محلات شهری

هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی پایداری محلات شهر شهر بندرعباس با تاکید بر شاخص های شهرسازی نوین می باشد.تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و رویکرد غالب آن توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است جامعه آماری پژوهش شامل 152862 خانوار ساکن در شهر بندرعباس است که برای تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 383 خانوار انتخاب گردید. سپس ابعاد مختلف توسعه پایدار(اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) با استفاده از نظرات سرپرستان خانوار در محلات مختلف شهر بندرعباس مورد ارزیابی قرار گرفت .نتایج بررسی ها نشان می دهد که بین محلات شهر بندرعباس از نظر پایداری اجتماعی محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی بهترین عملکرد و محلات پشت شهر، سورو و دو هزار از پایداری اجتماعی کمتری برخوردارند. همچنین نتایج در مورد ابعاد پایداری اقتصادی نیز محلات گل شهر، آزادگان و نایبند دارای پایداری بیشتر و محلات توحید، چاهستانی و بهشت زهرا دارای پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات هستند. در بررسی شاخص زیست محیطی توسعه پایدار محلات نیز محله های شاه حسینی، درخت سبز و گل شهر از بیشترین پایداری زیست محیطی و محله های نایبند، پشت شهر و سورو از کمترین پایداری زیست محیطی برخوردارند.

اجتماع محلّی، مناسب ترین بستر برای دستیابی به غنای اجتماعی است، به گونه ای که ارزش بافت های محلات شهری با الگوهای اجتماعی قابل سنجش است. در جریان گذر از مفهوم سنتی برنامه ریزی شهری، مفاهیم جدیدی شکل گرفته که ماهیتاً از تبار علومی چون جامعه شناسی نشایت گرفته و تبیین مشکلات مربوط به نقصان هویت و دلبستگی به محلات از سیر پالایش مفاهیمی چون سرمایه اجتماعی می گذرد. هدف پژوهش جاری، بررسی میزان و مقایسه ابعاد سرمایه اجتماعی در محلات، بخصوص در گونه های متفاوت نظیر دو محله سلطان میر احمد و فین کاشان است که بعد از نتیجه گیری بتوان به عنوان چارچوب سیاست گذاری برای توسعه شهری مورد استفاده قلمداد کرد. روش نمونه گیری در پژوهش حاضر چندمرحله ای و ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت پرسشنامه بوده که اعتبار آن با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت. فرضیات به روش آزمون تفاوت میانگین دو نمونه مستقل (آزمون t) و آزمون کا اسکوئر (chi-square) مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که تفاوت معنی داری در اندازه شبکه روابط اجتماعی در دو گونه محله وجود داشته که روابط گروهی بیشترین نقش را داشته و میزان اعتماد اجتماعی با توجه به ناهمگونی جمعیتی در گونه محله قدیمی در سطح پایین تری قرار داشته است. در چارچوب سیاست گذاری می توان از سازوکار کیفی روابط، اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی در محلات، با تأکید بر روابط و اعتماد اجتماعی بهره جست.

کیفیت زندگی، به دلیل گسترش روند صنعتی شدن و پیشرفت فناوری که توجه به بعد کمی زندگی انسان را مد نظر قرار می دهد و همچنین به دنبال غفلت از جنبه های کیفی زندگی انسان، طی چند دهه ی گذشته در کشور های غربی مورد توجه اندیشمندان و متفکران علوم انسانی قرار گرفت. هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه ی کیفیت زندگی محلات شهر جویبار در قالب سه بعد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و 17 شاخص که از طریق مدل آنتروپی شانون انجام شده است. در این راستا، برای رفع اختلاف مقیاس شاخص ها و محاسبه شاخص ترکیبی از روش استاندارد کردن استفاده شده است و همچنین تاپسیس به عنوان روش تصمیم گیری چند شاخصه ای در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است و نتیجه ای که از این پژوهش به دست آمده این است که محلات 10 گانه ی شهر جویبار از نظر این شاخص ها در سه گروه کم برخوردار، نیمه برخوردار، برخوردار تقسیم شده اند. در شهر جویبار محلات بالامحل ه، ت ازه آب اد کم ب رخوردار (محروم) و محلات حیدرآباد، جوان محله، باغبان محله، شهرک سپاه در گروه نیمه برخوردار و محلات کلاگر محله، سراج کلا، کردمحله، فقیه محله در طبقه ی برخوردار قرار می گیرند و در پایان کار با استفاده از نرم افزار GIS نقشه ی مربوط به هرکدام از این سطوح ترسیم شده است.

