مطالب مرتبط با کلیدواژه

بیداری اسلامی


۱۸۱.

تکریم سادات و کارکرد آن در بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 53 - 76

کلیدواژه‌ها: اهل بیت (ع) مودت تکریم سادات بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۰
مسلمانان به اهل بیت (ع) مودت دارند که این پشتوانه قرآنی، روایی و عقلی دارد و سادات نیز مورد اکرامند. درباره سادات از وجوه مختلفی پژوهش هایی شده است اما به طور مستقل چراییِ تکریم ایشان و از طرفی نقش این تکریم در تحولات اجتماعی-سیاسی بررسی نشده است.(مساله) این پژوهش کاربردی، با روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از منبع کتابخانه به سوالات مطرح شده پاسخ می گوید.(روش)آیه مودت، روایات مربوطه، بزرگداشت سوره کوثر و ادای دِین به پیامبر (ص) و حکم عقل در مجموع منظومه حجیّت تکریم سادات را تکمیل کرده اند. این تکریم در راستای مودت به اهل بیت (ع) است و امید به رضای الهی در آن است. این تکریم در طول تاریخ بستر ساز بسیاری از تحولات اسلام خواهانه مانند بیداری اسلامی بدست رهبران سید در جوامع اسلامی بوده است که می تواند استمرار داشته باشد.(یافته ها)اگر نخبگان سادات برای نقش آفرینی در بیداری اسلامی اراده کنند قطعا مردم به دو دلیل حق طلبی و ارادت قلبی به سادات به دعوت ایشان لبیک خواهند گفت.(نتیجه)
۱۸۲.

تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی از منظر توجه به ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی (تالیف سال تحصیلی 1399/1400)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 149 - 165

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتب درسی دوره ابتدایی بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۳۴
این پژوهش با هدف بررسی تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی با توجه به ابعاد و مولفه های مسئله بیداری اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی شامل: تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی است. جامعه پژوهشی شامل دو بخش یعنی:متون مرتبط با ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی و سه عنوان کتاب درسی دوره ابتدایی (فارسی، تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان) چاپ شده در سال تحصیلی ۱۴۰۰/۱۳۹۹می باشد.(مسئله) ابزارهای اندازه گیری فرم فیش برداری و سیاهه (چک لیست) تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های آمار توصیفی هستند.(روش) در ادامه مشخص شد که مولفه های ظلم و استکبار ستیزی، آزادی خواهی و جلوگیری از پیامدهای نفوذ استعمار،انسجام، همگرایی و همبستگی اسلامی، معنویت گرایی و تقویت معرفت دینی، شهادت طلبی و میل به ایثار و جهاد در راه خدا، مقابله با رفتارهای خشونت طلبانه، باز تولید فرهنگ مقاومت و ایستادگی و ثبات قدم،تاکید بر حقوق مسلم انقلابیون و مسئله بیداری اسلامی و عدالت گرایی،حق گویی و حق گرایی قرار دارند.همچنین به ترتیب کتب هدیه های آسمان،فارسی و تعلیمات اجتماعی بیشترین فراوانی مربوط به ابعاد و مولفه های بیداری اسلامی را شامل شده و پایه پنجم بیشترین تاکید را در این زمینه داشت. در پایان می توان گفت: محتوای کتب درسی از شناخت و آگاهی نسبتاً خوبی در زمینه های ظرفیت های بیداری اسلامی برخوردار بودند.(یافته)
۱۸۳.

فراتحلیل مقالات مرتبط با نقش شبکه های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی(۲۰۱7-۲۰۱۰)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 75 - 100

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی مجازی جنبش اجتماعی بیداری اسلامی خاورمیانه.شمال آفریقا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۲۷
فراتحلیل مقالات مرتبط با نقش شبکه های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی است. پرسش اساسی تحقیق آن است که «نقش شبکه های اجتماعی مجازی در وقوع بیداری اسلامی» کدام است؟ ( مسئله ) روش تحقیق کیفی از نوع فراتحلیل است. روش گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و ابزار آن پرسشنامه معکوس است. جامعه آماری کلیه مقالات چاپ شده از سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) تا سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) که موضوع آن ها به طورکلی نقش شبکه های اجتماعی در بیداری اسلامی است. حجم نمونه، ۲۲ مقاله با توجه به محدوده زمانی خاص، نزدیکی حوزه موضوعی و معدود بودن منابع مذکور به عنوان نمونه انتخاب شد. ( روش ) مهم ترین عوامل بیداری اسلامی: فقر، بیکاری، شکاف طبقاتی، فساد، تبعیض، بی عدالتی، استبداد بوده و بیداری از خلال فرآیندهای بسیج خودجوشی بودند که از فراخوان های اینترنتی و شبکه های ارتباطی به وجود آمدند؛ و در ابتدا بدون رهبر بودند اما آهسته آهسته رهبری یافتند؛ کشورهایی که دارای رهبری کارآمد و ایدئولوژی واحد بودند، زودتر به نتیجه رسیدند. نتیجه تحقیق نشان می دهد که نخست، شبکه های اجتماعی مجازی اگرچه عامل اصلی وقوع انقلاب ها نیستند، با این وصف می توانند بسیج عمومی را تقویت کرده، به رهبری و موفقیت جنبش ها کمک کنند. دوم، جنبش ها و انقلاب ها در جوامع با الگوگیری از یکدیگر در جستجوی هویت ازدست رفته اند. ( یافته ها )
۱۸۴.

