سواد اطلاعاتی

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت مهارت های سواد اطلاعاتی معلمان دوره ابتدایی ناحیه 3 شهرستان کرمانشاه در سال تحصیلی 93-1392 بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی و از نوع پیماشی بود و جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن و مرد ابتدایی ناحیه ی سه کرمانشاه به تعداد 4695 نفر می شدند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 380 نفر برای جمع آوری اطلاعات به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش «پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی یزدانی (1391آ)» بود که پایایی و روایی آن در پژوهش های قبلی به تأیید رسیده است. برای تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و آزمون های آمارهایی پارامتری و غیرپارامتری مختلفی همچون تی تک نمونه ای، مربع کای و ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که وضعیت مهارت های سواد اطلاعاتی معلم ها در حد مناسبی نیست، اما در بررسی تک تک مؤلفه های مهارت های سواد اطلاعاتی مشخص شد که سواد اطلاعاتی معلم ها در مؤلفه های ارزشیابی اطلاعات و تبادل اطلاعات در حد ضعیفی است؛ در مؤلفه های مکان یابی و سازمان دهی اطلاعات سواد اطلاعاتی آن ها نامناسب، اما در مؤلفه ی تعریف نیازهای اطلاعاتی سواد معلم ها در حد خوبی بوده است. یافته ی دیگر نشان داد که بین میزان ساعت استفاده از اینترنت در هفته و نیز میزان ساعت مطالعه ی آزاد در هفته از سوی معلم ها با میزان مهارت سواد اطلاعاتی آن ها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین معلوم شد که بین سن آزمودنی ها و میزان سواد اطلاعاتی آن ها رابطه ی منفی و معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: معلوم شد بین وضع موجود سواد اطلاعاتی آموزگاران ناحیه ی 3 کرمانشاه و وضع مطلوب آن فاصله وجود دارد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان کاشان با توجه به استانداردهای مدل سواد اطلاعاتی انجمن کتابداران آمریکا بوده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده و روش آن به صورت پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 40 نفر کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان کاشان بود که تمامی افراد به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع آوری داده ها از طریق توزیع پرسشنامه بر اساس سه مولفه جایابی، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات صورت گرفته است. روایی پرسشنامه از طریق کسب نظراز اساتید و صاحب نظران و مقدار آلفای کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه، برابر 88/0محاسبه گردیده و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار Spss19 صورت گرفته است یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که متوسط مهارت جایابی اطلاعات کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کاشان برابر 343/2 و متوسط مهارت ارزیابی اطلاعات کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کاشان برابر 308/2 بوده و در سطح مطلوبی می باشد. همچنین، مهارت استفاده موثراز اطلاعات آن ها نیز برابر 025/2 است که نشان از نامطلوب بودن این مهارت در کتابداران کتابخانه های عمومی کاشان دارد. در نهایت، متوسط سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کاشان برابر 287/2 بوده که نشان می دهد وضعیت سواداطلاعاتی نمونه مور دمطالعه در سطح مطلوبی می باشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، سطح سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی کاشان در وضعیت مطلوبی قراردارد.

