سواد اطلاعاتی

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه رهبری تحول آفرین با خود توسعه ای معلمان متوسطه دوم، انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی؛ از نظر ماهیت، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مقطع متوسطه دوم آموزش و پرورش شهرستان محمودآباد در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 448 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت تعداد 210 نفر (120 نفر مرد و 90 نفر زن) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های استاندارد رهبری تحول آفرین باس و آولیو (2004) و خود توسعه ای پرالت (2008) بود که از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، پایایی هر یک از پرسشنامه ها به ترتیب برابر 90/0 و 87/0 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و در سطح اطمینان 95 درصد (05/0=) انجام گرفت. یافته ها نشان داد رابطه مثبت معنی دار بین رابطه رهبری تحول آفرین (و ابعاد آن: ترغیب ذهنی، نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش و ملاحظه فردی) با خود توسعه ای معلمان مقطع متوسطه دوم آموزش و پرورش شهرستان محمودآباد وجود دارد.

سواد رسانه ای مجموعه ای از مهارت های قابل یادگیری است که به توانایی دسترسی، تجزیه و تحلیل و ایجاد انواع پیام های رسانه ای اشاره دارد و یک مهارت ضروری در دنیای امروزی به شمار می رود و سواد اطلاعاتی مجموعه مهارت هایی است که فرد را قادر می سازد نیاز اطلاعاتی خود را تشخیص دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مدیریت دانش با سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دبیران مدارس متوسطه دوره دوم ناحیه یک یزد بود. جامعه مورد مطالعه این پژوهش را کلیه دبیران در سال 97-1396 بود که شامل 380 نفر (269 دبیر زن و 111 دبیر مرد) تشکیل می داد. بدین منظور 200 نفر از دبیران مدارس بااستفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند ابزار پژوهش شامل پرسشنامه مدیریت دانش شرون لاوسون (2003)، سواد اطلاعاتی مقدس زاده (1385) و سواد رسانه ای عباسی (1393) بودبرای تجزیه وتحلیل داده ها از امار توصیفی(میانگین ،جدول نمودارو..)وازمون استنباطی ضریب همبستگی .رگرسیون استفاده شد. نتایج بررسی فرضیه ها (درسطح معناداری 05/0) نشان داد که بین مدیریت دانش با سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دبیران رابطه وجود دارد و مدیریت دانش توسط سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی پیش بینی می شود.

هدف پژوهش حاضر، سنجش رابطه سواد اطلاعاتی و کیفیت تدریس معلمان با بهزیستی تحصیلی با نقش تعدیلگر راهبردهای مطالعه دانش آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه اول تنکابن است. روش پژوهش به لحاظ ماهیت، توصیفی-همبستگی و از حیث هدف کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان تنکابن به تعداد 2571 نفر و معلمان مدارس دخترانه مقطع متوسطه اول شهرستان تنکابن به تعداد 322 نفر تشکیل دادند. حجم نمونه پژوهش برای دانش آموزان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 193 نفر و برای معلمان به روش نمونه گیری تصادفی ساده 175 نفر بدست آمد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد کیفیت تدریس کریاکدز و همکاران (2000)، بهزسیتی تحصیلی پیترنین و همکاران (2014)، سواد اطلاعاتی یزدانی (1391) و راهبردهای مطالعه و هاراکویچ و همکاران (2000) استفاده گردید. به منظور تحلیل داده ها از تکنیک معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آماری Lisrel و نیز نرم افزار آماری Spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد بین سواد اطلاعاتی معلمان با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین کیفیت تدریس معلمان با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین سواد اطلاعاتی معلمان با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان با نقش تعدیلگر راهبردهای مطالعه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین کیفیت تدریس معلمان با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان با نقش تعدیلگر راهبردهای مطالعه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق حاکی از این امر است که راهبردهای مطالعه در رابطه بین سواد اطلاعاتی و کیفیت تدریس معلمان با بهزیستی تحصیلی دانش آموزان نقش تعدیلگر داشته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر هوش مالی و سواد اطلاعاتی بر عملکرد