سواد اطلاعاتی

در جوامع یاد گیرنده محور، افراد به طور پیوسته در حال یادگیری هستند. آنها بدلیل برخورداری از برنامه های درسی که مولفه های سواداطلاعاتی در ساختار و محتوای آن برنامه ها، در تمام سطوح تحصیلی از دبستان تا دانشگاه تلفیق شده است، تبدیل به یادگیرنده مادام العمر شده اند، بطوریکه قابلیتهای سواد اطلاعاتی در رفتار و نگرش آنان نهادینه شده است. دور ه متوسطه دوم به دلیل داشتن ماهیت انتقالی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف این پژوهش طراحی برنامه درسی مبتنی بر توسعه سواد اطلاعاتی در دوره متوسطه دوم است. بدین منظور به روش مطالعه مروری، کتب و مقالات مربوط، مطالعه و بررسی شد. وسپس با تعیین مولفه های سواد اطلاعاتی و عناصر اساسی برنامه درسی (اهداف، محتوا، فعالیتهای یادگیری، نقش معلم، ارزشیابی) و با عنایت به توصیه اساتید صاحب نظردر این حوزه الگوی پیشنهادی برنامه درسی تدوین و در قالب جدول ارائه شد .در طراحی این برنامه مولفه های سواد اطلاعاتی در عناصر برنامه درسی طوری تلفیق شده اند که در نهایت یادگیرنده مادام العمر تربیت نماید.

در دوران گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، نظام های آموزشی ناگزیر از تغییر و تحول متناسب با نیازمندی های عصر کنونی می باشند. امروزه دانش آموزان نیازمند کسب مهارت هایی هستند که آنها را در امر پردازش و استفاده از اطلاعات تا رسیدن به دانشِ خود ساخته یاری نماید و از آنان یادگیرندگانی مستقل و همیشگی بسازد که مدیر یادگیری خود باشند. از آنجا که رسیدن به یادگیری مادام العمر، یکی از نتایج بلافصل سواد اطلاعاتی است؛ این امر در سایه کسب مهارت های سواد اطلاعاتی محقق می شود. فراگیری مهارت های سواد اطلاعاتی در سال های اولیه مدرسه بدلیل زیربنایی بودن آموزش در این سنین، اهمیت ویژه ای دارد. تحقیق حاضر با هدف ارائه چارچوبی برای برنامه درسی مبتنی بر توسعه سواد اطلاعاتی دانش آموزان دوره ابتدایی، انجام شد. به این منظور ابتدا با مطالعه منابع و متون مربوط، استانداردهای سواد اطلاعاتی و عناصر اساسی برنامه درسی تعریف و مشخص گشت. سپس با توجه به استانداردهای سواد اطلاعاتی و نیز با عنایت به نتایج حاصل از پژوهش های نزدیک با موضوع تحقیق، ویژگی های عناصر اساسی برنامه درسی (هدف، محتوا، راهبردهای یاددهی یادگیری و روش های ارزشیابی) بر مبنای توسعه سواد اطلاعاتی دانش آموزان دوره ابتدایی، استنباط و توصیف گردید و چارچوب کلی برنامه درسی مبتنی بر توسعه سواد اطلاعاتی دوره ابتدایی، تدوین و ارائه گشت. بر اساس این چارچوب، ویژگی های هر یک از عناصر اساسی برنامه درسی به گونه ای می باشد که در نهایت یک فراگیر مستقل، خودراهبر و پژوهنده و یادگیرنده مادام العمر را تربیت نماید.