نقش خانواده در شکل گیری سواد رسانه ای و اطلاعاتی نسل جدید حائز اهمیت فراوان است. این مطالعه با هدف شناخت جایگاه خانواده در تحقیقات سواد رسانه ای، به مطالعه سیستماتیک پژوهش های پیشین در ایران پرداخته است. برای یافتن مقالات و آثار علمی پیشین، پنج کلمه کلیدی شامل "سواد رسانه ای"، "سواد اطلاعاتی"، "خانواده"، "والدین" و" ایران" در شش سایت نمایه کننده اسناد علمی و همچنین موتور جستجوی "گوگل اسکالر" مورد جستجو قرار گرفت. پس از مرور یکصد و پنج مقاله، 19 مقاله مورد مطالعه دقیق قرار گرفتند که در نهایت 9 مقاله برای ورود به تجزیه و تحلیل نهایی حائز شرایط بودند. نتایج نشان می دهد که عمده مطالعات با بهره گیری از روش های مطالعه اسنادی و همچنین توصیفی مقطعی با ابزار پرسشنامه در پی پاسخگویی به اهداف خود بوده اند. روابط بین سطح تحصیلات و شرایط اقتصادی خانواده ها و سواد رسانه ای از جمله اهدافی عنوان شده اند که مطالعات خواستار تعیین ماهیت آنها بوده اند. بر اساس این نتایج، توجه به مؤلفه های دیگر در خصوص نقش خانواده در سواد رسانه ای می تواند ظرفیت های خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی تأثیرگذار را روشن تر سازد. از آنجایی که لازمه آموزش و یادگیری، پژوهش و تحقیق است، و با توجه به تأکید مطالعات پیشین بر برگزاری کارگاهها و تهیه مفاد آموزشی و یادگیری سواد رسانه ای، به کارگیری تمهیدات مختلف از جمله به کارگیری افراد متخصص حوزه ارتباطات و رسانه ها و همچنین مسئولان مرتبط در حوزه آموزش و پرورش تأکید می شود.

هدف: امروزه در جوامع، سواد اطلاعاتی به عنوان عنصر ضروری برای خلاقیت کارکنان سازمان ها محسوب می شود. لذا داشتن کارکنان خلاق و با سواد یکی از ضروریات هر سازمان است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه سواد اطلاعاتی و خلاقیت کارکنان سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری شامل کارکنان سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی در سال1400 است که با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه آماری، از 128 کارمند، 97 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد است. روایی توسط تعدادی از اساتید مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با آلفای کرونباخ 93% تأیید شد. داده ها با نرم افزار SPSS و با آنالیز واریانس و آزمون تی مستقل و رگرسیون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد ضریب همبستگی بین سواد اطلاعاتی و خلاقیت کارکنان496/0 می باشد. علاوه بر آن، از بین 4 مؤلفه سواد اطلاعاتی، تشخیص نیاز اطلاعاتی با ضریب 510/0 تأثیر بیشتری را بر خلاقیت کارکنان دارد، بنابراین سواد اطلاعاتی و خلاقیت کارکنان سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی بیش از حد متوسط و در وضعیت خوب و مطلوب قرار دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش سازمانی خلاق و نوآور است که کارکنان آن از دانش روز و سواد اطلاعاتی برخوردار باشد. لذا به کارگیری و حفظ کارکنان با سواد اطلاعاتی، خلاق و نوآور، باید در رأس سایر امور سازمان قرار گیرد.

مقدمه: سواد اطلاعاتی در دستیابی به اطلاعات به هنگام، صحیح و در دسترس نقش بسزایی ایفا می کند. هدف از این مطالعه ارزیابی میزان سواد اطلاعاتی پزشکان خانواده شهری در استان مازندران است. روش کار: این پژوهش پیمایشی توصیفی –تحلیلی است.جامعه پژوهش 323 تن از پزشکان خانواده شاغل در استان مازندران است که به روش نمونه گیری چند خوشه ای و فرمول کوکران، 176 تن به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. آلفای کرونباخ پرسشنامه 86/0 است. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق نظرخواهی از پژوهش گران و متخصصان فن آوری اطلاعات در سلامت و استادان صاحب نظر به دست آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تاییدی سلسله مراتبی و نرم افزار لیزرل استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان دهنده برازش مدل تحقیق است. مقدار ریشه میانگین مجذور خطای برآورد 078/0 ، برازندگی تعدیل یافته 91/0، نیکویی برازش 93/0 و نیکویی برازش تطبیقی 94/0 است. مقدار ضریب معنی داری ابعاد سواد اطلاعاتی به ترتیب، دانش اطلاعاتی (07/7 t= )، مهارت اطلاعاتی (96/7 t=)، نگرش اطلاعاتی (36/6 -t=) است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سواد اطلاعاتی شامل سه بعد دانش( دارای سه شاخص رایانه و شبکه، مسائل اخلاقی و امنیت، اشکال دیگر اطلاعات)، مهارت (دارای سه شاخص به کارگیری فن آوری، به کارگیری نرم افزار شغلی، برقراری ارتباطات الکترونیک) و نگرش (دارای سه شاخص شناخت فن آوری اطلاعات، یادگیری فن آوری، کاربرد فن آوری اطلاعات) است.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی با قابلیت های کارافرینی با نقش میانجی مهارت های اجتماعی هنرجویان هنرستان های فنی بود. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع همبستگی است و از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل هنرجویان هنرستان های فنی آموزش و پرورش ناحیه 2کرمان که شامل 2283 نفر پسر و 1736 نفر دختر بود. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای است حجم نمونه پژوهش حاضر 351 نفر که 152 نفر دختر و199نفر پسر بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سواد اطلاعاتی رحمانی و همکاران(1386)، پرسشنامه مهارت های اجتماعی ایندربیتزن و فوستر (۱۹۹۲) و پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی میرزا صفی (1388) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss ویراست 24 و Amos استفاده شد و سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد بین سواد اطلاعاتی با قابلیت های کارافرینی هنرجویان هنرستان های فنی رابطه وجود دارد، بین سواد اطلاعاتی با مهارت های اجتماعی هنرجویان هنرستان های فنی رابطه وجود دارد، بین قابلیت های کارافرینی با مهارت های اجتماعی هنرجویان هنرستان های فنی رابطه وجود دارد، بین مولفه های سواد اطلاعاتی با قابلیت های کارآفرینی هنرجویان هنرستان های فنی رابطه وجود دارد و بین مولفه های سواد اطلاعاتی با مهارت های اجتماعی هنرجویان هنرستان های فنی رابطه وجود دارد.

