مطالب مرتبط با کلیدواژه

پایداری اجتماعی


۱۰۱.

تحلیل تأثیرات همه گیری کرونا بر پایداری اجتماعی (نمونه موردی: محدوده بافت فرسوده ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیماری کرونا پایداری اجتماعی روش تحلیل مسیر شهر ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۱۵۱
همه گیرشدن ویروس کرونا و پیامدهای منفی آن نه تنها جامعه ایران، بلکه جامعه جهانی را تحت تأثیر قرار داده است. پیامدهای منفی این اپیدمی در بهداشت و سلامت جوامع به گونه ای است که سبب گرفتارشدن جامعه به بحرانی همه گیر شده و تعاملات اجتماعی و برخی آداب و رسوم (فرهنگ)، به عنوان کنشگران اجتماعی، زمینه و بستر تسهیلگر در شیوع و تکثیر این ویروس بوده که ماهیتی اجتماعی و فرهنگی به آن بخشیده است. هدف از این تحقیق، تحلیل تأثیرات کرونا بر پایداری اجتماعی محدوده بافت فرسوده شهر ارومیه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، اولویت بندی و میانگین رتبه های هر شاخص از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. به منظور بررسی شاخص های عدالت و سلامت از تحلیل های مکانی به عنوان سنجش عدالت در دسترسی به فضاهای خدماتی استفاده شده است. با توجه به نتایج تحلیل فضایی، شاهد توزیع نامتعادل کاربری های خدماتی هستیم که مغایر با اهداف پایداری اجتماعی هستند. دسترسی به مراکز درمانی شرایط به نسبت مطلوبی دارند؛ به طوری که بیشتر افراد ساکن دسترسی مناسب به فضاهای درمانی درون بافت دارند و بقیه افراد به مراکز درمانی واقع در خارج از بافت دسترسی مناسب دارند. محدوده مورد مطالعه به لحاظ توزیع کاربری های فضای سبز و باز با مشکل جدی رو به روست؛ به طوری که بیشتر افراد ساکن به این گونه فضاها دسترسی ندارند و با کمبود سرانه مواجهند. همچنین به لحاظ توزیع کاربری های ورزشی و آموزشی به منظور استفاده دومنظوره از این کاربری ها، شاهد توزیع متعادلی در سطح محدوده هستیم، اما از منظر سطح و سرانه با محدودیت هایی روبه رو هستیم. با توجه به تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها به روش تحلیل مسیر شاخص های آموزش، کیفیت، مشارکت، امنیت و عدالت به ترتیب بیشترین شاخص های پایداری اجتماعی هستند که تحت تأثیر ویروس کووید 19 قرار گرفته اند.
۱۰۲.

سنجش پایداری اجتماعی مسکن مهر در کلان شهر کرج (مورد مطالعه: مسکن مهر هشتگرد، شهرک ابریشم و ماهدشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسکن پایداری اجتماعی مسکن مهر کرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۷
در بین ابعاد توسعه پایدار، بُعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته می شود که بیشتر با کیفیت زندگی همراه است، پژوهش حاضر به سنجش پایداری اجتماعی پروژه مسکن مهر کرج از دیدگاه ساکنان و شهروندان پرداخته است. پروژه های مسکن مهر یا در درون شهرهای جدید به صورت محلات شهری و یا به شکل منفصل و مستقل، با فاصله از شهرهای کوچک و شهرک های اقماری کلان شهرها، ساخته شده اند. در کلان شهر کرج که نمونه موردی این مطالعه است، چندین نمونه مسکن مهر در شهر جدید هشتگرد و شهرک های ابریشم و ماهدشت به صورت منفصل در حاشیه شهرهای اقماری کیانشهر و ماهدشت شکل گرفته است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی این موضوع بوده است که آیا شهرک های مسکن مهر در کلانشهرها  از کیفیت های لازم برای تأمین مسکن پایدار و شکل گیری سکونتگاه های زیست پذیر برخوردارند؟ وضعیت پایداری اجتماعی در این شهرک ها از نگاه توسعه پایدار چگونه است؟ روش تحقیق مقاله، توصیفی –تحلیلی و بر اساس مدل نظری پایداری اجتماعی و با استفاده از داده های میدانی، اطلاعات جمع آوری و تحلیل شده است. حجم نمونه مطالعه 720 خانوار در سه شهرک مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و پرسش نامه ها توزیع و اطلاعات جمع آوری شد. نتایج بیانگر آن است که وضعیت پایداری در سه شهرک مورد مطالعه یکسان نیست. در این خصوص، در بُعد نیازهای پایه، تنها تحقق مسکن و سرپناه در شهرک هشتگرد با امتیاز 37/3 و در ابریشم و ماهدشت با میانگین 17/3 موفق بوده است و سایر شاخص های پایداری در هر سه محدوده، میانگین کمتری داشته و در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. بُعد اشتغال و وضعیت اقتصادی با میانگین 46/1 در هر سه شهرک وضعیت نامطلوبی دارد. در بُعد نیازهای میانی کیفیت محله، با میانگین 16/2 و 23/2 وضعیت بهتری وجود دارد و در بُعد نیازهای پایانی وضعیت شاخص های سرمایه و اختلاط اجتماعی در هشتگرد با میانگین 16/2 و در ابریشم و ماهدشت با میانگین 23/2 وضعیت مناسب تری دارد. در همه نمونه های مورد مطالعه، در شش بُعد دیگر ایجاد سکونتگاه های زیست پذیر به خصوص در زمینه مهاجرت و حرکات جمعیتی و تأمین زیرساخت های اجتماعی، ناموفق و یا بسیار ناموفق بوده است.
۱۰۳.

