مطالب مرتبط با کلیدواژه

فرهنگ اسلامی


۶۱.

مسئله های بنیادین فرهنگ اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فرهنگ فرهنگ اسلامی آیت الله خامنه ای امکان و معناداری مطلوبیت و حقانیت کارآمدی و توانمندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
«فرهنگ اسلامی» به عنوان یک واقعیت اجتماعی کلان و پهن دامنه، سلسله ای از مسئله ها را در درون خویش می پروراند که جنس نظری یا عملی دارند. در این میان، برخی از مسئله ها هستند که خصوصیت «بنیادین» و «اساسی» دارند و دیگر مسئله ها، به نوعی بر آنها مترتّب می شوند. در این مقاله، هدف این است که در چهارچوب اندیشه فرهنگی آیت الله خامنه ای، به سه مسئله اساسی پرداخته شود: «امکان و معناداری فرهنگ اسلامی»؛ «مطلوبیت و حقانیت فرهنگ اسلامی» و «کارآمدی و توانمندی فرهنگ اسلامی». پرسش اصلی نیز این است که آیت الله خامنه ای به مسئله های بنیادین فرهنگ اسلامی، چه پاسخ هایی داده است؟ برای این منظور، از روش «تحلیل محتوای کیفی» استفاده شده است؛ به گونه ای که ابتدا برپایه تحلیل منطقی، سه دسته مسئله به عنوان مقوله های مفهومی، شناسایی شده اند و آن گاه از طریقِ مطالعه کتابخانه ای، محتواهای متناسب با هریک، گردآوری و بر اساس تحلیل کیفی روایت گردیده اند. این مقاله نشان می دهد که در اندیشه آیت الله خامنه ای، اولاً فرهنگ اسلامی مقوله ای است «معنادار» و اسلام یک «فرهنگ مستقل» را عرضه کرده است؛ ثانیاً فرهنگ اسلامی دارای «فضیلت» و «برتری» نسبت به فرهنگ های دیگر است و نظریه نسبیت فرهنگی را نمی توان بر فرهنگ اسلامی تطبیق داد؛ ثالثاً تجربه های تاریخی، سرشار از نمونه های «کارآمدی» و «توانمندی» این فرهنگ در عرصه عینی و زندگی روزمره اند (نتیجه).
۶۲.

نقش فرهنگِ مذاهب اسلامی در اِنسجام اجتماعی محلات تاریخی با مطالعه موردی محله سرتپوله سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ اسلامی انسجام اجتماعی هویت محله مذاهب محله سرتپوله سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
فرهنگ اسلامی، ازجمله مسائل اساسی انسان است که انتظار می رود جامعیت قرآن کریم و روایات صحیحه، پاسخ مناسبی به آن داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی جنبه های تأثیرات فرهنگ اسلامی در روابط اجتماعی ساکنین محله سرتپوله و بررسی تأثیر عناصر کالبدی با عملکردهای مختلف به ویژه ابنیه مذهبی در نوع معاشرت ساکنین می باشد. نظر به کاسته شدن از اهمیت اجتماعی محلات درگذر زمان، هدف پژوهش دستیابی به الگویی جهت ارتقای کیفیات اجتماعی محلات با عناصر انسجام بخش می باشد. لذا از روش تحلیل مضمون مبنای مبانی نظری در حوزه انسجام اجتماعی منطبق بر قرآن کریم، سنت پیامبر (ص) و نهج البلاغه، سه مؤلفه حسن معاشرت عام یا انسجام اجتماعی شامل فضیلت، کرامت و مشارکت به دست آمد. ضمن تهیه پرسشنامه منطبق بر مصادیقِ مؤلفه های فوق، منطبق بر فرمول کوکران تعداد 100 نفر از ساکنین و کسبه محله به عنوان نمونه انتخاب و نتایج حاصله نشان داد که مؤلفه های کرامت دارای امتیاز 3.44، فضیلت 3.36 و مشارکت 0.66 می باشند. بر اساس استاندارد تحلیل پرسشنامه طیف پنجگانه لیکرت، مؤلفه های فضیلت و کرامت در بازه 2 الی 3.5 یعنی بی اثر و مؤلفه مشارکت در محدوده مخالف بوده و نشانگر این است که ازنظر روابط اجتماعی و حسن مشارکت روابط ضعیف مابین همسایگان برقراراست. نهایتاً انسجام اجتماعی در وضعیت نسبتاً مناسبی بوده و پیشنهاد هایی ارائه می گردد.
۶۳.