مقدمه: با همه گیری کُوید 19 مراکز آموزشی ناگزیر به استفاده از آموزش وب محور شدند که نگرش معلمان به این نوع از آموزش و برخورداری آنها از سواد رسانه ای و اطلاعاتی از جمله الزامات آموزش و پرورش برای تحقق پیشرفت دانش آموزان می باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سواد رسانه ای و اطلاعاتی معلمان و نگرش آنها به آموزش وب محور با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دوران کرونا انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان پسر ابتدایی دور دوم شهرستان رباط کریم (تعداد1280 نفر) و معلمان ناحیه یک (تعداد730 نفر) که جهت تعیین تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 294 دانش آموز و 332 معلم انتخاب شدند که با توجه به شیوع کرونا و عدم دسترسی به همه افراد نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. پرسشنامه سواد رسانه ای یزدانی (1391)، پرسشنامه نگرش به آموزش وب محور وطن پرست و همکاران (1395)، پرسشنامه پیشرفت تحصیلی فام و تیلور (1990) در این پژوهش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که  بین سواد رسانه ای و اطلاعاتی معلمان به آموزش وب محور با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با ضریب همبستگی 352/0 رابطه وجود دارد. همچنین بین نیاز اطلاعاتی معلمان با ضریب 626 /0، مکان یابی اطلاعات معلمان با ضریب 157/0، ارزشیابی اطلاعات معلمان با ضریب 266/0، سازماندهی از اطلاعات معلمان با ضریب 230/0، تبادل اطلاعات معلمان با ضریب213/0، علاقه به کار کردن در محیط مجازی معلمان با ضریب 214/0، اضطراب به کار کردن در محیط مجازی معلمان با ضریب 171/0- و بین اهمیت آموزش مجازی معلمان ضریب 133/0 با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دوران کرونا در سال 1400 همبستگی مثبت وجود دارد. نتیجه گیری: براساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که افزایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی معلمان و نگرش آن ها به آموزش مبتنی بر وب منجر به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می شود.

