مطالب مرتبط با کلیدواژه

ارزش های خانوادگی


۱.

تحلیل عوامل موثر بر ارزش های خانوادگی جوانان روستایی: مطالعه موردی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه  ۱۳۸۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: اصفهان مطالعه موردی جوانان روستایی ارزش های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۴۵
مجموعه تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور طی چند دهه اخیر تغییر ساختار و ارزش های خانوادگی نظام ارزشی جامعه شهری و روستایی ایران را در ابعاد مختلف به دنبال داشته است. هدف این تحقیق، شناسایی مهم ترین ارزش های خانوادگی جوانان روستایی و عوامل موثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق را افراد 18 تا 30 ساله ساکن در مناطق روستایی استان اصفهان تشکیل می دهند. در انجام این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. برای جمع آوری داده های میدانی تحقیق با 544 جوان روستایی که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب گردیدند مصاحبه به عمل آمد. ارزش های خانوادگی از جنبه های مختلفی قابل تعمق هستند که در مورد جوانان روستایی تشکیل خانواده ، سن مناسب ازدواج ، ابعاد مهم خانواده ، تعداد ایده آل فرزندان، معیارهای گزینش همسر، نظام تصمیم گیری در خانواده ، استقلال زن در خانواده و شکاف نسلی ارزشی از جمله مهم ترین آ نها به شمار می روند. عوامل دارای تاثیر مستقیم بر ارزش های خانوادگی عبارت اند از: رضایت از زندگی، جنسیت، سطح تحصیلات، استفاده از رسانه های جمعی و شرایط اقلیمی؛ عواملی همچون سن، ارتباط با مراکز شهری، قابلیت دسترسی روستا، وضعیت تاهل و وضعیت اقتصادی به طور غیر مستقیم بر ارزش های خانوادگی تأثیر می گذارند.
۲.

جایگاه خانواده در غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مترجم:
منبع: معرفت ۱۳۸۶ شماره ۱۱۶

کلیدواژه‌ها: خانواده ارزش های خانوادگی خانواده سنتی تغییرات در خانواده ارزش ها و هنجارهای اجتماعی پیوندهای خانوادگی روابط جنسی نامشروع فلسفه های خودمحور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵۵۴
در مقاله زیر روند سست شدن ارکان خانواده در غرب بخصوص آمریکا بازکاوی شده و عوامل منجر به تغییر در این نهاد اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. مینتز و کلوگ در این مقاله، افول الگوهای سنّتی خانواده، کنار رفتن ارزش های خانوادگی، تغییر در وظایف اعضا و شاغل شدن مادران، آزادی در روابط جنسی و معمول شدن طلاق را ناشی از تغییر در ارزش ها و هنجارهای اجتماعی دانسته اند که سرمنشأ این تغییر عبارت است از: رشد اقتصادی و ظهور نحله های فلسفی که بر خود تأکید می کردند. این دو عامل ابتدا در ادبیات و رمان ها و مجلّات و سپس در سینما و فیلم ها تأثیر گذاشته و آنها نیز به نوبه خود ارزش های خانوادگی را مورد هدف قرار دادند.
۳.

والدین ، نوجوانان ، ارزش های خانوادگی ، ترجیح اطالعت یا استقلال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال سوم زمستان ۱۳۸۶ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: نوجوان خانواده اطاعت استقلال رگرسیون لجستیک ارزش های خانوادگی خاورمیانه دوستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۳۵
در جهان امروز به خصوص در کشورهایی مثل کشورهای خاورمیانه که از اختلال اجتماعی رنج برده و آژانس های جامعه پذیری در جهت متضاد عمل می کنند، کارکرد درست خانواده می تواند نقش تعیین کننده ای در پیشگیری از پیامدهای منفی به خصوص مسائل رفتاری درونی و بیرونی داشته باشد. شیوه والدینی که والدین اتخاذ می کنند، اگر در عین کنترل کامل، به استقلال شخصیتی نوجوان هم تاکید کند، می تواند به عنوان یک شیوه والدینی موفق ارزیابی شود.این مقاله به ترجیح اطاعت و ترجیح استقلال به عنوان دو ارزش مهم خانوادگی از سوی نوجوانان می پردازد و به دنبال پاسخ به این سؤال است که تحت چه شرایطی احتمال این ترجیحات افزایش یا کاهش می یابد. داده ها از پیمایش ارزش های جهانی (WVS) و از موج چهارم آن می باشد. گروه سنی 24- 15 سال کشورهای خاورمیانه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. نتایج رگرسیون لجستیک نشان می دهد که متغیرهای جمعیت شناختی نقش مهم تری در کاهش یا افزایش احتمال ترجیح اطاعت از والدین داشته اند، در حالی که در مورد ترجیح استقلال متغیرهای جامعه پذیری هم اهمیت داشتند. به علاوه نشان داده شده است که تفاوت های معناداری در ترجیح همزمان اطاعت و استقلال از سوی نوجوانان در بین کشورهای مختلف خاورمیانه وجود دارد، گو این که عوامل موثر بر این ترجیحات در اکثر این کشورها تقریباً از یک الگو پیروی می کنند.
۴.