شناسه های شهر در قرآن کریم

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شناسه های شهر اشارات قرآن فرهنگ اسلامی صفات عمران اهداف ساخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
برای شناخت آثار کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی آموزه های اسلام در شهرها و تبیین الگویی برای تمایز این شهرها از سایر نمونه ها در دوره های مختلف، بررسی ها و تحقیقات متعددی انجام و تحلیل های گوناگونی ارائه شده است که بخشی از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب امور آبادی و عمران شهری است. ماهیت خاص شهرهای حیطه جهان اسلام و جلوه مفاهیم و خصوصیات مشترک و فراگیر در آن ها، بیانگر شیوه نفوذ و حاکمیت فرهنگ اسلام و ارتباط آن ها با آموزه های دینی است. از این رو شهر اسلامی، اصطلاحی است که به معرفی شهرهای متأثر از فرهنگ و ارزش های اسلامی می پردازد. این مقاله با تکیه بر اشارات آیات در مورد وجوه مختلف معماری و شهرسازی و با تکیه بر آراء مفسرین و لغت شناسان، شناسه ها و مؤلفه های شهر مورد نظر قرآن کریم را استخراج و مورد بازبینی و تحلیل قرار داده است و از پرداختن به آیاتی که ناظر بر شئون اولیاء الهی و زندگی اخروی است و تجویز آن در امور جاری دنیوی غیرممکن، پرهیز نموده است. در این راستا، اطلاعات و داده های موردنیاز در این تحقیق به روش اسنادی گردآوری و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مورد مداقه و بررسی قرارگرفته اند. قرآن کریم باهدف پرهیز از ساخت وساز بیهوده و زیان بار، به صفاتی همچون امنیت، آرامش، حرمت و تطابق با شرایط طبیعی و اقلیمی در عمران شهری و دنیوی اشاره دارد که البته جنبه های آرمانی، متکامل و مطلق آن را نیز در سرای اخروی مورد توجه قرار می دهد. همچنین اسلوب قرآن در تبیین صفات ساخت وسازها، توجه به ابعاد کیفی در تأمین سرپناه و مکان اجتماع انسانی است و اصولاً آموزه های دینی از تعیین ضوابط جزئی و دستورالعمل های خاص خودداری نموده است.
۶۴.

بررسی شاخصه های فرهنگ اسلامی جهت تامین سلامت فردی و اجتماعی از منظر قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم فرهنگ اسلامی شاخصه های فردی شاخصه های اجتماعی سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۸
فرهنگ اسلامی مجموعه ا ی از باورها، ارزش ها، با ید ها و نبا ید ها یی است که از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گیرد. اصول کلی و شاخصه های فرهنگ اسلامی عموما در آیات قرآن بیان شده است و جزئیات آن توسط معصومین(ع) تبیین گردیده است. فرهنگ اسلامی با محوریت اصل الهی بودن مبتنی بر باید ها و نباید های قرآن کریم و آموزه های معصومین(ع) به تمام جوانب زندگی سمت و سو می دهد که غایت آن تعالی فردی و اجتماعی جامعه است. از منظر قرآن کریم شاخصه های فردی فرهنگ اسلامی در رویکرد های عملی و رفتاری ضمن تقویت ایمان، به زندگی فردی و اجتماعی سمت و سو می دهند به گونه ای که ضمن تأمین سلامت معنوی در بعد فردی، سلامت اجتماعی را نیز تحث تاثیر خود قرار می دهند. شاخصه های اجتماعی فرهنگ اسلامی حلقه اتصال فرد و اجتماع می باشند که با نهادینه سازی شاخصه های فرهنگی قرآن، پویایی و آرامش اجتماعی جامعه فراهم می شود. جستار پیش رو ضمن تبیین مفهوم فرهنگ اسلامی، با رویکردی توصیفی- تحلیلی، شاخصه های آن را در ابعاد فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار داده است؛ نتیجه این که: فرهنگ اسلامی با محوریت مبنای مهم الهی بودن، به تمام جوانب زندگی فردی و اجتماعی در تمامی حیطه ها سمت و سو می دهد و با ارائه رویکرد ها و مولفه های خاص؛ کمال و سعادت فرد و جامعه را فراهم می کند که غایت این امر سلامت فردی و اجتماعی است.
۶۵.