اهمیت محلات به عنوان کوچکترین جزء نظام شهری در هدایت توسعه پایدار شهری موضوعی انکارناپذیر است. مقاله حاضر در محدوده محلات شهر رشت در راستای پاسخگویی به این سوال که آیا اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب می باشد و خدمات و رفاه نسبی را فراهم می کند؟ انجام گرفته است. روش تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی – تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. بدین منظور ابتدا وضعیت کاربری های اراضی و خدمات در محلات بررسی و با ضوابط استاندارد هر کدام مورد مقایسه قرار گرفت و سپس راهبرد بهینه در راستای بهبود وضعیت محلات ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق ساکنان تعداد 4 محله جدید و 4 محله قدیمی است، این محلات دارای 100263 نفر جمعیت می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 366 نفر از ساکنان این محلات به عنوان نمونه انتخاب شدند و با توجه به نزدیک بودن تعداد جمعیت محلات جدید(49663 نفر) و محلات قدیمی(50600 نفر)، تعداد 183 پرسشنامه در محلات جدید و 183 پرسشنامه در محلات قدیمی تکمیل گردید. نتایج بررسی ها نشان می دهد میزان سرانه کاربری مورد نیاز در سطح محلات جدید مانند؛ بلوار گیلان، چمران، آزاد و حمیدیان به ترتیب 38/14، 34/3، 01/8  و 27/12 و در سطح محلات قدیمی مانند ؛ باقرآباد، دباغیان، یخسازی و پاسکیاب به ترتیب 19/10، 85/26، 7/20 و 47/12 متر مربع می باشد. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب نمی باشد و خدمات و  رفاه نسبی را فراهم نمی کند.

سلامتی شامل وضعیتی از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است. و یکی از مهمترین اهداف توسعه شهری، حفظ سلامتی به عنوان اساس ادامه حیات جامعه است. با توجه به اینکه سلامت اجتماعی ابعاد بهداشت روانی، فردی و اجتماعی را دربر می گیرد، بنابراین، امنیت اجتماعی به عنوان یکی از مولفه های تعیین کننده در ارتقاء سلامت اجتماعی محسوب می شود. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، بدنبال ارزیابی نحوه تاثیر امنیت اجتماعی در بهبود و ارتقاء وضعیت سلامت اجتماعی در محله اسلام آباد شهر زنجان است. تا از طریق آسیب شناسی، راهکارهای لازم جهت ارتقاء آن در جامعه را شناسایی کند. گرد آوری اطلاعات با روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری تحقیق ساکنین محله اسلام آباد شهر زنجان با 35820 نفر جمعیت است که با کمک جدول مورگان 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل داده ها با روش کروسکال-والیس، تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیونی چند متغیره، به کمک نرم افزار SPSS انجام شده است. طبق نتایج،در جامعه آماری، میانگین امنیت اجتماعی 5/3 و سلامت اجتماعی038/3 است. همچنین میزان همبستگی بین این دو 461/0 است. براساس آزمون رگرسیون چند متغیره، میزان همبستگی امنیت اجتماعی با شاخصهای یکپارچگی اجتماعی 474/0 مشارکت اجتماعی447/0 ، پذیرش اجتماعی375/0 ، پیوستگی اجتماعی248/0 و شکوفایی اجتماعی162/0 است. برای تقویت سلامت اجتماعی در محلات شهری، توجه به امنیت اجتماعی در سیاستگذاری های سلامت؛ توسعه زیرساختهای اقتصادی؛ تقویت احساس مسئولیت فردی و جمعی در بین ساکنین محلات شهری؛ تقویت عملکرد نهادهای مشارکتی در محلات شهری؛ و افزایش برنامه های فرهنگی ضروری است.

مقدمه: شکوفایی شهری بطور رسمی در سال 2012 توسط برنامه اسکان بشر ملل متحد مطرح شد و دارای شش بعد بهره وری، زیرساخت ها، کیفیت زندگی، عدالت و شمول اجتماعی، پایداری محیط زیستی و حکمروایی و قانون گذاری و شصت و چهار شاخص می باشد. با توجه به این که توسعه مشترک و متوازن از ویژگی های مهم شکوفایی است، این اتفاق باید در کلیه این ابعاد و کارکردهای شهری صورت پذیرد. هدف:  هدف این پژوهش، بررسی و سطح بندی محلات آن منطقه بر اساس شاخص های شکوفایی شهری است. روش شناسی تحقیق: در این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای برای تعیین شاخص های شکوفایی شهری و از روش میدانی برای شناخت وضعیت آن ها در محلات آن منطقه استفاده شده است. برای تحلیل داده و اطلاعات این پژوهش و ارزیابی و رتبه بندی محلات آن منطقه از نظر شاخص های شکوفایی شهری از مدل تاکسونومی عددی و نرم افزارهای ARC GIS،SPSS  و EXCEL استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه 18 شهرداری تهران به عنوان یکی از مناطق حاشیه ای این شهر با گسترش بی رویه و پراکنده، تخریب و افزایش آلودگی محیط زیست، کم توجهی به بهسازی و نوسازی بافت های ناکارآمد و مسئله دار، افزایش هزینه خدمات و گسترش حاشیه نشینی و فقر مواجه می باشد و از شکوفایی مناسبی برخوردار نیست. یافته ها و بحث: نتایج این پژوهش نشان می دهد که محدوده این پژوهش از نظر شکوفایی شهری در شرایط نامناسبی قرار دارد و این وضعیت در محلات مختلف آن متفاوت است. این شرایط از فقدان سیاست و برنامه های تعادل بخشی فضایی توسعه و شکوفایی محلات آن محدوده ناشی شده است. برای شکوفایی محلات آن محدوده، تهیه و اجرای برنامه یکپارچه موضوعی و موضعی شکوفایی با مشارکت شهروندان ضروری است.