« نوسازی و فرایند تحول ارزش­ها در حوزه خانواده» (بررسی نمونه­ای دگرگونی ارزش­های خانوادگی در شهر بوکان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: مدرنیته سرمایه اجتماعی ارزش های خانوادگی نوسازی سرمایه اجتماعی خانواده خانوارهای شهری بوکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۶ تعداد دانلود : ۷۱۲
در این پژوهش، سعی شده که علل تغییر ارزش­ها در حوزه خانواده در شهر بوکان بررسی و مشخص شود که عومل اجتماعی مؤثر بر این ارزش ها کدامند؟ تحقیق به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسش­نامه به اجرا درآمده است، واحد تحلیل فرد و سطح تحلیل خرد است. جامعه آماری مجموعه افراد 15 سال و بالاتر اعضای خانواده ها در شهر بوکان است. حجم نمونه 394 نفر است، شیوه نمونه­گیری، خوشه­ای چند مرحله­ای است. ابزار سنجش، پرسش­نامه­ای بوده است شامل 67 سؤال. نتایج تحقیق بازگوی آن است که از میان متغیرهای مستقل تحقیق، سرمایه درونی بیشترین تأثیر را بر ارزش­های حوزه خانواده به ویژه ارزش های مدرن در سطح معنی داری 01/0 داشته است، به این معنی که با افزایش سرمایه درونی خانواده ارزش­های مدرن خانواده بیشتر شده و ارزش­های سنتی نیز کاهش یافته است. از میان متغیرهای اثر گذار دیگر بر ارزش های مدرن خانواده، جهت گیری عام گرایی اثرات مثبت و معنی داری در سطح 01/0 بر ارزش­های خانوادگی داشت. و اثرگذاری سرمایه بیرونی هم بر ارزش­های مدرن خانواده مثبت و معنی دار است. نتایج تحقیق بازگوی آن است که میان پایگاه اقتصادی – اجتماعی خانواده و ارزش­های آن ارتباط معنی داری وجود ندارد. این نتایج همچنین نشان می دهد که ارزش های سنتی حوزه خانواده هنوز تا اندازه زیادی به قوت خود باقی­اند و ارزش­های مدرن نیز آرام آرام و به تدریج در حال شکل گیری هستند.
۵.

ارزش های خانوادگی و روش های تحقق آن از دیدگاه اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: ارزش ارزش های خانوادگی ارزش های اسلامی روش تحقق ارزش ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
تعداد بازدید : ۱۷۱۶ تعداد دانلود : ۸۸۰
ارزش های خانوادگی اثری فراوان بر حاکمیت دارد و سبب گسترش ارزش ها در جامعه می شود. متأسفانه در جوامع امروزی این گونه ارزش ها کم اهمیت شده اند و به طور جدی تهدید می شوند. با بررسی منابع اسلامی به این نکته دست می یابیم که اسلام از روش های گوناگونی برای تثبیت و تقویت ارزش های خانوادگی بهره برده است. در نوشتار حاضر، شش روش تربیتی مهم را به منظور تحقق ارزش های خانوادگی بررسی می کنیم. این روش ها عبارت اند از: اعطای بینش، تحمیل به نفس، الگویی، دعا، تمثیل و موعظه که محور مباحث این مقاله را در جهت تحقق ارزش های خانوادگی از دیدگاه اسلام تشکیل می دهد.
۶.

تحلیل جامعه شناختی پیامدهای رسانه های اجتماعی بر ارزش های جوانان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: ارزش های خانوادگی ارزش های دینی رسانه های اجتماعی ارزش های اجتماعی و فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مدیریت و پژوهش ارتباطات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ برنامه ریزی و مهندسی فرهنگی
تعداد بازدید : ۲۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۰۹
مقاله حاضر، رابطه حضور و تعامل در رسانه های اجتماعی را با ارزش های جوانان مورد مطالعه قرار می دهد. پرسش اصلی این است که استفاده از رسانه های اجتماعی چه تأثیری بر پایبندی جوانان به ارزش ها دارد. این مقاله به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسشنامه اینترنتی محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کاربران جوان رسانه های اجتماعی در پنج شهر اصفهان، تهران، تبریز، مشهد و ساری در سال 1393 تشکیل می دهند و حجم نمونه برابر با 2100 نفر است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت در رسانه های اجتماعی، میزان استفاده از رسانه های اجتماعی، نوع استفاده و واقعی تلقی کردن محتوای مطالب ارائه شده در رسانه های اجتماعی و پایبندی جوانان به ارزش های خانوادگی، دینی و اجتماعی و فرهنگی رابطه معنادار معکوس وجود دارد.
۷.