گونه شناسی و اثرسنجی نمادها در فرهنگ و تمدن اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۲۲
در موضوع فرهنگ و تمدن، نمادها به عنوان یک لایه از فرهنگ، حوزه دانشی و پژوهشی خاص به شمار می روند و حتی برخی فرهنگ شناسان، آن را در تعریف فرهنگ جای داده اند. شهرسازی اسلامی نیز بدون التزام به بایسته های این مسئله ممکن نیست. همچنین در تاریخ اسلام و تاریخ معاصر ثابت شده است که دشمنان به دنبال محو نمادهای فرهنگ و تمدن اسلامی بوده و هستند. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که بر اساس دیدگاه آیت الله خامنه ای، نمادها چه گونه ها و چه آثاری دارند؟ بر اساس پژوهش حاضر، این موضوع شامل نمادهای رفتاری، تاریخی، تشکیلاتی و شخصیتی می شوند. براین اساس، آثار فرهنگی نمادها عبارت است از: نگرش سازی و استحکام باورها، گرایش سازی و تقویت ارزش ها و نیز نمودیابی و ترویج رفتارها. آثار تمدنی نمادها عبارت است از: هدف گذاری برای پیشرفت اضلاع تمدن اسلامی، تقویت هم بستگی و انسجام ملت اسلامی و معرفی تمدن اسلامی در عرصه جهانی.
۶۶.

تدوین الگوی مشاوره رشدی مبتنی بر نحوه مواجهه با فرایند زمان و مسئولیت وجود متناسب با فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۵
اهداف: تدوین الگوی یکپارچه مشاوره در باب رشد با تاکید بر نحوه مواجهه با فرایند زمان و مسئولیت وجود در تناسب با افق فکری مراجع در فرهنگ اسلامی هدف این پژوهش است که براساس تاکید بر روان شناسی فرهنگی ضرورت می یابد. روش: روش این پژوهش استفاده از هرمنوتیک کلاسیک شلایرماخر است که با بررسی گام به گام نظریات منتخب در نهایت به یکپارچه سازی آنها اقدام شده است و در قالبی متناسب با اندیشه اسلامی درآمده است. شیوه تفسیر در این روش با استفاده از ویژگی های دستوری و فنی متن انجام گرفته و در قالب تفاسیر جزئی و کلی طبقه بندی شده است. الگوی ادغامی حاصله با شیوه منطق استقرایی و قیاسی در نهایت در نگرشی کاربردی و عملی ضمن دارا بودن مبانی و اصول به هدف، فنون و فرایند درمانی پرداخته است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که مبانی الگوی شکل گرفته شامل مبنای کمال با اصول (تضاد، میل به کمال، عاملیت، سلسله مراتب وجود، خدمت رسانی، قاعده مندی و آفرینش مداوم و جهت مندی و هدفمندی)؛ مبنای وحدت با اصول (مکملیت، اتصال اجزاء، پذیرش و یکپارچگی، حقیقت ثابت، تغییر ناپذیری قواعد و علیت هستی، تعادل و سازگاری)، مبنای جاودانگی با اصول (میل بازگشت به مبدا، مکان مندی، زمانمندی وجود، یکپارچگی زمانی، مرگ، چرخش وجودی)؛ مبنای هدفمندی با اصول (رهبری، قدرت خلق، اداره و تداوم هستی، جامعیت) می باشد. که متناسب با مبانی و اصول دارای هدف غایی، فنون و فرایند درمانی می باشد. نتیجه گیری الگوی یکپارچه رشدی در تلفیق با افق اسلامی به شیوه هرمنوتیک الگویی نوین است که می تواند در ایجاد تناسب با بنیان های فکری مراجع کارآمد باشد و بدون ایجاد گفتمان های متضاد، افق فکری مراجع را گسترش دهد و برای او مسیر و معنایی مشخص نماید. شماره ی مقاله: ۷
۶۷.

رویکرد تحلیلی محتوایی بر توصیفات تاریخی منظر ورودی ابنیه عبادی با تکیه بر مبانی فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۱
  ابنیه عبادی در شهرهای تاریخی ایران از عناصر بنیادین ساختار شهری و فرهنگ اسلامی به شمار می آیند. ساختار کالبدی این بناها و الگوهای شکلی و کارکردی هر یک از اجزای این ساختار، نتیجه دخالت عوامل متعددی چون تفکرات و اعتقادات مذهبی، آموزه های دینی و مفاهیم عمیق معنوی است. مقاله حاضر با هدف آشکارسازی وجوه ارتباط میان «مبانی فرهنگ اسلامی» و «ویژگی های کالبدی و کارکردی منظر ورودی ابنیه تاریخی عبادی»، در پی پاسخ گویی به یک پرسش اصلی است: مبانی فرهنگ و تعالیم اسلامی چگونه بر نما و منظر و کارکردهای ورودی ابنیه تاریخی عبادی تاثیر گذاشته است؟ روش پژوهش، تحلیل محتوا و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است؛ به طوری که از طریق قیاس معارف و مفاهیم اسلام مستخرج از متون دینی با متون تاریخیِ توصیف گر ابنیه عبادی، علل معنایی و محتوایی و شیوه های شکل دهی به ساختار ورودی کاربری های مذکور مورد تحلیل قرار می گیرد. جهت تعیین شاخص های پژوهش ضمن مطالعه متون تخصصی، نظریه شهر اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است. شاخص های سیزده گانه پژوهش پیرامون سه مولفه کلی شامل حقایق الهی، آموزه های دینی و اصول شهرسازی و معماری اسلامی معین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، منظر ورودی ابنیه تاریخی عبادی دارای ویژگی های کالبدی و کارکردی متعدد برگرفته از مبانی فرهنگ اسلامی بوده است که در سه زیربخش معنا (وحدانیت- قداست- تنزیه و خلوص- تکریم طبیعت)، کارکرد (هدایت گری- تامین امنیت و آرامش روانی- حفظ ارزش های اجتماعی- اهمیت وقف- تکریم انسان) و کالبد (استحکام و پایداری- نقش و خط- زیبایی و فرح بخشی) قابلِ تحلیل است.          
۶۸.