در سال های اخیر (به خصوص در دوره ی پاندومی کرونا و آموزش مجازی) یادگیری الکترونیکی توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه باورهای انگیزشی و آمادگی یادگیری الکترونیکی با میانجی گری سواد اطلاعاتی انجام شد. روش پژوهش توصیفی و جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان یزد بود که از بین آنها تعداد 277 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای درصدی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سواد اطلاعاتی نیک پور و همکاران (1390)، باورهای انگیزشی پنتریچ و همکاران (1991) و آمادگی ورودی یادگیرنده به دوره های الکترونیکی سراجی و یارمحمدی واصل (1389) استفاده شد. داده های پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و نرم افزار معادلات ساختاری PLS تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین باورهای انگیزشی و آمادگی یادگیری الکترونیکی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (05/0> p). همچنین سواد اطلاعاتی در رابطه بین باورهای انگیزشی و آمادگی یادگیری الکترونیکی نقش میانجی ایفا می کند. نتایج به دست آمده نشان داد افزایش انگیزه دانشجویان در محیط آموزشی تحت وب، توانمندی آنها را در کسب مهارت های سواد اطلاعاتی افزایش داده و در نهایت باعث افزایش میزان آمادگی آنها برای یادگیری الکترونیکی می شود. از این رو پیشنهاد می شود کارگاه های آموزشی در جهت تقویت باورهای انگیزشی و نیز افزایش مهارت های سوادآموزی دانشجویان به منظور افزایش میزان آمادگی یادگیری الکترونیکی آنها برگزار گردد.

مقدمه: تلاش برای پویایی و اصلاح آموزش سواد اطلاعاتی مطابق با تغییر نسل ها و سلایق آنها، در کشورهای مختلف در دستور کار سیاست گذاران قرار گرفته و تلاش می شود برای ترغیب دانش آموزان به شرکت در دوره های سواد اطلاعاتی از ابزارهای جدید بهره گرفته شود. به همین جهت هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش بازی وارسازی بر یادگیری مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه است.روش شناسی: روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه هدف پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه بودند که 52 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه آزمایش با بهره گیری از شیوه بازی وارسازی به مدت 10 جلسه تحت آموزش سواد اطلاعاتی قرار گرفتند درحالی که شیوه آموزش برای گروه کنترل به روش مرسوم و سنتی بود. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه سنجش مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی یزدانی بود و جهت تحلیل نتایج از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که استفاده از بازی وارسازی در یادگیری مهارت های تعریف نیاز اطلاعاتی دانش آموزان و یافتن اطلاعات مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه نقش ندارد ولی بر یادگیری مهارت های ارزشیابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات و تبادل و اشاعه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه تأثیر معناداری دارد و موجب افزایش این مهارت ها است.نتیجه گیری: بازی وارسازی می تواند به عنوان ابزار کمک آموزشی مناسبی جهت یادگیری مهارت های ارزشیابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات و تبادل و اشاعه سواد اطلاعاتی دانش آموزان مورداستفاده قرار گیرد. 

هدف از پژوهش حاضر، طراحی و اعتباربخشی الگوی برنامه درسی سواد اطلاعاتی برای دوره متوسطه دوم بوده است. به این منظور از روشهای تحلیل اسنادی، تحلیل محتوای مضمونی و تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. منابع مورد مطالعه برای گردآوری داده ها شامل 233 منبع داخلی و خارجی اعم از کتاب، مقاله و پایان نامه درباره برنامه درسی سواد اطلاعاتی بود و مشارکت کنندگان چهار متخصص رشته برنامه ریزی درسی و شش متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی بودند که به طور هدفمند انتخاب شدند. فنون گرد آوری داده ها عبارت بودند از: توصیف و تحلیل محتوا و مصاحبه نیمه ساختار یافته با صاحب نظران. داده های منتج از مصاحبه ها و تحلیل محتوا با نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA 2018 کدگذاری و تحلیل شدند. خروجی نرم افزار ویژگیهای عناصر برنامه درسی سواد اطلاعاتی را در پنج مقوله، 20 زیرمقوله و 77 شاخص به ترتیب برای هدف، محتوا، فعالیتهای یادگیرنده، نقش معلم و ارزشیابی مشخص کرد و الگوی اولیه برنامه طراحی شد. برای اعتباریابی برنامه، نظرات ده نفر از صاحب نظران و 34 نفر از دبیران مجرب درباره ضرورت عناصر برنامه (CVI) و تناسب عناصر برنامه (CVR) به صورت پرسشنامه اخذ شد که حاکی از ضرورت و تناسب همه عناصر برنامه و معتبر بودن برنامه با ویژگیهای جامع، تلفیقی، دانش آموز-محور و منعطف بود. نتایج این پژوهش را می توان در طراحی برنامه درسی سواد اطلاعاتی برای دوره متوسطه دوم به کار برد.