تحلیل جامعه شناختی تأثیر استفاده از فضای مجازی بر نظام ارزشی افراد در خانواده ها (مقایسه ی مناطق شهری و روستایی اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: خانواده ارزش های خانوادگی فضای مجازی نظام ارزشی ارزش های دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی
تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۶۴۴
گسترش ابزارهای ارتباطی، روستا را هم مانند شهر دچار تغییر ارزشی کرده است برهمین اساس مقاله ی حاضر به مقایسه ی تأثیرات استفاده از فضای مجازی بر نظام ارزشی خانواده ها در شهر و روستا پرداخته که به صورت پیمایشی و با استفاده از نمونه گیری سهمیه ای و بهره گیری از پرسش نامه ی محقق ساخته، با تکیه بر نظریات نظریه پردازانی چون اینگلهارت و آلپورت صورت گرفته است. جامعه ی آماری را افراد بالاتر از 15 سال شهر اصفهان و روستاهای اطراف تشکیل می دهند. متغیر مستقل فضای مجازی و متغیرهای وابسته نظام ارزشی خانوادگی و دینی است. نتایج نشان می دهد تأثیر استفاده از فضای مجازی، بر نظام ارزشی افراد در شهر و روستا های مورد مطالعه متفاوت است؛ که دلیل آن تعدد منابع ارزشی است که افراد به دلیل وسایل ارتباطی امروزی در معرض آن قرار می گیرند. نتیجه ی مقایسه ی میانگین نظام ارزشی دینی و خانوادگی نشان می دهد که استفاده از فضای مجازی در خانواده های شهری از روستایی بالاتر است. آزمون تفاوت میانگین در دو گروه مستقل نشان می دهد که بین خانواده های شهر و روستا در نظام ارزشی خانوادگی و دینی و استفاده از فضای مجازی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین بین میزان استفاده از فضای مجازی و نظام ارزشی خانوادگی رابطه ی معکوسی وجود دارد.
۹.

تأثیرات اخلاقی استفاده از فضای مجازی بر پیوند زناشویی و روابط فرزندان در خانواده(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۸ (پیاپی ۵۰) 11 - 37

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی اخلاق ارزش های خانوادگی روابط زناشویی حریم زندگی خصوصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۶۵۳
این مقاله بر آن است تا برخی از تأثیرات اخلاقی استفاده از فضای مجازی را بر پیوند زناشویی و روابط فرزندان در خانواده برشمارد. بدین منظور، ابتدا تأثیرات اخلاقی فضای مجازی با روش کتابخانه ای و به طور توصیفی- تحلیلی تبیین و سپس پیامدهای آن بر روابط زناشویی و فرزندان در خانواده بررسی شد. یافته ها نشان داد در کنار مزایای فضای مجازی، معایبی نیز وجود دارد. نداشتن آگاهی کافی درباره فضای مجازی می تواند آسیب های اخلاقی زیادی را برای خانواده و روابط اعضای آن در پی داشته باشد. مطالعات بیانگر آن است که میان استفاده از فضای مجازی و آسیب ارزش های خانوادگی رابطه وجود دارد؛ به گونه ای که فضای مجازی موجب تغییراتی در گفتار، رفتار و اخلاق نسل جدید شده است. هرچه میزان استفاده از شبکه های مجازی در خانواده بیشتر باشد، تعاملات خانوادگی کمتر می شود و سرمایه اجتماعی پیوند خانوادگی رو به زوال می رود. امروزه با ظهور فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی نوین در فضای مجازی و حقیقی، حریم زندگی خصوصی ازنظر اخلاقی به مخاطره افتاده است. نتایج پژوهش نشان داد این تهدید می تواند آسیب هایی جبران ناپذیر به جنبه های مختلف نظام خانواده وارد کند. شماری از این آسیب ها عبارتند از: تضعیف نقش خانواده به منزله مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزندان، بی اعتمادی زوجین به یکدیگر، دروغگویی، افزایش فاصله عاطفی و روحی زوجین و اعضای خانواده از یکدیگر، افزایش طلاق و هنجارشکنی های اخلاقی، ترویج عشق های مجازی، بی توجهی به مسئولیت ها، تضعیف ارزش های اخلاقی، افزایش ارتباطات نامشروع و ... .
۱۰.