بررسی تطبیقی شکرگزاری در قرآن کریم و بوستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن پژوهی ادبیات شکر نعمت فرهنگ اسلامی فرهنگ ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۹۰
مباحث بین رشته ای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیت های قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخلاقی در کنار صفاتی چون مطیع اوامر الهی بودن آمده و سعدی نیز در بوستان خود بابی مستقل را به شکر بر عافیت اختصاص داده است که دلیلی بر اهمیت این مقوله در فرهنگ اسلامی و ادب فارسی می باشد. در این مقاله فضیلت شکرگزاری به عنوان پلی ارتباطی بین فرهنگ اسلامی و ادب فارسی بررسی شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که سعدی با تأسی به قرآن، پیوندی ظریف و محکم بین این دو فرهنگ برقرار کرده است که منجر به اعتلای ادب این مرز و بوم شده است. 
۶۹.

بررسی ابعاد فرهنگ اسلامی ایرانی و تأثیر آن بر رفتار مدیران و میزان رضایت شغلی کارکنان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: شاخص های فرهنگی فرهنگ اسلامی فرهنگ ایرانی رفتار سازمانی رضایت شغلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۹۱
مقدمه و هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف، بررسی تأثیر ابعاد فرهنگ اسلامی ایرانی بر رفتار سازمانی مدیران و میزان رضایت شغلی کارکنان، صورت گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع توصیفی– پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی شهر تهران به تعداد 223 نفر می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 92 نفر تعیین گردید که شامل 80 نفر از کارکنان ستادی دارای 4 سال سابقه کاری، همچنین ۱۲ نفر از مدیران عالی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که دارای حداقل سه سال سابقه کار مدیریتی بودند نیز به این نمونه آماری اضافه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته در زمینه ابعاد فرهنگ اسلامی ایرانی بر رفتار مدیران و همچنین، پرسشنامه رضایت شغلی (JFS [i] ) بود. روایی پرسشنامه بررسی ابعاد فرهنگ اسلامی ایرانی بر رفتار مدیران از سوی هشت تن از اساتید مدیریت اسلامی و نیز متخصصین شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر سیاست گذاری سبک زندگی ایرانی اسلامی مورد تأیید قرار گرفت، پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83/0 به دست آمد، روایی و پایایی پرسشنامه رضایت شغلی با توجه به استاندارد بودن مورد تأیید است. یافته ها: نتایج به دست آمده در زمینه تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که شاخص های مورد مطالعه (روحیه محبت و احسان(001/0)، روحیه عفو و گذشت (001/0)، فرهنگ مشارکت (000/0)، گسترش دانش (000/0) و شفافیت گزارشگری (003/0)) به تفکیک اسلامی بودن و ایرانی بودن در رفتار مدیران تأثیر داشته و در رضایتمندی شغلی کارکنان معنی دار ارزیابی گردید. همچنین شاخص صبر در برابر مشکلات در رفتار مدیران تأثیرگذار ارزیابی گردید ولی در رضایت شغلی کارکنان (68/0) تفاوت معنی داری حاصل نشد. نتیجه گیری: ابعاد فرهنگ اسلامی ایرانی در رفتار مدیران تاثیر مستقیم داشته و رفتار مدیران با میزان رضایت شغلی کارکنان رابطه معناداری دارد.
۷۰.

