سواد رایانه ای

چکیده هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه و تأثیر قابلیت های مهارتی کاربران کتابخانه های دیجیتال بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی آنها است. روش شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند طبقه ای، 38 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از ابزارهای مختلفی همچون پرسشنامه، پروتکل بلنداندیشی و نرم افزار مورائه برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش بطور کلی نشان داد که در مدل تحلیل مسیر، سواد اطلاعاتی نسبت به سواد رایانه ای متغیر قوی تری بوده و توانسته رابطه و تأثیر بیشتری بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی بگذارد. داده های روش تحلیل مسیر همچنین تأیید کرد که سواد رایانه ای و سواد اطلاعاتی تأثیر معکوسی بر فراوانی موقعیت های راهنمایابی و همچنین فراوانی استفاده از منابع راهنما گذاشته اند. همچنین سواد اطلاعاتی در رقابت با متغیر سواد رایانه ای موفق شده به تنهایی تأثیر معکوسی بر فراوانی تقاضاهای راهنمایی و کمک شرکت کنندگان در پژوهش بگذارد. نتیجه گیری: یافته ها بطور کلی نشان داد که قابلیت های مهارتی و مجموعه پیش داشته های دانشی شرکت کنندگان نقش مؤثری در کاهش نشانه های راهنمایابی آنها در فرایند اطلاع یابی دارد. از این رو می توان به اهمیت ارائه آموزش ها و عرضه دانش لازم در حوزه سواد رایانه ای و اطلاعاتی به کاربران کتابخانه دیجیتال (به ویژه در همان زمان دچار مشکل شدن در فرایند اطلاع یابی) به منظور کسب مهارت های لازم برای انجام این فرایند و حتی استفاده از منابع و قابلیت های راهنما بیش از پیش پی برد. در پایان مقاله نیز پیشنهاداتی به منظور ارتقاء وضعیت منابع و قابلیت های کتابخانه های دیجیتال با توجه به قابلیت های مهارتی متفاوت کاربران این پایگاه های اطلاعاتی ارائه شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت سواد رایانه ای کارکنان بخش مدیریت اطلاعات سلامت بیمارستان های بیرجند با زیرگروه های مدیریت فایل، دستیابی، شرح دادن و ارزشیابی، ارتباط، ترکیب و خلق کردن در محیط دیجیتال انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی واز نظر گردآوری داده ها توصیفی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام کارکنان بخش مدیریت اطلاعات سلامت بیمارستان های بیرجند می باشد که شامل 103 نفر می باشند. در این پژوهش نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرجمعی از متخصصین تایید و پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 86/0 تایید گردید. داده ها با روش های آمار توصیفی (درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آزمون های t-test و ANOVA توسط نرم افزار SPSS V. 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش در مجموع سواد رایانه ای کارکنان بخش مدیریت اطلاعات سلامت بیمارستان های بیرجند در سطح متوسطی قرار دارد. در بین مهارت های مختلف، بیشترین مهارت کارکنان در زمینه مدیریت کردن فایل ها و کمترین مهارت هم در زمینه Access و Excel بود، همچنین نتایج مطالعه نشان داد که میانگین نمره سواد رایانه ای مردان بالاتر از زنان می باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت میزان سواد رایانه ای در بین دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دبیران مدارس دولتی مقطع متوسطه اول