مطالب مرتبط با کلیدواژه

قابلیت پیاده روی


۱.

امکان سنجی قابلیت پیاده روی در فضای شهری بر پایه الگوهای توسعه پایدار و نو- شهرسازی (مطالعه موردی: محله سعادت آباد تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایمنی و امنیت قابلیت پیاده روی مطبوعیت و مطلوبیت آسایش و راحتی تسهیلات و دسترسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری اکولوژی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
تعداد بازدید : ۱۳۸۸ تعداد دانلود : ۷۵۴
پژوهش حاضر به ارزیابی امکان پیاده روی در فضای شهری (محله سعادت آباد تهران) و بررسی، مشاهده و تحلیل میدانی مؤلفه های قابلیت پیاده روی پرداخته است و به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که وضعیت پیاده روی در محله سعادت آباد بر پایه الگوهای توسعه پایدار و نو- شهرسازی چگونه است؟ روش پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت پیمایشی بوده است. جامعه آماری شهروندان ساکن محله سعادت آباد تهران و حجم نمونه تعداد 380 نفر که بر اساس جدول مورگان تعیین گردید. برای سنجش میزان قابلیت پیاده روی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که در آن چهار مؤلفه قابلیت پیاده روی (مطلوبیت و مطبوعیت، ایمنی و امنیت، آسایش و راحتی و تسهیلات و دسترسی) در قالب 30 سؤال مورد سنجش قرار گرفت. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط 10 نفر از اساتید برجسته مورد تایید قرار گرفت و همچنین آلفای کرونباخ برابر با 87/0 محاسبه شد که نشان از پایایی و ثبات پرسشنامه داشت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و تعیین نرمال بودن داده ها توسط آزمون کالموگراف اسمیرنوف، به منظور تعیین وضعیت میانگین هر یک از متغیرها از آزمون t تک نمونه ای و به منظور تعیین ارتباط میانگین هر یک از مؤلفه ها با یکدیگر از آزمون تعقیبی Bounferoni استفاده گردید. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که قابلیت پیاده روی و مؤلفه های آن در محله سعادت آباد در وضعیت مطلوب نیست.
۲.

اولویت بندی پیاده راه سازی مسیرهای اطراف حرم حضرت معصومه(س) شهر قم

کلیدواژه‌ها: فرآیند تحلیل سلسله مراتبی دلفی قابلیت پیاده روی پیاده راه سازی حرم حضرت معصومه (س)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری منظر
تعداد بازدید : ۲۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۱۵۸
پیاده راه سازی به عنوان نیرومندترین و اثرگذارترین جنبش طراحی مجدد خیابان، از راهکارهایی است که در دهه های اخیر به منظور کاهش تبعات منفی حضور گسترده خودرو در شهرها و رونق اجتماعی-اقتصادی و محیطی مراکز شهری به کار بسته می شود؛ به گونه ای که بسیاری از مدیران و سیاستگذاران شهرهای کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه با امکانسنجی و اولویّت بندی دقیق و سنجیده فضاها و خیابان های مساعد و سپس کاربست پروژه های پیاده راه سازی و آرام سازی آمد و شد، ضمن کاهش اثرات زیانبار محیط زیستی ناشی از خودرو- محوری، موجبات بازآفرینی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی مراکز شهری را نیز فراهم آورده اند. در این راستا، پژوهش حاضر با روش ترکیبی (ارزیابی ویژگی های کالبدی و ادراکات زائران و مردم) و با هدف ارتقاء پیاده مداریدر بافت مرکزی شهر قم، ابتدا به تشریح ادبیات جهانی در مورد پیاده راه سازی، اولویّت بندی پروژه های پیاده و همچنین قابلیّت پیاده روی خیابان پرداخته و سپس از طریق، کسب نظرات مردمی و زائران بر اساس پیمایش میدانی، تحلیل داده های ثانویه و همچنین نظرات متخصصان به اولویّت بندی پیاده راه سازی مسیرهای اطراف حرم مطهر پرداخته است. انتخاب معیارها بر مبنای روش دلفی بوده و نظرات متخصصان بر اساس مدل تصمیم گیری چند معیاره (AHP) اعمال شده است. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که خیابان ارم به دلیل نقش مهم در پیوند دو عنصر اصلی مذهبی (حرم مطهر) و تجاری (بازار) و وجودفعالیت ها و کاربری های مختلف و متنوع، دسترسی به پارکینگ، طول و عرض مناسب، سرزندگی و حضور گسترده افراد پیاده و زائران، شیب مناسب، بهترین فضا جهت ایجاد پیاده راه می باشد.
۳.