ارزیابی و مدیریت عملکرد یکی از مباحث ویژه مدیریت منابع انسانی، استراتژیک است و ابزار مناسبی برای ارتقای عملکرد کارکنان و سازمان به حساب می آید. توسعه پایدارشهری نیز به نوعی مدیریت عملکرد با ملزومات و پیش نیاز آنها و طراحی و اجرای در سازمان فضایی شهرها است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد مدیریت خدمات شهری و در سطح منطقه دو کلان شهر اهواز است. جامعه آماری تحقیق ساکنان منطقه 2 کلان شهر اهواز و حجم نمونه مورد بررسی با استفاده از فرمول کوکران 399 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه بندی شده بوده است. روش این پژوهش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و برای تحلیل داده ها بااستفاده از آزمون های میانگین، T دومتغیره، همبستگی پیرسون، لون و Aniva استفاده شده است. نتایج تحقیق بوسیله آزمون میانگین نشان می دهد؛ میزان رضایت شهروندان از محلات منطقه2 کلان شهراهواز امتیاز 69/2 کسب کرده که نشان دهنده رضایت پایین تر از حد متوسط وعدم رضایت شهروندان از عملکرد حوزه مدیریت خدمات شهری است.

در دهه اخیر برنامه ریزی راهبردی با ارائه سیاست های اجرایی مسکن در جهت دستیابی به ارتقای کارکرد سکونت محلات مناطق شهری توانسته است راهگشا باشد. پژوهش حاضر با هدف برنامه ریزی راهبردی برای توسعه مسکن و ارتقاء کارکرد سکونت محله ارامنه منطقه 7 شهرداری تهران پرداخته است. الگوی حاکم بر پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، تحلیلی- تجویزی و شیوه گردآوری داده ها اسنادی- میدانی بوده است. پس از شناخت تحلیل راهبردی (SWOT) به منظور شناسایی عوامل داخلی (SW) و خارجی (OT) از مدل MICMACبرای تعیین عوامل پیشران و در روش تجویزی، با استفاده از تکنیک آینده پژوهیSenarioWizard به ارائه پروژه راهبردی اقدام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ارتقای کارکرد سکونت نقش بسیار زیادی در توسعه مسکن محله ارامنه دارد. در بخش سناریونگاری، عوامل کلیدی داخلی و خارجی مؤثر در وضعیت محله ارامنه شناسایی و سپس از بین این عوامل، عوامل اثر گذار(پیشران ها) استخراج و پس از این که این عوامل به لحاظ اهمیت و عدم قطعیت مورد سنجش قرار گرفتند، عوامل سناریو ساز انتخاب و سپس سناریو نگاری محله انجام شد که دو سناریو مطلوب و نامطلوب از آینده محله ارامنه حاصل شد که سناریو مطلوب به عنوان چشم انداز محله انتخاب و سپس در راستای رسیدن به چشم انداز به منظور بهبود اوضاع مسکن و عملکرد مسکن در این محله، اهداف، راهبردهای عملیاتی و سیاست های موثر تدوین شدند.

هدف از انجام این پژوهش اولویت بندی محلات شهری با رویکرد شاخص های توسعه پایدار در محلات شهر بندرعباس بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد و برای بدست آوردن اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. به منظور اولویت بندی محلات شهر بندرعباس بر اساس شاخص های پایداری، پرسشنامه شاخص های پایدار در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی طراحی شد. سپس با استفاده از نظرات 30 نفر از متخصصان اولویت بندی محلات با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا شاخص های موثر در ابعاد مختلف پایداری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) شناسایی شده و در چهار طبقه تعریف و ماتریس مقایسه دودویی برای هر عامل تهیه و در اختیار کارشناسان قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که محلات گل شهر، آزادگان و شاه حسینی دارای پایداری بیشتری در شاخص های توسعه پایدار می باشند و محلات دوهزار، توحید و نخل ناخدا از پایداری کمتری نسبت به دیگر محلات شهر برخوردار می باشند.