مالی است. روش تحقیق این پژوهش روش تحقیق توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان مالی شعبات پست بانک استان آذربایجان شرقی می باشد (120=N). روش نمونه گیری در دسترس می باشد و نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران 92 نفر برآورد گردید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های مطالعات سواد اطلاعاتی کشاورز و همکاران، عملکرد مالی مرادی، ایمانی و هوش مالی پوپوویس و همکاران استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف و تحلیل عاملی تأییدی (CFA) مدل اندازه گیری و ضرایب t استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که هوش مالی و سواد اطلاعاتی بر عملکرد مالی کارکنان مالی شعبات پست بانک استان آذربایجان شرقی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سواد اطلاعاتی و مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان ساری در دوران همه گیری اپیدمی کوید-19، انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ از لحاظ ماهیت، توصیفی و از نظر روش، همبستگی و جامعه آماری، شامل تمامی کارکنان آموزش و پرورش در نواحی یک و دو شهرستان ساری در سال تحصیلی 01-1400 بود. مطابق با تاباچنیک و همکاران (2007)، 169 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های استاندارد سواد اطلاعاتی سیامک و داور پناه (1388)، مدیریت دانش پاتریک و همکاران (2009) و کارآفرینی سازمانی هیل (2003) بود. با بهره گیری از نرم افزار SPSS23 و در سطح معنی داری 0/05=a، یافته ها نشان داد رابطه مثبت معنی داری بین سواد اطلاعاتی با کارآفرینی سازمانی وجود دارد. هم چنین، رابطه مثبت معنی داری بین مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی وجود دارد. بنابراین، توجه به رشد و توسعه سواد اطلاعاتی و مدیریت دانش در آموزش و پرورش می تواند به افزایش کارآفرینی سازمانی کارکنان آن منتهی شود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی هرگونه تأثیر قابلیت های کاربران، از جمله سبک های یادگیری، سواد اطلاعاتی و یا سواد رسانه ای بر نحوه انجام حرکات چشمی آن ها حین تعامل با رابط کاربر وب سایت ها بر اساس فرضیه چشم-ذهن است. این پژوهش به روش آمیخته و با رویکرد توضیحی متوالی انجام شد. جامعه پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بودند. نمونه گیری آزمودنی ها (جامعه پژوهش) از طریق روش های آمیخته متوالی و به صورت نمونه گیری در هر لایه بود. سرانجام، تعداد ۲۰ نفر آزمودنی به عنوان نمونه نهایی در دو مرحله گردآوری داده های پژوهش حضور یافتند. برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای مختلف و متنوعی مانند پرسشنامه استاندارد سبک یادگیری «فلدر و سولومن»، پرسشنامه سواد اطلاعاتی و سواد رایانه ای و نشست تعاملی با استفاده از دستگاه ردیاب چشمی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. این پژوهش همبستگی بالا میان توانمندی سواد رایانه ای با سواد اطلاعاتی در دانشجویان را نشان داد. همچنین، برخی توانمندی های آزمودنی ها می توانست بر حرکات چشم در فرایند تعامل با رابط کاربر وب سایت تأثیرگذار باشد. بین سواد اطلاعاتی و حرکات چشم رابطه وجود داشت. مدت خیره شدن برای آزمودنی هایی که سطح سواد اطلاعاتی بالایی داشتند، از افرادی که سطح سواد اطلاعاتی کمتری داشتند، بیشتر بود. آزمودنی هایی که سبک یادگیری حسی داشتند، تعداد خیره شدن بیشتری را تجربه کردند. برای افرادی که «سبک پی درپی» داشتند، مدت خیره شدن ها بیشتر بود، اما تعداد خیره شدن ها به علت خطی نگاه کردن به رابط کاربر، کمتر از «سبک سراسری» بود. آزمودنی هایی که سواد اطلاعاتی پایین و سبک یادگیری انعکاسی داشتند، تعداد خیره شدن های بیشتری را در صفحه تجربه کردند. افرادی که سبک یادگیری کنشی و سواد اطلاعاتی بالا داشتند، مدت زمان بیشتری را در خیره شدن به صفحه صرف می کردند. آزمودنی های با سواد اطلاعاتی پایین، تعداد خیره شدن فراوان تری نسبت به افراد با سواد اطلاعاتی بالا داشتند. با بررسی حرکات چشم کاربران مشخص شد که رابط کاربر می تواند بر حرکات چشم آن ها اثرگذار باشد. در فرایند تعامل، حرکات چشم کاربران از مؤلفه های کلی تر به مؤلفه های جزئی تر تغییر می کرد. به طور کلی، مشخص شد که سطح سواد اطلاعاتی ممکن است در حین تعامل با وب سایت، حرکات چشم کاربر را هدفمند کرده و چگونگی پردازش اطلاعات رابط کاربر را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، سبک یادگیری بر حرکات چشم کاربران در حین تعامل اثرگذار بود.