تحلیل نقش قابلیت پیاده روی در ارتقای سرمایه اجتماعی محله های شهری (مطالعه موردی: محله های کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی فضای شهری قابلیت پیاده روی کلان شهر تهران کیفیت فضای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۳۸۱
فضاهای شهری عرصه های زندگی اجتماعی و مکانی برای فعالیت های شهری، وابستگی اجتماعی، مبادله اجتماعی و برخورد رسمی با دیگران است. این فضاها با درنظرگرفتن ویژگی ها و کارکردهایشان و با توجه به میزان کیفیت خود، توانایی گسترش حوزه عمومی را دارند و قادرند بر شکل گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی (مؤلفه های سازنده سرمایه اجتماعی) تأثیر مثبت یا منفی بگذارند. در این میان، یکی از عواملی که می تواند سبب افزایش سطح تعاملات شود، حرکت عابر پیاده در فضاهای شهری است. پژوهش حاضر با هدف کشف و تحلیل تأثیر قابلیت پیاده روی بر ارتقای سرمایه اجتماعی محله های نمونه کلان شهر تهران انجام شده است. در این پژوهش برای تعیین میزان این قابلیت از نرم افزار ArcGis و مدل های ویکور، آنتروپی شانون و AHP و برای سنجش متغیر سرمایه اجتماعی از پرسشنامه و نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به ضریب هم بستگی کم (144/0) میان دو متغیر قابلیت پیاده روی و سرمایه اجتماعی در هشت محله مورد بررسی رابطه معناداری وجود ندارد. درنتیجه فرضیه پژوهش رد می شود. هرچند نمی توان به صورت قاطع بیان کرد که به کمک فضاهایی با قابلیت پیاده روی موجود می توان به تقویت و افزایش سرمایه اجتماعی دست یافت، شاید بتوان گفت فضاهای موجود کیفیت لازم را ندارند؛ از این رو با ایجاد فضاهای پیاده مداری که کیفیت منطبق بر اصول طراحی شهری دارند، یا با بهبود کیفیت فضاهای موجود می توان به این مهم دست یافت.
۴.

بررسی نقش عوامل مصنوع در افزایش پیاده روی شهروندان در شهر مطالعه موردی: تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قابلیت پیاده روی فعالیت بدنی محلات برنامه ریزی شهری تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۶۵
در سالهای اخیر بر نقش برنامه ریزی شهری و طراحی محیط ساخته شده (مصنوع) بر میزان قابلیت پیاده روی و میزان فعالیت بدنی شهروندان تاکید فراوانی شده است. با وجود اینکه مطالعات گسترده ای بر روی شهرهای جوامع توسعه یافته بر روی این موضوع انجام شده است، کماکان مطالعات اندکی برای شهرهای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران وجود دارد. پژوهش حاضر رابطه ی میان قابلیت پیاده روی محلات و میزان پیاده روی در بزرگسالان را در کلانشهر تهران مورد بررسی قرار می دهد. سه متغیر قابلیت پیاده روی در محلات شامل تراکم مسکونی خالص، اختلاط کاربری ها و پیوستگی خیابان ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مقیاس بلوک های آماری در کلانشهر تهران مورد سنجش قرار گرفت. همچنین متغیر میزان وضعیت اجتماعی-اقتصادی شهروندان هم در مقیاس بلوک های آماری مورد محاسبه قرار گرفته و بر اساس میزان قابلیت پیاده روی محلات و میزان وضعیت اقتصادی-اجتماعی در مقیاس بلوک های آماری، 657 نفر بعنوان نمونه مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به میزان پیاده روی این افراد با استفاده از روش خود اظهاری بدست آمده و با میزان قابلیت پیاده روی محلات مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که رابطه ی معنی داری بین میزان قابلیت پیاده روی محلات و میزان پیاده روی شهروندان وجود دارد بطوریکه افرادیکه در محلات با میزان قابلیت پیاده روی بالایی زندگی می کنند، میزان پیاده روی بیشتری نسبت به افرادی دارند که در محلاتی با قابلیت پیاده روی کمتر زندگی می کنند. این نتایج بر نقش برنامه ریزی شهری و طراحی محیط ساخته شده بر بالابردن میزان فعالیت بدنی شهروندان و درنهایت ارتقای سلامت فیزیکی و روانی شهروندان تاکید می کند. توسعه ی طرح هایی با میزان تراکم مسکونی خالص بیشتر و تشویق اختلاط کاربری های مختلف بخصوص کاربری های تجاری خرد می تواند نقش مهمی در ترغیب شهروندان در پیاده روی داشته باشند. توسعه های شهری کم تراکم مسکونی بدون دربرداشتن کاربری های تجاری و اداری همراه با شبکه خیابان های گسسته (از جمله طرح های سلسله مراتبی) می تواند استفاده از ماشین شخصی را ترغیب و پیاده روی شهروندان را محدود سازد. البته باید اشاره شودکه در این پژوهش داده های مرتبط با تصورات ذهنی (ادراکات) شهروندان از محل زندگی شان مورد استفاده قرار نگرفت که خود می تواند موضوع تحقیقات بعدی باشد.
۵.

