مطالب مرتبط با کلیدواژه

بیداری اسلامی


۱۲۱.

فرصت ها و چالش های جنبش اسلامی پاکستان در عصر بیداری اسلامی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ ویژه علوم سیاسی 165 - 196

کلیدواژه‌ها: پاکستان جنبش اسلامی فرصت ها چالش های بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۴۲۸
جنبش اسلامی پاکستان به علت نقاط ضعف و تهدیدهای پیش رو در رسیدن به هدف خود ناکام بوده است از آنجا که در عصر بیداری اسلامی فرصت های جدید پیش روی این جنبش قرار گرفته است، این تحقیق به بررسی فرصت ها و چالش های جنبش اسلامی پاکستان در عصر بیداری اسلامی می پردازد. نقاط قوت جنبش اسلامی پاکستان عبارت است از هویت اسلامی مردم پاکستان، قوی بودن ایدئولوژی اسلام گرایی، و فعالیت گسترده گروه های اسلام گرا. نقاط ضعف جنبش اسلامی پاکستان عبارت است از تفرقه، رهبری واحد و انتخاب راهبردهای ناکارآمد. مهمترین فرصت های پیش روی جمهوری اسلامی پاکستان، پیروزی انقلاب اسلامی ایران، خیزش های مردمی در برخی کشورهای عربی در اثر وقوع موج جدید بیداری اسلامی، ظهور و تشکیل شبکه های اجتماعی مجازی باشد؛ همچنین مهم ترین تهدیدات پیش روی این جنبش عبارتند از: فشارهای آمریکا به دولت پاکستان برای محدود کردن فعالیت گروه های اسلامی پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، حمایت عربستان سعودی از جریان های تکفیری و فعالیت طالبان در نزدیکی مرزهای پاکستان می باشد.
۱۲۲.

تکوین عمق راهبردی هوشمند جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیستم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۹ 75 - 102

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی جمهوری اسلامی خاورمیانه قدرت نرم عمق راهبردی هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۱
از سال 2011 که موج جدید بیداری اسلامی آغاز شد، نظم موجود در خاورمیانه با چالش جدی روبه رو گردید و بازیگران منطقه ای و بین المللی کوشیدند نظم موردنظر خود را در این دوره گذار مستقر کنند. دراین میان، خاورمیانه عرصه تجدیدنظرخواهی جمهوری اسلامی در نظم منطقه ای است و کانون تحقق اهداف و منافع فراملی آن شمرده می شود. هدف از نگارش این مقاله، تحلیل وضعیت و مفهوم سازی موقعیت جمهوری اسلامی در خاورمیانه با تأکید بر مقطع زمانی شش سال اخیر است. فرضیه مقاله برای پاسخ به پرسشِ چگونه عمق راهبردی جمهوری اسلامی در خاورمیانه از سال 2011 تا 2017 متحول شده است؟ این گونه صورت بندی شده است: عمق راهبردی جمهوری اسلامی از عمق راهبردی نرم به عمق راهبردی هوشمند در حال تکوین است. عمق راهبردی هوشمند، ترکیب زیرکانه عمق راهبری نرم و قدرت هوشمند است که در عراق محقق شده و در  سوریه و یمن در حال تحقق و آزمون است. فرضیه مقاله با روش تحلیلی توصیفی پردازش شده است.
۱۲۳.

خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی؛ بحران دولت ملی و نظم منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال سوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۲ 71 - 105

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی مجموعه امنیتی منطقه ای بحران دولت ملی ساختار قدرت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۴۵۲
خاورمیانه و به ویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر می شد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایه ی یک نظم منطقه ای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروه های تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنه ی بازی خاورمیانه، تلاش عربستان برای تغییر توازن قوا، دکترین اوباما و رقابت های منطقه ای، با موج نوینی از بحران و بی ثباتی مواجه شده که در نوع خود بی سابقه می نماید. مسیر حوادث نشان می دهد که خاورمیانه پس از این اتفاقات، از آشفتگی زیادی در سطوح مختلف (داخلی، منطقه ای و بین المللی) رنج برده و بخش زیادی از این آشفتگی نیز به مسأله دولت و بحران دولت ملی مربوط می شود. بر این اساس، این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به دنبال تبیین تئوریک چرایی این آشفتگی و بی ثباتی در خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی بر آمده است. در این زمینه، با استفاده از رویکرد «مجموعه ی امنیتی منطقه ای» و سطوح تحلیل (داخلی، منطقه ای و خارجی) مورد توجه این رویکرد، سعی دارد به صورت نظام مند آشفتگی دولت ها، پویش های منطقه ای، الگوهای دوستی و دشمنی، رقابت ها و ساختار قدرت در منطقه را تبیین و تحلیل نماید.                              
۱۲۴.