مقدمه و هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه سواد اطلاعاتی و انگیزه پیشرفت با نقش میانجی خودتنظیمی یادگیری بود. روش شناسی پژوهش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان شهرستان جاجرم بود که با توجه به فرمول فیدل و تاباخنیک (2007) 194 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی به تناسب تعداد در هر دانشگاه عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های سواد اطلاعاتی سیامک و داورپناه (1387)، انگیزش پیشرفت تحصیلی هرمنس (1977) و خودتنظیمی بوفارد (1995) است که دارای روایی صوری و محتوایی است و ضریب پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 86/0، 84/0 و 81/0 می باشد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون سوبل به وسیله نرم افزار spss انجام شد. یافته ها: با توجه به نتایج آماری، قدرت رابطه سواد اطلاعاتی با انگیزه پیشرفت برابر 43/0، رابطه سواد اطلاعاتی با خودتنظیمی یادگیری 20/0 و رابطه انگیزه پیشرفت با خودتنظیمی یادگیری 41/0 محاسبه شد. آماره آزمون نیز 535/2 بدست آمد که بزرگتر از مقدار بحرانی t در سطح خطای 5٪ یعنی 96/1 بوده و نشان می دهد همبستگی مشاهده شده معنادار است. بحث و نتیجه گیری: با اطمینان 95٪ بین سواد اطلاعاتی و انگیزه پیشرفت با نقش میانجی خودتنظیمی یادگیری دانشجویان شهرستان جاجرم رابطه وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه سواد اطلاعاتی و مهارتهای ارتباطی معلمان با خودکارآمدی تحصیلی با نقش تعدیلگر باورهای هوشی دانش آموزان انجام شد. روش تحقیق به لحاظ ماهیت، توصیفی-همبستگی و از حیث هدف کاربردی بود. جامعه آماری تحقیق را معلمان مدارس دخترانه متوسطه شهرستان رودسر به تعداد 295 نفر و با نمونه آماری 167 نفر و دانش آموزان مدارس دخترانه متوسطه شهرستان رودسر به تعداد 4006 نفر و با نمونه آماری 216 نفر تشکیل دادند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های باورهای هوشی بابایی (1377)، خودکارآمدی تحصیلی جینگ و مورگان (1999)، سواد اطلاعاتی یزدانی (1391) و مهارتهای ارتباطی کوئین دام (2004) استفاده گردید. به منظور تحلیل داده ها از تکنیک معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آماری Lisrel و نیز نرم افزار آماری Spss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد بین سواد اطلاعاتی معلمان با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین مهارتهای ارتباطی معلمان با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق نشان داد باورهای هوشی در رابطه سواد اطلاعاتی و مهارتهای ارتباطی معلمان با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان نقش تعدیلگر دارد.