تبیین رابطه پایداری فرهنگ عمومی و ارتقا ء پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی بزرگ مقیاس (نمونه موردی: مجتمع مسکونی پونک شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری فرهنگی پایداری اجتماعی سرمایه اجتماعی تاب آوری اجتماعی مجتمع های مسکونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۱۶۴
پرداختن به موضوع معماری به ویژه معماری مسکن و شکل غالب امروز آن یعنی مجتمع های مسکونی، به عنوان یکی از مظاهر شاخص فرهنگ، ضروری است. در بحث پایداری تأکید بیشتر بر عوامل زیست محیطی و اقتصادی بوده و بعد اجتماعی پایداری از توجه کافی برخوردار نبوده است. لذا این پژوهش با هدف تبیین روابط بین مؤلفه های مؤثر در پایداری فرهنگ عمومی و بعد اجتماعی پایداری در مجتمع های مسکونی شهر زنجان، به بررسی موضوع می پردازد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته است و شامل چهار بعد پایداری اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و اقتصادی و دارای 19 مولفه و 67 شاخص است. بدین منظور ابتدا تلاش شده تا مؤلفه های جامع پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی شهر زنجان و مولفه های فرهنگ عمومی این شهر به کمک مطالعات کتابخانه ای، میدانی و پرسشگری کشف شود و در قدم بعدی مؤلفه های پایداری فرهنگ عمومی که مرتبط با پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی هستند، بررسی شود. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی-پیمایشی است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که همبستگی کل و شدت رابطه نیز بین متغیرهای پایداری فرهنگی و پایداری اجتماعی، در سطح معناداری 05/0 مورد تایید است. میانگین مجذور خطاهای مدل 5.2 است که کمتر از مقدار 8.0 بوده و نسبت به مربعات کای مقادیر شاخص ها به دست آمده معادل 10.63 از سطح بهینه ای قرار دارد بنابراین مقادیر شاخص های متغیرهای مستقل می توانند بر روی متغیرهای وابسته تاثیر گذار باشند. طبق آزمون کولموگروف-اسمیرنوف متغیرها نرمال شناخته شدند. جهت بررسی عوامل پایداری، تمام عوامل آزمون دارای تی تک نمونه ای با اطمینان 95 درصد معنی دار بود. جهت رتبه بندی  تاثیر عوامل از آزمون پارامتریک f استفاده شد که سطح معنی داری آزمون f از 05/0 کوچکتر بود (05/0P-value=sig<) یعنی با اطمینان 95 درصد فرضیه صفر رد می شود و میانگین رتبه های عوامل موثر در پایداری مجتمع های مسکونی شهر زنجان متفاوت است. نتایج نشان داد که مشارکت، امنیت، تاب آوری، عدالت و برابری و کاهش هزینه های عمومی زندگی در مجتمع های مسکونی منطقه پونک زنجان در سطح مطلوبی قرار دارد.
۱۰۴.

بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهری سرمایه اجتماعی پایداری اقتصادی پایداری اجتماعی بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۱۸۱
مقاله حاضر به تبیین سرمایه اجتماعی و شاخص های آن بر توسعه پایدار شهری بوشهر می پردازد. بدین منظور از ترکیبی از نظریات توسعه پایدار شهری شری ارنشتاین، دیوید دریسکل و اسکات دیویدسون و سرمایه اجتماعی بوردیو و پاتنام به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری افراد بالای 18 ساله شهر بوشهراست. شیوه نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. روش تجزیه و تحلیل داده ها، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS است. از اعتبار صوری جهت سنجش اعتبار استفاده شد و مقدار آلفای توسعه پایدار شهری 0.883 و سرمایه اجتماعی 0.892 است که از پایایی لازم برخوردارند. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که وضعیت متغیر سرمایه اجتماعی در حد متوسط بوده و شاخص توسعه پایدار شهری و تمامی ابعادش(پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری زیست محیطی، پایداری کالبدی و پایداری نهادی) در سطح نسبتاً بالا(با بیش از 40 درصد) بوده است. یافته های تبیینی تحقیق نشان داد که ضریب همبستگی پیرسون بین میزان سرمایه اجتماعی شهروندان و توسعه پایدار شهری برابر با 0.286 است. یعنی هر چه سرمایه اجتماعی بیشتر شود، میزان توسعه پایدار شهری افزایش می یابد و برعکس هر چه سرمایه اجتماعی کمتر شود، میزان توسعه پایدار شهری کاهش می یابد. رابطه مثبت و معناداری بین ابعاد سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری قابل مشاهده است. در تحلیل رگرسیون چندمتغیره، ابعاد سرمایه اجتماعی، حدود 22.6 درصد از واریانس توسعه پایدار شهری را تبیین و پیش بینی می کنند. بر اساس نتایج تحلیلی مسیر، بالاترین تأثیر مستقیم را به ترتیب متغیرهای انسجام اجتماعی و شبکه روابط اجتماعی و بالاترین تأثیر غیرمستقیم را متغیر مشارکت اجتماعی و بالاترین تأثیر کل را نیز انسجام اجتماعی بر روی توسعه پایدار شهری دارند. نتیجه این است که بالا بردن سطح سرمایه اجتماعی می تواند در نگرش افراد نسبت به توسعه پایدار شهری در ابعاد پنج گانه آن نقش بارزی داشته باشد و افراد ساکن در بوشهر را ترغیب به انجام رفتارهای صحیح زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و توسعه نهادی نماید.
۱۰۵.