مواضع اتحادیه عربی در قبال بهار عربی؛ متعارض و دوگانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: اتحادیة عربی بیداری اسلامی بهار عربی حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۵۸۲
این مقاله، با توجه به چالش های سیاسی-امنیتی اتحادیة عربی در قبال بهار عربی (بیداری اسلامی)، به رفتار متفاوت و بعضاً متناقض این اتحادیه می پردازد. سؤال اصلی این است که چرا اتحادیة عرب نمی تواند در قبال تحولات بهار عربی، موضع مشخص و واحدی اتخاذ کند و چرا مواضع دوگانه ای می گیرد که از یک سو، در قبال تحولات برخی از کشورها (سوریه و لیبی) تأییدی است و از سوی دیگر، در قبال تحولات برخی دیگر کشورها (بحرین و یمن) مخالفت جویانه؟به عنوان فرضیه، به نظر می رسد چالش های پیش روی اتحادیه، مانع از اتخاذ موضعی واحد در قبال تحولات بهار عربی می شود. این چالش ها شامل این موارد هستند: منافع ملی و امنیتی متفاوت اعضا، تفاوت سطح و شرایط اقتصادی اعضا، ضعف تحقق عملی اصول حقوق بشر در کشورهای عضو و در نتیجه، عدم حساسیت کشورها به مسائل نقض حقوق بشر، کاهش قدرت  قطب های سنتی و تغییر موازنه به نفع عربستان سعودی و کشورهای نفت خیز خلیج فارس در اتحادیه. تکیة اصلی اسناد این پژوهش، بر اسناد اتحادیه و کتب و نوشته های محققان عربی است.
۱۲۵.

تأملی بر استراتژی ایالات متحده آمریکا در قبال بیداری اسلامی منطقه خاورمیانه از منظر حقوق بین الملل

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال اول تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی استراتژی آمریکا خاورمیانه حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۳۲۳
بیداری اسلامی پدیده ای است که هم زمان با تهاجم غرب به جهان اسلام و عصر استعمار، مطرح شد و به عنوان یک پدیده متأثر از نهضت فکری انقلاب جمهوری اسلامی ایران در عصر امروز در قالب جنبشی اجتماعی در منطقة خاورمیانه و شمال آفریقا به اوج خود رسیده است. به طوری که به معنای تبعیت و پیروی از آموزه های اسلامی است که از کشور ایران اسلامی نشات گرفته و به کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه از مصر و بحرین گسترش یافت. هدف اصلی این مقاله، بررسی بیداری اسلامی و استراتژی ایالات متحده آمریکا در کشورهای ایران، مصر و بحرین می باشد که استدلال ما این خواهد بود که دولت آمریکا با اجرای استراتژی خود در این منطقه؛ یعنی تحریم جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب که به نوعی مغایر با موازین حقوق بشری و حقوق بین المللی است، هم چنین با سعی در تغییر انقلاب در کشور مصر و سکولار کردن دولت با کودتا به نوعی در امور داخلی آن کشور دخالت نمود. ناگفته نماند که در اجرای سیاست های خود در منطقه خاورمیانه از جمله کشور بحرین نیز فروگذار نبوده و با حمایت از رژیم آل خلیفه به نوعی از تروریسم دولتی این رژیم حمایت کرده که همه این اقدامات ایالات متحده آمریکا، مغایر با مقررات حقوق بین المللی است.
۱۲۶.

تأثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران در پایداری و پویایی فرآیند تکاملی بیداری اسلامی و تغییر معادلات قدرت در خاورمیانه