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های سواد دیداری برای تقویت سواد اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی است. روش شناسی: روش پژوهش ترکیبی از روش دلفی و پیمایشی است و نوع آن کاربردی است. رویکرد پژوهش نیز کمی است. جامعه آماری پژوهش ۹ نفر از اعضای هیئت علمی که متخصصان برتر آشنا با مبانی سواد اطلاعاتی و دیداری از دانشگاه ها و مؤسسات مختلف آموزش عالی بودند در پنل دلفی است. شاخص های عملکرد پیشنهادی نهایی از پنل دلفی استخراج شد. در مرحله محک زنی نیز از 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بهره گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه به روش روایی صوری مورد بررسی قرار گرفت و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتیجه برابر با 73/0 بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های مهم مدل شاخص های عملکردی پیشنهادی سواد دیداری شامل این موارد می شود: مهارت شناخت دیداری، ارزش گذاری منابع دیداری، کاربرد منابع دیداری در بخش مرجع، ارزیابی ماهیت اطلاعات، شناسایی کلیدواژه های کاوش دیداری ها، کنترل اصطلاح های حوزه دیداری، تطبیق نتایج جست وجوی دیداری، فرمول بندی در راهبردهای کاوش اطلاعات دیداری، تعیین معیارهای مناسب ارزیابی تصویر، تشخیص خطاهای منابع دیداری، سازماندهی دیداری ها در پژوهش، تدوین فرایندهای جست وجو، ارزیابی و انتقال اطلاعات دیداری، بهره گیری از فناوری اطلاعات برای تولید تصویر مناسب، اصلاح و ویرایش تصاویر، تولید و ارائه گرافیک های مناسب، بازنمایی بهتر نگاره های دیداری، رعایت موارد امنیت و محرمانگی تصاویر، دسترسی آزاد به منابع دیداری، استفاده قانونی از دیداری ها، رعایت حقوق مؤلف در استفاده از تصویر، جلوگیری از سرقت علمی دیداری ها و رعایت استنادهای دقیق و کامل در بهره گیری از منابع دیداری. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تمامی شاخص های عملکرد پیشنهادی از نظر متخصصان و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در بهبود فعالیت حرفه ای در دستیابی به منابع اطلاعاتی دیداری در کتابخانه ها نقش مؤثری دارد و می تواند به کاربران در بازیابی و استفاده بهتر از تصاویر و رسانه های دیداری یاری رساند. همچنین طراحی مدل و آزمون آن نشان داد که تمامی نتایج حاصل از هفت استاندارد سواد دیداری بر تقویت سواد اطلاعاتی تأثیر مثبت داشته است.

هدف: تعیین تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر توسعه سواد اطلاعاتی جوانان است. روش پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده از نوع توصیفی-پیمایشی است. برای جامعه آماری، جوانان 18 تا 35 سال عضو کتابخانه در استان خراسان شمالی در نظر گرفته شد که تعداد آن ها 9003 نفر بود و طبق فرمول کوکران 368 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه های سواد اطلاعاتی دوئل (1994) پرسشنامه شبکه های اجتماعی جلالی و قیاسی (1398) است. روایی پرسشنامه ها قبلاً توسط پژوهشگران تأییدشده، برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد و پایایی آن ها به ترتیب 92/0 و 99/0 به دست آمده است. یافته ها: شبکه های اجتماعی می توانند 3/69 درصد از تغییرات سواد اطلاعاتی جوانان عضو کتابخانه های عمومی را پیش بینی کنند . مقایسه سواد اطلاعاتی از نظر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی نشان داد کاربرانی که استفاده خود از شبکه های اجتماعی مجازی را متوسط ارزیابی کردند، سواد اطلاعاتی بالاتری در مقایسه با دیگر گروه ها داشتند. از نظر مدت استفاده نیز، سواد اطلاعاتی در کاربرانی که استفاده کمتری داشتند، در مقایسه با سایر گروه ها بالاتر بود. افزون بر این، میانگین سواد اطلاعاتی در کاربران اینستاگرام و تلگرام بالاتر از سایر گروه ها بود. همچنین، نتایج مبین آن بود میانگین سواد اطلاعاتی در کاربرانی که با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی فعالیت دارند بیشتر از کاربرانی است که با هویت جعلی فعالیت می کنند . نتیجه گیری: نتایج نشان داد سواد اطلاعاتی در افرادی که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند بالاتر از افرادی است که از این شبکه ها استفاده نمی کنند و این تفاوت از نظر آماری معنادار است.