واکاوی مدل تفویض اختیار مدیران در فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل مضمون تفویض اختیار در قرآن تفویض اختیار مدیران مسئولیت خواهی فرهنگ اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۰
پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی تفویض اختیار مدیران در فرهنگ اسلامی انجام پذیرفته است. روش تحقیق کیف ی بود که از رویکرد تحلیل مضمون به منظور استخراج مضامین مورد نیاز از منابع دینی مرتبط با تفویض اختیار اس تفاده ش ده اس ت. جامعه آماری این تحقیق شامل کتب دینی (قرآن کریم و نهج البلاغه) و جست وجوی واژه تفویض اختیار و مترادفات آن در آیات و روایات بود که تحلیل مضمون شد تا اینکه شبکه نهایی مضامین شکل گرفت. جهت محاسبه پایایی از روش پایایی باز آزمون و برای بررسی روایی از ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد. بر این اساس، با استفاده از تحلیل مضمون، 82 مضمون پایه و 20 مضمون سازمان دهنده و 7 مضمون فراگیر شناسایی شد. مضامین اصلی در قالب مفاهیمی مانند تناسب مسئولیت و توانایی، نظارت و مراقبت، حسابرسی و حساب خواهی، عدم سلب مسئولیت از سطوح بالاتر، مسئولیت خواهی، و پاسخگویی شکل گرفت. در نتیجه، یک مدیر زمانی اثربخش خواهد بود که علاوه بر تفویض اختیار بر عملکرد کارکنان نظارت همراه با محاسبه و نیز مؤاخذه و تشویق داشته باشد.
۷۱.

ظرفیت سنجی تمدنی آموزه نماز جماعت در فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ اسلامی تمدن اسلامی نماز جماعت اعتلای تمدن انحطاط تمدن تمدن سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۴۹
عینی سازی تمدن تراز اسلامی مبتنی بر درک روشن تمام زوایای فرهنگ اسلامی در تمام ابعاد آن است. مسئله در پژوهش حاضر آن است که نماز جماعت به همراه الزامات و بایسته های آن، چه ظرفیتی در مسیر ساخت تمدن مطلوب اسلامی دارد؟ ضرورت این مسئله از یک سو مرتبط با اهمیت فهم دقیق فرهنگ اسلامی است و از سوی دیگر به ضرورت تمدن سازی در جامعه اسلامی ارتباط می یابد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر به روش تحلیلی مقایسه ای، بایدهای نماز جماعت منتقل کننده عوامل شکوفایی و ماندگاری تمدن هم در بعد حاکمیت و هم ملت هستند و نیز نبایدهای نماز جماعت، عوامل انحطاط تمدن را در همان دو بعد، می آموزند. در نتیجه سنت پرارزش نماز جماعت، به عنوان رزمایش تمدنی در فرهنگ اسلامی شناخته می شود و ارزش بالای آن نیز به اهمیت بالای تمدن سازی ارتباط می یابد. نیز نه تنها الزامات هنجاری، بلکه مرجحات هنجاری در فرهنگ اسلامی، باید تحلیل تمدنی شوند.
۷۲.

سنجش، ارزیابی و تبیین دلبستگی به خدا در بافت و فرهنگ اسلامی

کلیدواژه‌ها: دلبستگی به خدا فرهنگ اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۲
مقدمه: امروزه دلبستگی به عنوان سازه ای تحولی و موثر بر فرایند رشد علاوه بر دلبستگی به والدین در ارتباط افراد با خدا نیز مورد توجه قرار گرفته است. روش: هدف از پژوهش حاضر پاسخگویی به این سوال بود که آیا ارتباط افراد با خدا در فرهنگ اسلامی را می توان در چارچوب نظریه دلبستگی به خدا مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد؟ بدین منظور تعداد 30 نفر از شرکت کنندگان یک واحد نظامی(مرد)، در قالب پژوهش کیفی و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، به شکل تصادفی انتخاب شدند و از آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته دلبستگی به خدا (پروکتور، 2009)، به عمل آمد. نتایج: نتایج تحلیل نظری پژوهش که براساس قواعد گفتمان محاوره ای گرایس(1985) و به تفکیک سه سبک دلبستگی (ایمن، اجتنابی، اضطرابی) و 9 شاخص دلبستگی به خدا (انگاره ذهنی از خدا، تجارب رابطه با خدا، حس تردید و یکپارچگی در رابطه با خدا، ادراک مثبت از خود، ادراک مثبت از خدا، جوارجویی به خدا، اعتراض به جدایی، پناهگاه امن، پایگاه ایمن) انجام شد نشان داد، منطبق بر نظریه دلبستگی به خدا، روابط مسلمانان با خدا را می توان بر اساس شاخص های دلبستگی، به سه سبک دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد. بحث: نتایج حاصله به جز در برخی موارد شاخص های مربوط به سبک دلبستگی اجتنابی، با شاخصه های نظریه دلبستگی به خدا همخوان بود.
۷۳.