ارزیابی تأثیر شاخص عینی فرم شهری بر میزان پیاده روی ساکنان محله مطالعه موردی: منطقه 14 شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فعالیت فیزیکی محیط چاقی افزا فرم شهری قابلیت پیاده روی منطقه 14 اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۹۰
طرح مسئلهطراحی محیط ساخته شده یکی از مؤلفه های مؤثر در مواجهه با چالش های سلامتی می باشد.هدفهدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر شاخص عینی فرم شهر بر پیاده روی ساکنان دو محله متفاوت به لحاظ فرم شهری می باشد.روشروش مورد استفاده در این پژوهش از نوع کمی مبتنی بر تکنیک های تحلیلی-توصیفی است. ابتدا به مبانی نظری مرتبط با محیط ساخته شده و فعالیت فیزیکی پرداخته شد. پس از آن با تبیین متغیرهای فرم شهری(تراکم مسکونی، اختلاط کاربری، اتصال خیابان ها) ذیل شاخص قابلیت پیاده روی، این متغیرها برای محلات منطقه 14 با استفاده از Arc GIS محاسبه می شود. با توجه به هدف پژوهش، دو محله بر اساس تفاوت در شاخص عینی قابلیت پیاده روی ضمن کنترل متغیرهای اجتماعی-اقتصادی انتخاب شدند. میزان فعالیت فیزیکی 100 نفر از ساکنان هر دو محله به وسیله پرسشنامه IPAQ از طریق مصاحبه رودررو استخراج شد.نتایج بر اساس یافته های پژوهش 63درصد افراد در محله با شاخص قابلیت پیاده روی 52/9، مقدار فعالیت فیزیکی متوسط≥30 دقیقه توصیه شده در روز را برآورده کرده اند؛ در مقایسه با 36درصد افراد در محله با شاخص قابلیت پیاده روی 30/5. متغیرهای فرم شهری به طور مستقیم میزان فعالیت فیزیکی و پیاده روی ساکنان را تبیین می کند. افراد در محله با رتبه بالاتر در متغیرهای تراکم مسکونی، اختلاط کاربری و اتصال خیابان ها تحرک بیشتر نسبت به محله با رتبه پایین تر در متغیرهای مذکور دارد.نوآوریاین پژوهش با رویکرد مبتنی بر سنجش کمی و تکنیکال به ارزیابی تأثیر متغیرهای عینی فرم شهری بر میزان فعالیت فیزیکی ساکنان دو محله از یکی از مناطق محروم اصفهان می پردازد. این متغیرها به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند و در قالب شاخص قابلیت پیاده روی در محله ها منعکس شده است.
۶.