زمینه و هدف: مدیریت دانش ابزاری سودمند برای سازمان ها است تا سرمایه خود را توسعه دهند، نوآوری و کارآفرینی را تشویق کنند و عملکرد مطلوب را به حداکثر برسانند؛ لذا این پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت دانش و سواد اطلاعاتی با کارآفرینی سازمانی، انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ از لحاظ ماهیت، توصیفی و از نظر روش، همبستگی و جامعه آماری، شامل تمامی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان مازندران در سال تحصیلی 01-1400 به تعداد 3600 نفر بود. مطابق با جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان، 351 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت (خانم: 129 نفر و آقا: 222 نفر) انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های استاندارد مدیریت دانش پاتریک و همکاران (2009)، سواد اطلاعاتی سیامک و داور پناه (1388) و کارآفرینی سازمانی هیل (2003) بود. یافته ها: در سطح معنی داری 05/0= ، یافته ها نشان داد رابطه مثبت معنی داری بین مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی وجود دارد. هم چنین، رابطه مثبت معنی داری بین سواد اطلاعاتی با کارآفرینی سازمانی وجود دارد. تحلیل رگرسیونی نشان داد سهم متغیرهای مدیریت دانش و سواد اطلاعاتی در پیش بینی کارآفرینی سازمانی متفاوت است. به طوری که، در مقایسه با مدیریت دانش، سواد اطلاعاتی سهم بالاتری در پیش بینی کارآفرینی سازمانی دارد (05/0= α > P ). نتیجه گیری: بنابراین، توجه به رشد و توسعه سواد اطلاعاتی و مدیریت دانش در دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان می تواند به افزایش کارآفرینی سازمانی آنان منتهی شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آموزشهای غیر رسمی کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سطح سواد اطلاعاتی کاربران انجام شده است. روش: روش این تحقیق پیمایشی، جامعه آماری 400 نفر از کاربران و شیوه نمونه گیری آن تصادفی با طبقه بندی می باشد. یافته ها:یافته های این تحقیق نشان می دهدکه 43 درصد کاربران در حد « خیلی زیاد و زیاد » و 57 درصد درحد «کم وخیلی کم » سواد اطلاعاتی دارند. نتایج حاکی از آن است که 9/36 درصد کاربران درحد «خیلی زیاد و زیاد»و1/63 درصد در حد «کم وخیلی کم» کتابخانه را در کسب مهارتهای بازیابی اطلاعات موثر می دانند.از نظر کاربران مهمترین عامل افزایش توانایی مراجعان در کسب مهارت های بازیابی اطلاعات « خودفراگیری (آزمون و خطا )»(4/51 درصد) بوده است. 84 درصد کاربرانی که سواد اطلاعاتی بالایی دارند میزان تاثیر کتابخانه را در رفع نیازهای اطلاعاتی اشان در حد« خیلی زیاد و زیاد» دانسته اند. یافته ها بیانگر آن است که مهمترین اولویت های آموزشی سواد اطلاعاتی کاربران «آشنایی با منابع مرجع الکترونیکی » (3/74 درصد)و مهمترین موانع دستیابی به اطلاعات در کتابخانه «نداشتن ارتباط با سایر مراکز علمی » ( 3/46 درصد ) بوده است. نتیجه گیری: تحلیل نتایج پژوهش نشان می دهد که کاربرانی که « 4بار و بیشتر»، به کتابخانه مراجعه می کنند(2/56 درصد)، بیشتر از سایرین و افرادی که «اصلاً» به کتابخانه مراجعه نمی کنند(7/14 درصد) کمتر از سایرین در حد «خیلی زیاد و زیاد» دارای سواد اطلاعاتی هستند. همچنین می توان گفت با افزایش تعداد دفعات مراجعه به کتابخانه بر میزان سواد اطلاعاتی کاربران در حد «خیلی زیاد و زیاد» افزوده می شود.  