تبیین معیارهاى شایستگى و شاخص هاى آن در فرهنگ اسلامى(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۵۳
در جامعه اسلامى، که بر اساس حاکمیت دین اداره مى شود و نظام ارزشى اسلام بر رفتار متصدیان حاکم است، معیارهاى شایستگى را نیز باید بر اساس آموزه هاى دینى استخراج کرد. مراجعه به متون دینى مى تواند به ما در این مهم کمک کند. در این نوشتار با مراجعه به منابع اسلامى و با ابزار فیش بردارى و به روش توصیفى- تحلیلى، به تبیین معیارهاى شایستگى و شاخصهاى آن پرداخته شده است. بر اساس نتایج این معیارها را مى توان تحت سه عنوان کلى یعنى تخصص، توانایى و تعهد بیان کرد که هرکدام از این سه معیار شاخصهایی دارد که در مقاله به آن اشاره شده است
۷۴.

بررسی تأثیر فرهنگ اسلامی بر ارتقای سلامت اداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۶
بحث ارتقای سلامت اداری و مقابله با فساد اداری در تمامی سیستمهای حکومتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هر حکومتی با صرف نظر از مشخصه های مشترک سلامت اداری (مانند نفی رشوه)، با تأثر از نظام ارزشی خود تفسیر خاصی از سلامت اداری و مبارزه با فساد دارد، از این رو در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران نهادینه شدن ارزش های اسلامی یکی از مهم ترین عوامل ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد اداری تلقی می گردد، درحالی که تا کنون مدیران اهمیت چندانی به این مهم نداده اند از این رو محقق، با استفاده از روش تحلیل – توصیفی به تبیین تأثیر نهادینه شدن ارزش های اسلامی بر ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد اداری می پردازد، یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نهادینه شدن فرهنگ اسلامی از طریق فرهنگ سازمانی با مؤلفه های (ایجاد پویایی سازمانی، ایجاد فرهنگ شایسته سالاری، مسئولیت پذیری اجتماعی، کنترل و نظارت همگانی و همگانی شدن ارزش های اخلاقی) و شخصیت با مؤلفه های (ایجاد تقوا، ایمان و اعتقاد به مبدأ و معاد، انسانی بودن، ثبات قدم در مبانی و اصول و وظیفه شناسی) در ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران نقش برجسته ای دارد.
۷۵.

مطالعه بازی زپتو به عنوان سکوی آواتاری ترویج سبک زندگی غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: متاورس فرهنگ اسلامی زپتو بازی های آنلاین و آواتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۹۶
متاورس برآیند همگرایی صنعت و تخیل است و این امکان را به کاربران می دهد تا با آواتارهای خودشان در آنجا حضور سه بُعدی و غوطه ور داشته باشند و نوعی تجربه زندگی دوفضایی در دنیای واقعی و محیط های دیجیتال است. بازی ها، پیشگامان متاورس هستند. سکوی بازی زپتو بزرگ ترین سکوی متاورس کره جنوبی و آسیاست که کاربرانی از سرتاسر جهان دارد. با افزایش محبوبیت محصولات موج کره ای (هالیو) مانند کی پاپ در میان نوجوانان ایرانی، زپتو به یک جهان بازی پرطرفدار میان آنها تبدیل شده است. بر این اساس، در این مقاله اکتشافی، به دو مسئله پرداخته شده است: نخست، در چارچوب الگوی پذیرش فناوری، بر تجربه کاربری در زپتو و مطالعه عوامل تعیین کننده ای تمرکز شده است که روی تمایل کاربران ایرانی برای بازی کردن در زپتو اثرگذار است؛ دوم، چالش های زپتو بر اساس قالب محتوایی آن برای کاربران ایرانی آن بررسی شده است. جامعه موردنظر در این مقاله، تمام کاربران ایرانی زپتو بودند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، با 40 نفر از کاربران آن مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. یافته ها نشان می دهد که زپتو به نوعی رواج دهنده الگوهای غربی در حوزه سرگرمی هاست و بر اساس دارا بودن ظرفیت شکل دهی به سلیقه و ذائقه و نگرش و رفتار کاربران ایرانی، دریچه ای برای پرورش سبک زندگی غیراسلامی فراهم می کند.
۷۶.