سنجش پایداری اجتماعی محیط مسکونی در بافت های تاریخی شهری، نمونه موردی: شهر بیابانی کاشان

کلیدواژه‌ها: مسکن مسکن اجتماعی پایداری پایداری اجتماعی بافت تاریخی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۸
مسکن به عنوان یک مولفه کلیدی از محیط مصنوع، نقشی بسیار مهم در توسعه پایدار شهرها ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در پایداری اجتماعی بخش مسکونی بافت های تاریخی در شهر کاشان انجام شده است. پژوهشگران در پی آن بوده اند که به کمک روش پیمایش، میزان تاثیر شاخص های پایداری اجتماعی مسکن را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهند. جامعه آماری پژوهش تعداد 45552 نفر ساکنان شش محله بافت های تاریخی کاشان هستند. بدین منظور، با استفاده از فرمول نمونه گیری و با ابزار پرسشنامه، دیدگاه های 364 نفر از ساکنان بافت های تاریخی کاشان جمع آوری و تحلیل شد. تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی نشان داد که دو عامل «هویت و تعلق خاطر» و «شناخت و هم ذات پنداری با مکان» از مهم ترین عوامل موثر در پایداری اجتماعی مسکن در بافت های تاریخی شهر کاشان هستند. همچنین نتایج آزمون همبستگی بیانگر آن است که مدت سکونت در بافت تاریخی نیز می تواند بر میزان رضایت مندی ساکنان  تاثیر گذار باشد و رضایت از محل سکونت می تواند بر احساس تعلق خاطر به محل تأثیر مثبتی گذاشته و در تشویق ساکنین به مشارکت در امور بافت تاریخی مفید باشد.
۱۰۶.

تحلیل رابطه بین قابلیت پیاده روی و پایداری اجتماعی موردمطالعه: شهر سبزوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار پایداری اجتماعی قابلیت پیاده روی شهر سبزوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۶
امروزه یکی از دغدغه های برنامه ریزان شهری، رسیدن به پایداری شهری و از آن جمله پایداری اجتماعی است. از نظر نوشهرگرایان، یکی از مهم ترین عوامل کالبدی- فضایی مؤثر بر پایداری اجتماعی، قابلیت پیاده روی می باشد که بیانگر پتانسیل محیط مصنوع در تسهیل پیاده روی است. از نظر پیروان این رویکرد شهرسازی، قابلیت پیاده روی می تواند به ایجاد جامعه ای سالم و پایدار کمک کند. با توجه به اهمیت بحث، در این نوشتار، تلاش شده که با انجام یک پژوهش پیمایشی، رابطه بین قابلیت پیاده روی و مؤلفه های پایداری اجتماعی در شهر سبزوار موردبررسی و تحلیل قرار گیرد. حجم نمونه 400 نفر تعیین شده و سهم هر محله از حجم نمونه به تناسب سهم جمعیتی آن در کل شهر محاسبه شده است. روش نمونه گیری در این تحقیق، به صورت تصادفی ساده بوده و جهت تحلیل، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده رابطه مثبت قابلیت پیاده روی با متغیرهای تعلق مکانی، رضایت سکونتی و عدالت در دسترسی به خدمات است؛ اما این متغیر با دو بعد دیگر پایداری اجتماعی یعنی احساس امنیت و سرمایه اجتماعی رابطه معنادار ندارد. درمجموع، یافته های پژوهش، رابطه معنادار بین قابلیت پیاده روی و پایداری اجتماعی را تائید می کند؛ بنابراین می توان گفت، افزایش قابلیت پیاده روی محلات شهری می تواند به پایداری اجتماعی کمک کند.
۱۰۷.

ارتقای ادراک محیط در بافت تاریخی شیراز درجهت پایداری اجتماعی محلات (مورد مطالعه: گذربازارچه فیل در محله اسحاق بیگ و گذربازارچه حاج زینل در محله سنگ سیاه در بافت تاریخی شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادراک محیط پایداری اجتماعی محله بافت تاریخی شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۳
محله محیط جداگانه ای است که به دلیل مشخصات کالبدی متفاوت و خصوصیات اجتماعی سکنه متمایز شناخته می شود. به منظور دستیابی به شاخص های مؤثر پایداری اجتماعی در محله ها مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی به واسطه مشاهده بصری محیط صورت گرفته است؛ از این رو دو گذر شاخص در دو محله متفاوت در بافت تاریخی شیراز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت به صورت ترکیبی است؛ به گونه ای که ابتدا از روش تحلیل محتوا براساس منابع کتابخانه ای به منظور دستیابی به داده های اصلی تحقیق استفاده شده است. سپس به منظور پیشبرد اهداف تحقیق، روش پیمایش به صورت بازدید میدانی به صورت مشاهده استفاده شده است. همچنین یافته های تحقیق، تلفیق نتایج برگرفته از مطالعات اسنادی با نتایج مطالعات موردی و میدانی در گذر بازارچه فیل در محله اسحاق بیگ و گذر بازارچه حاج زینل در محله سنگ سیاه در بافت تاریخی شیراز است. از آنجا که هدف از این پژوهش دستیابی به ماهیت اصلی مفهوم محله، با در نظرگیری اصول پایداری اجتماعی است، شاخص های ادراک محیط و محله های بافت تاریخی دسته بندی و وجوه کیفیت ادراک محیط بررسی شده و در نهایت شاخص های این وجوه مثبت و منفی به واسطه مصادیق در نمونه ها ارائه شده است. فضاهایی که در جوار آنها بوهایی مانند بوی نان در نانوایی و بوی کارگاه شیرینی پزی استشمام می شد، به نوعی عامل حیات جمعی محسوب می شود. از سوی دیگر مکان هایی با پیشینه تاریخی دلیل هویت بخشی و ارتقای ادراک محیط می شود؛ در نتیجه به منظور ادراک محیط شهری می توان پایداری اجتماعی را به عنوان مؤلفه اصلی در محله های تاریخی شیراز در نظر گرفت.
۱۰۸.