بیداری اسلامی و جهانی شدن؛ پیامد یا پاسخ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 73 - 97

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن فرهنگ جهانی بیداری اسلامی فرصت چالش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
وقوع انقلاب صنعتی سوم موسوم به انقلاب دیجیتالی در عرصه ارتباطات در دهه های پایانی قرن بیستم سبب وقوع تحولی گردید که به جهانی شدن معروف است. در خصوص تعریف، ماهیت و پیامدهای این تحول پژوهشگران اتفاق نظر ندارند، اما آنچه مسلم است اینکه جهانی شدن در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیامدهای مختلفی داشته است که شاید مهمترین آن کم رنگ شدن نقش مرزها و دولت ها و در عوض نزدیکی ملت ها به یکدیگر می باشد. یکی از تحولات مهم در عرصه روابط بین الملل در عصر جهانی شدن، شکل گیری جنبشهای اجتماعی در چندسال گذشته در کشورهای اسلامی از محدوده ی خلیج فارس تا شمال آفریقا بوده است. بیشتر این جنبشها ماهیت ائتلافی داشته و یکی از گفتمانهای غالب در آنها، گفتمان دینی و تاکید بر بازگشت به هویت اسلامی خود می باشد. حضور پررنگ گفتمان دینی در جنبشهای اجتماعی کشورهای اسلامی سبب گردیده است تا بسیاری از پژوهشگران از این جنبشها با عنوان «بیداری اسلامی» یاد کنند. شکل گیری حرکت های بیداری اسلامی در عصر جهانی شدن سبب طرح این سوال محوری گردیده است که آیا رویکرد مجدد ملت های مسلمان به دین برای تعریف هویت خود پیامد جهانی شدن است و یا پاسخ به چالشهای ایجاد شده از سوی فرهنگ جهانی فراروی هویت دینی ملت های مسلمان؟ تامل در سیر وقایع و رویدادها بیانگر این مهم است که پاسخ به هر دو سوال مثبت است؛ بدین معنا که بیداری اسلامی کنونی از یک طرف پیامد جهانی شدن است و از سوی دیگر پاسخ به چالش های ایجاد شده فراروی هویت معنوی ملت های مسلمان از سوی فرهنگ جهانی. هدف از نگارش مقاله حاضر پاسخ به سوالات فوق و بررسی صحت و سقم فرضیه مطرح شده به شیوه توصیفی– تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی می باشد.
۱۸۵.

جنگ رسانه ها: چالش الگوی اسلام سیاسی مبتنی بر تشیع ایران و الگوی مبتنی بر وهّابیت عربستان در بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۴ 213 - 238

کلیدواژه‌ها: بحران بحرین سیاست خارجی دیپلماسی رسانه ای عرصه سیاست بازنمایی بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۸۲
امروزه یکی از بحث های مهم بین المللی، تحولاتی است که در منطقه خاورمیانه رخ داده است. تحرکاتی موسوم به بهار عربی که از بیداری ملت ها برای دستیابی به حق و حقوق خود و انجام اصلاحات در برابر حکومت های بعضاً دیکتاتور مآب نشأت گرفته است. یکی از این تحولات، بحرانی است که کشور بحرین را درگیر خود کرده است. موج بیداری اسلامی و کشیده شدن دامنه آن به کشور بحرین، اوج رقابت دو الگوی شیعی(ایران) و وهابی(عربستان) را موجب شده است. نرسیدن این دو کشور در بحران بحرین به دیدگاهی مشترک، آنها را تا لبه جنگی نیابتی در قالب رسانه کشانده است. مقاله حاضر با به کارگیری رهیافت عرصه سیاست بازنمایی، به بررسی دیپلماسی رسانه ای دو کشور در قبال بحران بحرین می پردازد و به دنبال پاسخگویی به این سؤال هاست که: بحران بحرین در سیاست خارجی دو کشور چه نقشی دارد؟ و بر این اساس، چه سیاست رسانه ای را در قبال این بحران دنبال می کنند؟ در همین راستا، این فرضیه را مطرح می کند که: تلقی و بازنمایی جمهوری اسلامی ایران از تحولات بحرین به عنوان بیداری اسلامی و تأثیرپذیری از انقلاب اسلامی و تلقی و بازنمایی عربستان از تحولات بحرین در قالب یک مسأله کاملاً عربی، تقابل دیدگاه این دو کشور در بحران بحرین را نشان می دهد.
۱۸۶.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات خاورمیانه (بیداری اسلامی) با تأکید بر بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 26 - 50