زمینه و هدف: اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در دهه های اخیر، ادبیات نظری شهرسازی را به تحقیق پیرامون عوامل مکانی موثر بر سرمایه اجتماعی در محیط های شهری  واداشته است. با این حال پژوهش های نسبتا اندکی در رابطه با این مفهوم در عرصه شهرسازی کشور انجام شده است. با توجه به غفلت از این مفهوم در ادبیات پژوهشی کشور، توجه و بازتعریف آن در پژوهش های شهرسازی جاری ضروری به نظر می رسد. درک عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی در محلات شهری می تواند منجر به معرفی ابزارهایی در شهرسازی شود که به پیدایش و ارتقای سرمایه اجتماعی در محلات شهری کشور در شرایط امروزین کمک نماید.روش بررسی: به منظور پاسخ به سوالات تحقیق،  از روش کیفی نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) استفاده شده است. براساس  روش تحقیق و در پاسخ به پرسش «چیستی» پژوهش، به کشف مولفه های کالبدی مکان مورد مطالعه که بر فرآیندهای تولید سرمایه اجتماعی در جوامع محلی تاثیر گذار هستند اقدام نموده ایم؛ و در پاسخ به پرسش «چگونگی» تحقیق، رابطه ی مولفه های کالبدی با مولفه های سازنده ی سرمایه اجتماعی در بستر مطالعه را مورد فهم و تفسیر قرار داده ایم.یافته ها و نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که وجود فضاهای عمومی، مراکز عمده فعالیتی، محورها و فضاهای مخصوص پیاده و توجه به ویژگی و نقش معابر را می توان به عنوان تاثیر گذار ترین ابزار های کالبدی ارتقا دهنده سرمایه اجتماعی در محله رودکی برشمرد. در نهایت نتیجه اصلی این پژوهش  موید آن است که ارتقای سرمایه اجتماعی با بهبود ساختار کالبدی محلات در راستای بسترسازی تامین تیازهای فیزیکی، روحی و تسهیل کننده ی کنش های اجتماعی ساکنان ارتباط تنگانگی دارد.

مقدمه:  با بروز بحران های زیست محیطی در شهرها که ناشی از رشد شتابان شهرنشینی و عدم ارائه طرح و برنامه مناسب بود، پایداری بوم شناختی محله های شهری تنزل یافت. به همین دلیل، در دهه های اخیر، نظریات متعددی در این خصوص ارائه شده است که از مطرح ترین آنها می توان به جای پای بوم شناختی اشاره کرد.هدف:  هدف از پژوهش حاضر سنجش پایداری محلات شهر بابلسر از نظر شاخص های جای پای بوم شناختی است و درصدد است تا میزان پایداری محلات 22 گانه شهر بابلسر را با توجه به شاخص های 6گانه ی مسکن، انرژی، آب، کالاهای مصرفی غیرخوراکی، پسماند و حمل و نقل، براساس جای پای بوم شناختی تعیین نماید.روش شناسی:  روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزن دهی شاخص ها و مدل تصمیم گیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطح بندی محلات مورد مطالعه با توجه به شاخص های جای پای بوم شناختی استفاده شده است.  قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش شهر بابلسر می باشد.یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان می دهد که 8/81 درصد محلات مورد مطالعه از نظر جای پای بوم شناختی ناپایدار و 2/18 درصد پایدار می باشند.نتیجه گیری:  سنجش نهایی حاکی از آن است که تغییر در شیوه سبک زندگی و الگوی مصرف مهمترین اقدامات در جهت افزایش پایداری در محلات هدف می باشند.