رابطه دینداری و ارزش های خانواده با تمایلات و قصد فرزندآوری در میان زنان متأهل شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 587 - 623

کلیدواژه‌ها: ارزش های خانوادگی تمایلات باروری دینداری زنان شهر تهران قصد فرزندآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۴۴۲
هدف پژوهش حاضر،بررسی رابطه دینداری و ارزش های خانوادگی با تمایلات و قصد باروری در میان زنان متأهل شهر تهران است. این مطالعه به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفت و در آن، 398 نفر از زنان متأهل شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای طبقه ای بررسی شدند. مطابق نتایج، میانگین باروری برای زنان نمونه 58/1 فرزند و میانگین باروری ایده آل 95/1 فرزند به دست آمد. حدود 74 درصد زنان تمایلی به داشتن فرزند بیشتر ندارند و حدود 40 درصد، تک فرزندی را به عنوان ایده آل فرزندآوری درنظر دارند. نتایج آزمون های دومتغیره نشان می دهد دینداری و ابعاد آن با تمایلات باروری رابطه معناداری ندارد، اما دینداری درمجموع می تواند بر قصد باروری زنان تأثیرگذار باشد. مطابق نتایج تحلیل مسیر، متغیر ارزش های خانواده با ضریب بتای 243/0 تنها متغیر بلافصل اثرگذار بر تمایلات باروری زنان مورد بررسی است. متغیر سن و پایگاه اقتصادی-اجتماعی، ضمن تأثیر مستقیم بر تمایلات باروری، به کمک متغیر دینداری و ارزش های خانواده بر تمایلات باروری زنان مورد مطالعه تأثیرگذار بوده است. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد متغیرهای مستقل دینداری و ارزش های خانوادگی تأثیر معناداری بر احتمال قصد باروری زنان دارد و میان متغیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی و احتمال قصد باروری زنان رابطه معناداری وجود ندارد. درمجموع، رفتارهای باروری زنان از زمینه های اقتصادی-اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی جامعه تأثیر می پذیرد. در این میان، دینداری و ارزش های خانوادگی به عنوان سازه ای اجتماعی و فرهنگی، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری رفتارهای باروری دارند.
۱۱.

نقش شبکه های اجتماعی مجازی در میزان ارزش های خانوادگی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام در سال تحصیلی1398-1397(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 28 - 56

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی مجازی ارزش های خانوادگی دانش آموزان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۵۷۱
مقاله حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در میزان ارزش های خانوادگی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام انجام شده و جامعه آماری کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهر ایلام بوده است. حجم نمونه مورد بررسی بر اساس روش نمونه گیری کوکران به تعداد 377 نفر تعیین شده و روش تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است.نتایج کلی تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل تحقیق (مدت زمان فعالیت، صمیمیت، فضای تعاملی شبکه های اجتماعی، عضویت کاربران در شبکه های اجتماعی مجازی، محتوای شبکه های اجتماعی، موقعیت اجتماعی - اقتصادی، گمنامی در شبکه های اجتماعی مجازی و سن) و ارزش های خانوادگی دانش آموزان، رابطه معنادار وجود دارد. نتایج ضرایب رگرسیونی استانداردشده حاکی از آن است که متغیرهای صمیمیت در شبکه های اجتماعی (32/0)، گمنامی (18/0-)، مدت زمان فعالیت در شبکه های اجتماعی (17/0-)، فضای تعاملی شبکه های اجتماعی (15/0-)، سن (1/0-) و موقعیت اجتماعی- اقتصادی (09/0-) به ترتیب، بیشترین تأثیر را در تغییرات ارزش های خانوادگی دارند. این متغیرها حدود 2/38 درصد از تغییرات ارزش های خانوادگی را تبیین می کنند.
۱۲.

تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر ارزش های خانوادگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۸) 163 - 185
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۲۶۴
نظام های ارزشی در حال تغییری که در حوزه ی خانواده بر آن ها تأکید شده و تحت عنوان ارزش های خانوادگی مدرن نام برده می شوند، در کنار ارزش های خانوادگی سنتی قرارگرفته و جوامع را با تردید در عقاید و ارزش های تشکیل دهنده ی هویت فرهنگی جامعه مواجه می سازند. به دلیل اهمیت این مسئله، موضوع مقاله ی حاضر بررسی عوامل مؤثر بر ارزش های خانوادگی در ایران است، این بررسی به شیوه چندسطحی با تمرکز بر تحلیل ثانویه ی داده های پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعه ی ایران و همچنین نتایج حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 و با بررسی عوامل مؤثر بر ارزش های خانوادگی در دو سطح خرد و کلان انجام گرفته است. واحد مطالعه در سطح خرد فرد بوده و در سطح کلان استان به عنوان واحد مطالعه انتخاب شده است. بر اساس نتایج مطالعه، بین متغیرهای اعتماد اجتماعی، استقلال فردی، مصرف رسانه و پایگاه اقتصادی اجتماعی با ارزش های خانوادگی مدرن، رابطه مثبت و معنی دار بوده و رابطه ی بین دین داری با ارزش های خانوادگی مدرن نیز منفی و معنی دار بوده است. نتایج تحلیل چندسطحی نیز نشان داد که تفاوت معنی داری در ارزش های خانوادگی مدرن بین استان های کشور وجود دارد. به این معنا که تفاوت میانگین بین استان های کشور ناشی از تصادف نبوده و تابعی از متغیر سطح کلان، یعنی میزان توسعه یافتگی است.
۱۳.