واکاوی تأثیر تعامل و رضایت مندی از مساجد محله ای بر کیفیت پایداری اجتماعی شهروندان در مناطق شهری (شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری اجتماعی مسجد محلات مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
مساجد یکی از نمودهای مهم جهان بینی اسلامی در قلمرو شهرهای جهان اسلام هستند که همواره تنوعی از کارکردهای مختلف را در شهرها بر عهده داشته اند. از میان کارکردهای متنوعی که مساجد همواره نقش آفرینی می کرده اند، محور اصلی این پژوهش بر بررسی کارکردهای اجتماعی مساجد در جامعه معاصر و به طور خاص، فهم چگونگی ارتباط میان مساجد با پایداری اجتماعی استوار گردیده است. پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و پرسشنامه محقق ساخته انجام گردید. جامعه آماری پژوهش شهروندان بالای 20 سال شهر مشهد و نمونه آماری برابر با 400 نفر است. محلات هدف شامل محله کوثر، محله سجاد، محله طلاب، محله قائم و محله میثم است. یافته های پژوهش گویای تاثیر مثبت نقش مساجد و کمیت و کیفیت ارتباط شهروندان با آنها در شکل گیری پایداری اجتماعی در محلات منتخب می باشد. بررسی ها نشان داد که کیفیت عملکرد مساجد و تنوع عملکردی آنها که باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از مساجد می گردد، در ارتقاء پایداری اجتماعی و شاخص های آن همچون تعلق مکانی، مشارکت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی تاثیرگذار بوده است. نتایج گویای وجود همبستگی معنی داری و مستقیمی میان تعامل با مسجد و پایداری اجتماعی و شاخص های آن می-باشد. یافته های توصیفی نیز نشان می دهد که با بهبود تعامل افراد با مساجد، کیفیت پایداری اجتماعی آنها نیز ارتقاء یافته است.
۱۰۹.

تبیین توسعه پایدار و عوامل مؤثر بر پایداری شهری (نمونه موردی: شهرستان پردیس)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهر پایدار پایداری اجتماعی پایداری اقتصادی شهرجدید پردیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۳۳
امروزه با رشد طبیعی جمعیت و مهاجرت های بی رویه به سمت شهر تهران، مشکلات متعددی را به همراه خود داشته است. طی این امر شهر تهران دیگر رنگی از پایداری به خود نخواهد داشت؛ بنابراین با تصمیمگیری دولت نهم، طرح احداث شهرهای جدید با هدف اصلی خانه دار کردن قشرهای کم درآمد جامعه مطرح شد و در پی آن طرح مجتمع های مسکونی مسکن مهر، در شهرستان پردیس، طراحی و اجرا شد. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی تحلیلی است؛ که در بستری از اسناد و مدارک کتابخانه ای و پیمایش میدانی حاصل شده است؛ و در نهایت با تحلیل جدول سوات به راه حل و راهبردهای مناسب برای افزایش سطح توسعه پایدار در شهر پردیس دست خواهیم یافت. نتایج حاکی از آن دارد که مجتمع های مسکونی شهر جدید پردیس در راستای توسعه پایدار شهری بسیار ضعیف عمل نموده است.
۱۱۰.

ارائه الگوی نقش اجتماعات محلی در توسعه پایدار اجتماعی شهرها (مطالعه موردی منطقه 8 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اجتماعات محلی توسعه پایدار پایداری اجتماعی منطقه 8 شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۰
نمود بارز پایداری اجتماعی شهرها بر پایه محله پایدار و اجتماعات محلی قابل مشاهده است. که عوامل بسیاری در انسجام و شکل گیری اجتماعات محلی دخیل هستند که شناخت و میزان تاثیرگذاری آن ها در پایداری اجتماعی در قالب یک الگوی بهینه اهمیت بسیاری دارد. از این رو هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی از پایداری اجتماعی با نقش اجتماعات محلی بر اساس شاخص های توسعه پایدار اجتماعی و اجتماعات محلی و بررسی ارتباط درونی و پنهانی بین متغیرها و شاخص ها می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش کار از نوع آمیخته (توصیفی – تحلیلی) و جمع آوری داده به دو روش کتابخانه ای و میدانی و از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری گروه خبرگان در رشته های جغرافیا و برنامه ریزی شهری، شهرسازی و جامعه شناسی است و حجم نمونه با استفاده از نرم افزار SAMPLE POWER برابر با 100 نفر برآورد گردیده است. روش نمونه گیری احتمالی و تصادفی ساده در نظر گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار ایموس بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به ترتیب به میزان 0/155 ، 0/750 و 0/403 بر اجتماعات محلی اثرگذار هستند و اجتماعات محلی نیز به میزان 0/632 بر پایداری اجتماعی تاثیر مثبت و معنادار دارد. بنابراین تحقیق حاضر معتقد است که نظام برنامه ریزی شهری برای توسعه پایدار اجتماعی شهر بایستی به سمت رویکرد برنامه ریزی اجتماع محور سوق داده شود.
۱۱۱.