مقدمه: به دنبال گسترش شهرنشینی و سرعت زیاد تغییرات در بافت های شهری به دلایل مختلف، کیفیت محیط سکونتی در نواحی شهری به شدت تنزل یافته است. از این رو، امروزه یکی از اهداف برنامه ریزی شهری، دستیابی به بیشترین مطلوبیت کیفیت محیط شهری و رضایت شهروندان در ابعاد مختلف است. در این میان، کاربری مسکن به عنوان مهم ترین و اصلی ترین کاربری شهری، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری شهرها داشته و دارد. توجه به پایداری بخش مسکن به عنوان مهم ترین عنصر شهری در توسعه پایدار شهری، از اساسی ترین وجه آن شناخته می شود. امروزه مسکن به عنوان فضای زندگی با نیازهای گوناگون انسان در سطوح مختلف سروکار دارد و به دلیل ماهیت اقتصادی آن یکی از مقوله های اصلی جامعه شهری و روستایی به حساب می آید. در واقع مسکن در زمره حساس ترین و اساسی ترین بخش ها در برنامه ریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی است و هرگونه تغییر در یکی از مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی، یا سیاسی روی تحولات مسکن تأثیر می گذارد. بر این اساس، ایجاد پایداری در بخش مسکن و برنامه ریزی آن در راستای توسعه پایدار شهری، گامی مهم در کاهش ناپایداری های کنونی محسوب می شود. در این راستا، با توجه به نقش و جایگاه برنامه ریزی راهبردی در توسعه مسکن و ارتقای کارکرد سکونت محلات شهری؛ پژوهش حاضر در تلاش است تا به تعیین راهبردهای توسعه مسکن و ارتقا و کارکرد سکونت در منطقه 7 شهر تهران بپردازد. مواد و روش هاپژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و روش میدانی است. روش تجزیه و تحلیل داده و اطلاعات پژوهش حاضر، از روش های آماری توصیفی، تحلیلی و تجویزی استفاده شده است. در روش تجزیه وتحلیل جهت پردازش داده ها، رتبه بندی و سطح بندی شاخص های کمی و شاخص های کارکردی سکونت از نرم افزارهای EXCELL وGIS، برای محاسبه شاخص ها و شناسایی محله هدف برنامه ریزی و در روش تحلیلی از مدل SWOT برای به دست آوردن ضعف ها و قوت ها و شناسایی فرصت ها و تهدید های محله استفاده شده است. شاخص های مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل: شاخص کمی مسکن و شاخص های کارکرد سکونت است.یافته هانتایج حاصل از تحلیل بررسی و تجزیه وتحلیل شاخص های مسکن و کارکرد سکونت در محلات منطقه 7 نشان داد بیشترین مساحت مسکونی متعلق به محلات شاهد و کمترین مقدار به محله نظام آباد و محله امجدیه خاقانی، بیشترین کمبود واحد مسکونی به محله عباس آباد اندیشه و کمترین مقدار به محله بهار تعلق دارد. بیشترین تعداد ریزدانگی بافت در محله شاهد و کمترین مقدار به محله نیلوفر شهید قندی تعلق دارد. کمترین تعداد واحد مسکونی به محله نظام آباد، بیشترین تعداد خانوار به محله شاهد و کمترین تعداد به امجدیه خاقانی، بیشترین سرانه مسکونی به محله نیلوفر شهید قندی و کمترین مقدار به خواجه نظام الملک، بیشترین شدت کاربری مسکونی به محلات شاهد، خواجه نظام الملک و ارامنه و کمترین مقدار به مجیدیه دبستان، بیشترین تعداد تراکم ناخالص مسکونی به محله خواجه نظام الملک و ارامنه و کمترین تعداد به محله نیلوفر شهید قندی، بیشترین مقدار نفوذ ناپذیری به محله خواجه نظام الملک، بیشترین تعداد بافت درشت دانه به محله عباس آباد اندیشه و کمترین مقدار به محله دهقان گرگان، بیشترین تعداد مسکن ناپایدار به محله نیلوفر شهید قندی و کمترین مقدار به محله بهار، بیشترین بافت فرسوده متعلق به محله شاهد و کمترین مقدار به محله نیلوفر شهید قندی تعلق دارد. همچنین نتایج نشان داد هیچ یک از محلات منطقه به لحاظ شاخص های کارکرد سکونت، به جز در چند مورد در سطح مناسبی قرار ندارند. در ارتباط با سرانه شهری محله خواجه نظام الملک دارای بیشترین سرانه و محله کاج دارای کمترین سرانه شهری، در ارتباط با سرانه خدمات درمانی محله امجدیه خاقانی دارای بیشترین و محله ارامنه دارای کمترین سرانه شهری، در ارتباط با سرانه کاربری تجاری محله نیلوفر شهید قندی دارای بیشترین سرانه و محله ارامنه دارای کمترین سرانه، محله امجدیه خاقانی دارای بیشترین سرانه بهداشتی و محله ارامنه، مجیدیه دبستان، قصر حشمتیه دارای کمترین سرانه، محله سهروردی باغ صبا دارای بیشترین سرانه فضای سبز و محله بهار دارای کمترین سرانه، محله عباس آباد اندیشه دارای بیشترین سرانه کاربری حمل ونقل و پارکینگ و محله ارامنه دارای کمترین سرانه نسبت به سایر محلات قرار دارند. بر این اساس، چنین می توان نتیجه گرفت که قسمت های شرقی منطقه از سرانه های شهری کمتری برخوردار هستند. نتایج حاصل از رتبه بندی و سطح بندی های صورت گرفته محلات از نظر شاخص های مسکن و کارکرد سکونت نشان داد محله ارامنه در وضع نابسامانی به سر می برد.  نتیجه گیریدر پژوهش حاضر تلاش شد تا با استفاده از سطح بندی شاخص های کمی و کارکرد سکونت مسکن در منطقه 7 شهرداری تهران و محله ارامنه، وضعیت پایداری مسکن در سطح محلات مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. نتایج حاصل از یافته های پژوهش در ارتباط با بررسی شاخص های کمی مسکن محله ارامنه در میان محلات منطقه 7 نشان داد محله ارامنه از نظر مساحت مسکونی در سطح زیاد و در رتبه 3، از نظر سرانه مسکونی در رتبه 9، از نظر تراکم ناخالص مسکونی در رتبه 2، از نظر تعداد کل واحد مسکونی در رتبه 3، از نظر تعداد خانوار در رتبه 3، از نظر شدت کاربری مسکونی در رتبه 1، از نظر کمبود واحد مسکونی در رتبه 11، از نظر تعداد واحد مسکونی در رتبه 4، از نظر تراکم نفر در واحد مسکونی در رتبه 9، از نظر تعداد بافت ریزدانه در رتبه 2، از نظر تعداد بافت درشت دانه در رتبه 10، از نظر تعداد مسکن ناپایدار در رتبه 3، از نظر نفوذناپذیری با نفوذ ناپذیری صفر در رتبه 12، از نظر تعداد بافت خالی در رتبه 14 نسبت به سایر محلات منطقه 7 قرار دارد. همچنین نتایج حاصل از بررسی شاخص های کارکرد سکونت محلات منطقه 7، محله ارامنه با سرانه شهری در رتبه 5، از نظر سرانه مذهبی در رتبه 10، از نظر سرانه فضای سبز در رتبه 6، از نظر سرانه خدمات درمانی در رتبه 14، از نظر سرانه آموزشی در رتبه 14، از نظر سرانه ورزشی در رتبه 14، از نظر سرانه حمل و نقل و پارکینگ در رتبه 13، از نظر سرانه تجاری در رتبه 14، از نظر سرانه بهداشتی در رتبه 12، از نظر سرانه فرهنگی در رتبه 8 نسبت به سایر محلات منطقه 7 قرار دارد. نتایج مدل وزن دهی چندمعیاره الکتره تشکیل شده از شاخص های مسکن و کارکرد سکونت نشان می دهد این محله دارای چیرگی (صفر) با وزن (111912/0) است که شاخص های نامساعد مربوط به کارکرد سکونت از قبیل کاربری مذهبی، ورزشی، حمل و نقل و پارکینگ و فضای سبز و کاربری تجاری که دارای رتبه بسیار ضعیف است و همچنین، ناپایداری مسکن، نفوذناپذیری بافت مسکونی و فرسودگی شدید در این محله باعث شده است. 