هدف: هدف اصلی این تحقیق تعیین سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه علم و صنعت ایران- واحد اراک (سال تحصیلی 88- 1387) در محیط دیجیتال است تا بتواند توجه برنامه ریزان آموزشی و پژوهشی دانشگاه را به ضرورت گسترش مهارتهای اطلاع یابی و سواد اطلاعاتی در میان دانش آموختگان جلب نماید. روش شناسی:این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 213  دانشجوی سال آخر کارشناسی می باشد که کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت و از میان آنها 83% به پرسشنامه پاسخ دادند. مبنای آزمون سواد اطلاعاتی در این تحقیق، استاندارد انجمن کتابخانه های آموزشی و پژوهشی آمریکا،استاندارد انجمن کتابخانه های نیویورک، استاندارد جامعه بین المللی تکنولوژی آموزشی و معیار های مرکز خدمات آموزشی آمریکا بوده اند. داده ها با روش های آمار توصیفی و استنباطی همچون درصد فراوانی،آزمون t  مستقل و آنالیز واریانس و با کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها: جامعه پژوهش در تشخیص نیاز به اطلاعات در سطحی پایین تر از حد متوسط قرار دارند، اما از نظر مهارت های دستیابی، ارزیابی و استفاده از اطلاعات، همچنین آشنایی با مسائل حقوقی اطلاعات و نیز بهره مندی از مهارتهای پیش زمینه سواد اطلاعاتی ودرک اهمیت اطلاعات در سطحی بالاتر از متوسط قرار دارند. موثر ترین عامل در سطح سواد اطلاعاتی نیز یادگیری غیر رسمی از طریق استادان و دوستان اعلام شده است. نتیجه گیری: نتیجه نهایی نشان می دهد که سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی بالاتر از حد متوسط با میانگین نمره 36/2 است.  به عبارتی فرضیه اول پژوهش مبنی بر پایین بودن سواد اطلاعاتی دانشجویان در محیط دیجیتال، مورد تایید قرار نگرفته است. اما فرضیه های دیگر پژوهش مبنی بر هم سطحی سواد اطلاعاتی دانشجویان رشته های مختلف تحصیلی-روزانه و شبانه و دختر و پسر- تایید شده اند.  

هدف: امروزه آشنایی با شیوه های بازیابی و استفاده از منابع علمی به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی مبتنی بر فناوری های نوین همچون استفاده از پایگاه های اطلاعاتی،کتابخانه های دیجیتال و نرم افزارهای بازیابی اطلاعات، برای محققان امری ضروری است بر این اساس هدف از این پژوهش بررسی میزان مهارت های دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد در استفاده از اطلاعات علمی موجود در پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه های دیجیتال در سال 91 1390 بود. روش شناسی: حجم نمونه به روش تصادفی طبقه ای 303 نفر انتخاب شدوابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ی محقق ساخته با روایی 84/0 و پایایی 83/0 بود.به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار استنباطی شامل آزمون T تک متغیره وآزمون خی دو استفاده شد. یافته ها: بررسی معناداری آزمون در سطح  و بزرگتر بودن T حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داد مهارت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده وکاربرد مفاهیم جستجوی پیشرفته اطلاعات با میانگین (77/2)، پایگاه های اطلاعاتی استنادی (23/1)و پایگاه های اطلاعاتی تمام متن (26/2)، وپایین تر از سطح متوسط (3)، قرار داشت. نتیجه گیری: مشخص شد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد فاقد مهارتهای استفاده ازپایگاههای اطلاعات علمی و کتابخانه های دیجیتال بودند.

هدف:این پژوهش به بررسی و تعیین سطح سنجش سواد اطلاعاتی گروه های تحصیلی دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف احتمالی آنان پرداخته است. روش پژوهش: جامعه آماری مورد پژوهش 458 دانشجو متشکل از 294 مرد و 164 زن می باشد، روش پژوهش پیمایشی و اطلاعات از طریق پرسشنامه، که مشتمل بر 64 سؤال بوده و بر اساس مهارت های آیزنبرگ[1] و برکویتز[2] طراحی شده است. برای تجزیه وتحلیل و آمار توصیفی از نرم افزار spss استفاده گردیده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که اکثریت جامعه پژوهش را مردان با مدرک کارشناسی تشکیل می دهد. همچنین بررسی کلی یافته های پژوهش نشان می دهد که مهارت دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی در استناد دهی به منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی، میزان پایبندی به مسئله حق مؤلف، مشورت دانشجویان با متخصصان در بازیابی اطلاعات، دستیابی به اطلاعات مورد نظر، سازماندهی و چکیده نویسی از منابع و مدارک اطلاعاتی، ارزیابی نتیجه فرآیند جستجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان ، توانایی ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های جدید با دانستنه های قبلی و تولید دانش جدید، استفاده مناسب و خلاق از تکنولوژی های اطلاعاتی، تشخیص نیازهای اطلاعاتی بالاتر از حد متوسط (3)، ولی در میزان مهارت استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته، استفاده از امکانات و ویژگی های موتور های کاوش، گروهای بحث و خبری در اینترنت، آشنایی با منابع اطلاعاتی، استفاده از ابزارهای جستجوی و بازیابی اطلاعات به صورت الکترونیکی پایین تر از حد متوسط بوده است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت، سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاداسلامی در وضعیت مطلوب و مناسبی قرار دارد. پیشنهاد می گردد، کارگاه های آموزشی با موضوعات آشنایی با  پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته، موتورهای کاوش، ابزارهای جستجو و بازیابی برگزار گردد.