تحقیق حاضر به بررسی ارتباط سنجی بین سواد اطلاعاتی و میزان استقرار کیفیت جامع و کار شیفتگی کارکنان تامین اجتماعی شهر کرمان در سال 1397 می پردازد جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان شعب بیمه تامین اجتماعی استان کرمان است که تعداد آنها 21 شعبه و کارکنان آن 612 نفر می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 236 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب می شوند. در این بررسی از سه پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه سواد اطلاعاتی با روایی 89/0 و پایایی 720/0 ، و مدیریت کیفیت جامع با روایی 912/0 و پایایی 870/0 و در نهایت پرسشنامه کار شیفتگی با روایی90/0 و پایایی831/0 برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویراست 19 و Smart PLS 2 استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق ضریب معنی داری Z میان متغیر سواد اطلاعاتی و میزان استقرار کیفیت جامع کارکنان 451/22 می باشد که بیشتر از 96/1 است که نشان از رابطه سواد اطلاعاتی و میزان استقرار کیفیت جامع کارکنان است. همچنین براساس ضریب معنی داری Z میان متغیر سواد اطلاعاتی و کار شیفتگی کارکنان 804/113 می باشد که بیشتر از 96/1 است که نشان از رابطه سواد اطلاعاتی و کار شیفتگی کارکنان است. لذا پیشنهاد می گردد که با مدیران سازمان با افزایش سطح سواد اطلاعاتی کارکنان وضعیت مدیریت کیفیت جامع سازمان و همچنین کار شیفتگی کارکنان را بهبود بخشند.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر شایستگی های فناوری اطلاعات و ارتباطات اعضای هیئت علمی «دانشگاه آزاد اسامیشهر تهران » و در راستای ارتقای وضع موجود انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داد هها کیفی و از نظر شیوهپژوهش تحلیل محتواست. مشارکت کنندگان در این پژوهش بر اساس قاعده و اصل اشباع نظری شامل 16 نفر از خبرگان موضوعی اعم از اساتید،مدیران و متخصصان ICT بودند که با روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داد هها مصاحبه نیم هساختمند است. داده هابا استفاده از نرم افزار MAXQDA ، اعتبار داده ها با استفاده از روش تأییدپذیری توسط مشارکت کنندگان صورت پذیرفت. بر اساس یافته های پژوهش، عوامل مؤثر بر توسعه شایستگی های فناوری اطلاعات و ارتباطات اعضای هیئت علمی در چهار طبقه شامل چهار عامل محیطی و فنی، عامل فرهنگی، عامل قانونی، عامل تکنولوژیکی و 9 بُعد و 37 شاخص شناسایی و طبقه بندی شد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر سواد اطلاعاتی کتابداران بر رشد سازمانی کتابخانه های عمومی کرمانشاه است. در این پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی کرمانشاه بررسی شده و همچنین تأثیر سواد اطلاعاتی بر رشد سازمانی آن ها تعیین گردید. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه که درمجموع 215 نفر می باشند، تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 138 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد رشد سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش سواد اطلاعاتی در طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده شده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. همچنین داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی و مؤلفه های آن (توانایی جایابی اطلاعات، توانایی ارزیابی اطلاعات و توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات) در بین کتابداران کتابخانه های عمومی کرمانشاه در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه توانایی جایابی اطلاعات (60/3) و کمترین فراوانی، مربوط به توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات (30/3) بود. همچنین میانگین رشد سازمانی و مؤلفه های آن (پاداش، روابط، ساختار، مدیریت، مکانیسم های سودمند، نگرش نسبت به تغییر و هدف) در کتابخانه های عمومی کرمانشاه در سطح مطلوب است. کسب سواد اطلاعاتی یک نیاز اساسی برای همه افراد است و ازآنجاکه مهارت تک تک افراد در رشد و توسعه جامعه نقش دارند، بنابراین نتایج ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و رابطه مهارت آن ها با توسعه و کارآیی سازمانی همچنین تلاش و برنامه ریزی برای ارتقای سطح آن، در جهت رسیدن به این اهداف کمک شایانی خواهد کرد. ازآنجاکه یافته های پژوهش نشان داد که سطح توانایی استفاده از اطلاعات در بین کتابداران نسبت به دیگر مؤلفه های سواد اطلاعاتی آن ها پایین تر است، نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این مهارت در بین کتابداران ضروری به نظر می رسد، زیرا توانایی استفاده از اطلاعات که یکی از شاخصه های اصلی سواد اطلاعاتی است، برای کتابداران به عنوان اشاعه دهندگان اطلاعات امری اجتناب ناپذیر و ضروری است. لذا هراندازه کارکنان سازمان وظایف خود را بهتر بشناسند و مهارت های لازم در خصوص حرفه خود را ارتقا ببخشند و درنتیجه عملکرد بهتری داشته باشند، در بهبود وضعیت، پیشرفت و توسعه سازمان خود، نقش مؤثرتری خواهند داشت.