بروز بحران های مختلف در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهرها که ناشی از فقدان برنامه ریزی مناسب در سطح محلی است، سبب تنزل کیفیت محله های شهری شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل میزان رضایتمندی سکونتی شهروندان از کیفیت محیط در محلات شهر بابلسر است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که داده های آن با استفاده از پرسشنامه بدست آمده است. جامعه آماری 375 خانوار از محلات (برنامه ریزی شده و ساحلی، قدیمی و فرسوده، حاشیه ای) شهر بابلسر انتخاب گردیده اند. شاخص های رضایتمندی سکونتی در پرسشنامه به سه شاخص زیست محیطی، کالبدی- اجتماعی و واحدهای مسکونی و 35 زیر شاخص تقسیم شده اند. جهت تحلیل میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محلات هدف از روش تحلیل میزان رضایت- اهمیت استفاده گردید. در این روش پس از محاسبه درصد میزان رضایت و میزان اهمیت هر یک از متغیرها، میزان و رتبه IS هریک از آنها محاسبه شده و سپس در انتهای تحلیل، ماتریس رضایت – اهمیت و همچنین  با استفاده از نرم افزار ARCGIS نقشه رتبه بندی محلات مورد مطالعه ترسیم شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که محلات مورد مطالعه در تمامی شاخص ها نیازمند بهبود کیفیت محیط سکونتی هستند. همچنین مقایسه بین محلات سه گانه پژوهش نشان داد که بیشترین و کمترین میزان رضایت سکونتی از کیفیت محیط محلات به ترتیب به محلات برنامه ریزی شده و ساحلی با میانگین رضایت- اهمیت 4/0، قدیمی و فرسوده با میانگین43/0 و حاشیه ای و پیرامونی با میانگین 46/0 اختصاص دارد.