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی ایران خاورمیانه بیداری اسلامی سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۴
تحولات خاورمیانه عربی که از سال 2011 آغاز شد،نقطه عطفی در تاریخ سیاسی این منطقه راهبردی از جهان به شمار می آید.اگرچه جمهوری اسلامی ایران همواره برای نفوذ در خاورمیانه تلاش کرده و سیاست صدور انقلاب را برای برپایی سازه های هویتی خویش در این منطقه در پیش گرفته است،اما تحولات انقلابی خاورمیانه پس از 2011، زمینه های نفوذ بیشتری برای ایران در بحرین،یمن،عراق و نیز سوریه فراهم آورده که از آن با عنوان سیاست منطقه ای«هلال خصیب»یاد می شود.براین اساس،پرسش اصلی مقاله آن است که «سیاست خارجی جمهوری اسلامی در قبال تحولات بیداری اسلامی به ویژه در مورد بحران سوریه چه بوده است که زمینه ساز افزایش نفوذ ایران در منطقه شده است؟»هدف اصلی مقاله نیز،که با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه نظریه سازه انگاری انجام شده،آن است که نفوذ جمهوری اسلامی ایران را در منطقه بر اساس مؤلفه های سیاست خارجی آن بررسی نماید تا چگونگی وفاداری آن به اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی و آرمان های ارزش مدارانه اسلامی آن،که هویت این سیاست خارجی را می سازد،روشن گردد.نتیجه نشان می دهد که ایران خواهان گسترش ارزش های هویتی خود در منطقه است،اما سعی دارد تا با نفوذ بیشتر در منطقه با بهره گیری از سیاست اتحاد با روسیه،نخست امنیت ملی خویش و پس از آن،منافع ملی خود را تأمین نماید.
۱۸۷.

ابعاد و ظرفیت های ضد استکباری پیاده روی اربعین حسینی بر اساس دیدگاه های مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 49 - 73

کلیدواژه‌ها: اربعین حسینی پیاده روی استکبارستیزی بیداری اسلامی فرهنگ سیاسی تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۸۸
پیاده روی اربعین حسینی را می توان عظیم ترین تجمع انسانی تاریخ بشریت دانست. لذا بررسی ابعاد مختلف آن از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. اربعین حسینی به عنوان مهم ترین میعادگاه شیعیان و حتی سایر مسلمانان جهان دارای ابعاد و ظرفیت های قابل توجهی بوده که لازم است هرکدام از آن ها به دقت مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. با توجه به اینکه بحث استکبارستیزی یکی از مهم ترین مؤلفه های فرهنگ سیاسی تشیع و به تبع آن انقلاب اسلامی به شمار می رود این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که ابعاد و ظرفیت هایی ضد استکباری پیاده روی اربعین حسینی چیست؟ ( مسئله )؛ با توجه به موضوع موردبررسی، روش مورداستفاده در این مطالعه از نوع کیفی و اسنادی خواهد بود. ( روش )؛ براساس یافته های به دست آمده می توان چنین گفت که پیاده روی اربعین دارای ظرفیت های جدی برای ترویج و ارتقاء ابعاد استکبارستیزی در میان آزادی خواهان جهان بوده و می تواند زمینه ساز گسترش بیداری اسلامی در میان ملت های منطقه باشد. ابعاد و مؤلفه هایی که عبارت اند از: نظام ولایت الهی، شناخت و بصیرت، مردمی بودن، استمرار، عزت، شجاعت، ایستادگی، وحدت و دفاع از مظلومین ( یافته ها ).
۱۸۸.

قصیده رضوی بهار، تجلی بیداری اسلامی در عصر مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 157 - 173

کلیدواژه‌ها: ادبیات پایداری بیداری اسلامی عصر مشروطه قصیده رضوی محمدتقی بهار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۱۷
پژوهش حاضر در صدد برسی مؤلفه های بیداری اسلامی در عصر مشروطه در یکی از قصاید رضوی محمدتقی بهار است. ( مسئله )؛ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای ( روش ) سعی دارد به تبیین جایگاه قصاید رضوی (با مطالعه موردی قصیده رضوی بهار) در بیداری اسلامی عصر مشروطه بپردازد. برایند تحقیق حاکی از آن است که بهار از جمله شاعران متعهد عصر مشروطه است که در اشعار خود از مفاهیم پایداری بهره فراوانی در بیداری اسلامی عصر مشروطه برده است. یکی از قصاید مهم بهار، قصیده ای رضوی با مطلع «بوی خون ای باد از طوس سوی یثرب بر» است که در آن مؤلفه های پایداری و بیداری بسیار گسترده است. این قصیده شامل عناصر افشای ظلم و هویّت ظالم، بیان مظلومیّت مردم، تمسّک به پیامبر(ص) و امام رضا (ع)، ستایش آزادی و آزادی خواهان، نفی استعمار خارجی و اختناق داخلی، سعی در آگاهی مردم و توجه به جایگاه رهبران و آزادی خواهان است. بهار با استعانت از عناصر دینی و مذهبی در این قصیده، عموم مردم را از جنایات استعمار و استبداد در عصر خود آگاه می کند و به معنای دقیق کلمه در صدد تحقق بیداری اسلامی در عصر مشروطه است. ( یافته ها ).
۱۸۹.