هدف پژوهش: هدف این تحقیق، طراحی مدل سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران است. روش تحقیق: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، اکتشافی و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری در حوزه کیفی شامل اساتید و متخصصان عرصه خبر بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده و با استفاده از روش دلفی، عوامل و مولفه های سواد اطلاعاتی خبرنگاران شناسایی شدند. جامعه آماری بخش کمی، کلیه خبرنگاران سازمان های خبری بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. یافته ها: پاسخ دهندگان در مجموع 7 عامل برای سواد اطلاعاتی و 30 مولفه برای سواد اطلاعاتی مطرح کردند و نتایج حاصل از بخش کمی نشان می دهد که استانداردهای فناوری اطلاعات، ابزارهای ارزیابی سواد اطلاعاتی، مهارت های سواد اطلاعاتی، عوامل شخصی، عوامل منطقه ای، عوامل منطقه ای محیط اطلاعاتی بر سواد اطلاعاتی تاثیر دارد و سواد اطلاعاتی بر پیامدهای سواد اطلاعاتی نوآوری سازمانی، اثربخشی، اعتماد، عملکرد مدیریتی تاثیر دارد. نتیجه گیری: برای ارتقای کارآمدی خبرنگاران، سنجش سواد اطلاعاتی آنها، مهم و راهبردی است و این مدل می تواند، سطح سواد اطلاعاتی خبرنگاران در سازمان های خبری را سنجش نماید.

فساد به معنای سوءاستفاده از منابع عمومی و دولتی در راستای اهداف فردی به صورت غیرقانونی است. بر این اساس هدف اصلی پژوهش مطالعه عوامل مؤثر بر وقوع فساد است که به روش استقرایی فراترکیب کیفی در بازه زمانی 1375 الی 1402 انجام شده است. ازاین رو با نمونه گیری غیراحتمالی (تعمدی) از 96 اسناد علمی (استخراج شده از پایگاه علمی نورمگز، مگ ایران و ایران داک) و سپس غربالگری و گزینش، 43 مورد به عنوان حجم نمونه به روش تعمدی غیراحتمالی انتخاب و وارد فاز تجزیه وتحلیل با نرم افزار Excell و Maxqda 2022 شدند. نتایج نشان می دهد در ایران آنومی اخلاقی (ضعف ارزش های اخلاقی جامعه؛ ضعف تعلق های مذهبی و ضعف اخلاق سازمانی)، آنومی فرهنگی (جامعه پذیری نامناسب فرهنگی؛ سبک زندگی غیرارزشی و نابهنجاری فرهنگی)؛ آنومی اجتماعی (کژکارکردی سرمایه اجتماعی؛ تبعیض اجتماعی؛ کژکارکرد نهادهای اجتماعی و رواج بی هنجاری اجتماعی)؛ آنومی کنترل اجتماعی (بحران نظام کنترل رسمی و غیررسمی)؛ آنومی سازمانی نهادی (کج روی سازمانی؛ تبعیض سازمانی؛ حکمرانی ضعیف سازمانی و کژکارکرد اداری)؛ آنومی آموزشی (ضعف رسانه های اجتماعی؛ سواد اطلاعاتی پایین و کژکارکردی آموزشی)؛ آنومی اقتصادی (بی ثباتی اقتصادی؛ فشارها و تبعیض اقتصادی و بحران فضای کسب وکار) و آنومی سیاسی (ضعف حکمرانی سیاسی؛ کژکارکردی نهادهای سیاسی و انحرافات سیاسی) در گرایش به فساد مؤثر بوده است.