بررسی ارتباط هنجارها و ارزش های مذهبی با هنجارها و ارزش های خانوادگی در بین نسل امروز و گذشته (جوانان و والدین آنها) در شهر اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۵۱) 94 - 74

کلیدواژه‌ها: تغییرات فرهنگی سرمایه فرهنگی ارزش های مذهبی ارزش های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۲۹
دوران گذار از سنت به مدرنیته همراه با تحولات بزرگ فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. یکی از مهمترین تغییرات حاصل از جامعه نوگرا را می توان در آنچه به تفاوت نسل امروز و گذشته یا شکاف نسل ها مشهور شده است، مشاهده نمود. در این مقاله سعی بر آن است که تغییرات فرهنگی ارزش های مذهبی و ارزش های خانوادگی در ارزش های دو نسل والدین و فرزندان مورد شناسایی قرار گرفته و راهکارهایی در جهت زدودن آثار منفی آن در خانواده ها و در جامعه ارائه نماید. این مقاله با تکیه بر مهمترین نظریه های جامعه شناسی همچون نظریه تغییرات فرهنگی اینگلهارت و نظریه کنش پارسونز به بررسی هنجارها و ارزش های مذهبی و هنجارها و ارزش های خانوادگی پرداخته است. کار میدانی تحقیق در شهر اصفهان با روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه صورت گرفت. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از دو نوع اعتبار محتوا و صوری و برای محاسبه پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. حجم نمونه 590 نفر و جامعه آماری شامل والدین(بالاتر از 35 سال)و جوانان (15 تا 30 سال) بوده اند. حجم نمونه در مناطق ۱۵ گانه شهر اصفهان به تفکیک سن و جنس و منطقه محل سکونت پر می شود. نمونه گیری به شیوه سهمیه ای متناسب انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل از روش های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری و آزمون T با دو گروه مستقل استفاده شده است. بین هنجارها و ارزش های مذهبی با هنجارها و ارزش های خانوادگی در بین نسل امروز و گذشته(جوانان و والدین آن ها) رابطه وجود دارد. پس در مجموع، نتیجه می گیریم که تغییرات فرهنگی ارزش های مذهبی و ارزش های خانوادگی جوانان و والدین آن ها در شهر اصفهان متفاوت است.
۱۴.

بازنمایی ارزش های خانوادگی و روابط جنسیتی در ضرب المثل های بلوچی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال دهم خرداد و تیر ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 60-31

کلیدواژه‌ها: فرهنگ عامه ضرب المثل ها قوم بلوچ ارزش های خانوادگی روابط جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۱۸۰
ضرب المثل ها نشان گر فرهنگ قومی هر جامعه هستند و با تأمل بر آن ها می توان به تصویری عمیق و روشن تر از آن جامعه رسید. مُراد پژوهش حاضر نیز در همین راستا، گردآوری و تفسیر مجموعه ای از ضرب المثل های بلوچی بوده که بیشتر ناظر به ارزش ها، باورها و اعتقادات مردم بلوچ در زمینه خانواده و به طور خاص روابط جنسیتی بوده اند. به این منظور، از دو روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل بهتر مواد پژوهش، از یک رویکرد تفسیری بهره بُرده ایم. در این راستا، خوانش مثل های بلوچی در ارتباط با موضوع موردبحث، به احصای هفت مقوله محوری منجر شده است: 1) حاکمیت و استمرار نظام پدرتبار و مردسالار؛ 2) خویشاوندی قوم مدارانه و استمرار ساختارهای عشیره ای؛ 3) تقدیس و ارج گذاری نقش والدین در تربیت و جامعه پذیری فرزندان؛ 4) مهمان نوازی و پُررنگ بودن ارتباطات اجتماعی مسئولانه؛ 5) احترام و بزرگداشت کهن سالان و سالمندان؛ 6) تأکید بر اهمیت جایگاه و مقام مادری؛ 7) نگاه به زن در سایه سار مرد. درمجموع نیز یافته های پژوهش نشان می دهد که در میان عامه بلوچ ها به دلیل عدم رواجِ زبان نوشتاری بلوچی، ادبیات عامه و به خصوص ضرب المثل ها نقش پررنگی در جامعه پذیری، تربیت نسل ها، انتقال بین نسلی، هویت شناسی، بازتولید و تحکیم ارزش های خویشاوندی و جنسیتی دارد، و از این حیث در زمره ابزارهای فرهنگی برای حفظ و تداوم هویت و فرهنگ بلوچ ها محسوب می شود.
۱۵.