بررسی و تحلیل جنبش 2011 بحرین بر اساس الگوی آسیب شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری

نویسنده:
منبع: مطالعات دولت پژوهی در جمهوری اسلامی ایران سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 31 - 61

کلیدواژه‌ها: بحرین بیداری اسلامی جنبش 14 فوریه انقلاب 2011 بحرین مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۵۵
این مقاله درصدد است بر اساس «الگوی آسیب شناسی بیداری اسلامی از منظر مقام معظم رهبری» به تحلیل جنبش 14 فوریه ی بحرین بپردازد. در این الگو با محوریت اندیشه ها و بیانات مقام معظم رهبری، مؤلفه های مؤثر بر آسیب شناسی جنبش های بیداری اسلامی با تکیه بر عناصر موفقیت انقلاب اسلامی ایران مورد تأکید است. این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و مصاحبه نخبگانی تدوین شده، بر این باور است که با تطبیق محورهای شش گانه ی آسیب شناسی مستخرج از این الگو - که شامل آسیب ها و خطرات درونی برای «رهبری و شبکه نخبگانی»، «ایدئولوژی»، «مردم» و آسیب های بیرونی در راهبردهای سه گانه ی «ترفند فرصت طلبی»، ارائه «بدیل های انحرافی» و «ناامید کردن مردم و پشیمان کردن مبارزان» با جنبش 14 فوریه بوده - چنین نتیجه ای برداشت می شود که ضعف جدی در محور رهبری این جنبش، عامل اصلی به طول انجامیدن این جبنش شده است؛ بدین صورت که ضعف در محور رهبری به عنوان یکی از آسیب های درونی، موجب تشدید دیگر آسیب های درونی و تقویت آسیب های بیرونی جهت دخالت بازیگران بین المللی و منطقه ای همچون امریکا و عربستان سعودی شده است. در پایان، نتایج پژوهش نشان می دهد که آسیب درونی ایدئولوژی و آسیب بیرونی ناامید و پشیمان کردن مردم از پیروزی جنبش، کمترین میزان تطبیق با الگوی مذکور را داشته است.
۱۹۰.

بررسی عوامل مؤثر در ظهور و قدرت یابی داعش در یمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۳ بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۴ 253 - 289

کلیدواژه‌ها: داعش یمن بیداری اسلامی القاعده سلفی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
بررسی عملکرد و الگوی رفتاری داعش در نظم منطقه ای غرب آسیا، به خوبی نشان دهنده این واقعیت است که با توجه به اینکه داعش خود را یک پدیده هویتی در محیط ژئوپلیتیکی غرب آسیا تعریف می کند؛ سودای تشکیل حکومت و خلافت اسلامی را در همه سرزمین های اسلامی در سر دارد. از این رو، چگونگی نقش آفرینی داعش به عنوان یکی از مهم ترین گروه های فرقه ای– مذهبی در مناسبات سیاسی و امنیتی خاورمیانه، سؤال اصلی بسیاری از پژوهشگران حوزه مطالعات نهضت های اسلامی و غرب آسیا است. داعش که گروهی برآمده از القاعده با خط مشی سلفی - تکفیری است، براساس ادعای رهبرانش به دنبال احیای خلافت بوده و صف بندی سنی– شیعی مهم ترین رکن فکری داعش است و انگیزه آن ها برای انتقام و رویارویی، با این عنوان به پیش می رود. در این میان، محیط پرآشوب کشور یمن به عنوان یکی از خاستگاه های اصلی القاعده، به دلایل مختلف می تواند زمینه ها و بسترهای مناسبی برای قدرت یابی داعش بعد از شکست در کشورهایی نظیر عراق و سوریه فراهم کند. در این مقاله، نگارندگان با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که چه عواملی در قدرت یابی داعش در عرصه روندهای سیاسی و نظامی یمن مؤثر هستند؟. یافته های پژوهش نشان می دهد که عواملی نظیر تهاجم ائتلاف نظامی به رهبری عربستان به یمن، از دست دادن مرزهای جغرافیایی داعش در عراق و سوریه، تداوم حاکمیت دولت های ورشکسته در یمن، قرابت ایدئولوژی سلفی- تکفیری داعش و القاعده یمن و سیاست عربستان در تضعیف شیعیان یمن در امتداد تقابل با جمهوری اسلامی، از مهم ترین متغیرهای مؤثر بر ظهور و قدرت یابی داعش در کشور یمن می باشند.
۱۹۱.