مقدمه: پایستگی تحصیلی عامل مهمی است که اساس و زیربنای ارتباط مثبت با زندگی تحصیلی را شکل می دهد. لذا هدف از پژوهش حاضر، تعیین نقش تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی در پیش بینی پایستگی تحصیلی دانشجویان پیام نور بوده است. روش کار: جهت انجام این پژوهش از یک طرح پژوهشی همبستگی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور در سال تحصیلی 1397- 1398 تشکیل می دادند که به روش تصادفی و با استفاده از جدول مورگان تعداد 92 نفر بعنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. ابزارهای اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش شامل تفکر انتقادی ریکتس (2003)، سواد اطلاعاتی برجیان بروجنی (1390) و پایستگی تحصیلی مارشال و مارتین (2008) بود. یافته ها: نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه مثبت و معناداری بین سواد اطلاعاتی با پایستگی تحصیلی (44/0 r=) در سطح 99 درصد اطمینان وجود دارد اما رابطه معناداری بین تفکر انتقادی با پایستگی تحصیلی وجود ندارد (05/0 ≤ p ). همچنین متغیر سواد اطلاعاتی توانسته 197/0 تغییرات پایستگی را تبیین کند. نتیجه گیری: سیستم آموزشی و برنامه ریزان آموزش و پرورش با توجه به قابل آموزش بودن تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی، باید در مطالعات علمی و تدابیر آموزشی به آنها توجه ویژه ای داشت.

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی محیط های اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز و رابطه این محیط ها با مهارت های سواد اطلاعاتی آنان می پردازد. روش: پیمایشی از نوع توصیفی_همبستگی و ابزار آن پرسشنامه ای بود که بین 278 نفر دانشجوی کارشناسی ارشد که با نمونه گیری مطبّق انتخاب شده بودند، توزیع شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که محیط های اطلاعاتی اصلی این دانشجویان عبارتند از: محیط سایت کامپیوتر دانشگاه، کتابخانه و خوابگاه. همچنین پر اهمیت ترین دلایل دانشجویان جهت استفاده از محیط های اطلاعاتی عبارتند از: حضور افراد خبره و متخصص در آن محیط، آسان بودن برقراری ارتباط با افراد حاضر در آن محیط، افزایش دانش و تجربیات شخصی در نتیجه تبادل اطلاعات در آن محیط و امکان برطرف نمودن مسائل مربوط به تحقیق، پروژه و پایان نامه از طریق اطلاعات کسب شده از آن محیط. در خصوص وضعیت سواد اطلاعاتی، دانشجویان، در سطح 5 مهارت تعریف شده، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و مهارت سواد اطلاعاتی دانشجویان کم است.

هدف: این پژوهش با توجه به اهمیت آموزش سواد اطلاعاتی به دانش آموزان، ضمن طراحی یک دوره آموزشی، به بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش مهارت های سواداطلاعاتی از سوی معلم و کتابدار در دو دبیرستان هوشمند پرداخته است، و سعی در یافتن فرد مسئول این آموزش ها در مدارس دارد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از روش های کتابخانه ای و شبه تجربی بهره می گیرد. از میان دوازده مدرسه هوشمند شهر تهران، دبیرستان های دخترانه آبسال و ندای آزادی که از شباهت بیشتری به لحاظ زیرساخت های فناوری اطلاعات و سابقه هوشمند بودن برخوردار بودند، انتخاب شدند. در دبیرستان آبسال کتابدار متخصص و در دبیرستان ندای آزادی یکی از دبیران، به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی طی 4 جلسه پرداختند. یافته ها: پیش از آموزش مهارت های سواداطلاعاتی، دانش آموزان دو دبیرستان مورد سنجش قرار گرفتند و طبق نتایج آزمون t مستقل تفاوت معناداری میان دانش آموزان دو دبیرستان پیش از آغاز آموزش وجود نداشت. میانگین تفاضل نمرات پس آزمون و پیش آزمون نشان داد، کتابدار به میزان 33/1 و معلم به میزان 07/0 در ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان موثر بوده اند و بر اساس آزمون t زوجی میزان تغییرات تنها در گروه تحت تعلیم کتابدار معنادار بوده است. همچنین تغییر معناداری در نمره سواد اطلاعاتیِ پیش و پس آزمون دو گروه آموزش دیده به وسیله معلم و کتابدار رخ داده است.