با ظهور جامعه اطلاعاتی تغییرات چشمگیری در مفاهیم و ساختارهای جامعه به وجود آمده است. انفجار اطلاعات ازیک طرف و پیشرفت های فناوری ICT و پیدایش رسانه های نوین از طرف دیگر چالش های جدیدی را در عرصه دستیابی، درک و استفاده اطلاعات، پیش روی فعالان عرصه خبر قرار داده است. لذا برنامه ریزان خبر یک رسانه برای دستیابی به اطلاعات به توانایی ویژه ای فراتر از سواد پایه ای دانش خبر برای رقابت رسانه ای و بقاء در جامعه اطلاعاتی نیازمندند که از آن به عنوان «سواد اطلاعاتی» نام برده می شود. یکی از راه های ارتقای سطح سواد اطلاعاتی برنامه ریزان خبر، آگاهی از وضعیت سواد اطلاعاتی ایشان است. این پژوهش به ترسیم وضعیت سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی خبر صداوسیما با تأکید بر هفت مؤلفه تشکیل دهنده آن بر اساس مدل پاساداس پرداخته و عوامل مؤثر در ارتقای این مهارت را واکاوی کرده است. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده و جامعه آماری آن دبیران خبر و خبرنگاران شاغل در معاونت سیاسی در تهران هستند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 101 نفر تعیین شد. یافته های تحقیق نشان داد که: سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی صداوسیما فقط در مؤلفه های (تحلیل و ارزیابی اطلاعات، آگاهی پیرامون مسائل حقوقی، اخلاقی و استفاده اطلاعات) در سطح قابل قبولی قرار دارد؛ اما در مؤلفه های (تعریف نیاز اطلاعاتی، ادغام و یکپارچه سازی اطلاعات و جستجوی اطلاعات) در سطحی متوسط و همچنین در مؤلفه های (مهارت های مدیریت و سازمان دهی اطلاعات و استفاده مؤثر و تولید اطلاعات) در سطح پایینی قرار دارد و درمجموع، میانگین نمره سواد اطلاعاتی جامعه موردمطالعه 6/51 است که در میانه دامنه 0-100 قرار دارد. مطالعات همچنین نشان داد آموزش دوره های زبان انگلیسی و کاربری کامپیوتر (ICDL) رابطه مثبت معناداری با سطح سواد اطلاعاتی دارد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و رشته تحصیلی انجام شد. روش پژوهش توصیفی همبستگی بود و جامعه آماری این مطالعه شامل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت در چهار حوزه تحصیلی فنی و مهندسی، مدیریت و حسابداری، روان شناسی و علوم تربیتی و آموزش زبان انگلیسی به حجم 6500 نفر بودند. با استفاده از فرمول کوکران 363 دانشجو با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه سواد اطلاعاتی سیامک و داورپناه (2009) بود. یافته های این مطالعه نشان داد بین گروه روان شناسی و علوم تربیتی و مدیریت و حسابداری اختلاف معنی داری وجود دارد (05/0 > P) و میانگین در گروه روان شناسی و علوم تربیتی بالاتر از مدیریت و حسابداری بود. همچنین بین گروه فنی و مهندسی و مدیریت و حسابداری اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0 > P) و میانگین در گروه فنی و مهندسی بالاتر از مدیریت و حسابداری بود. در مابقی حوزه های تحصیلی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. پیشنهاد می شود جهت ارتقای سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان اقدام به برگزاری کارگاه هایی با هدف بالا بردن سواد رایانه ای و سواد کتابخانه ای دانشجویان و ترویج فرهنگ پژوهش محوری گردد.

متن حاضر بر آن است تا با توجه به نتایج طرح «ارتقای مهارتهای سواد اطلاعاتی شاغلان تحقیقاتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری» و استانداردهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی، عنوانهای سلسله جلسات پیشنهادی مجری را برای آموزش سواد اطلاعاتی به شاغلان تحقیقاتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی برای تشکیل سلسله کارگاه های آموزشی ارائه دهد و سپس به سنجش اثربخشی این عنوانها بپردازد. به طور نمونه، در سلسله کارگاه های آموزشی برگزار شده در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوی.