شهر خرم آباد به تعداد 1083 نفر در سال تحصیلی 98- 1397 بودند. حجم نمونه با استفاده جدول کرجسی مورگان(1970) تعداد 411 دبیر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی یک نمونه مستقل، آزمون رتبه ای فریدمن و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. ابزار جمع آوری داده های پژوهش، استفاده از پرسش نامه محقق ساخته سواد عمومی رایانه ای بود. نتایج پژوهش نشان داد که به طور کلی دبیران میزان سواد رایانه ای خود را پایین تر از سطح متوسط ارزیابی کردند و مهارت آنان در کاربرد اینترنت و Word بیشتر از دیگر مهارت های عمومی رایانه ای بود. در ارتباط بین میزان سواد رایانه ای با ویژگی های جمعیت شناختی نمونه مورد نظر از جمله جنسیت، سابقه تدریس و مدرک تحصیلی، ارتباط معناداری وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی هرگونه تأثیر قابلیت های کاربران، از جمله سبک های یادگیری، سواد اطلاعاتی و یا سواد رسانه ای بر نحوه انجام حرکات چشمی آن ها حین تعامل با رابط کاربر وب سایت ها بر اساس فرضیه چشم-ذهن است. این پژوهش به روش آمیخته و با رویکرد توضیحی متوالی انجام شد. جامعه پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بودند. نمونه گیری آزمودنی ها (جامعه پژوهش) از طریق روش های آمیخته متوالی و به صورت نمونه گیری در هر لایه بود. سرانجام، تعداد ۲۰ نفر آزمودنی به عنوان نمونه نهایی در دو مرحله گردآوری داده های پژوهش حضور یافتند. برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای مختلف و متنوعی مانند پرسشنامه استاندارد سبک یادگیری «فلدر و سولومن»، پرسشنامه سواد اطلاعاتی و سواد رایانه ای و نشست تعاملی با استفاده از دستگاه ردیاب چشمی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. این پژوهش همبستگی بالا میان توانمندی سواد رایانه ای با سواد اطلاعاتی در دانشجویان را نشان داد. همچنین، برخی توانمندی های آزمودنی ها می توانست بر حرکات چشم در فرایند تعامل با رابط کاربر وب سایت تأثیرگذار باشد. بین سواد اطلاعاتی و حرکات چشم رابطه وجود داشت. مدت خیره شدن برای آزمودنی هایی که سطح سواد اطلاعاتی بالایی داشتند، از افرادی که سطح سواد اطلاعاتی کمتری داشتند، بیشتر بود. آزمودنی هایی که سبک یادگیری حسی داشتند، تعداد خیره شدن بیشتری را تجربه کردند. برای افرادی که «سبک پی درپی» داشتند، مدت خیره شدن ها بیشتر بود، اما تعداد خیره شدن ها به علت خطی نگاه کردن به رابط کاربر، کمتر از «سبک سراسری» بود. آزمودنی هایی که سواد اطلاعاتی پایین و سبک یادگیری انعکاسی داشتند، تعداد خیره شدن های بیشتری را در صفحه تجربه کردند. افرادی که سبک یادگیری کنشی و سواد اطلاعاتی بالا داشتند، مدت زمان بیشتری را در خیره شدن به صفحه صرف می کردند. آزمودنی های با سواد اطلاعاتی پایین، تعداد خیره شدن فراوان تری نسبت به افراد با سواد اطلاعاتی بالا داشتند. با بررسی حرکات چشم کاربران مشخص شد که رابط کاربر می تواند بر حرکات چشم آن ها اثرگذار باشد. در فرایند تعامل، حرکات چشم کاربران از مؤلفه های کلی تر به مؤلفه های جزئی تر تغییر می کرد. به طور کلی، مشخص شد که سطح سواد اطلاعاتی ممکن است در حین تعامل با وب سایت، حرکات چشم کاربر را هدفمند کرده و چگونگی پردازش اطلاعات رابط کاربر را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، سبک یادگیری بر حرکات چشم کاربران در حین تعامل اثرگذار بود.