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال اول زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی بیداری اسلامی کشورهای سلطه جو استراتژی(راهبرد) سیاست راهبردی خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۹۴
پایداری و پویاییِ فرآیند تکاملی بیداری اسلامی یکی از دغدغه ها و مسائل مهم و حساسی است که ذهن بسیاری از دلسوزان این حرکت را به خود مشغول داشته است. این مسأله، از زمانی آشکار و تشدید گردید که کشورهای سلطه جو با دخالت در اوضاع کشورهای اسلامی انقلابی منطقه، درصدد بدست گیری حکومت های مردمی این کشورها، انحراف و نابودی آن بودند. با تسریع موج اسلام گرایی و رویکرد جهان به دین و معنویت در دهه های اخیر و خیزش بیداری اسلامی به تبعیت از انقلاب اسلامی ایران؛ باعث شد تا جهان غرب و کشورهای سلطه جو، احساس خطر کرده به مقابله و سرکوب آن برخیزند و با افزایش فشارهای سیاسی، نظامی، اقتصادی، تحمیل جنگ، تجهیز شورشیان و حمایت از گروه های افراطی و سلفی، و ... آن را نابود کنند. بیداری اسلامی نشانه قدرت، عظمت، پویایی، احساس هویت، حیات و نشاط اسلام در جهان معاصر است؛ لذا بررسی پویایی آن، یکی از اهداف مهم این تحقیق می باشد. تحقیق حاضر، با بهره مندی از روش شناسی تفسیری و آینده پژوهی به این نتایج دست یافته است انقلاب اسلامی با باز آفرینی ارزش ها و آگاهی های دینی در جامعه اسلامی، ایجاد اعتماد به نفس، تقویت روحیه ضد استکباری، فراهم سازی وحدت اسلامی و با القای روحیه اقدام و در کنار آن، حمایت همه جانبه از نهضت های اسلامی توانست این جریان را هدایت و آن را هدفمند و پرقدرت تر از گذشته برای هدف نهایی که همان تعالی مادی و معنوی مسلمانان است به پیش ببرد.
۱۲۷.

تبیین جامعه شناختی و بستر اخلاقی بنیان های گفتگو در اندیشه امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلیدواژه‌ها: گفتگو بستر اخلاقی اندیشه بیداری اسلامی فرهمندانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۰۹
این مقاله با تبیین جامعه شناختی، به بررسی بنیانهای گفتگو در اندیشه امام خمینی(ره) ، با استفاده از روش اسنادی وتحلیل محتوی متون وتاکیدبرادبیات نظری تحقیق برگرفته ازآیات قرآن وتئوری رهبری فرهمندانه ماکس وبر و تئوری انقلاب کرین برینتون می پردازد. دربخش اسنادی از اغلب آثار امام خمینی (ره) فیش برداری شده است.عظمت امام این است که اصالت فکرش را در آثارش بتوانیم نشان دهیم ، بنابراین، توجه به اندیشه امام بیشترازگذشته ضروری است .امام با اخلاق و منش متعالی خود توانست، نظم فکری را به نظم اجتماعی با ساختاری جدید تبدیل کند و با تحلیل انتقادی گفتمان های قبلی آنها را به چالش کشید. پس می توان گفت امام با تأسی از روش انبیاء به گفتگو می پرداخته واز گفتگو بیشتر در تبیین واصلاح واشاعه استفاده نموده است، که البته در صورت عدم نتیجه به قیام وجنگ می پرداخت. امام با رویکرد تعاملی خود، اندیشه های یکسویه وجانبدارانه را به موزه های تاریخ اندیشه سپرد.ایشان درتعاملات دیپلماتیک با توجه به اصول اخلاقی ومصلحت جامعه ودفع مفاسد به تدبیر امور می پرداختند، پس در تحلیل اندیشه هایشان بایستی به این اصول ثابت تفکرشان توجه نمود. طرح اندیشه مذهبی واخلاقی در جهان وجهانی شدن اسلام، آگاهی بخشی، تمایز اسلام واقعی از اسلام آمریکایی، توجه خاص به نیروی انسانی، کاربست مفاهیم برمبنای اسلام، رعایت احترام متقابل و رعایت عدالت بین دولت ها، مصلحت اندیشی، تعمق وواقع بینی، خلق باوری، آینده پژوهی مبانی گفتگواو را تشکیل می دهند.
۱۲۸.

آینده اسلام سیاسی در مصر با تأکید بر جریانات اسلام گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و پنجم بهار ۱۳۹۷ شماره ۹۳ 99 - 120
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۴۰۰
اسلام سیاسی به عنوان یکی از مهم ترین جریان های سیاسی تأثیرات مهمی بر سراسر جهان و به ویژه کشورهای اسلامی در خاورمیانه داشته است. بحران های سیاسی جوامع در خاورمیانه با توجه به فقدان یک ایدئولوژی ناب اسلامی، انقلابی و سیاسی در کشوری چون مصر، زمینه را برای قدرت های جهانی و منطقه ای برای به انحراف کشاندن گروه ها و بنیادهای اسلام گرا و نظام اسلام سیاسی، شرایط را در تأمین و حفظ منافع نظام سلطه کانالیزه می کنند. تحقیق حاضر به روش مطالعات کیفی و اسنادی بوده و برای تحلیل داده ها از روش آینده پژوهی استفاده شده است. جامعه آماری شامل: سفیران، اساتید و خبرگان علوم سیاسی، مطالعات راهبردی، روابط بین الملل، کارشناسان منطقه خاورمیانه و آینده پژوهی با حجم نمونه 15 نفر به روش نمونه گیری گلوله برفی است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه عمیق کیفی با خبرگان بوده است. برای تجزیه و تحلیل یافته ها با بهره گیری از ماتریس همبستگی و آزمون t نسبت به تجزیه و تحلیل روندها به بررسی وضعیت های ممکن و مطلوب در فرایندهای پیش رو در مصر پرداخته شده است. یافته ها و نتایج تجزیه و تحلیل پیشران ها و روندهای اسلام سیاسی در مصر نشان می دهد ترتیب وقوع سناریوهای متحمل در آینده اسلام سیاسی مصر به این شکل است: 1. تداوم و توسعه بیداری اسلامی، 2. عادی شدن و استحاله بیداری اسلامی، 3. مهار و کنترل بیداری اسلامی. بنابراین نتیجه می گیریم سناریو و روند تداوم و توسعه بیداری اسلامی در مصر نسبت به سناریوهای دیگر، از قوت و احتمال بیشتری برخوردار است.
۱۲۹.