هدف: مقاله با هدف بررسی نقش کتابداران، خدمات اطلاع رسانی و میزان سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در کاهش اضطراب اطلاع یابی آنان نوشته شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بود. حجم کل جامعه آماری شامل12260 نفر متشکل از 8100 نفر کارشناسی ارشد و 4160 نفر دکتری بود. از این تعداد، 236 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری طبقه ای غیرنسبتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش پرسش نامه بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میزان اضطراب اطلاع یابی دانشجویان در حد متوسط بود. همچنین وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان، پایین تر از حد مطلوب بود. از سوی دیگر، میزان استفاده دانشجویان از خدمات اطلاع رسانی در سطح متوسط قرار داشت. بین میزان سواد اطلاعاتی و میزان اضطراب اطلاع یابی آنان رابطه معناداری وجود داشت. یافته ها نشان داد نقش کتابداران در کاهش اضطراب اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در سطح متوسط قرار دارد. همچنین شرکت در کارگاه های آموزشی نتوانسته تأثیری در میزان اضطراب اطلاع یابی دانشجویان داشته باشد. بین نمره دانشجویان به مهارت های ارتباطی کتابداران و میزان اضطراب اطلاع یابی آنان، رابطه معنادار مثبتی وجود داشت. بین میزان استفاده از خدمات اطلاع رسانی و میان اضطراب اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه معنادار مثبتی برقرار بود. یافته ها نشان داد بین میانگین نمره های اضطراب اطلاع یابی دانشجویان و متغیر جنسیت و حوزه تحصیلی تفاوت معناداری وجود ندارد، در حالی که این تفاوت در مقطع تحصیلی مشاهده شد. در ادامه، تفاوت معناداری بین میانگین نمره های سواد اطلاعاتی و متغیرهای جنسیت، حوزه تحصیلی و مقطع تحصیلی مشاهده نشد. اصالت/ارزش:  شناخت برخی از عوامل مختلف که می تواند فرایند اطلاع یابی افراد را تحت تأتیر قرار دهد تا جایی که آنان را دچار اضطراب کند، ضروری به نظر می رسد. نتایج این پژوهش با تأکید بر نقش کتابداران، میزان استفاده از خدمات اطلاع رسانی و سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش می تواند مورد توجه کتابداران و مسئولان دانشگاهی قرار بگیرد تا جایی که علاوه بر شناخت عؤامل تأثیرگذار، گام هایی در جهت رفع آن برداشته شود.

مقدمه: با ظهور قرن بیست و یکم، مراکز آموزشی در حال گذر از فرایند آموزشی به فرایند یاددهی-یادگیری هستند که در این فرایند، هر شهروندی باید در هر شرایطی به طور آزادانه در معرض یادگیری، آموزش و پرورش خود قرار گیرد.  لذا توجه به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی از عناصر کلیدی در پیشبرد یادگیری مادام العمر و نظام آموزشی نوین محسوب می شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی نسبت به عوامل اثرگذار بر وضعیت سواد اطلاعاتی در دانشگاه شهید چمران اهواز است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام می شود. جامعه پژوهش شامل تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز است، که تا نیمسال دوم سال 98-1397 حداقل دو نیمسال از تحصیل خود گذرانده اند. به دلیل بزرگ بودن جامعه پژوهش، نمونه گیری انجام شد. بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی- مورگان نمونه گیری انجام شد و اندازه نمونه، 380 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته سواد اطلاعاتی است که، روایی آن را اساتید گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز تأیید کرده و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، معادل 82% برآورده شد که نمره مطلوبی برای سنجش پایایی است. یافته ها: بر اساس داده های بدست آمده، از نظر جامعه پژوهش حاضر ویژگی های زمینه ای و آموخته های پیشین در سطوح زیاد و متوسط، اعضای هیأت علمی در سطح متوسط و امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات و کتابخانه های دانشگاه در سطوح متوسط و کم بر وضعیت سواد اطلاعاتی پاسخگویان تأثیرگذار بوده است. این چهار عامل بر اساس میانگین رتبه ای که کسب کرده اند به ترتیب، شامل ویژگی های زمینه ای، سپس اعضای هیأت علمی، پس از آن امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه و در انتها کتابخانه های دانشگاهی بر وضعیت سواد اطلاعاتی جامعه تحت مطالعه مؤثر بوده اند. بحث و نتیجه گیری: با در نظر داشتن این که آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی و توجه به روش های فناورانه، اولین اولویت کتابخانه های دانشگاهی توسط انجمن کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشی در سال 2018 تعیین گردید، و همچنین با دقت در چارچوب 2016 سواد اطلاعاتی در توجه به نقش دانشجو به عنوان یادگیرنده و کتابدار به عنوان واسطه یادگیری مهارت های لازم، کتابخانه های دانشگاهی باید خدمات خود را به گونه ای ارائه دهندکه دانشجویان به طور مستقل از اساتید و کتابداران مهارت های سواد اطلاعاتی خود را ارتقاء دهند و نیازهای اطلاعاتی خود را مرتفع سازند . پیشنهاد می شود بر اساس مواارد مطرح شده در  چارچوب 2016، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به سمت استفاده بیشتر از فضای مجازی مانند وب 2 و استفاده از امکاناتی چون وب سایت های کتابخانه ای و میز مرجع مجازی و گفتگوی پیوسته سوق داده می شوند.