هدف: بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور در افزایش سواد اطلاعاتی شهروندان می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با ضریب پایایی 85/0 بوده و جامعه آماری پژوهش را اعضاء کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور تشکیل می دهد، بر اساس جدول کرجسی مورگان حجم نمونه 370 نفر تعیین گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(توزیع فراوانی)، آمار استنباطی(آزمون فریدمن، آزمون t آزمون آنالیز واریانس) استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش و همچنین تأثیر کتابخانه های عمومی شهرستان نیشابور بر ارتقاء سواد اطلاعاتی اعضا پایین تر از میانگین مورد انتظار و در حد نامطلوب می باشد. مهم ترین مانع گسترش سواد اطلاعاتی فقدان منابع مورد نیاز در مجموعه، مهم ترین امکانات به کار گرفته شده برای توسعه سواد اطلاعاتی پاسخگویی امکانات اینترنت به نیاز اطلاعاتی اعضا و ارائه بروشورهای آموزشی مهم ترین راهکار پیشنهادی می باشد. بین جنسیت و میزان سواد اطلاعاتی اختلاف معناداری وجود ندارد، اختلاف میانگین بین سابقه عضویت و میزان سواد اطلاعاتی معنادار است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش کتابخانه های عمومی شهرستان نتوانسته اند تأثیر بسزایی بر افزایش سواد اطلاعاتی اعضا داشته باشند.

هدف: هدف اساسی این پژوهش عبارت است از ساخت، اعتباریابی و پایاسازی آزمونی برای سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور. روش پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می دهند، که تعداد کل آنها 28530 نفر می شود. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد، و بر این اساس تعداد 387 نفر آزمودنی از دو مرکز بر اساس فرمول نمونه گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات لازم، مقیاسی به نام مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و بر اساس طیف لیکرت ساخته شد. این مقیاس در برگیرنده ی 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن را به شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب سازی گویه های آن از توان افتراقی، و برای تعیین میزان روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (Asgharnia, 2009) در روایی همگرا 77/0 بوده است. هم چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی مقدماتی (به روش تحلیل مؤلفه های اصلی) بر روی مقیاس به استخراج 6 عامل با یک واریانس تراکمی نزدیک 5/66% منجر می شود. به علاوه، نتیجه تحلیل عاملی تأییدی بر روی ابزار نیز منجر به استخراج 5 عامل با واریانس تراکمی حدود 63% می گردد. برای تعیین میزان پایایی آزمون به شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد، و بر این اساس میزان آلفای کرونباخ برای کل گویه ها عدد 94/0 به دست آمد. یافته ها: در کل نتایج تحقیق نشان داد که مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی، مقیاسی مناسب برای استفاده در سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان، در بافت نظام آموزش از دور است. علاوه بر این، نتیجه بررسی نشان داد که وضع سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور در کل در حد نسبتاً متوسطی است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه ابزار معرفی شده در این پژوهش روا و پایا بوده است، پیشنهاد می شود از این ابزار برای سنجش سطح مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه های پیام نور سایر استان ها نیز استفاده شود، تا از این راه بتوان با برنامه ریزی درست نسبت به رفع کم و کاستی های مهارت های آنان اقدام کرد. نتیجه دیگر پژوهش نشان داد که بین وضع موجود سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان و سطح مطلوب آن فاصله وجود دارد. پیشنهاد می شود مسئولین دانشگاه نسبت به برگزاری کلاس ها و کارگاه های سواد اطلاعاتی برای دانشجویان اقدام کنند. توصیه می شود درسی به عنوان مهارت های سواد اطلاعات پایه، برای دانشجویان مقطع کارشناسی در برنامه درسی تمامی رشته ها گنجانده شود تا دانشجویان با مهارت های لازم سواد اطلاعاتی از محیط دانشگاه فارغ التحصیل شوند، و بتوانند در محیط واقعی جامعه با در برداشتن این توانایی به حل مشکلات بپردازند.