تأثیر شاخص های امنیت در گسترش گردشگری برای ایجاد ثبات و پایداری اجتماعی در کشور

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امنیت امنیت گردشگری پایداری اجتماعی چالش گردشگری صنعت گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۲
گردشگری پایدار نشات گرفته از امنیت پایدار است و گسترش گردشگری موجب ایجاد ثبات اجتماعی می شود. رشد پایدار گردشگری درگرو عملکرد مناسب و عوامل متعددی بوده که مرتبط هم هستند و از عوامل مهم و مؤثر این موضوع، امنیت گردشگران، مکان گردشگری و جامعه است. امروزه امنیت مهم ترین و اساسی ترین بحث در تهیه راهبرد گسترش گردشگری در دنیا محسوب می شود. دوام و پایداری، گسترش و امنیت در گردشگری مفهوم مشترکی دارد و هرگونه ناامنی در سطوح و مراحل مختلف خسارت زیان بار و جبران ناپذیری به این صنعت وارد می کند. در این تحقیق سعی شده ضمن مطالعه مسئله گردشگری، اهمیت آن و نقش امنیت در گسترش توریسم پایدار و ارائه راهکارها در زمینه ارتقای صنعت گردشگری، شاخص های امنیت در تأثیرگذاری گردشگری از طریق تحلیل سلسله مراتبی اولویت بندی شده و شاخص فرهنگی بیشترین تأثیر و اقتصادی کمترین نقش در جذب گردشگری دارد لذا نتیجه می گیریم که گسترش گردشگری در کشور ایران با تاریخی کهن، تمدن قدیمی و دارای آثار باستانی و فرهنگی فراوان، تحت تأثیر شاخص های مطرح شده امنیت قرار دارد که ضرورت دارد مسئولین در خصوص ارتقای این شاخص ها براساس اولویت-های به دست آمده اقدامات راهبردی، اجرایی و عملیاتی انجام دهند تا در آینده بخشی از نیازمندی اقتصاد کشور از این طریق تأمین گردد.
۱۱۲.

بررسی شاخص های شکوفایی شهری در شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پایداری اجتماعی شکوفایی شهری آزمون رگرسیون چند متغیره شهر خرم آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۹
در سال های اخیر تلاش های جامعه جهانی برای دستیابی به الگویی بهینه از زندگی شهری منتج به ارائه مدل شکوفایی شهری [1] شده است. شکوفایی نمادی از توسعه یافتگی و حرکت هوشمندانه ای است که زوایای مختلف سیستم شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. شکوفایی دارای شاخص هایی است که به نظر بسیاری از محققان بر پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار تاثیرگذار است. این پژوهش به دنبال بررسی وضعیت شکوفایی شهری و پایداری اجتماعی و شناسایی اثرات شکوفایی در پایداری اجتماعی است. جامعه آماری نواحی24 گانه شهر خرم آباد است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران [2] 384 نفر تعیین شد. پس از تکمیل پرسشنامه ها با استفاده از آزمون تی [3] تک نمونه ای و رگرسیون چند متغیره به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که شاخص های شکوفایی در سطح شهر خرم آباد در حد متوسط است. از طرفی نتایج سنجش شاخص های پایداری شهری نیز تقریبا در سطح متوسط ارزیابی شد. با این وجود تغییرات در زمینه شاخص های اندازه گیری شده در سطح نواحی ملموس است. از طرفی توزیع فضایی امتیازات شکوفایی شهری و پایداری اجتماعی در سطح نواحی بیانگر همبستگی (873/0 r = )  بین این دو مفهوم است. چنانکه به ترتیب نواحی که دارای امتیاز بالاتری و یا پایین تری از حد متوسط در زمینه شکوفایی بوده اند عمدتا  در زمینه پایداری اجتماعی نیز چنین رویه ای داشته اند. همچنین بر اساس نتایج رگرسیون خطی شاخص های بهره وری با 383/0، کیفیت زندگی با352/0، زیر ساخت297/0، پایداری زیست محیطی 204/0، و دربرگیرندگی و شمول اجتماعی با 186/0 به ترتیب بیشترین اثر را در پایداری اجتماعی داشته اند.
۱۱۳.