کالبدشکافی نقش قدرت نرم و دیپلماسی رسانه ای در تامین امنیت ملی ج.ا.ایران: مطالعه موردی بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 7 - 27

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی خاورمیانه اهداف فراملی سیاست خارجی قدرت نرم امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۲۰۱
تحولات اخیر موسوم به بیداری اسلامی که درخاورمیانه و شمال آفریقا در جریان است، به دلیل اهمیت مناطق مذکور، تمام بازیگران قدرتمند بین المللی و منطقه ای سعی در تأثیرگذاری بر این تحولات مطابق دیدگاه های مبتنی بر امنیت و منافع ملی خود دارند؛ لذا ج.ا.ایران نیز از این امر مستثنی نخواهد بود، چراکه از یک سو نقش الهام بخشی در شکل گیری این تحولات داشته و از سوی دیگر به عنوان یکی از قدرتمندترین بازیگران منطقه با ماهیت اسلامی و فراملی انقلاب اسلامی خواهان افزایش نفود خود در راستای عملی ساختن اهداف سیاست خارجی خود می باشد. سوالی که مقاله حاضر قصد دارد به آن بپردازد این است که ج.ا.ایران به عنوان مهم ترین کشور تأثیرگذار در شکل گیری این موج عظیم، چگونه و از طریق چه ابزاری باید سیاست خارجی خود را تنظیم نماید تا حداکثر بهره برداری را از جریانات کنونی به سود گسترش هر چه بیشتر نفوذ، منافع، آرمان ها، ارزش های اسلامی و در مجموع افزایش ضریب امنیت ملی خود ببرد و همچنین مانع از منحرف ساختن بیداری اسلامی از مسیر اصلی خود و مصادره این حرکت های مردمی و اسلامی از سوی ابرقدرت ها به ویژه آمریکا گردد. در این راستا فرضیه مقاله حاضر، تمرکز به روی قدرت نرم، دیپلماسی رسانه ای و استفاده مطلوب از شاخص های بارز آن داشته که بطور حتم مولفه یاد شده یکی از مهم ترین ابزار کاربردی سیاست خارجی در جهت دست یابی به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می باشد
۱۹۲.

تجلّی بیداری اسلامی در شعر معاصر لبنان (مطالعه موردی: شعر مصطفی غلایینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 115 - 139

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر بیداری اسلامی بیداری سیاسی مصطفی غلایینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۴
مصطفی غلایینی از شخصیت های برجسته ی معاصر در قرن بیستم است که علاوه بر پژوهش در مسائل زبانشناسی و علم نحو، اشعار زیبایی را هم به رشته نظم کشیده که به روشنی، اندیشه ها و آراء سیاسی- اجتماعی وی را بازتاب می دهد. او توجه ویژه ای به جوانان داشته به طوری که بیشتر قصائد خود را با خطاب قرار دادن جوانان و فرزندان وطن آغاز کرده است. غلایینی آنان را به فراگیری دانش، بینش درست سیاسی، استعمارستیزی و تلاش برای آزادی وطن و رسیدن به عزت و کمال انسانی تشویق کرده است.(مساله) این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است(روش) به این نتیجه رسیده که شاعر برای گسترش و پویایی جنبش بیداری اسلامی و نهادینه کردن آن به عنوان یک عامل تاثیر گذار برای مقابله با استبداد و استعمارگران و رفتارهای هنجارشکنانه آنان, مولفه های مختلف بیداری اسلامی از جمله شهادت طلبی, وحدت اسلامی, مقاومت در برار مشکلات, تقویت روحیه پایداری, تقویت معرفت دینی و خودباوری و ظلم ستیزی, اعتماد به نفس در جوانان و عمق بخشیدن به آگاهی آنان وپرهیز از تفرقه نژادی را در دیوان خود به تصویر کشیده است(یافته ها و نتیجه).
۱۹۳.

شناسایی مطلوبیت های کلیدی تحولات آینده جنبش های بیداری اسلامی ازمنظر آرمان های انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶) 37 - 60