مقدمه: با توجه به اهمیت سبک ها و رویکردهای تدریس در آموزش دانش آموزان ابتدائی، در این پژوهش نقش سواد اطلاعاتی در انتخاب و استفاده از رویکردهای متنوع تدریس مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه این پژوهش معلمان مقطع ابتدائی پایه ششم شهر سمنان هستند. از بین 110 نفر از معلمان پایه ششم ابتدایی شهر سمنان در سال تحصیلی 97-1396، 86 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها، از دو پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان و همچنین برای مشخص کردن رویکردهای تدریس آن ها استفاده شده است. یافته ها: بر مبنای یافته های این پژوهش، وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان مورد بررسی در سطحی بالاتر از متوسط قرار دارد. از میان رویکردهای مختلف تدریس، رویکرد تعاملی دارای بزرگ ترین میانگین در بین رویکردهای تدریس معلمان است. همچنین یافته ها نشان داد که این معلمان به میزانی کم تر از سطح متوسط از رویکرد تدریس مستقیم و به میزان بالاتر از سطح متوسط از سه رویکرد تدریس دیگر استفاده می کنند. یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز نشان داد بین رویکرد تدریس مستقیم و سواد اطلاعاتی معلمان دوره ابتدائی شهر سمنان رابطه معنادار معکوس و بین رویکردهای غیرمستقیم و مسئله محور و تعاملی با سواد اطلاعاتی رابطه معنادار و هم افزا وجود دارد. همچنین معلمان با سواد اطلاعاتی بیشتر از تعداد رویکردهای متنوع تری (2 و 3 و 4 رویکرد) در تدریس خود استفاده کرده اند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که معلمان مورد بررسی تحت تأثیر سواد اطلاعاتی از رویکرد های متنوع تر و همچنین کارآمدتری برای تدریس خود بهره می گیرند. بدین ترتیب، مجهز بودن به مهارت های سواد اطلاعاتی می تواند در انتخاب رویکرد های تدریس متنوع تر و بهبود رویکرد های آموزشی معلمان مقطع ابتدائی نقش مؤثری داشته باشد.

موضوع تحقیق حاضر «بررسی نقش میانجی سواد اطلاعاتی کارکنان در رابطه بین مهارت های ارتباطی مدیران و پذیرش فن آوری اطلاعات کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج» است. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج می باشد که تعداد آنها 120 نفر می باشد و تعداد 95 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند و از آنها خواسته شد تا پرسشنامه تحقیق که شامل پرسشنامه مهارت های ارتباطی بارتون، جی. ای (1990)، پرسشنامه سواد اطلاعاتی محقق ساخته و پرسشنامه پذیرش فن آوری اطلاعات شیخ شعایی و علومی (1386) بود تکمیل کنند. برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه های تحقیق از تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos استفاده شده است. تحلیل داده ها نشان داد که: مهارتهای ارتباطی مدیران از طریق متغیر میانجی سواد اطلاعاتی با پذیرش فن آوری اطلاعات کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج رابطه معنی داری دارد. بعلاوه، بین مهارت های ارتباطی مدیران و پذیرش فن آوری اطلاعات کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج رابطه معنی داری دارد و میان مهارت های ارتباطی مدیران و سواد اطلاعاتی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج رابطه معنی داری دارد. همچنین، بین سواد اطلاعاتی کارکنان و پذیرش فن آوری اطلاعات کارکنان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج رابطه معنی داری دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و مدیریت زمان با اضطراب پژوهش معلمان پژوهنده شهرستان اردبیل می باشد. پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل 344 نفر معلم پژوهنده شهر اردبیل در سال تحصیلی 94-1393 بود که از بین آن ها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و براساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 181 