ارزیابی تعامل محورهای سه گانه پایداری در ساماندهی فضای شهری (نمونه موردی: رودخانه خشک شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری اجتماعی پایداری اقتصادی پایداری محیط زیستی رودخانه خشک شیراز منظر پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
مفهوم پایداری و توسعه پایدار همواره در ارتباط با سه محور محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی و تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر مطرح شده است. در پروژه های توسعه فضاهای شهری از آنجا که هر یک از محورها نیازمند تخصص های متفاوت است در اکثر موارد تنها یک محور مورد توجه قرار گرفته و برخلاف هدف اولیه، توسعه پایدار تنها در یک زمینه انجام می شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان تعامل محورهای سه گانه پایداری در رودخانه خشک شیراز است. روش تحقیق پژوهش، نمونه موردی با استفاده از راهکارهای توصیفی-تحلیلی است. محدوده بالای رودخانه به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب و با بررسی های میدانی، مشکلات موجود شناسایی شده و شاخص های پایداری در سه محور، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی استخراج گردید. برای تعیین پتانسیل های بالقوه و بالفعل محدوده ها از نظرات 14 نفر از اساتید رشته های معماری و شهرسازی، در قالب پاسخ به پرسشنامه بهره برده شد. با تحلیل داده های پرسشنامه ها، پتانسیل های بالقوه و بالفعل در هر محدوده مشخص گردید. طبق نتایج در حال حاضر تعامل محورهای سه گانه پایداری تنها در دو محدوده وجود دارد و به ترتیب محدوده های پل شاهد، پل معالی آباد، سد نهراعظم، پل عابر پیاده محمودیه، پل کوهسار مهدی و پل زرگری در دستیابی به فضاهای پایدار شهری، واجد بیشترین پتانسیلها برای تعامل محورهای سه گانه پایداری هستند. نتایج پژوهش چگونگی انتخاب محل های بهینه پیشنهادی را جهت دستیابی به فضای شهری پایدار از منظر محورهای سه گانه پایداری نشان می دهد که قابل تعمیم به فضاهای شهری مشابه است.
۱۱۴.

ارائه الگوی جدید برج سازی بر مبنای توسعه پایداری اجتماعی در استان تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: برج سازی توسعه پایداری اجتماعی استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
این تحقیق با هدف ارائه الگوی جدید برج سازی بر مبنای توسعه پایداری اجتماعی در استان تهران انجام گرفته است. به لحاظ جمع آوری داده ها پیمایشی محسوب می شود. در جمع آوری داده ها از روش های کمی و کیفی استفاده شد. جامعه آماری دو گروه کارشناسان، دانشجویان دکترای معماری و خبره گان ساکن در این شهر بودند. حجم نمونه برای  کارشناسان 384 نفر و برای خبرگان  14 نفر بوده است. از دو روش نمونه گیری خوشه ای و هدفمند استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها را پرسشنامه ی محقق ساخته و مصاحبه با خبرگان تشکیل داد. روش تجزیه و تحلیل داده ها بهره برداری از شاخص های آمار توصیفی، آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS بوده است. مهمترین یافته های تحقیق حاکی از آن بود که طراحی فضاهای باز بازی، هنری، فرهنگی و تفریحی در برج ها می تواند در ارتقاء تعاملات و حس تعلق و دور کردن اثرات منفی زندگی صنعتی بر روی ساکنان موثر واقع گردد. طراحی انعطاف پذیر برج ها  و مرتفع سازی محدودیت های سازه ای با راهکار هایی مانند (طراحی نواری برج ها و طراحی آتزیوم و تسهیل دسترسی مناسب و تعبیه فضاهای باز...) قادر است در توسعه پایدار و ارتقاء حس رضایت ساکنان تأثیرگذار باشد. عملکرد مناسب در طراحی بام و همکف، ایجاد فضاهای مناسب اجتماعی، تعاملاتی در کاهش مشکلات برج نشینی و ایجاد سرزندگی و مشارکت عمومی و به تبع آن توسعه پایدار اجتماعی نقش آفرین باشد. طراحی گردشگاه و مجهز کردن برج ها به خدمات عمومی اولیه (رستوران، مغازه، مهد کودک، آرایشگاه، سوپر مارکت، باشگاه، استخر.....) قادر است در ایجاد حس تعلق و تعاملات، و از سوی دیگر در کاهش سفرها در شهر و توسعه اجتماعی موثر واقع شود.
۱۱۵.

مشارکت بیماران روحی در فرآیند طراحی باغ های شفابخش به منظور بالابردن پایداری اجتماعی درمراکز درمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مشارکت بیماران روحی طراحی باغ شفابخش پایداری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۲
در عصر حاضر فشارهای روانی علل اختلالات روحی در جامعه هستند. با توجه به این که تعداد زیادی از افراد با کمبود مراکز درمانی متناسب روحیات خود مواجه هستند، از این رو میتوان با دخالت دادن مخاطبین، نیازهای آنها و استفاده از مفاهیم مرتبط با پایداری اجتماعی، طراحی فضاهای درمانی را مطابق با خواسته های آنان برطرف کرد. در پژوهش حاضر با بهره گیری از راهبرد کیفی و استفاده از مطالعات کتابخانه ای و کاربست روش توصیف- تحلیل و مولفه های موثر باغ شفابخش در بهبود بیماران، تبیین سطوح و نحوه مشارکت بیماران در طراحی بدست آمده و رابطه این نوع مولفه ها با مفاهیم اصلی پایداری اجتماعی و رویکردهای مشارکت مشخص گردید. از میان رویکردهای مشارکت، رویکرد تاویلی به عنوان رویکرد اصلی در طراحی معرفی شد. در تمامی این رویکردها نوع مشارکت بیماران به دلیل خاص بودن آنها و محدودیت های شخصی افراد، به صورت غیر مستقیم در طرح مطرح است.
۱۱۶.