جهانی سازی و چالش بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و ششم آذر ۱۳۹۶ شماره ۲۴۰ «ویژه علوم سیاسی»

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن جهانی سازی بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۴۴
«جهانی شدن» پدیده ای انکارناپذیر در عالم امروز است و با پیشرفت های روزافزون بشری، به ویژه در عرصه های علوم، فناوری ارتباطات و اطلاعات، حمل و نقل و مانند آن در ارتباط است. «جهانی سازی» به عنوان طرحی که در بطن فرایند جهانی شدن و با هدف جهت دهی به این جریان پایدار طراحی گردیده، صرف نظر از تأثیرگذاری غیرقابل انکار در همة ابعاد زندگی بشر، با چالش های قابل توجهی در دهه های اخیر روبه رو بوده است. در میان چالش های پیش روی جهانی سازی که خود شامل چالش های درونی و بیرونی می شود پدیدة «بیداری اسلامی» از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این پژوهش در نظر دارد با روش توصیفی تحلیلی، ابتدا جهانی سازی را بررسی کند و با تجزیه آن به عوامل، محتوا، اهداف، روش ها و ابزارهای جهانی سازی، پاسخی به این سؤال اساسی بدهد که پدیدة «بیداری اسلامی» چه چالش هایی را بر سر راه جهانی سازی ایجاد می کند؟
۱۳۰.

شور حسینی در شعر بیداری اسلامی بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۱ 64 - 76

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) بیداری اسلامی پایداری خیزش بحرین شاعران انقلابی و شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۲۶۵
خیزش و بیداری اسلامی بحر ین بیش از هر جنبش دیگری در جهان معاصر عرب، از آموزه-های اسلامی نهضت حسینی و حادثه ماندگار عاشورا تاثیر پذیرفته است؛ چرا که در میان این ملت، شورش امام حسین (ع) علیه بیدادگری، وجدان های خفته را بیدار کرد، جامعه را تشنه فرمانروایی صالحان نمود و به سرمشقی بی بدیل برای جنبش های آزادی بخش جهان به ویژه جهان تشیع شد. شاعران انقلابی و شیعی بحر ین در اشعار خود با الهام از این حادثه شورانگیز دینی و قهرمانان الهام بخش آن، اهداف والای انسانی و اسلامی قیام مردم بحر ین علیه ستمگری حاکمان مستبد و خودکامه را به تصویر کشیده اند. در اشعار انقلابی، مضا مینی چون ستم ستیزی و خوار ستیزی غریبانه، مرگ سرخ در کنار ولایت پذیری، شکیبایی در هنگامه غیبت مهد ى (عج(، روح پایداری و بیداری و احیاء عزت و کرامت، برگرفته از پیام عاشورا موج می زند. از این رو، چگونگی ظهور مضامین حسینی در شعر بیداری اسلامی بحرین، به عنوان مسئله تحقیق حاضر مطرح است و پژوهش حاضر در تلاش است تا با روش توصیفی – تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد: مهمترین مضامین قیام امام حسین (ع) در شعر بیداری اسلامی بحرین کدام اند؟
۱۳۱.