ارائه الگوی تبیین رابطه ساختار سازمانی با میزان اجرای خط مشی های فرهنگی شهرداری های استان کرمان در راستای ترویج فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساختار ساختار سازمانی خط مشی اجرای خط مشی های فرهنگی فرهنگ اسلامی شهرداری های استان کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۷۱
هدف پژوهش حاضر، تبیین رابطه ساختار سازمانی با میزان اجرای خط مشی های فرهنگی شهرداری های استان کرمان در راستای ترویج فرهنگ اسلامی به منظور ارائه مدل مطلوب می باشد. روش پژوهش حاضر برحسب هدف، بنیادی -کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع آمیخته (کمی و کیفی) و برحسب ماهیت پژوهش، توصیفی-پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای، دلفی فازی و میدانی بوده است و ابزار گردآوری اطلاعات، بررسی اسناد و مدارک و پرسشنامه ساختار سازمانی، اجرای خط مشی های فرهنگی، ترویج فرهنگ اسلامی بود. همچنین به منظور تأیید عوامل شناسایی شده از روش دلفی فازی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی شامل 20 نفر از اساتید و متخصصان مدیریت و حوزه تصمیم گیری و خط مشی گذاری و خبرگان شهرداری استان کرمان فعال در حوزه خط مشی گذاری فرهنگی و فرهنگ اسلامی بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در بخش کمی پیاده سازی مدل، شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری های استان کرمان به تعداد 1553 نفر می باشد و از آنجا که در این پژوهش از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است درنهایت 398 نفر مبنای تحلیل آماری قرار گرفت همچنین حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، انتخاب شده اند. در این پژوهش برای تجزیه وتحلیل داده ها، از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. یافته های پژوهش ضمن تأیید الگوی پیشنهادی پژوهش، نشان می دهد تأثیر متغیر ساختار سازمانی بر اجرای خط مشی های فرهنگی و تأثیر متغیر ساختار سازمانی بر ترویج فرهنگ اسلامی در سطح 5 درصد معنی دار است و مثبت شدن ضرایب مسیر نشان می دهند که این سازه ها تأثیر افزایشی (مستقیم) بر یکدیگر داشته اند. همچنین نتایج نشان دهنده رابطه افزایشی (مستقیم) میان اجرای خط مشی های فرهنگی بر ترویج فرهنگ اسلامی است. میزان تأثیر مستقیم ساختار سازمانی بر ترویج فرهنگ اسلامی (470/0) و میزان تأثیر غیرمستقیم از طریق اجرای خط مشی های فرهنگی برابر با (411/0) به دست آمد. همچنین نتایج نشان می دهد که ساختار سازمانی علاوه بر تأثیر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق اجرای خط مشی های فرهنگی نیز بر ترویج فرهنگ اسلامی تأثیر می گذارد
۷۷.

بررسی مؤلفه های زنانه در معماری بر اساس رویکرد روان شناختی و فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های زنانه معماری رویکرد روان شناختی فرهنگ اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۶
هدف پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه های زنانه در معماری بر اساس رویکرد روان شناختی و فرهنگ اسلامی بود. جامعه پژوهش شامل متون مرتبط با روان شناسی زن، معماری و چگونگی نگرش به زن در فرهنگ اسلامی می باشد. نمونه پژوهش مؤلفه های زنانه در معماری بر اساس رویکرد روان شناختی و فرهنگ اسلامی بود. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی است. جهت گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شد. نتایج بررسی و تحلیل نشان داد که مؤلفه های زنانه مؤلفه هایی هستند که با روحیات زنانه همسوتر بوده و موجب ایجاد رضایتمندی بیشتر برای زنان می شوند. مولفه های زنانه شامل زمینه گرایی، افقی گرایی، بی مرز بودن، نفی مرکزیت، شفافیت، سیالیت، اقتصادی بودن، مقیاس انسانی، عملکردگرایی، کاربرد تزیینات، کل نگری، طراحی ارگانیک، ساختارشکنی، کاربر محوری، آرگونومیک بودن، پرداختن به جزییات خاص و درهم پیچیدگی فضایی می باشد. اما زنان معمار، بیشتر از مؤلفه های کاربر محوری ، آرگونومیک ، عملکردگرا ، منعطف ، ارگانیک و تزییناتی استفاده می کنند. هم چنین نتایج بررسی مؤلفه ها از نقطه نظر روان شناسی زنانه و فرهنگ اسلامی نشان داد که مؤلفه های زنانه در معماری با روحیات و ویژگی های زنانه ی اسلامی منطبق است و می توان با به کار گیری مؤلفه ها، فضاهایی طراحی کرد که با روان زنان سازگارتر است.
۷۸.