مقدمه: امروزه در دانشگاه های علوم پزشکی، شاهد توسعه سیستم های اطلاعات رایانه ای مراقبت سلامت، رویکرد پزشکی مبتنی بر شواهد، و حرکت به سمت آموزش الکترونیک هستیم. بنابراین دانشجویان علوم پزشکی برای موفقیت در عصر حاضر، نیاز به آشنایی با رایانه و فناوری اطلاعات دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی سواد رایانه ای دانشجویان دوره دکترای عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بود. روش کار: این پژوهش یک مطالعه مشاهده ای و مقطعی بود که در سال تحصیلی 88-89 انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه شامل 243 نفر از دانشجویان دوره دکتری عمومی (پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی) دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی و پایایی ان تأیید شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی در نرم افزار SPSS تحلیل گردیدند. یافته ها: میزان آشنایی دانشجویان با رایانه درحد پایینی (35 درصد) قرار داشت. در مقایسه دانش پایه دانشجویان در مورد رایانه بیشترین آشنایی (48 درصد) مربوط به توانایی در به کارگیری کامپیوتر و مدیریت فایل ها و کمترین (19 درصد) مربوط به توانایی در مدیریت سیستم عامل ویندوز بود. در توانایی استفاده از بسته نرم افزاری میکروسافت آفیس بیشترین آشنایی (75 درصد) مربوط به برنامه پاورپوینت و کمترین (9 درصد) مربوط به برنامه اکسس بود. میزان آشنایی دانشجویان با اینترنت و شبکه وب (39 درصد) بود. دانشجویان کمتر از روش های جستجوی پیشرفته اطلاعات در اینترنت استفاده می کردند. دانشجویان پسر از سواد رایانه ای بیشتری نسبت به دانشجویان دختر برخوردار بودند. بحث: در مجموع دانشجویان آشنایی مطلوبی با مهارت های سواد رایانه ای نداشتند. بنابراین، برنامه ریزی به منظور آموزش مهارت های سواد رایانه ای در دانشگاه های علوم پزشکی ضروری می باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه نگرش و سواد رایانه ای معلمان زن و مرد در استفاده از فن آوری اطلاعات در فرایندهای آموزشی و اداری در استان کرمانشاه انجام شد. روش انجام این پژوهش توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه معلم های استان کرمانشاه بوده که در زمان اجرای پژوهش تعداد آن ها 22742 نفر و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 378 نفر (201 نفر زن و 177 نفر مرد) به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گرد آوری داده ها از دو پرسشنامه استاندارد نگرش نسبت به کاربرد تکنولوژی یاووز و سوادرایانه ای سون، راب و کاریسمیادجی استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها به ترتیب، 84/0 و 79/0 به دست آمده است. روش های آماری مورد استفاده، شامل آمار توصیفی (میانگین، درصد، فراوانی) و آمار استنباطی (تی مستقل) بوده است. یافته ها نشان داد که ما بین نگرش معلمان مرد و زن مدارس هوشمند در استفاده از فن آوری اطلاعات در فرایندهای آموزشی و اداری تفاوت معناداری (033/0 = Sig) وجود دارد، اما در زمینه سواد رایانه ای آن ها تفاوت معناداری مشاهده نشد، هر چند که میانگین نمره مردان بیشتر بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سواد رایانه ای و تجربه شبکه های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد (8000N=) است. روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. 236 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. داده ها با پرسشنامه استاندارد سواد رایانه ای و پرسشنامه محقق ساخته تجربه شبکه های اجتماعی گردآوری و با آزمون تی (t)، همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد سواد رایانه ای دانشجویان بالاتر از حد متوسط است، شبکه های اجتماعی از نظر دانشجویان در ابعاد خانوادگی، تحصیلی، سازگاری، اعتقادی و روانی آسیب زاست اگرچه مزایایی دارد. سواد رایانه ای با مزایای چت، رابطه مثبت و پست الکترونیکی با مزایای پیامک، رابطه منفی دارد. بین سواد رایانه ای و آسیب ها و مزایای تجربه شبکه های اجتماعی در دانشجویان مجرد و متأهل تفاوت معنی داری وجود ندارد به جز آسیب تحصیلی چت و آسیب اعتقادی پیامک. بین سواد رایانه ای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و دانشکده های مختلف تفاوت معنی داری وجود دارد، ولی آسیب ها و مزایای تجربه شبکه های اجتماعی در دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و دانشکده های مختلف یکسان است.