تغییرات فرهنگی و تحول خانواده معاصر با تاکید بر ازدواج و فرزند آوری

نویسنده:
منبع: رهپویه ارتباطات و فرهنگ دوره اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 7 - 22

کلیدواژه‌ها: تغییرات فرهنگی ارزش ها و نگرش ها فردگرایی ارزش های خانوادگی ازدواج فرزند آوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۴
طی چند دهه اخیر نهاد خانواده در ایران ، با تغییرات مهمی،. مانند: تغییر در شکل گیری ازدواج و تشکیل خانواده، افزایش سن ازدواج، کاهش میزان ازدواج، افزایش تجرد قطعی، تغییر در دایره همسر گزینی ، تغییر در معیارهای همسر گزینی و تغییر در ایستارهای فرزند آوری روبرو بوده است. بسیاری از صاحبنظران، تغییرات نهاد خانواده  را تنها نتیجه تغییر در وضعیت اقتصادی و ساختار نهادی جامعه ندانسته ، بلکه معتقدند، این تحولات از تغییرات فرهنگی و دگرگونی در روند ارزشها و سنت ها سر چشمه می گیرند. مبنای نظری این پژوهش متکی بر نظریات ایده ای  و نگرشی  است. که بر اساس نظریه تحول فرهنگی و ارزشی اینگلهارت و نظریه وندوکا و لستاق در چارچوب نظریه گذار جمعیتی دوم،  دو جنبه از تغییرات ارزشی و نگرشی در کشور  شامل فردگرایی و ارزشهای خانوادگی  و تاثیر آنها بر دگرگونی در معیارهای  و شیوه های همسر گزینی، نگرش به سن مناسب ازدواج و تعداد فرزند مطلوب، مد نظر قرار گرفته است. داده های مورد نیاز بر گرفته از یافته های دو پیمایش ملی خانواده( 1398) و موج سوم ارزشها و نگرشهای ایرانیان ( 1394) است که به روش تحلیل ثانوی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته های تحقیق نشان داد که میزان فرزند آوری در ایران طی چهار دهه اخیر از میزان باروری در حد طبیعی ( 1/7 فرزند)، به باروری ارادی و به زیر سطح جانشینی ( ۱.۷ فرزند) رسیده و میانگین سن ازدواج پسران و دختران با  حدود 5 سال افزایش همراه بوده است.  ارزشها و نگرش ها در مورد ازدواج و فرزند آوری و میزان فردگرایی در سه نسل جوان، میانسال و مسن تفاوت داشته است. از طرف دیگر نگرش به فرزند دلخواه و سن مناسب ازدواج ، با میزان فردگرایی همبستگی معنی دار دارند. لذا می توان تاثیر عوامل فرهنگی بر تغییرات ازدواج و فرزند آوری در ایران را مورد تأیید قرار داد. و  می بایست جهت تجدید نظر در سیاستهای جمعیتی بر عوامل فرهنگی بیشتر تأکید شود.
۱۶.

سنجش عوامل مؤثر بر شکاف بین باروری واقعی و ایده آل زنان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹۶ 113 - 146

کلیدواژه‌ها: دینداری ارزش های خانوادگی سن باروری واقعی باروری ایده آل زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۲۰۴
در طی چند دهه گذشته، کاهش باروری در ایران، پدیده ای فراگیر بوده و تهران در سال 1399 دارای سطح باروری بسیار پایین بوده است. درک شکاف بین تعداد واقعی و تعداد ایده آل فرزندان، موضوع مهمی است که نشانگر عدم تحقق یا ناتوانی زنان برای رسیدن به باروری دلخواه شان می باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شکاف بین باروری واقعی و ایده آل زنان دارای همسر 49-15 ساله در شهر تهران و عوامل مرتبط با آن است. بر این اساس تعداد 398 نفر از زنان دارای همسر ساکن شهر تهران به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد میزان باروری کل برای زنان نمونه این تحقیق 58/1 فرزند هست که بیانگر سطح پایین تر از حد جانشینی است و میزان باروری ایده آل برای زنان موردبررسی 95/1 فرزند می باشد. با توجه به طبقه بندی شکاف باروری، 6/38 درصد زنان باروری کم برآورد، 8/37 درصد باروری برآورده و 3/23 درصد باروری بیش برآورد دارند، نتایج آزمون های دومتغیره نشان داد که متغیرهای سن، سن در اولین ازدواج، وضع فعالیت، تحصیلات و نوع شغل زنان موردبررسی با شکاف باروری واقعی و ایده آل آنان رابطه معنا دار دارند. رابطه معناداری بین دینداری کل و دو بعد اعتقادی و تجربی دینداری با شکاف باروری وجود دارد. همچنین با افزایش شاخص ارزش های خانوادگی کل و ارزش های مدرن، شکاف باروری واقعی زنان نسبت به باروری ایده آل تغییر می کند. بر اساس نتایج رگرسیون لجستیک چندوجهی، متغیر وضع فعالیت، تحصیلات و ارزش های مدرن به طور معنی داری احتمال قرار گرفتن پاسخگو در گروه کم برآورد شده را پیش بینی می کنند (تعداد فرزندان دلخواه و تعداد فرزندان واقعی کمتر برآورد شده) و با افزایش ارزش های سنتی و دینداری تجربی احتمال تعلق فرد به گروه بیش برآورد شده افزایش می یابد. ضریب تعیین مدل حاکی از آن است که مدل رگرسیونی 47 درصد از تغییرات متغیر شکاف باروری را تبیین کرده است.
۱۷.