واکاوی نقش تربیتی زنان در محیط خانواده از منظر فرهنگ اسلامی با تأکید بر دیدگاه امامین انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقش تربیتی زنان فرهنگ اسلامی امامین انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۴۶
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش تربیتی زنان در خانواده از منظر فرهنگ اسلامی با تاکید بر دیدگاه امامین انقلاب بود. جامعه پژوهش، کلیه سخنرانی ها و کتب امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و متون تربیتی از منظر فرهنگ اسلامی بود. نمونه پژوهش شامل سخنرانی ها و کتب امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و مطالب مرتبط با نقش تربیتی زنان در خانواده از منظر فرهنگ اسلامی بود. روش پژوهش از نوع توصیفی_تحلیلی بود. جهت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و به صورت فیش برداری استفاده شد. سپس داده ها به صورت تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد در فرهنگ اسلامی، خانواده نقش حیاتی در اصلاح جامعه و سامان بخشی به اندیشه و روان افراد دارد و در بین اعضای خانواده، زنان نقش برجسته ای داشته و با ایفای نقش همسری و مادری تاثیر بسزایی در تربیت اعضای خانواده دارند. هم چنین مشخص شد از منظر امامین انقلاب نقش تربیتی زنان در خانواده بنابر وظیفه همسری و مادری به دو بخش کلی نقش تربیتی و هدایت گر زنان در قبال همسران و فرزندان تقسیم می شود و زنان می توانند در خانواده تاثیر بسیار شایانی از طریق تربیت دینی، معنوی، اخلاقی و عاطفی همسر و فرزندان خود داشته باشند. بنابراین، از دیدگاه روان شناسی تربیتی، در بستر فرهنگ اسلامی و طبق نظرات امامین انقلاب، برای داشتن خانواده سالم و تربیت اعضای خانواده، باید به نقش تربیتی زنان در خانواده توجه ویژه ای شود تا بتوان از این طریق به بالندگی انسان ها و جامعه کمک شود.
۷۹.

نقش زنان در ترویج فرهنگ اسلامی و تقویت هویت دینی و ملی فرزندان

کلیدواژه‌ها: زنان فرهنگ اسلامی هویت دینی ملی فرهنگی تاریخی تربیتی اسلام قرآن حجاب و عفاف الگوپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
زنان به عنوان بخش مهمی از پیکر اجتماع، در جامعه حامل بار سنگین مسئولیت های خانوادگی و اجتماعی هستند که دوشادوش مردان می توانند در صحنه های مختلف اجتماعی حضور می یابند. نقش زنان و ابعاد سازنده آنان در زمینه های اخلاقی، مذهبی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تربیتی چشمگیر است. در این مقاله برآنیم که نقش زنان را در ترویج فرهنگ اسلامی و تقویت هویت دینی و ملی فرزندان بررسی کنیم. به درستی که جوامع از طریق بانوان فرهیخته، با سواد، دانشمند، محقق و متعهد به اصول اسلامی در جهت تکامل ملّت ها حرکت میکنند زیرا زنان متدّین و متعهد که پای بند اصول اخلاقی و دینی هستند فرزندان لایق و شایسته تحویل جوامع میدهند. عوامل موفقیت در ترویج فرهنگ اسلامی و تقویت هویت دینی و ملی، توجه و کاربست ارزشهای مورد نظر شامل اطاعت از ولایت، عدالت خواهی، مشارکت بدور از تبعیض، ادامه ی راه ائمه (ع)، دفاع ازاسلام و انقلاب، علم آموزی و روشنی هدف، تعهد و ایمان، شهامت، اشتیاق به برنامه ریزی، انعطاف داشتن و... می باشد. همانطور که زنان در تربیت فرزندان نقش محوری دارند، به لحاظ ساختار عاطفی آنها، توان نهادینه سازی ترویج فرهنگ را نیز دارند امّا برای انجام این رسالت، باید بستر و زمینه ی مناسب فراهم شودو امکانات موجودجهت بروز و ظهور استعدادهاو توانایی های زنان در جامعه فراهم و مهیّا گردد.
۸۰.

حمایت از منابع زیست محیطی در فرهنگ اسلامی

تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۴۷
در این مقاله مشکل تخریب محیط زیست در دو بخش مورد بررسی قرار گرفته است و بخش نخست به جنبه نظری اختصاص دارد. علت اساسی تخریب محیط زیست و از میان رفتن منابع ارزشمند طبیعت که به نابودی محیط زندگی انسان انجامیده است، نگرش و رویکرد جدیدی است که انسان پس از دوران رشد علمی جدید و صنعتی شدن به طبیعت داشته است. علم جدید طبیعت را به مثابه ماده ای بی جان می داند که انسان قدرت و اجزاه هرگونه دخل و تصرف را در آن دارد و مشکل تجاوز به طبیعت از همین جا ناشی می شود، حال آن که در فرهنگ های سنتی شرق و به ویژه اسلام و در تصور و اندیشه شیعی و ایران زرتشتی قبل از اسلام طبیعت و دیعه ای الهی است که انسان موظف به رعایت احترام، قداست و حفظ تعادل در آن است. در بخش دوم آموزش؛ یعنی تعمیق رویکر معنوی و اخلاقی و بنیان نهادن قوانین مناسب مورد بحث قرار گرفته است .