عناصر «خودی- دیگری» مذهبی در تاریخ نگاری عالم آرای نادری، از رویدادهای داخلی و خارجی چندی تأثیر پذیر بوده است. به این معنی که با تکوین حکومت افشاری «خودی- دیگری» مذهبی متأثر از رویدادهای داخلی در چارچوب تضاد درون دینی و مذهبی با عثمانی سنی مذهب و همچنین نزاع قدرت ها و قومیت های معارض داخلی و رقابت های سیاسی و ارضی معنا می یابد و با توجه به همسایگی حاکمیت اهل سنت ازبکان و عثمانی، «دیگری مذهبی» در این دوره بر بنیان تقابل مذهب اهل سنت «دیگری» و تشیع «خودی» با عثمانی و ازبکان بوده است. بنابراین، نوشتارپیش رودرصدداست تا بامعرفى، بررسى و مطالعه ى«خودی- دیگری» مذهبی در تاریخ نگاری عالم آرای نادری ازطریق درک مفهومى و روش مندگزارش هاى آن، به شناخت وجوه عمده ى حیات فکرى فرهنگى، سیاسى، اجتماعى و مذهبی این برهه دست یابد.