پایداری اجتماعی یکی از ابعاد پایداری محلات شهری است که برای دستیابی به پایداری امری کلیدی می باشد. لذا توجه به آن، در نظر گرفتن توزیع بهینه امکانات به نفع همه قشرهای اجتماعی جامعه بوده و عدالت را در زمینه اجتماعی و فضایی فراهم می آورد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان پایداری اجتماعی محلات 22گانه شهر بابلسر از منظر ساکنان انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد که پرسشنامه ای در قالب 5 بعد و 34 زیرشاخص تنظیم گردید و تعداد 375 پرسشنامه براساس مدل کوکران به صورت تصادفی در میان جامعه آماری مورد مطالعه توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل شاخص های پایداری اجتماعی در محلات هدف از آزمون میانگین تی یکطرفه بر مبنای عدد 3 و در نهایت برای نشان دادن وضعیت محلات از نظر پایداری اجتماعی از کریتیک و روش ویکور بهره گرفته شد. یافته های آزمون تی یکطرفه بیانگر آن است که میزان پایداری در شاخص های ایمنی و امنیت (52/3)، سرمایه اجتماعی (16/3)، حس تعلق به مکان و کیفیت زندگی (26/3) نامطلوب و تنها شاخص مشارکت اجتماعی (87/2) نسبتا مطلوب می باشد. همچنین نتایج حاصل از امتیاز و رتبه بندی محلات نشان می دهد که 1/59درصد محلات در وضعیت پایداری اجتماعی ضعیف و کاملا ناپایدار قرار دارند. در مجموع، وضعیت پایداری محلات مورد مطالعه نامطلوب ارزیابی می شود.

پایداری محیط و کیفیت محیط شهری یکی از مسائل شهری است که به دلیل اینکه به صورت جدی با زندگی ساکنین در ارتباط است، مورد توجه محققین قرار گرفته است. هدف از این پژوهش ارزیابی و اولویت بندی پایداری زیست محیطی در محلات شهری همدان است. ابتدا به روش نمونه گیری خوشه ای و سپس تصادفی ساده 8 محله انتخاب گردید تا خانوارهای ساکن در این محلات به عنوان افراد آزمودنی انتخاب شوند. حجم نمونه با استفاده از روش کوکران برابر با 368 نفر بود. ابزار اندازه گیری پایداری زیست محیطی، شامل 12 معیار و 71 گویه بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و GIS انجام شد. برای پایداری زیست محیطی محلات از 12 معیار اصلی استفاده شد. با توجه به پرسش نامه ساکنین، میزان توجه و اهمیت زیرمعیارها مشخص شد. با استفاده از روش های AHP و ANP  میزان اهمیت معیارها مشخص گردید و براساس آن معیارهای کیفیت مکان، آزردگی ناشی از حجم ترافیک، چالش های زیست محیطی و اقدامات حفاظتی مصرف آب چهار معیار مهم بودند. با توجه به تحلیل صورت گرفته آزمون T تک نمونه ای مشخص شد که شاخص های اقدامات حفاظتی مصرف آب، رضایتمندی از شاخص تحرک و دسترسی، آزردگی ناشی از حجم ترافیک، نارضایتی از صدا و چالش های زیست محیطی در محلات شهر همدان مطلوب نیستند. نقشه پایداری محلات شهر همدان براساس معیارهای مورد استفاده، روش های AHP و ANP و آنالیزهای GIS تهیه شد. نتایج نشان داد که با استفاده از هر دو روش محلات پایدار و ناپایدار مشترک هستند (در برخی موارد تفاوت رتبه وجود دارد) که این نشان می دهد شهر همدان از لحاظ پایداری چندان پایدار نیست چرا که فاصله محلات پایدار و ناپایدار از سایر محلات زیاد است. از لحاظ فضایی، محلات با پایداری بسیار بالا عموماً در جنوب شهر قرار گرفتند. محلات بلوار ارم و بوستان ارم دارای بالاترین پایداری و محلات قلیانی و چاپارخانه دارای پایین ترین پایداری هستند.