مبانی نظری اقتدارگرایی در قرآن با رویکردی بر دیدگاههای امام خمینی(ره) درباره بیداری اسلامی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۱ 106 - 124

کلیدواژه‌ها: اقتدار بیداری اسلامی اعتقادات سنت مبانی عقلی قانونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۵۲
تاریخ اندیشه سیاسی در تمدن اسلامی، بیانگر تغییر و تحول در میزان اقتدارگرایی حکومت هاست. و از آن جایی که اسلام به اقتدارگرایی امت ها و جوامع اسلامی اهمیت فراوان داده است؛ لذا اتخاذ موضع معرفت شناختی نسبت به مبانی آن در قرآن، ضروری و اساسی است. تا بتوان از ورای تنوعات ملموس در جریان های مختلف سیاسی، به بنیاد روش شناختی مکنون در اندیشه های سیاسی اسلامی دست یافته و بر برخی مشکلات ناشی از سیطره ی دیدگاههای مستبدانه و خودکامه فائق آید. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیل مطالب، به بررسی و بیان مبانی اقتدار گرایی در اسلام پرداخته، سپس با در نظر گرفتن این مهمّ که بیداری اسلامی در ایران، به این کشور اقتدار ویژه ای در سطح منطقه ای و جهانی بخشیده است، به واکاوی و بازشناسی دیدگاه امام خمینی(ره) به عنوان بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران درباره اقتدارگرایی امت ها از طریق بیداری اسلامی خواهیم پرداخت.
۱۳۲.

نقش سازمان های مردم نهاد در دیپلماسی عمومی آمریکا: مطالعه موردی بنیاد ملی دموکراسی در مصر و نقض حق تعیین سرنوشت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال پنجم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی عمومی سازمان مردم نهاد بنیاد ملی دموکراسی انتخابات مصر بیداری اسلامی حق تعیین سرنوشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۶۲۴
بنیاد ملی دموکراسی از زمان شکل گیری خود به دنبال پیگیری منافع ملی ایالات متحده آمریکا در سراسر جهان بوده است. این بنیاد، ترویج دموکراسی در کشورهای دیگر را به عنوان هدف اصلی خود معرفی می کند. در خصوص کشورهای اسلامی، بنیاد ملی دموکراسی این کشورها را رژیم های مستبد معرفی نموده و به دنبال حمایت از اصلاح طلبان داخل حزب حاکم و احزاب مخالف است. بنا بر سند راهبردی سال 2012 این بنیاد، دو سیاست در رأس برنامه های بنیاد ملی دموکراسی در کشورهای اسلامی قرار دارد: نخست گسترش ارزش ها و معیارهای لیبرال در مقابل ارزش ها و معیارهای اسلامی که حتی شامل ارائه تفاسیر جدید از قوانین اسلامی نیز می شود؛ دوم، تلاش برای جذب حمایت عمومی از طریق هدف گیری زندگی روزمره شهروندان. در این راستا، سازمان های مردم نهاد از جمله بازیگران اصلی اهداف بنیاد ملی دموکراسی هستند که توسط نهادهای وابسته به بنیاد در کشورهای اسلامی مورد حمایت قرار می گیرند. با توجه به اتفاقات پس از تحولات بیداری اسلامی در مصر و بازداشت فعالان سازمان های مردم نهاد وابسته به این بنیاد آمریکایی که منجر به بازداشت 19 تبعه آمریکایی -از جمله فرزند وزیر ترابری آمریکا- شد و نقش این سازمان های مردم نهاد در پیشبرد اهداف بنیاد ملی دموکراسی در هدایت، برگزاری و نظارت بر انتخابات مصر، این مقاله به دنبال آن است تا نقش سازمان های مردم نهاد در راهبرد بنیاد ملی دموکراسی برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی مصر و سرنوشت ایشان را مورد ارزیابی قرار دهد. بنیاد ملی دموکراسی تلاش می کند از طریق سازمان های مردم نهادی که مورد حمایت مالی خود قرار داده است، با استفاده از رسانه ها، اعتراضات و جنبش های مدنی بر فضای سیاسی جامعه تأثیر گذاشته و با مداخله غیرمستقیم در انتخابات، حق تعیین سرنوشت را که جزو حقوق مسلم یک ملت است، تضییع کند. بدین منظور منابع دست اول شامل اسناد راهبردی، مکتوبات، گزارش ها و خبرنامه های دوره ای این بنیاد و منابع دست دوم مشتمل بر تحلیل عملکرد نهادها و افرادی که توسط بنیاد مورد حمایت مالی قرار گرفته اند و مطالعات و بررسی های فعالیت های بنیاد با رویکرد کیفی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
۱۳۳.