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مدیریت زمان هاشمی زاده و همکاران (1385)، پرسشنامه سواد اطلاعاتی دوئل (1994) و پرسشنامه اضطراب پژوهش هیگینز و کوترلیک (2006) استفاده شد. روایی پرسشنامه ها به تأیید اساتید و صاحب نظران رسید. همچنین در پژوهش حاضر، میزان پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیریت زمان (83/0)، برای پرسشنامه سواد اطلاعاتی (89/0) و برای پرسشنامه اضطراب پژوهش (35/0) به دست آمد. برای تعیین نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کالموگروف اسمیرنف و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد) و روش های آمار استنباطی (آزمونt  تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که میزان مدیریت زمان و سواد اطلاعاتی معلمان پژوهنده از حد متوسط به گونه ای معنی دار، بالاتر و میزان اضطراب پژوهش آن ها از حد متوسط به گونه ای معنی دار، پایین تر است. همچنین روابط منفی معناداری بین مدیریت زمان، سواد اطلاعاتی و ابعاد آن ها با اضطراب پژوهش معلمان پژوهنده وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد مدیریت زمان، رابطه پیش بینی کننده معکوس معنی داری با اضطراب پژوهش دارد و از میان چهار بعد مدیریت زمان، تعیین اهداف و اولویت بندی، رابطه پیش بینی کننده معکوس معنی داری با اضطراب پژوهش معلمان پژوهنده دارد. همچنین سواد اطلاعاتی نیز رابطه پیش بینی کننده معکوس معنی داری با اضطراب پژوهش دارد و از هفت بعد سواد اطلاعاتی، ابعاد تفسیر، ترکیب و استفاده از اطلاعات، رابطه پیش بینی کننده معکوس معنی داری با اضطراب پژوهش معلمان پژوهنده دارند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت میزان سواد رایانه ای در بین دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد به تعداد 1083 نفر در سال تحصیلی 98- 1397 بودند. حجم نمونه با استفاده جدول کرجسی مورگان(1970) تعداد 411 دبیر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی یک نمونه مستقل، آزمون رتبه ای فریدمن و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. ابزار جمع آوری داده های پژوهش، استفاده از پرسش نامه محقق ساخته سواد عمومی رایانه ای بود. نتایج پژوهش نشان داد که به طور کلی دبیران میزان سواد رایانه ای خود را پایین تر از سطح متوسط ارزیابی کردند و مهارت آنان در کاربرد اینترنت و Word بیشتر از دیگر مهارت های عمومی رایانه ای بود. در ارتباط بین میزان سواد رایانه ای با ویژگی های جمعیت شناختی نمونه مورد نظر از جمله جنسیت، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی، ارتباط معناداری وجود ندارد.

هدف پژوهش بررسی نقش سواد اطلاعاتی در یادگیری مادام العمر معلمان بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان مدارس هوشمند منطقه پنج شهر تهران به تعداد 635 معلم که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ای به حجم 240 نفر انتخاب گردید. روش پژوهش کمی و از نوع مطالعات همبستگی بود. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته 24 گویه ای سواد اطلاعاتی بر مبنای مدل چانگ (2012) و پرسشنامه محقق ساخته 21 گویه ای یادگیری مادام العمر بر مبنای مدل گای و همکارانش (2014) استفاده شد. جهت تعیین پایایی و روایی ابزار از تکنیک های آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تائیدی استفاده و نتایج بیانگر پایایی و روایی مطلوب ابزاربود. جهت تحلیل داده ها از تکنیک های توصیفی( شاخص های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی( آزمون های تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره خطی) با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج بیانگر آنند که: وضعیت سواد اطلاعاتی و یادگیری مادام العمر در معلمان نامطلوب بود. همچنین سواد اطلاعاتی رابطه مثبت و معنادار با یادگیری مادام العمر و ابعاد آن در معلمان در سطح آلفای 05/0 دارد.