یکی از مفاهیم مطرح در حوزه مطالعات اجتماعی و شهری، موضوع سرمایه اجتماعی است که در دهه های اخیر به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های رشد و توسعه اجتماعی مطرح است به طوری که امروزه، مؤلفه های سرمایه اجتماعی از قبیل مشارکت، آگاهی، انسجام، اعتماد و شبکه اجتماعی نه تنها در یک جامعه توسعه را به دنبال خواهد داشت؛ بلکه وجود این مؤلفه ها خود عین توسعه است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه و جامعه آماری، ساکنان محلات منطقه 3 شهر مشهد می باشد که برای بررسی سرمایه اجتماعی در محلات مورد نظر، 16 شاخص مورد بررسی از طریق مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و سپس از روش تاپسیس برای اولویت بندی محلات استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در میان محلات مورد مطالعه، به ترتیب چهار محله (1، 9، 8 و4) با ضریب اولویت 61/0 در بالاترین سطح برخورداری و بهترین وضعیت را در بین محلات دیگر دارند، سپس شش محله (2، 5، 13، 3، 7 و 10) با ضریب اولویت 43/0 سطح نیمه برخوردار و پنج محله (6، 12، 11، 15 و 14) با ضریب اولویت 24/0، پایین ترین سطح برخورداری از لحاظ شاخص های مورد بررسی را به خود اختصاص دادند. Social capital is one of relevant concepts in the field of social and municipal studies that, in recent decades, is discussed as one of the most important indicators of social growth and development. Today, social capital components such as participation, knowledge, integrity, trust and social network, not only entail development in a society but also their existence itself is exact development. Nowadays, it is taken for granted that attaining development, civil society, universal criteria and a suitable place for social living is not possible without social capital. Therefore, in modern society, getting development without social capital will be unachievable because without it, the use of other capitals will not be optimal. This Study is applied and adopts a descriptive-analytic method. Required data is obtained through a questionnaire. Statistical population contains residents of the region 3 in Mashhad city. To Examine Social Capital in supposed Neighborhoods of the City, 16 Parameters of the Model were used and then the TOPSIS Weighted Shannon Entropy as a Multi-Criteria Decision-Making method. The Results of the Study Show that from among studied neighborhoods, respectively, four neighborhoods (1, 9, 8, 4) with Coefficient of 0.61 have the Highest level of enjoyment and the best Situation. Then six neighborhoods (2, 5, 13, 3, 7 and 10), with Coefficient of 0.43, comprise semi- enjoyed  level, and finally five neighborhoods (6, 12, 11, 15 and 14) with Coefficient of  0.24, constitute the Lowest level of enjoyment according to studied criteria.

افراد سالمند برای حفظ سلامت و بهزیستی خود نیاز به برقراری روابط اجتماعی با همسالان و سایر نسل ها دارند. محلات شهری به عنوان یکی از واحدهای فضایی- اجتماعی شهرها، باید بستر مناسبی برای تعاملات اجتماعی سالمندان ساکن خود فراهم کنند. با این حال، بررسی ویژگی های محله ها که حامی تعاملات اجتماعی سالمندان هستند، یکی از خلأ های مطالعاتی طراحی شهری است. هدف این پژوهش، شناسایی و الویت بندی کیفیت های فضایی- اجتماعی مؤثر بر تعاملات اجتماعی سالمندان در محله است. در این راستا، داده ها از طریق پیمایش و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 23 سالمند (11 مرد، 12 زن) 60 تا 75 ساله ساکن محله تاریخی دردشت اصفهان جمع آوری شدند. از طریق تحلیل کیفی، هشت مقوله اصلی و 15 مقوله فرعی طبق اولویت زیر اکتشاف شدند: 1. حفظ ریشه های اجتماعی و تاریخی محله مرتبط با اماکن تاریخی و همسایه های بومی؛ 2. تأمین آسایش فیزیکی؛ 3. تقویت مکان های سوم؛ 4. انجام فعالیت های فیزیکی به صورت راحت و ایمن در معابر و پارک ها؛ 5. پشت سرهم بودن فعالیت های مکمل؛ 6. امنیت ذهنی شامل افزایش حس امنیت، حذف رفتارهای ناهنجار دیگران و داشتن حریم شخصی؛ 7. اتمسفر روحانی مرتبط با حس و حال و مکان های مذهبی؛ 8. حضور زنان در فضای امن و آرام مختص به خودشان. عوامل هویتی - تاریخی، به عنوان مهم ترین مقوله، تأثیر بسزایی بر تعاملات اجتماعی سالمندان و به یادماندن آن در ذهن و خاطر این افراد داشتند. شاخص ترین عنصرهویتی، معماری تاریخی و همسایه های اصیل و قدیمی محله بودند. در مقابل، عدم تمایل سالمندان به حضور ساکنان غیربومی، می تواند بیانگر دلبستگی شان به یک دستی جمعیت و حفظ جامعه اصلی و قدیمی محله باشد. در نهایت این مقولات به عنوان مؤلفه های یک مدل مفهومی صورت بندی شده اند. این مدل می تواند درکی بهتر از کیفیت فضایی- اجتماعی محلات برای حضور سالمندان داشته باشد. همچنین، اجرای این مدل در محلات مختلف می تواند منجر به توسعه آن از خلال تغییر اولویت های فوق یا کشف مقولات جدید شود.