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی تحولات آینده انقلاب اسلامی مطلوبیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۵
مقاله حاضر با هدف شناسایی مطلوبیت های بیداری اسلامی ازمنظر آرمان های انقلاب اسلامی به رشته تحریر درآمده و برمبنای هدف، یک تحقیق «توسعه ای» محسوب می شود. جامعه آماری شامل 32 نفر از خبرگان مرتبط با حوزه بیداری اسلامی بوده که به روش گلوله برفی شناسایی و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. به منظور گردآوری اطلاعات موردنیاز جهت تدوین ادبیات تحقیق، از «مطالعات کتابخانه ای» با استفاده از «ابزار فیش برداری» و درخصوص جمع آوری داده های واقعی نیز از «مطالعات میدانی» با استفاده از ابزارهای «مصاحبه نیمه ساختاریافته» و «پرسش نامه بسته» استفاده شده است. پرسش های مصاحبه و پرسش نامه از دو جنبه روایی ظاهری و محتوا توسط صاحب نظران تأیید شده است. با استفاده از نرم افزار Spss نیز ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) 826/0 محاسبه شد که بیانگر پایایی بالای پرسش نامهاست. به منظور تجزیه و تحلیل داده های کمی جمع آوری شده، از «آماره ها یا پارامترهای توصیفی» و هم چنین به منظور رتبه بندی اهمیت گزاره های پرسش نامه، از «روش آنتروپی شانون» استفاده شده است. در پایان از میان گزاره های احصاشده، 15 مؤلفه به عنوان مطلوبیت های کلیدی انتخاب شدند و سه مؤلفه «آگاهی و برانگیختگی امت اسلامی»، «بازگشت جهان اسلام به هویت اسلامی» و «شفاف شدن شاخص های اسلام ناب از اسلام آمریکایی» توسط خبرگان به عنوان بااهمیت ترین مطلوبیت های بیداری اسلامی برگزیده شدند.
۱۹۴.

کالبدشکافی نقش قدرت نرم و دیپلماسی رسانه ای در تامین امنیت ملی ج.ا.ایران: مطالعه موردی بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم دوره 11 پاییز 1400 شماره 26
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۹
تحولات اخیر موسوم به بیداری اسلامی که درخاورمیانه و شمال آفریقا در جریان است، به دلیل اهمیت مناطق مذکور، تمام بازیگران قدرتمند بین المللی و منطقه‌ای سعی در تأثیرگذاری بر این تحولات مطابق دیدگاه های مبتنی بر امنیت و منافع ملی خود دارند؛ لذا ج.ا.ایران نیز از این امر مستثنی نخواهد بود، چراکه از یک سو نقش الهام بخشی در شکل‌گیری این تحولات داشته و از سوی دیگر به عنوان یکی از قدرتمندترین بازیگران منطقه با ماهیت اسلامی و فراملی انقلاب اسلامی خواهان افزایش نفود خود در راستای عملی ساختن اهداف سیاست خارجی خود می‌باشد. سوالی که مقاله حاضر قصد دارد به آن بپردازد این است که ج.ا.ایران به عنوان مهم ترین کشور تأثیرگذار در شکل گیری این موج عظیم، چگونه و از طریق چه ابزاری باید سیاست خارجی خود را تنظیم نماید تا حداکثر بهره‌برداری را از جریانات کنونی به سود گسترش هر چه بیشتر نفوذ، منافع، آرمان‌ها، ارزش‌های اسلامی و در مجموع افزایش ضریب امنیت ملی خود ببرد و همچنین مانع از منحرف ساختن بیداری اسلامی از مسیر اصلی خود و مصادره این حرکت‌های مردمی و اسلامی از سوی ابرقدرت‌ها به ‌ویژه آمریکا گردد. در این راستا فرضیه مقاله حاضر، تمرکز به روی قدرت نرم، دیپلماسی رسانه ای و استفاده مطلوب از شاخص‌های بارز آن داشته که بطور حتم مولفه یاد شده یکی از مهم‌ترین ابزار کاربردی سیاست خارجی در جهت دست‌یابی به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می باشد
۱۹۵.

راهبرد سیاسی ایران و عربستان در موج دوم بیداری اسلامی درکشورهای بحرین، سوریه و یمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال ۳۰ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰۱ 791 - 827

کلیدواژه‌ها: همسایگی ایران عربستان بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۱۴
ایران و عربستان به عنوان دو قدرت منطقه ای در غرب آسیا هستند که از دیرباز رقابت های ایدئولوژیک و سیاسی داشتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رقابتی که از پیش وجود داشت تشدید شد و امنیت منطقه ای غرب آسیا دچار تغییر اساسی شد. دو کشور دیدگاه های متفاوتی در مورد نظم منطقه ای دارند، هر دو ادعای رهبری جهان اسلام را دارند وتلاش می کنند راهبردهای منطقه ای تأثیر گذاری بر تحولات منطقه ای طراحی کنند که راهبرد عربستان بر پایه سازش با غرب و ایران راهبرد مقاومت و ائتلاف بر پایه ژئوپولوتیک مقاومت است. پس از ناآرامی های دومینو وار کشورهای عربی منطقه در بیداری اسلامی و تحولات پس از آن، شکاف و رقابت بین دو کشور بیشتر شد. ایران و عربستان دو راهبرد متفاوت در سیاست همسایگی شان نسبت به تحولات در کشورهای عربی و بیداری اسلامی در پیش گرفتند. هدف این مقاله بررسی سیاست همسایگی ایران و عربستان در کشورهای بحرین، سوریه و یمن است. این مقاله در پی پاسخ به این سئوال اصلی است که سیاست همسایگی ایران و عربستان نسبت به بیداری اسلامی و تحولات غرب آسیا چه بود؟ در این مقاله علاوه بر بررسی سیاست همسایگی دو کشور در جریان بیداری اسلامی راهبردهای پیش رو در آینده روابط ایران و عربستان نیز مورد بررسی قرار می گیرد. این مقاله با روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی و با استفاده از منابع کتابخانه ای نوشته شده است.
۱۹۶.

بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر افول هژمونی آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 29 - 54

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی تمدن غرب هژمونی افول آمریکا بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۲۳۰
انقلاب اسلامی ایران را می توان در ردیف انقلاب های بزرگ تاریخ دانست که باعث ایجاد تحولات مهمی در دنیای معاصر شده است. انقلابی که از زمان پیدایش به مثابه گفتمانِ غیر (دیگری) تمدن غربی، همواره در نزاع با این گفتمان بوده است. لذا سؤال اصلی که مطرح می گردد این است که با توجه به تقابل جدی این دو نگاه، انقلاب اسلامی چه تأثیری بر افول هژمونی آمریکا داشته است؟ (مسئله)؛ بر همین اساس در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش کیفی و مطالعه اسنادی، داده ها و مطالب مرتبط با این مسئله مطالعه و مورد بررسی قرار گیرد (روش)؛ نتایج بررسی ها حاکی از این است که انقلاب اسلامی از یک سو در سطح گفتمانی، اندیشه لیبرالیسم غربی را به صورت جدی به چالش کشیده است و از سوی دیگر با اقداماتی مانند کناره گیری از اتحاد راهبردی با آمریکا، تسخیر سفارت این کشور در ایران، ایجاد روحیه بیدارگری اسلامی در منطقه غرب آسیا، تضعیف جایگاه و قدرت رژیم صهیونیستی، حمایت از جنبش های ضد استکباری و به چالش کشیدن قدرت نظامی آمریکا، تأثیر بسزایی در گسترش حرکت های آزادی خواهانه - به طور خاص بیداری اسلامی- و در نتیجه افول هژمونی آمریکا داشته است (نتایج).
۱۹۷.

پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیاد گرایی در سوریه، مطالعه موردی: جبهه النصره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 125 - 147

کلیدواژه‌ها: پارادایم واکنشی بحران سوریه جبهه النصره محرومیت نسبی بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۲۴۹
شروع حرکت های بیداری اسلامی با تاکید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران های سیستمی در نظم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. اساساً یکی از کشور هایی که به واسطه ی تحولات اخیر در شمال آفریقا و خاورمیانه منبعث از بیداری اسلامی دچار تغییرات و ظهور بحران گردید سوریه می باشد. در این کشور به-دلیل وجود یکسری از چالش ها و مطالبات انباشته شده که در غالب محرومیت نسبی تجلی می کند وارد بریک معضله امنیتی فراگیر شد که سیستم تصمیم گیری این کشور را با بحران روبه رو ساخت. حال، این سوال مطرح است که در بازخوانی پدیده بیداری اسلامی در یک روایت واکنشی با محوریت مسئله محرومیت نسبی این مسئله چگونه به عنوان یک کاتالیزور در ظهور گروه های بنیاد گرا مانند جبهه النصره موثر بود؟(مسئله). با روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از تئوری محرومیت نسبی به عنوان زیر مجموعه پارادایم های واکنشی(روش)، این فرضیه به بحث گذارده شده که ناتوانی سیستم حکمران به عنوان متغییر تصمیم گیر در سوریه به دلیل ناتوانی در پاسخ گویی به مطالبات اجتماعی باعث بستر سازی گروه های بنیاد گرا با مشی خشونت طلبی شد(فرضیه). سرانجام، با ظهور جبهه النصره ساخت سیاسی – اجتماعی سوریه وارد یک بحران امنیتی فراگیر شد که اساساً منجر به امنیت زدایی گردید و نظم مسلط این کشور را با چالش روبه رو ساخت(یافته).
۱۹۸.

تاثیرات گفتمان اخوانی قطر بر تحولات جهان عرب طی سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 283 - 294