تحلیل تاثیر عوامل کالبدی-فضایی بر میزان پیاده روی شهروندان ، مورد مطالعه: محلات شهر قائن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محیط مصنوع پیاده روی قابلیت پیاده روی شهر قائن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۵۲
امروزه به سرعت بر میزان خودروها و اتکای انسان به این وسیله نقلیه افزوده می شود و به تبع آن محیط های شهری و حمل ونقل از انسان محوری به سوی محوریت خودرو سوق می یابد. وابستگی به ماشین، تهدیدی برای پایداری شهرهاست. ازاین رو در چهار دهه اخیر توجه خاصی به تغییر نوع حمل و نقل و نیز طراحی و برنامه ریزی شهرها صورت گرفته است. به طوری که پارادایم توسعه پایدار شهری و نظریات همراستا با آن مثل نوشهرگرایی نیز بر محدود کردن خودرو شخصی و قابلیت پیاده روی محیط های شهری تأکید می ورزد. هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین شاخصهای محیطی و میزان پیاده روی شهروندان شهر قائن است.تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پیمایشی است، شیوه گردآوری داده ها، پرسشنامه ای و جامعه آماری جمعیت شهر قائن است که در حدود 43 هزار نفر،است حجم نمونه 360 نفر از ساکنان این شهر و روش نمونه گیری تصادفی ساده است. سهم هر محله از این حجم نمونه نیز بر اساس سهم جمعیتی آن محله از کل شهر تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد قابلیت پیاده روی محیط در شهر قائن در حد متوسط است. همچنین آزمون رگرسیون چندگانه نشان می دهد که سه متغیر تنوع کاربری ها، پیوستگی شبکه معابر و کیفیت پیاده روها تأثیر مثبتی بر میزان پیاده روی افراد دارند اما رابطه معناداری بین کیفیت بصری با متغیر وابسته (پیاده روی) وجود ندارد.
۷.

سنجش و مقایسه کیفیت پیاده راه در محله های هفت حوض و مقدم شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیاده راه سنجش کیفیت قابلیت پیاده روی محله ی هفت حوض محله مقدم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۴
با اختراع خودروی شخصی و تولید روزافزون آن، چهره ی شهرها و نوع زندگی مردم دچار تغییراتی شد. فضای شهری که تا آن زمان بر اساس مقیاس انسانی و با توجه به حرکت کند عابر پیاده و سطح ادراک او تعریف می شد، از آن پس با مقیاس خودروها و با توجه به حرکت سریع و سطح ادراک از درون آن ها طراحی شد. رفته رفته وجود انسان به عنوان کاربر اصلی فضاهای شهری رو به فراموشی گذاشت. تجاوز به حریم پیاده و آمار بالای تصادفات منجر به مرگ عابرین، نتیجه تسلط کامل اتومبیل بر فضای شهری ماست. هدف ما در این تحقیق، بررسی کیفیت و مقایسه پیاده راه ها در دو محله هفت حوض واقع در منطقه 8 و محله مقدم واقع در منطقه 17 شهر تهران و ارائه راه کارهایی برای ارتقای سطح کیفی آن ها است. روش تحقیقی که در این پژوهش از آن استفاده شده، توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی و پیمایشی به همراه تهیه و تنظیم پرسش نامه است. در تدوین پرسش نامه از ده مؤلفه اصلی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تقریباً اکثر معیارهای کیفی در محله هفت حوض در سطحی متوسط و حتی بالاتر از متوسط ارزیابی شده است. در مورد مؤلفه های فرم و کالبد، آسایش و راحتی و تنوع با میانگین های 5/40، 8/19 و 2/15، نسبت به معیار مشابه در محله مقدم با میزان 2/7، 5/10، 8/6 تفاوت زیادی بین دو محله مشاهده می شود و میانگین سایر مؤلفه ها نیز در این محله، وضعیت بهتری نسبت به محله ی مقدم دارد که نشان از طراحی مناسب معابر در محلهی پایدار هفت حوض به شیوه ای مطلوب و در مقابل فراموشی انسان پیاده به عنوان بخشی از مؤلفه سازنده ی شهر در محله ی مقدم دارد. چندین راه کار از جمله اختصاص دادن زمین به فضای سبز و پارکینگ، مطالعات احداث خط دوچرخه، بهبود وضعیت روگذر و زیرگذرها و تعریض معابر و اصلاح شبکه ی حمل و نقل درونی منطقه پیشنهاد شده است.
۸.