بررسی معیارهای مسکن پایدار با تأکید بر بعد اجتماعی توسعه پایدار مورد مطالعه محله جلفا واقع در منطقه 5 اصفهان

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار پایداری اجتماعی مسکن مسکن پایدار معیارهای توسعه پایدار ویژگی های مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۹
نظریه توسعه پایدار با توجه به آثاری که در محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی گذاشته اخیراً مورد توجه شهرسازان و برنامه-ریزان شهری واقع شده است. از آنجا که مسکن جزء یکی از پر اهمیت ترین مسائل جهان و البته ایران است. بر اساس هرم نیازهای مازلو جزء نیازهای اساسی انسان محسوب می گردد. بررسی پایداری مسکن با استفاده از معیارهای توسعه پایدار در مسکن جهت ایجاد و داشتن مسکنی پایدار امری لازم و ضروری است. محله جلفا واقع در منطقه 5 شهرداری اصفهان یکی از محله هایی است که همزیستی مسالمت آمیز بین مسلمانان و ارامنه به نحو مطلوبی در آن مشهود است و استقرار مسکن هر دو دسته در کنار هم، بعد اجتماعی این محله را تقویت نموده است. هدف این پژوهش بررسی معیارهای اجتماعی توسعه پایدار در مسکن می باشد. روش تحقیق در این مطالعه بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای- اسنادی و روش میدانی به صورت توزیع پرسشنامه استفاده شده و داده ها بر اساس مدل ارزیابی SWOT و متغیرهایی همچون سرمایه های اجتماعی، هویت و سرزندگی، امنیت، ایمنی و عدالت در جهت پایداری مسکن مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه گیری از دریافت داده ها و تحلیل آن ها بیانگر آن است که با توجه به مدل ارزیابی SWOT و نتایج حاصل از داده های عوامل داخلی و خارجی میانگین یا امتیاز وزنی این عوامل از 3 بیشتر شده که بیان کننده آن است که باید قوت ها را تقویت نمود تا به کاهش تهدیدها بیانجامد (ST) و فرصت ها را افزایش داد تا ضعف ها را به حداقل کاهش دهد (WO) و تنها راهبرد مؤثر در این زمینه می تواند راهبرد رقابتی (SO) یعنی تمرکز بر حداکثر- حداکثر (نقاط قوت درونی و فرصت های بیرونی) باشد که یک راه حل کنشگر است. می توان با افزایش قوت ها و فرصت ها بعد اجتماعی پایداری مسکن و جمعیت در محله جلفا در منطقه 5 اصفهان را تقویت نمود و تعاملات اجتماعی و در رفتار افراد را با هویت و سرزندگی محله پیوند داد.
۱۱۷.

بررسی تأثیر آسایش بر پایداری اجتماعی فضاهای شهری، نمونه موردی: پیاده راه خیابان عالی قاپو اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اردبیل آسایش محیطی پایداری اجتماعی فضاهای شهری عالی قاپو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
حرکت پیاده، طبیعی ترین، قدیمی ترین و ضروری ترین شکل جابجایی انسان در محیط است و پیاده روی هنوز مهم ترین امکان برای مشاهده مکان ها، فعالیت ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط به شمار می رود. برنامه ریزی برای توسعه فضاهای پیاده در شهرها و همچنین ممنوعیت ورود خودروها به فضاهای شهری پرتردد محور اصلی برنامه ریزی های شهری است. ضرورت توجه به جوامع بشری و کاهش تعاملات و ارتباطات انسانی به خصوص در زمینه پایداری اجتماعی از یک سو و پیچیدگی و گسترش مباحث مربوط به آسایش انسان به دلیل ارتباط دو سویه از سوی اقلیم و اجتماع انسانی و عدم وجود مبانی مدون در این زمینه از سوی دیگر، سبب کاهش حضور انسانی و احساس عدم آسایش در فضاهای عمومی گردیده است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر آسایش انسانی و میزان ارتباط آن در جهت ارتقای پایداری اجتماعی عابرین پیاده، به صورت کاربردی با رویکرد کمی-کیفی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با استفاده از ابزار پرسشنامه و تحلیل نرم افزاری انجام گردیده است. جامعه آماری تحقیق، ساکنان شهر اردبیل و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 300 نفر می باشد. با تبیین مفاهیم و مولفه های نظری مربوط به متغیرهای تحقیق و ارائه مدل مفهومی در پاسخ به سوال اصلی پژوهش، نتایج حاصل از آزمون داده ها مبین این موضوع است که وجود آسایش بر افزایش سطح پایداری اجتماعی در فضاهای شهری در سطح اطمینان 95% با شدت همبستگی"قوی "و رابطه معنادار تأثیرگذار می باشد.
۱۱۸.

بررسی تطبیقی شاخص های پایداری اجتماعی در انواع بافت های شهری (مطالعه موردی سه محله در بافت های جدید، میانی و قدیم در شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری اجتماعی اجتماع محلی بافت شهری فرم شهری شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۱۲
این پژوهش در پی آن است که ضمن تدوین چارچوبی از شاخص های پایداری اجتماعی در بستر مطالعات شهری، وضعیت این شاخص ها را در سه پهنه فرمی با ویژگی های ریخت شناسی متفاوت، بررسی نماید.سه محله «اسحاق بیگ»، «قاآنی» و «کوی پزشکان» در سه بافت قدیم، میانی و جدید شهر شیراز انتخاب شده و با روش پیمایش کمّی و به کمک پرسشنامه (450 نمونه) به ارزیابی ابعاد و شاخص های پایداری اجتماعی در این سه محله پرداخته شده است. در این پرسشنامه 6 عامل از عوامل پایداری اجتماعی در قالب 19 شاخص مورد ارزیابی قرار گرفته اند. داده های حاصل با «آزمون تی تک نمونه» و «آزمون واریانس» و «آزمون توکی» در محیط نرم افزار SPSS تحلیل شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد سطح دو عامل «تعاملات اجتماعی» و «مشارکت اجتماعی» در محله تاریخی و ارگانیک اسحاق بیگ بیشتر از دو محله دیگر است. اما چهار عامل «حس امنیت»، «عدالت اجتماعی»، «روح اجتماعی محله» و «سکونت خوب»، در بافت جدید و مرتفع محله پزشکان بیشتر از دو محله دیگر بوده است. نتایج حاصل از برآیند عوامل نشان می دهد که در بافت های فشرده، ارگانیک و تاریخی، فرصت های تعامل و مشارکت اجتماعی فراهم تر است اما در بافت های جدید شهری، رضایت از سکونت، امنیت و عدالت اجتماعی وضعیت بهتری دارد.
۱۱۹.