کلیدواژه‌ها: گفتمان اخوانی قطر تحولات جهان عرب رهبری جهان عرب الجزیره بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۵
قطر به مثابه یکی از کشورهای کوچک و ذره ای در خلیج فارس با منابع کلان انرژی که سرمایه های بسیاری نصیب آن ساخته است و البته بهره گیری از شبکه رسانه ای الجزیره در سال های اخیر کوشیده است از سیطره عربستان سعودی رهایی یابد و به ایجاد موازنه قدرت جدیدی در منطقه خاورمیانه بپردازد. لذا علاوه بر پول و شبکه الجزیره، نباید از مبانی فکری گفتمان اخوان المسلمین در این کشور نیز غافل ماند؛ که در دهه ۵۰ میلادی و دوره شیخ علی عبدالله آل ثانی به این کشور نفوذ کرد و بعدها در سال ۱۹۶۱ با ورود شیخ یوسف القرضاوی به قطر، رهبران این کشور تلاش کرده اند، با بهره گیری از ظرفیت های این گفتمان به غیریت سازی با وهابیت سعودی پرداخته و عنوان یکی از کشورهای قدرتمند و تاثیرگذار در جهان اسلام را به دست آورند. آنچه در این مقاله به عنوان مسئله و هدف اصلی مطرح شده است؛ تبیین تاثیرات گفتمان اخوانی قطر بر تحولات جهان عرب موسوم به بیداری اسلامی طی سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ می باشد. یافته های مقاله نشان می دهد؛ رهبران قطر بر خلاف سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، با حمایت از مخالفان رژیم های اقتدارگرا به حمایت از انقلابیون و معترضان پرداخته و با رسانه هایی همچ ون الجزی ره وحمایت از پژوهشگران و علمای اخوانی تلاش کرده اند، تحولات منطقه ای را به مثابه فرصتی تازه برای کاستن از تهدیدات منطقه ای و فعال شدن سیاست خارجی خویش قلمداد کرده و با ایجاد نظم نوین منطقه ای رهبری سیاسی جهان عرب و خارمیانه را ازآن خود کنند.
۱۹۹.

واکاوی نقش سید جمال الدین اسدآبادی در بیداری اسلامی و استقلال هند (1235-1269 ش)

نویسنده:
منبع: پژوهش در تاریخ سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۲ 51 - 78

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی استعمارستیزی سیدجمال الدین اسدآبادی هندوستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۶۵
سفرهای سه گانه سید جمال الدین اسدآبادی به هند که طی فواصل زمانی مختلفی صورت گرفت، بخش مهمی از حیات مبارزاتی این بیدارگر مشرق زمین را در بر می گیرد که تاکنون به صورت مستقل بدان پرداخته نشده است. انگیزه سید از سفرهایش، رساندن صدای مظلومیت ملل مسلمان به گوش جهانیان و کوشش برای رهایی آنان از بند استعمار بود. سید در هند از یک سو با علم زدگی به مخالفت برخاست و از دیگر سو مروج اتحاد ادیانِ مختلف برای مبارزه با بریتانیا بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و غور و تفحص در منابع کتابخانه ای به دنبال پاسخ گویی بدین پرسش است که حضور سید جمال الدین در هند چه تأثیری در بیداری مردم و استقلال این کشور از استعمار بریتانیا داشته است؟ فرض اصلی این جستار بر این امر استوار است که اساس اندیشه های سید مبنی بر لزوم وفاق امت های اسلامی و زمینه های مبارزات ضداستعماری او در دوران حضور وی در هند شکل گرفته است. برآیند این نوشتار مؤید آن است که سلسله فعالیت های روشنگرانه سید، نقش مؤثری در بیداری مردم هندوستان و به تبع استقلال این کشور داشته است. از آنجا که نیروی محرک در منظومه فکری سید، اسلام است؛ وی به دنبال رستاخیزی عظیم در نوع نگرش مسلمانانِ هند بود تا با ایجاد خودباوری و غیرت سازی در میان آنان، فصل جدیدی از استعمارستیزی در این کشور را آغاز و پایه های وحدت اسلامی را استوار سازد و نیز با تقویت صفوف مبارزه از طریق اتحاد فرق و گروه های مختلف، زنجیرِ استعمار را از پایِ آنان وانهد.
۲۰۰.

بررسی و نقد کتاب کنش دینی و نوسازی عقل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ مهر ۱۴۰۱ شماره ۷ (پیاپی ۱۰۷) 305-322
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۴۶
طاها عبدالرحمان از جمله اندیشمندان و نظریه پردازان نوگرای اسلامی است که با نقد اخلاقی مدرنیته، مخالفت با اخلاق سکولار و مبنا قرار دادن اسلام به ویژه در حوزه ی اخلاق، در پی نوسازی سنت ها است. او معتقد است بیداری اسلامی نیازمند پشتوانه فکری و نوسازی بر اساس تعقلی مبتنی بر تجربه معنوی و گذر از مراتب سه گانه عقل است. عبدالرحمان شرع -عقل مسدّد- را اصل و داشتن تجربه عرفانی -عقل مؤید- را شرط کمال اخلاق معرفی می کند تا در نهایت نظریه ی سیاسی «ولایت فقیه تجربی» را در کتاب روح الدین ارائه دهد. مقاله حاضر می کوشد با بررسی یکی از مهم ترین آثار عبدالرحمان -کنش دینی و نوسازی عقل- نظریه مراتب سه گانه ی عقلانیت او را با دیدگاهی انتقادی مورد بازبینی قرار دهد؛ و نشان می دهد، مؤلف با نپرداختن به بحث حسن و قبح عقلی، جایگاه عقل -عقل مجرد- را در اخلاق نادیده گرفته است؛ و چرا پشتوانه فکری پیشنهادی وی برای بیداری اسلامی، می تواند آسیب های سیاسی و اجتماعی به همراه داشته باشد.