هدف: هدف این پژوهش تعیین میزان مهارت های سواد اطلاعاتی کتابداران سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان بر حسب مدل آیزنبرگ و  برکویتز است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایش - توصیفی است. همه کتابداران کتابخانه های سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان مشتمل بر 240 نفر جامعه آماری این پژوهش را شکل داده است. روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه 137 نفر است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج حاصله میانگین کلیه مؤلفه ها بیشتر از سطح متوسط بود و بیش ترین میانگین مربوط به مهارت ارزیابی با میانگین 21/4 و کم ترین، مربوط به مهارت مکان یابی و دسترسی اطلاعات با میانگین 07/4 بوده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که کتابداران سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان میزان کاربرد مؤلفه های مهارت های سواد اطلاعاتی بر اساس مدل آیزنبرگ و  برکویتز را بیشتر از سطح متوسط می دانند. نتایج هم چنین نشان داد که بین نظرات پاسخ گویان بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی رشته تحصیلی و سطح تحصیلات تفاوت معنادار وجود دارد.  

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه ی بین سواد اطلاعاتی و میزان خلاقیت دبیران دبیرستان های شهرستان خمینی شهر انجام شده است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی- همبستگی است. جامعه ی آماری مورد بررسی در این پژوهش شامل کلیه ی دبیران دبیرستان های دولتی و غیرانتفاعی شهرستان خمینی شهر بود که از میان آن ها 167 نفر از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیدند. این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسش نامه ی محقق ساخته برای سنجش میزان سواد اطلاعاتی با 35 گویه و پرسش نامه ی خلاقیت رندسیپ با 50 گویه در مقیاس درجه بندی لیکرت استفاده نموده است. جهت تعیین پایایی پرسش نامه های این پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد. اعتبار پرسش نامه سواد اطلاعاتی 85% و پرسش نامه خلاقیت 87% برآورد گردید. جهت تجزیه تحلیل های آماری داده های جمع آوری شده، از ضریب همبستگی، رگرسیون چندگانه و آزمون  t مستقل استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین سواد اطلاعاتی با میزان خلاقیت دبیران رابطه ی معنا دار(430/0:r)، هم چنین بین مؤلفه های سواد اطلاعاتی نیز با میزان خلاقیت رابطه ی معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش و وجود همبستگی مثبت بین سواد اطلاعاتی و میزان خلاقیت می توان نتیجه گرفت، هرچه دبیران سواد اطلاعاتی بالاتری داشته باشند، زمینه بروز خلاقیت در آن ها افزایش می یابد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که میزان خلاقیت بیشترین رابطه را با توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات (402/0:r) و کمترین رابطه را با کاربرد هدفمند اطلاعات(237/0:r) داشته است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سطح تحصیلات و مؤلفه های سواد اطلاعاتی والدین در ارتقاء سطح سواد اطلاعاتی فرزندانشان در مقطع پیش دانشگاهی مدارس دولتی و غیر دولتی منطقه 2 شهر تهران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. 689 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مدارس دولتی و غیر دولتی منطقه 2 آموزش و پرورش تهران در مقطع پیش دانشگاهی که در سال 91-1390 مشغول به تحصیل بودند به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. داده ها، با استفاده از ابزار پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شد. ضریب آلفای کرونباخ پرسش نامه برابر 9459/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر t یک و دو متغیره، آزمون آنووا، آزمون لوین و ضریب همبستگی اسپیرمن و پیرسون استفاده شد. یافته های پژوهش: یافته ها نشان داد بین سطح تحصیلات والدین و سواداطلاعاتی دانش آموزان مقدار ضریب همبستگی 266/0 برای پدران و 254/0 برای مادران مشاهده گردید که نشان دهنده همبستگی مستقیم (مثبت) بین سطح تحصیلات پدران و مادران و سواد اطلاعاتی دانش آموزان است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که بین تحصیلات و سطح سواد اطلاعاتی والدین، با سطح سواد اطلاعاتی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین می توان گفت والدین دارای سطح تحصیلات و سواد اطلاعاتی بالاتر، دارای فرزندانی با سواد اطلاعاتی بالاتر هستند.