سنجش عوامل مؤثر بر شکاف بین باروری واقعی و ایده آل زنان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۹۸ 113 - 146
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۷
در طی چند دهه گذشته، کاهش باروری در ایران، پدیده ای فراگیر بوده و تهران در سال 1399 دارای سطح باروری بسیار پایین بوده است. درک شکاف بین تعداد واقعی و تعداد ایده آل فرزندان، موضوع مهمی است که نشانگر عدم تحقق یا ناتوانی زنان برای رسیدن به باروری دلخواه شان می باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شکاف بین باروری واقعی و ایده آل زنان دارای همسر 49-15 ساله در شهر تهران و عوامل مرتبط با آن است. بر این اساس تعداد 398 نفر از زنان دارای همسر ساکن شهر تهران به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد میزان باروری کل برای زنان نمونه این تحقیق 58/1 فرزند هست که بیانگر سطح پایین تر از حد جانشینی است و میزان باروری ایده آل برای زنان موردبررسی 95/1 فرزند می باشد. با توجه به طبقه بندی شکاف باروری، 6/38 درصد زنان باروری کم برآورد، 8/37 درصد باروری برآورده و 3/23 درصد باروری بیش برآورد دارند، نتایج آزمون های دومتغیره نشان داد که متغیرهای سن، سن در اولین ازدواج، وضع فعالیت، تحصیلات و نوع شغل زنان موردبررسی با شکاف باروری واقعی و ایده آل آنان رابطه معنا دار دارند. رابطه معناداری بین دینداری کل و دو بعد اعتقادی و تجربی دینداری با شکاف باروری وجود دارد. همچنین با افزایش شاخص ارزش های خانوادگی کل و ارزش های مدرن، شکاف باروری واقعی زنان نسبت به باروری ایده آل تغییر می کند. بر اساس نتایج رگرسیون لجستیک چندوجهی، متغیر وضع فعالیت، تحصیلات و ارزش های مدرن به طور معنی داری احتمال قرار گرفتن پاسخگو در گروه کم برآورد شده را پیش بینی می کنند (تعداد فرزندان دلخواه و تعداد فرزندان واقعی کمتر برآورد شده) و با افزایش ارزش های سنتی و دینداری تجربی احتمال تعلق فرد به گروه بیش برآورد شده افزایش می یابد. ضریب تعیین مدل حاکی از آن است که مدل رگرسیونی 47 درصد از تغییرات متغیر شکاف باروری را تبیین کرده است.
۱۸.

بررسی نسلی تأثیر دینداری بر ارزشهای خانوادگی سنتی و مدرن در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰ 109 - 132

کلیدواژه‌ها: دینداری ارزش های خانوادگی تئوری قطعه قطعه شدن ارزش ها تئوری تمایز نسل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۹۳
با توجه به تأثیر متفاوت دینداری بر حوزه های مختلف زندگی اجتماعی و حتی ابعاد مختلف یک حوزه، این مقاله در پی پاسخگویی به این سؤالات است که آیا در جامعه ما ارزش های خانوادگی سنتی و مدرن در نسل های مختلف متأثر از دینداری است یا خیر و اگر هست آیا تأثیر آن بر ارزش های خانوادگی سنتی و مدرن یکسان است؟ بر این اساس، پیمایش کمی با ابزار پرسشنامه در شهر تهران با 600 نمونه که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند، انجام شد. نتایج تحقیق حاکی است: ارزش های خانوادگی سنتی و مدرن  به طور یکسان متأثر از دینداری نیست. در هر سه نسل ارزش های خانوادگی سنتی متأثر از دینداری بوده، در حالی که تأثیر دینداری بر ارزش های خانوادگی مدرن در هر سه نسل معکوس و ضعیف تر بوده، به لحاظ نسلی روند کاهشی داشته و در نسل سوم تأثیر معناداری مشاهده نمی شود.  به طورکلی می توان گفت یافته های تحقیق آمیزه ای از سه تئوری پابرجایی دین بر ارکان مختلف زندگی اجتماعی، تئوری تمایز و تئوری قطعه قطعه شدن ارزش ها را تأیید می کند. 
۱۹.