هدف: مقاله حاضر به بررسی مفهوم خودکارآمدی به عنوان سازه روانشناختی مهم و تأثیرگذاری در رفتار انسانی و نیز «نظریه شناختی - اجتماعی» و ارتباط آن با مفهوم سواد اطلاعاتی، به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی زندگی در جامعه اطلاعاتی و فرایند یادگیری مدرن و مادام العمر می پردازد. روش شناسی: مرور ادبیات موجود در رشته های روانشناسی، آموزش و پرورش، ارتباطات، جامعه شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه. یافته ها: خودکارآمدی شاید بر میزان علاقه، تلاش، پشتکار، لذت، خودتنظیمی و در نهایت عملکرد فرد، تأثیر مطلوبی داشته باشد و به عنوان یکی از عوامل شایستگی اجتماعی، شایستگی شبکه ای، موفقیت، رضایتمندی تحصیلی و کاری و غلبه بر ترس هایی مانند ترس های اجتماعی و ترس از فناوری نقشی جدی ایفا کند. سواد اطلاعاتی به عنصری درونی مانند خودکارآمدی موکول و مشروط می شود. در برخی پژوهش ها، خودکارآمدی بالاترین و بیشترین همبستگی و تأثیر را بر رفتار جست وجوی اطلاعات داشته است که اهمیت بسیار آن را نشان می دهد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی با عواملی مانند سن، جنسیت، سطح تحصیلات، پایه تحصیلی، تجربه، آموزش، دانش زبان انگلیسی و شغل ارتباط مستقیم دارد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی در کشور ترکیه بیش از سایر کشورها بررسی شده است. اصالت/ ارزش: مفهوم خودکارآمدی که از سوی برجسته ترین و پراستنادترین روانشناس زنده دنیا و چهارمین روانشناس تاریخ این علم، یعنی آلبرت بندورا ارائه شد، نقشی اساسی در سواد اطلاعاتی ایفا می کند که متأسفانه در ادبیات علم اطلاعات در زبان فارسی درباره آن بررسی کافی نشده است. مقاله حاضر اولین مقاله فارسی محسوب می شود که به صورت مروری به بررسی نقش خودکارآمدی در سواد اطلاعاتی و اطلاع جویی اختصاص می یابد.

هدف: تعیین رابطه سواد اطلاعاتی با خودکار آمدی رایانه ای و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران هدف پژوهش بوده است. روش: جامعه پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 283 نفر (103 نفر کارشناسی و 180 نفر کارشناسی ارشد) به عنوان نمونه انتخاب شدند. این افراد پرسشنامه سواد اطلاعاتی میترمیر و کیوریون (2003) و پرسشنامه خودکار آمدی رایانه ای مورفی و همکاران (1989) را پاسخ دادند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین سواد اطلاعاتی با خودکار آمدی رایانه و عملکرد تحصیلی، رابطه وجود دارد. همچنین بین خودکار آمدی رایانه ای با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت ومعناداری دیده می شود؛ یعنی هرچه سواد اطلاعاتی دانشجویان بالاتر باشد، خودکار آمدی رایانه و عملکرد تحصیلی بیشتری دارند و همچنین هرچه خودکار آمدی رایانه ای بیشتری داشته باشند، عملکرد تحصیلی بهتری خواهند داشت. 