مقدمه: برخی پژوهشگران افراد مادرزاد دیجیتال را دارای توانایی های طبیعی همپوشان با قابلیت های سواد اطلاعاتی دانسته اند. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان تأثیر ویژگی های افراد مادرزاد دیجیتال (از قبیل مالکیت بر ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، تجارب فاوا، اعتماد به نفس اینترنتی، و تعداد شرکت در دوره های فاوا) بر سطح سواد اطلاعاتی آنان بود. روش شناسی: جامعه آماری این پیمایش کاربردی، 2610 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین در مقاطع تحصیلات تکمیلی بود که 336 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و 255 نفر به طور کامل در آزمون شرکت و پرسشنامه ای 75 گویه ای مربوط به متغیرهای تحقیق را تکمیل کردند. برای بررسی فرضیه های تحقیق از روش معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در نرم افزارهای SPSS 22.0  و SmartPLS 3.0 استفاده شد. یافته ها: مالکیت بر/کاربرد ابزار فاوا به طور مستقیم و همچنین به صورت غیرمستقیم از طریق اعتمادبه نفس اینترنتی، بر سواد اطلاعاتی تأثیری معنا دار ندارد؛ ولی از طریق تجارب فاوا دارای تأثیر معنا داری بر سواد اطلاعاتی است. گذراندن دوره های فاوا به صورت مستقیم بر سواد اطلاعاتی تأثیر دارد؛ ولی از طریق تجارب فاوا و نیز از طریق اعتماد به نفس اینترنتی بر سواد اطلاعاتی تأثیری ندارد. تجارب فاوا از طریق اعتماد به نفس اینترنتی دارای تأثیر معنا داری بر سواد اطلاعاتی است و اعتمادبه نفس در استفاده از اینترنت به صورت مستقیم بر سواد اطلاعاتی تأثیر معنا دار دارد. نتیجه : نتایج حاصل از تحلیل داده ها، ضمن تأیید نسبی برخی از وجوه روابط متغیرهای مورد پژوهش، نشان داد که نمی توان ویژگی های افراد نسل مادرزاد دیجیتال را عامل ارتقای سواد اطلاعاتی آنان دانست. از این رو، لازم است برنامه های درسی با مباحث سواد اطلاعاتی به کمک افراد متخصص تلفیق و به این نسل آموزش داده شود.

هدف این پژوهش بررسی رابطه سواد اطلاعاتی با کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری، تعداد 1271دانش جوی تحصیلات تکمیلی دانش گاه آزاد اس لامی واح د قم در نیم سال دوم 96 97 بودند. نمونه آماری 295 نفر که به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه استاندارد سواد اطلاعاتی، یزدانی (1391) و کارآفرینی، مارگریت هیل (1984) به ترتیب با پایایی معادل80/0 و 85/0 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها، براساس روش های توصیفی و استنباطی در حد آزمون هایt برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری در قالب نرم افزار تحلیل آماری SPSS نشان داد: بین کارآفرینی و سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین مؤلفه های سواد اطلاعاتی (مکان یابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، نیاز اطلاعاتی، سازمان دهی اطلاعات و تبادل اطلاعات) و کارآفرینی دانشجویان رابطه وجود دارد که قدرت تبین کنندگی سازمان دهی اطلاعات از همه مؤلفه ها بیشتر است. علی رغم بهتر بودن وضعیت نسبی کارآفرینی و سواد اطلاعاتی در دانشجویان پسر، تفاوت معناداری با دانشجویان دختر مشاهده نشد.

هدف: هدف مقاله حاضر تحلیل روش شناختی پژوهش های حوزه سواد اطلاعاتی در بافت کتابخانه های عمومی کشور است. نوع، روش و جامعه : پژوهش ازنظر هدف کاربردی است که با استفاده از ابزار سیاهه وارسی و با روش های سرشماری و مرور اسناد بر پایه تحلیل های روش شناختی نگاشته شده است. جامعه پژوهش متن کامل کلیه آثار پژوهشی این حوزه اعم از مقاله های مجلات علمی، پایان نامه ها و طرح های پژوهشی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان شامل: اس آی دی، مگیران، نورمگز، ایرانداک و سامانه مدیریت طرح های پژوهشی نهاد کتابخانه های عمومی کشور بودند که بدون بازه زمانی و بدون نمونه گیری، گردآوری و بررسی شدند. برای استخراج داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها: از مجموع آثار پژوهشی منتشرشده در این حوزه، میانگین تعداد نویسندگان به تعداد پژوهش ها 4/2 است. از مجموع 56 پژوهشگر این حوزه، زنان 52 درصد و مردان 48 درصد مشارکت را به خود اختصاص داده اند. از مجموع 23 پژوهش مورد بررسی، 74 درصد پژوهش ها با روش های کمّی و 22 درصد با روش های کیفی و 4 درصد با رویکرد آمیخته برای گردآوری و تحلیل داده ها انجام شده است. پرسشنامه بیشترین ابزار گردآوری داده ها و آزمون تی، پراستفاده ترین آزمون آماری در این پژوهش ها بوده است. پژوهشگرانِ دانشگاه الزهرا (س) بیشترین وابستگی سازمانی را در میان مؤسسات آموزشی و پژوهشی به خود اختصاص داده اند. بیشترین فراوانی پژوهش ها مربوط به پایان نامه های ثبت شده در ایرانداک و مقاله های منتشرشده در فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی و طرح های پژوهشی ثبت شده در سامانه مدیریت طرح های پژوهشی نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. نتیجه گیری: به رغم اینکه نزدیک به سه دهه از ظهور و تبیین اهمیت مهارت های سواد اطلاعاتی در کشور می گذرد؛ توجه به بافت کتابخانه های عمومی در پژوهش های منتشرشده در حوزه سواد اطلاعاتی ضعیف ارزیابی می شود. همچنین باتوجه به اینکه در بیشتر پژوهش ها عمدتاً از رویکردهای کمّی استفاده شده است به نظر می رسد توجه به انجام پژوهش های کیفی و آمیخته در حوزه سواد اطلاعاتی در بافت مذکور ضرورتی است که می تواند با جریان سازی علمی مناسب در پر کردن شکاف های پژوهشی این حوزه مؤثر واقع شود.