جایگزینی نسلی و خانواده گرایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 127 - 158

کلیدواژه‌ها: خانواده گرایی جایگزینی نسلی ارزش های خانوادگی نسل پیمایش ارزش های جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۹
اهداف: خانواده گرایی به عنوان ویژگی بارز جامعه ایرانی طی دهه های اخیر با تغییراتی همراه بوده است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر جایگزینی نسلی بر وقوع این تغییرات با استفاده از تحلیل داده های پیمایش ارزش های جهانی طی دوره 1399-1379 است. هرم های جمعیتی بر حسب تحصیلات نشان داد جایگزینی نسلی سبب ایجاد تغییرات گسترده ای در ساختار جمعیتی ایران شده است. روش مطالعه: پژوهش حاضر به روش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه انجام گرفته است. داده های مورد استفاده برای این مطالعه از پیمایش ارزش های جهانی اقتباس شد. جامعه ی آماری شامل همه ی ایرانیان 15 ساله و بالاتر است. نمونه گیری نیز با روش خوشه ای چند مرحله ای انجام گرفته است. یافته ها: ماهیت کلّی خانواده، اهمیت و اعتماد به آن در همه نسل ها مشابه است. اما در مورد رفتارهای درون خانواده، تفاوت ها آشکار است. نسل های جوان تر دیدگاه های رادیکال تری دارند. پذیرش طلاق و سقط جنین، منسوخ دانستن ازدواج و مخالفت با مراقبت از والدین توسط فرزندان در بین آن ها بیشتر است. تفاوت های معناداری در میزان خانواده گرایی نسل ها مشاهده شد و تفاوت متولدین 1370 و پس از آن با پیشینیانشان چشمگیرتر است. دلیل آن می تواند دوران جامعه پذیری متفاوت آن ها باشد که مشخصه ی اصلی آن گسترش رسانه های جمعی و اینترنت است که بر شکل گیری اندیشه های مدرن جوانان اثرگذار است. سکولاریسم، ارزش های پسامادی گرایانه و بی اعتقادی مذهبی که تاثیر منفی بر خانواده گرایی داشتند، در بین آن ها بیشتر است. نتیجه گیری: انتظار می رود با گسترش این ارزش ها و تداوم روند جایگزینی نسلی، میزان خانواده گرایی در آینده کاهش بیشتری داشته باشد. هرچند سیاست ها و برنامه های دولت می تواند این روند را تسریع یا آهسته سازد.
۲۰.

بررسی تاثیر شبکه اجتماعی تلگرام و مکانیسم تاثیرگذاری آن بر ارزش های خانواده (مورد مطالعه: جوانان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ورزش و جوانان دوره ۱۵ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۳ 77 - 106
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۴
نظام خانوادگی و ارزش های آن در زمره مفاهیمی است که از دل تجدد و فرهنگ انسان اجتماعی برخاسته است. تعامل میان فردی به بعد مهمی از فعالیت های اجتماعی تبدیل شده و تأثیرات آن بر زندگی اجتماعی اشخاص رو به فزونی است. فراگیرترین شکل تعاملات بین فردی در چیزی که "سرویس شبکه اجتماعی" خوانده می شود، برقرار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر شبکه اجتماعی تلگرام و مکانیسم تاثیرگذاری آن بر ارزش های خانواده در میان جوانان شهر تهران صورت گرفته است. به منظور دست یابی به این هدف از بین عوامل و متغیرهای گوناگونی که در ارزش های خانواده تاثیر گذار است، متغیرهای شبکه اجتماعی، میزان پایبندی به باورهای دینی و پایگاه اقتصادی - اجتماعی، به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شده است. مبانی نظری متغیرها و پارامترهای این پژوهش بر مبنای نظریات هابرماس و روکیج تدوین شده است. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه دارای قابلیت اعتماد و اعتبار است. جامعه آماری این پژوهش، جوانان 18-29 سال مناطق 22 گانه  شهر تهران درسال 1394 می باشد. حجم نمونه 390 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمده است. روش اصلی در تحلیل داده ها، رگرسیون و Amos است. نتایج  به دست آمده حاکی از آن است که در کل میانگین ارزش های خانواده در جامعه مورد مطالعه77/3 بوده که با توجه به اینکه حداقل و حداکثر نمره به ترتیب 1 و 5 می باشد، نشان می دهد که ارزش های خانواده در بین جوانان تقریبا در حد متوسط روبه بالاست. همچنین بر اساس نتایج تحقیق،  میان ارزش های خانواده و متغیرهای شبکه اجتماعی تلگرام، میزان پایبندی به باورهای دینی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی و جنسیت رابطه معنادار وجود دارد، اما بین متغیرهای سن، وضع تاهل و تحصیلات با ارزش های خانواده رابطه ای به چشم نمی خورد. از میان این متغیرها، شبکه اجتماعی دارای قوی ترین رابطه با متغیر وابسته است. چهار متغیر شبکه اجتماعی،  پایبندی به باورهای دینی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی و سن  وارد معادله رگرسیون شده اند و ضریب تعیین گزارش شده برابر358/0 است. بنابراین متغیرهای فوق به طور کلی بیش از 35 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نمایند.