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی خودکارآمدی سواد اطلاعاتی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شاهد تهران انجام شده است. درراستای این هدف، مروری کلی بر مفاهیم خودکارآمدی و خودکارآمدی سواد اطلاعاتی انجام و پیشینه پژوهش به دقت مطالعه شده اند. روش شناسی: پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی و با کاربرد مقیاس بیست و هشت گویه ای خودکارآمدی سواد اطلاعاتی آق قویونلو، قربان اوغلو و امی انجام شده است. این مقیاس متغیر مورد بررسی را از هشت بعد شناسایی، مکان یابی، ارزشگذاری، تفسیر، ارتباط و ارزیابی نتایج واکاوی می کند. پرسشنامه بین 210 دانشجو توزیع و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و پی. ال. اس (PLS) تحلیل شد. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که بار عاملی تمامی سوالات از برازش متناسبی برای مدل برخوردارند. مدل اندازه گیری از روایی همگرا و واگرای مناسبی برخوردار بود. در مورد برازش ساختاری مدل مشخص شد تمامی سوالات و روابط میان متغیرها را در سطح اطمینان 95% معنادار هستند. بررسی معیار R2 نشان داد تمامی شاخص ها نمایان گر برازندگی کیفیت مدل می باشند و تمامی شاخص ها در دامنه مورد قبول قرار دارند. در حوزه برازش کلی مدل مشخص شد برازش مدل 63/0 بوده و از برازش کلی قوی برخوردار است. نتیجه گیری: مقیاس خودکارآمدی سواد اطلاعاتی از سه جنبه برازش مدل اندازه گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل از تناسب و کیفیت خوبی برخوردار بوده و برای بررسی در بسترهای پژوهشی مختلف از اعتبار برخوردار است. دانشجویان مورد بررسی در هر شش بعد سواد اطلاعاتی از خودکارآمدی بالایی برخوردار بودند.

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار، اجراء شده است. در این پژوهش، آشنایی و استفاده معلمان از منابع اطلاعاتی و همچنین مهارت آنان در ارزیابی مفید بودن منابع بازیابی شده، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش می تواند در بهبود فعالیت های سازمان آموزش و پرورش مؤثر باشد. روش: روش پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی – تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه (DAS) شامل 55 سؤال برحسب پنج استاندارد سواد اطلاعاتی بوده است. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و t مستقل و آنوا استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش پایین تر از حد متوسط است و این بیانگر قبول فرضیه اصلی پژوهش (سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار پایین تر از حد متوسط) است. با توجه به نتایج به دست آمده بین سن، سابقه کار و جنسیت معلمان با سواد اطلاعاتی آنان رابطه معناداری وجود نداشت؛ اما با توجه به یافته های پژوهش بین مدرک تحصیلی معلمان و سواد اطلاعاتی آنان رابطه معنا داری وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر، وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار پایین تر از حد متوسط است.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای سواد اطلاعاتی در تأثیر سبکهای یادگیری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی علوم فنی- مهندسی و علوم انسانی دانشگاه تهران می باشد رویکرد: این پژوهش در زمره پژوهشهای کاربردی و توصیفی- پیمایشی قرار می گیرد که به شیوه مقطعی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش،2025 دانشجوی کارشناسی دانشکده فنی- مهندسی و ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1393-1394 بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 323 دانشجو مورد پیمایش قرار گرفتند. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه استاندارد قابلیتهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی و پرسشنامه شاخص سبکهای یادگیری فلدر و سولومان بود که روایی محتوایی و پایایی این دو پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت یافته ها و نتایج:. تحلیل مدل پژوهش نشان داد که سبکهای یادگیری در بُعد درون داد و پردازش، دارای قابلیت تبیین متغیر سواد اطلاعاتی؛ و بُعد ادراک و متغیر سواد اطلاعاتی، دارای قابلیت تبیین متغیر عملکرد تحصیلی دانشجویان می باشند. همچنین معناداری اثرات غیرمستقیم ابعاد درون داد و پردازش بر متغیر عملکرد تحصیلی از طریق سواد اطلاعاتی نیز مورد تأیید واقع شد. برای بُعد درون داد، سبک دیداری دانشجویان ترجیح قوی نسبت به سبک کلامی و برای بُعد پردازش، سبک فعال ترجیح متوسط نسبت به سبک تأملی دارد. ابعاد ادراک و فهم، میانگین سبکها تفاوتی با همدیگر نداشتند. بنابراین با توجه به نقش واسطه ای سواد اطلاعاتی به عنوان عامل تأثیرگذار در ارتباط بین سبک یادگیری و عملکرد تحصیلی، باید در جهت شناخت سبکهای یادگیری دانشجویان و ارتقای سواد اطلاعاتی آنها اقدام شود