زمینه های سیاسی و اقتصادی بیداری اسلامی در تونس

نویسنده:
منبع: پژوهش در هنر و علوم انسانی سال چهارم خرداد ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۹۲۱
پدیده بیداری اسلامی از کشور تونس و با توقیف چرخ دستی یک نفر دست فروش آغاز شد و در عرض چند هفته تونس و در عرض چند ماه به کل خاورمیانه گسترش پیدا کرد. شاخص های اقتصادی در تونس پیام های جدی به همراه دارد. مورد تونس که در آن آمار وضعیت اقتصادی نشان از شرایط قابل قبولی می داد، نشان داد که حتی اتکا به توسعه اقتصادی به هیچ عنوان نمی تواند ضامن ثبات موقعیت یک دیکتاتور باشد. دیکتاتورها و هم پیمانانشان باید توجه داشته باشند به همان اندازه که می بایست به شاخص های اقتصادی نظر داشت، باید به شاخص های سیاسی نیز چشم دوخت تا حجم انباشته شدن مطالبه مشارکت و حق انتخاب مردم در پشت سد رژیم دیکتاتوری دیده شود، پیش از آنکه سد فروریزد. علاوه بر دیکتاتوری حاکم در تونس، عامل دوم در تحریک بیشتر مردم نحوه حکومت به صورت سکولار و عدم توجه به خواسته های اکثریت جمعیت مسلمان جامعه بود. که بلافاصله پس از سرنگونی حکومت بنی علی و فرار وی از کشور، در انتخابات مجلس مؤسسان شاهد پیروزی قاطع اسلام گرایان در انتخابات هستیم.
۱۳۴.

تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن تا سال1406(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴ 87 - 107

کلیدواژه‌ها: یمن آینده پژوهی پیشران انقلاب اسلامی ایران بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۶۸۷
آینده پژوهی دانش و معرفت شکل بخشیدن به آینده، به شیوه های آگاهانه، فعال و پیش دستانه است و انسان را از غافل گیر شدن در برابر طوفان سهمگین تغییرات محافظت می کند.کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع و از لحاظ استراتژیکی دارای اهمیت ویژه ای است.این کشور طول تاریخ مدنظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث پر کرده است. یمن از لحاظ راهبردی اهمیت شایانی در گسترش اندیشه های انقلاب اسلامی در غرب آسیا را دارد. شناخت عوامل موثر برآینده یمن برای برنامه ریزی راهبردی ج.ا. ایران در این کشوربسیار ضروری است. بحران موجود در یمن بعد از حمله ائتلاف عربستان ،نشان گر این واقعیت است که ایران نیازمند نقش یابی راهبردی در این شرایط است.در این پژوهش با هدف تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن برای افق 10 سال آتی وبا استفاده از ترکیب روش های آینده پژوهی مانند تحلیل ماتریس متقاطع،مرور منابع وپانل خبرگی،بوسیله نرم افزار میک مک انجام گرفته است.دراجرای این پروژه از تعداد21نفر ازکارشناسان و متخصصین موضوع بهره گرفته شده واز میان 78 پیشران موثر برآینده یمن تعداد20 پیشران نهایی انتخاب و سپس با بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع ،تعداد5 پیشران کلیدی: دخالت نظامی آمریکا در یمن،تجزیه یمن،شکست دولت انقلابی،ایجاد حکومت فدرالی در یمن و مواضع قدرت های جهانی نسبت به انصارالله، شناسایی شدند. بهره گیری از این پیشران ها می تواند زمینه های لازم برای گذار از غافل گیری راهبردی ایران در موضوع یمن و به تقویت  شناخت آینده های بدیل و برنامه ریزی درست کمک بسزایی نماید .
۱۳۵.

سیاست های منطقه ای ستیزه جویانه عربستان سعودی در قبال ج.ا.ایران (2017-2003): دلایل، اهداف و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۸

کلیدواژه‌ها: عربستان سعودی سیاست های تهاجمی تقابل جاایران نفت هلال شیعی بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۰
پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی سیاست های منطقه ای عربستان سعودی از سال های 2003 تا 2017 در تقابل و رویارویی با جمهوری اسلامی ایران می پردازد. عربستان سعودی که تا قبل از سال 2003 به عنوان یک کشور محافظه کار و حافظ وضع موجود در منطقه شناخته می شد، از این دوره به بعد در سیاست منطقه ای خود تغییر ایجاد کرده و سیاستی تهاجمی و کنشگرایانه در پیش گرفته و به رویارویی و تقابل با جمهوری اسلامی ایران پرداخته است که با یک روند صعودی تا به امروز ادامه یافته است. نفت که همواره ستون فقرات اقتصاد عربستان بوده است، در تحکیم پایه های اقتصاد این کشور و فراهم آوردن شرایط و امکانات لازم برای پیگیری راهبردها و اهداف سیاست خارجی از جانب ریاض، نقش کلیدی را ایفا می کند. به همین دلیل سیاست های عربستان در منطقه و در قبال ایران در سه دوره (2006-2003)، (2011-2006) و (2016-2011)، واکاوی و رفتارشناسی می شود. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش این گونه مطرح می شود که چرا سیاست منطقه ای عربستان سعودی از 2003 تاکنون روند تهاجمی فزاینده ای داشته است؟ برای یافتن چرایی مسئله و پاسخ به پرسش حاضر، در پژوهش ابتدا این مطلب بیان می شود که سیاست های عربستان سعودی بعد از 2003 در منطقه و در مقابل ایران روند تهاجمی فزاینده ای داشته و سپس با ذکر دلایل تهاجمی شدن سیاست های عربستان، روند تهاجمی شدن این سیاست ها را بعد از 2003 و سقوط صدام تا سال 2017 بررسی و تحلیل می کنیم. پژوهش حاضر در چهارچوب نظریه واقع گرایی تهاجمی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و اینترنتی به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش درآمده است.
۱۳۶.