تحلیل و ارزیابی شهر شاد در شهر جدید فولادشهر در راستای پایداری محلات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهر شاد شهر جدید فولادشهر هویت محله پایداری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۴۴
توجه به شادی و ابعاد آن نقش اساسی در مطلوبیت کیفیت محیطی محلات دارد که امروزه یکی از چالش های پیش روی شهرها به ویژه شهرهای جدید است. فولادشهر یکی از اولین شهرهای جدید در ایران است که در سال 1347 با تصویب طرح جامع و طرح تفصیلی آن آغاز به کارکرده است. این شهر طی دهه های اخیر با توسعه جدید و قدیمی دست خوش تغییرات بوده و محله هایی با سطح کیفی نامطلوب، با مشکلات و معضلات فراوانی همچون کمبود فضاهای عمومی، ناامنی، عدم زیبایی بصری، کمبود امکانات محله ای، آلودگی محیطی و... ایجادشده است که با شاخص های شهر شاد در تناقض بوده و از میزان شادی و نشاط شهر کاسته است. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های شهر شاد در فولادشهر جهت شناسایی عوامل مؤثر بر آن است. در این راستا جهت گردآوری اطلاعات و ارزیابی شاخص های شهر شاد از پرسشنامه استفاده شده و رتبه بندی محلات به کمک تحلیل تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS انجام شده است. نتایج ارزیابی 19 محله فولادشهر بر اساس 4 بعد زیست محیطی، کالبدی- عملکردی، اجتماعی و اقتصادی و زیرمعیارهای آن نشان می دهد محله 2 A در رتبه اول و محله 7 C در رتبه 19 ام قرارگرفته اند که می توان عواملی همچون توسعه بدون برنامه فولادشهر و کم توجهی به فضاهای شهری در محلات جدید تأسیس شده، عدم توجه به هویت در محلات، عدم وجود کاربری های موردنیاز شهروندان، عدم توجه مدیران شهری به زیباسازی محلات، ایمنی پایین معابر، میزان درآمد پایین شهروندان، نبود شغل در شهر، نبود فضاهای تفریحی و... مؤثر در کاهش میزان شادی و نشاط شهروندان محلاتی که در رتبه های پایین قرار دارند، دانست. پیشنهاد ارائه شده جهت ارتقاء کیفیت شهر شاد برای دستیابی به پایداری محلات فولادشهر، تقویت زیرساخت ها و پتانسیل اقتصادی برای افزایش ظرفیت مالی خانوارها برای رفع نیازهای اساسی، ارتقای کیفیت فضاهای آبی، ایجاد تنوع فعالیت های اختیاری و اجتماعی و ایجاد زندگی فعال خیابانی با ایجاد فضاهای شاد با استفاده عناصر هویتی شهر، ایجاد زمینه مشارکت در امور مربوط به محل سکونت از طریق ایجاد شوراهای محله و عرصه های عمومی است.
۱۲۰.

بازتعریف شاخص های مکانی ارتقاء دهنده پایداری اجتماعی با رویکرد راهبرد بازآفرینی شهری در بافت تاریخی شهر سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخص های مکانی پایداری اجتماعی بازآفرینی شهری پایدار بافت تاریخی شهر سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۶۲
وسعت بافت های تاریخی و فرسوده در ایران و کم توجهی به لایه های اجتماعی در تشخیص این گونه بافت ها، لزوم پرداختن به حوزه های اجتماعی و مکان را روشن می سازد. رویکرد اخیر، «بازآفرینی شهری» است که دید جامعی به بافت های تاریخی و حفاظت آن دارد. هدف این پژوهش بازتعریف شاخص های مکانی ارتقاء دهنده پایداری اجتماعی با رویکرد بازآفرینی شهری در بافت تاریخی شهر سنندج می باشد. روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی و نوع آن کاربردی می باشد. نمونه گیری به صورت تصادفی بوده و با فرمول کوکران، 400 نفر برای پرسشگری انتخاب شدند. داده های بدست آمده از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که شاخص های تنوع فعالیتی، تراکم و فشردگی، طراحی منظر محله به ترتیب با ارزش عددی «0.854، 0.748، 0.871» بیشترین تأثیر را بر ابعاد فعالیت پذیری، انسجام فضایی – کالبدی و عدالت مندی دارند. همچنین شاخص های مربوط به «هویت مندی» با میانگین عددی 0.730 و شاخص های مربوط به «عدالت مندی» با میانگین عددی 0.691 بیشترین تأثیر را بر پایداری اجتماعی بافت ناکارآمد مرکزی شهر سنندج دارند.