مقدمه: اﻣﺮوزه توانایی ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط مؤثر و سواد اطلاعاتی از اﻟﺰاﻣﺎت اشتغال کتابداران در کتابخانه هاست. ﮐﺘﺎﺑﺪاران ﺷﺎﻏﻞ در کتابخانه ها ﺑ ﺎ برخورداری از سواد اطلاعاتی مناسب و توانایی ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮان می توانند ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﻤﻮدن ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ آنان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. بنابراین ﺑﺮرﺳﯽ این مقوله ها ضروری است. روش شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نوع توصیفی همبستگی است. داده ها از نمونه ای به تعداد 130 نفر به روش تصادفی ساده گردآوری شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد، علوم پزشکی مشهد و آزاد اسلامی مشهد (165 نفر) و همچنین کتابداران کتابخانه های دانشگاه بیرجند، علوم پزشکی بیرجند و آزاد اسلامی بیرجند (25 نفر) بودند که به صورت تمام وقت در زمان انجام پژوهش (سال 1397) مشغول ارائه خدمت بودند. به منظور گردآوری داده ها از دو پرسشنامه سواد اطلاعاتی نیک پور، منظری توکلی و رجائی نژاد (1391) با ضریب پایایی 94 درصد و پرسشنامه مهارت های ارتباطی کتابداران رهنما (1391) با ضریب پایایی 73 درصد استفاده گردید. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود بین سواد اطلاعاتی و مهارت های ارتباطی کتابداران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ و میزان مهارت های ارتباطی و سواد اطلاعاتی کتابداران شهرهای مشهد و بیرجند با هم تفاوتی نداشت. همچنین بین تمام ابعاد «سواد اطلاعاتی» شامل تشخیص نیاز اطلاعاتی، مکان یابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات و استفاده مؤثر از اطلاعات و مهارت های ارتباطی کتابداران، رابطه مثبت و معناداری وجود داشت. نتیجه : نتایج آشکار ساخت میزان مهارت های ارتباطی و سواد اطلاعاتی کتابداران متخصص و غیرمتخصص با هم تفاوتی ندارد. همچنین ویژگی های جمعیت شناختی (جنسیت، سطح تحصیلات و سابقه خدمت) نقشی در سواد اطلاعاتی و مهارت های ارتباطی کتابداران نداشت.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه سواد اطلاعاتی با عملکرد شغلی، آموزشی و پژوهشی معلمان متوسطه در دوران همه گیری اپیدمی کووید-19، انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی؛ از نظر ماهیت، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مقطع متوسطه دوم آموزش و پرورش شهرستان محمودآباد در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 448 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت تعداد 210 نفر (120 نفر مرد و 90 نفر زن) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه-گیری، پرسشنامه های استاندارد سواد اطلاعاتی داورپناه و سیامک (1388) و محقق ساخته عملکرد شغلی، آموزشی و پژوهشی بود که روایی صوری و محتوایی آن با نظر متخصصان تایید گردید. از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، پایایی هر یک از پرسشنامه ها به ترتیب برابر 83/0 و 89/0 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و در سطح اطمینان 95 درصد (05/0=) انجام گرفت. یافته ها نشان داد رابطه مثبت معنی دار بین سواد اطلاعاتی با عملکرد شغلی، آموزشی و پژوهشی معلمان مقطع متوسطه دوم آموزش و پرورش شهرستان محمودآباد در دوران همه گیری اپیدمی کووید-19 وجود دارد.