سیاست خارجی دولت انگلستان در قبال بیداری اسلامی: مطالعه موردی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 133 - 163

کلیدواژه‌ها: انگلستان سیاست خارجی دولت سازی بیداری اسلامی مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۲۸۹
وقوع بیداری اسلامی در مصر و سقوط رژیم دیکتاتوری حسنی مبارک شریک راهبردی بریتانیا و آمریکا موجب شد تا ترتیبات سیاسی - امنیتی منطقه شمال آفریقا دست خوش دگرگونی و تحول شود. سرنگونی مبارک و به قدرت رسیدن جریان اسلام گرای اخوان المسلمین، مقامات انگلیس را بر آن داشت تا در سیاست های خود در برابر مصر بازنگری و تجدیدنظر کنند. مقاله حاضر با هدف پاسخ گویی به پرسش کلیدی «بریتانیا در مواجهه با جنبش های اسلامی و امواج بیداری اسلامی، چگونه آنها را در راستای اهداف ملی و سیاست های خود مدیریت، جهت دهی یا کنترل می کند؟» تألیف شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که سیاست بریتانیا در قبال بیداری اسلامی مبتنی بر رویکردهای استعمارنوین، در جهت احیای دولت های قدرتمند وابسته و پاسخ گو به قدرت های بزرگ است. به همین منظور دولت سازی بریتانیا در کشور مصر بر سه پایه «آموزش، کادرسازی و ایجاد شبکه هم سو» قرار گرفته است. در گام نخست، نخبگان مصری هم سو با سیاست های انگلیس، در فرآیند یک توافق سیاسی، قدرت را در دست می گیرند. بر این اساس در شرایط کنونی نظامیان و ارتش مصر این نقش را بر عهده دارند. در گام دوم، آموزش و بازسازی نهادهای نظامی، انتظامی و امنیتی در دستور کار قرار می گیرد و در عمل بسترها به گونه ای طراحی می شوند که مسئولیت نهادهای نظامی امنیتی به دست دانش آموختگان مراکز امنیتی بریتانیا و غرب باشد. در گام نهایی نیز، آموزش رسانه ها، زنان و جوانان و به طور هم زمان کارآفرینی و توسعه مدنی مدنظر است تا در این راستا، علاوه بر اجرای طرح توسعه سیاسی و اقتصادی مطلوب لندن، فضای افکار عمومی مصر به سود بریتانیا مهندسی شود. همچنین تقویت فمنیسم و توسعه خبرنگاری و تربیت سیاسی با هدف تأسیس احزاب جدید در قالب اندیشه های سکولاریستی، با هدف مهار و تضعیف جریان های اسلام گرا در مصر انجام می گیرد.
۱۳۷.

واکاوی تاثیر بیداری اسلامی بر تغییر حکومت کشورهای عربی (ابعاد و رویکردها)

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی تغییر رژیم دیکتاتوری عربی کسری دموکراسی وحدت مردمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۵۱۱
این مقاله، از منظر تاریخی و جامعه شناختی به تبیین عوامل و زمینه های تغییر رژیم در جوامع عربی خاورمیانه در جریان تحولات بیداری اسلامی می پردازد. و از روش توصیفی – تحلیلی در این پژوهش استفاده شده است. پرسش این است که تحول این جوامع که با عنوان بیداری مردم مسلمان خاورمیانه از آن یاد می شود، تحت تأثیر کدام عوامل و زمینه ها شکل گرفته است. نویسنده، این عوامل و زمینه ها را به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرده و آنها را شامل تداوم چند دهه حکومتهای نادرست، انحصار قدرت و ثروت، تحول فکری فرهنگی ملت عرب، کسری دموکراسی در کشورهای عربی، دخالت قدرتهای بزرگ در پوشش همکاری، سیاست خارجی صلح جویانه در قبال رژیم صهیونیستی و انقلاب اسلامی مردم ایران دانست.
۱۳۸.

بررسی آثار انقلاب اسلامی ایران بر موج سوم بیداری اسلامی (مطالعه موردی مصر و یمن)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب (ژرفاپژوه سابق) سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳ و ۴ (پیاپی ۴) 9 - 31

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران بیداری اسلامی هویت اسلامی مصر یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۴۸۳
تداوم انقلاب اسلامی ایران الگویی مناسب پیشِ روی مسلمانان قرار داده و آنان را به حرکت درجهت تغییر فضای موجود متمایل کرده است. امروزه پس از گذشت سه دهه از انقلاب ایران شاهد اعتراضات و خیزش های مردمی در منطقه و شمال آفریقا هستیم. هدف : پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر موج سوم بیداری اسلامی داشته است؟ روش : روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. فرضیه پژوهش : فرض بر این است که تأسیس نظام سیاسی براساس مذهب و خدامحوری در ایران الگوی قیام های مردم منطقه برای پیاده کردن نظام های سیاسی مبتنی بر اسلام شده است. یافته ها : یافته های پژوهش مبیّن آن است که موج بیداری اسلامی پایه های حکومت های موروثی و استبدادی و دست اندازی قدرت های بیگانه را هدف قرار داده و فریادهای آزادی خواهانه سراسر منطقه از تجربه موفق جمهوری اسلامی الهام گرفته است.
۱۳۹.

تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش بیداری اسلامی شمال آفریقا (2012-2010) مطالعه موردی کشورهای تونس، مصر و لیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۳ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 27 - 52

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی کشورهای شمال آفریقا انقلاب اسلامی ایران تونس مصر لیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۲ تعداد دانلود : ۵۴۲
    وقوع جنبش های اخیر در اکثر کشورهای خاورمیانه ذهن نویسندگان، روزنامه نگاران و    تئوری پردازان در حوزه های سیاسی، اجتماعی، رسانه ای و غیره را به خود مشغول داشته و هر یک از آنان در این روزها از دیدگاهی ویژه به تبیین چرایی و چگونگی این پدیده پرداخته اند. بسیاری از آنان تا دیروز دگرگونی سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا را تنها رویایی خوشبینانه برای ملت های آن می دانستند و حتی خود مردمان این منطقه در سایه نظام های چندین و چند ساله خودکامه و پدرسالار، چنین بیداری و خیزشی را سرابی بیش نمی پنداشتند. صرفنظر از پرداختن به چرایی وقوع این تحولات در این پژوهش ضمن تمرکز بر کشورهای شمال آفریقا و بررسی کشورهای تونس، مصر و لیبی به دنبال پاسخگویی به این سوال خواهیم بود که آیا بیداری اسلامی در شمال آفریقا پدیده ای جدید و مستقل است و یا برعکس پدیده ای ریشه دار در گذشته       می باشد؟ در راستای پرداختن به سوال فوق این فرضیه را راهنمای خود قرار می دهیم که بیداری اسلامی نه تنها پدیده ای جدید در این کشورها نمی باشد بلکه دارای آبشخورها و ریشه هایی عمیق در گذشته می باشد که مهم ترین آن انقلاب اسلامی در ایران بوده است.
۱۴۰.

رویکردی تحلیلی بر عوامل پیدایی نهضت بیداری اسلامی در شمال آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۴ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ 81 - 98

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی خیزش های گسترده مردمی شمال افریقا نظام های غیردمکراتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۴۴۹
خیزش های بزرگ مردمی در بخش گسترده ای از جهان عرب، با نام بیداری اسلامی، که به تغییر حاکمیت در کشورهایی همچون تونس ، مصر و لیبی در شمال افریقا و یمن در جنوب غرب آسیا انجامید، برآیندی از مشکلات گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نهفته در درون این جوامع بود که پس از شعله ورشدن جرقه این نهضت های مردمی، به سرعت به بدنه حاکمیت سرایت کرد و در اندک زمانی به فروپاشی این حکومت های پادشاهی گونه منجر شد. در خصوص بروز این جنبش های عظیم مردمی در شمال افریقا دلایل متعددی ذکر شده، ولی کمتر به تمامی عوامل و دلایل شکل دهنده نهضت های یادشده پرداخته شده است. در این مقاله، با بهره گیری از روش تحلیل و توصیف، تلاش شده است عوامل اصلی کنشگر و  تاثیرگذار بر فرآیند تحولات موسوم به بیداری اسلامی (بهار عربی) بررسی گردد. در پایان نیز دورنمایی از آینده این خیزش های گسترده مردمی ترسیم شده است.