نقش محیط کالبدی شهر در سلامت عمومی شهروندان (مطالعه موردی: شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلامت عمومی نسبت اختلاط کاربری قابلیت پیاده روی کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۳
تبیین موضوع: فضاهای شهری تأثیر زیادی بر سلامت عمومی شهروندان دارند. تا به امروز، تقریباً همه تحقیقات درباره رابطه محیط کالبدی شهر و سلامت شهروندان تنها بر ارزیابی ادراک شهروندان از محیط شهری متکی بوده است. در مقاله حاضر ارتباط کیفیت سلامت عمومی شهروندان با جنبه های عینی اندازه گیری شده محیط کالبدی شهر با در نظر گرفتن متغیرهای جمعیت بررسی شده است. روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف توسعه ای و  به لحاظ روش میدانی می باشد. بدین منظور پس از مرور ادبیات تحقیق در مرحله اول حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی کوکران تعیین و در مرحله دوم با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای سلسله مراتبی و با تکنیک پرسشنامه زمین مرجع، داده های نظرسنجی پرسشنامه کیفیت سلامت عمومی شهروندان کرمانی از 384 نفر پاسخگو در سال 1398 گردآوری گردید. همچنین با تشکیل پایگاه داده بلوک آماری سرشماری عمومی نفوس–مسکن سال 1395 در سیستم اطلاعات جغرافیایی ویژگیهای محیط کالبدی شهر کرمان از جمله؛ متغیرهای تراکم مسکونی، تراکم تجاری همکف، تراکم تقاطع معابر و تراکم فضای سبز و شاخص های نسبت اختلاط کاربری زمین و قابلیت پیاده روی محاسبه شد. در نهایت مقادیر همبستگی جزئی متغیرهای فرم شهری کرمان با مقادیر شاخص کیفیت سلامت عمومی شهروندان برآورد و تحلیل گردید. یافته ها: برآورد همبستگی جزئی بین مقادیر کیفیت سلامت عمومی با سن رابطه مثبت معنادار و با تحصیلات رابطه منفی معنادار داشته است. همچنین مقادیر شاخص کیفیت سلامت عمومی با مقادیر تراکم تجاری همکف، تراکم تقاطع ها و نسبت اختلاط کاربری زمین ارتباط معناداری داشته است. شاخص قابلیت پیاده روی نیز که از ترکیب فاکتورهای شکل شهری بدست آمد ارتباط معناداری با شاخص کیفیت سلامت عمومی داشت. در این میان متغیر تراکم فضای سبز شهری با شاخص کیفیت سلامت عمومی شهر کرمان همبستگی کاملاً معناداری را ارائه نمود. نتایج: تحقیق حاضر مبین این فرضیه است که طراحی محیط کالبدی شهر به طور قابل توجهی با سطح کیفیت سلامت عمومی شهروندان کرمانی مرتبط است. نتایج بر این تأکید دارند که افزایش تراکم فضای تجاری همکف محلی، نسبت اختلاط کاربری زمین، اتصال بیشتر معابر به یکدیگر از جمله مداخلاتی است که می تواند با ارتقاء شاخص قابلیت پیاده روی محلات در کنار توسعه فضای سبز شهری کیفیت سلامت عمومی شهروندان را بهبود بخشد.
۹.

تحلیل رابطه بین قابلیت پیاده روی و پایداری اجتماعی موردمطالعه: شهر سبزوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار پایداری اجتماعی قابلیت پیاده روی شهر سبزوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۶
امروزه یکی از دغدغه های برنامه ریزان شهری، رسیدن به پایداری شهری و از آن جمله پایداری اجتماعی است. از نظر نوشهرگرایان، یکی از مهم ترین عوامل کالبدی- فضایی مؤثر بر پایداری اجتماعی، قابلیت پیاده روی می باشد که بیانگر پتانسیل محیط مصنوع در تسهیل پیاده روی است. از نظر پیروان این رویکرد شهرسازی، قابلیت پیاده روی می تواند به ایجاد جامعه ای سالم و پایدار کمک کند. با توجه به اهمیت بحث، در این نوشتار، تلاش شده که با انجام یک پژوهش پیمایشی، رابطه بین قابلیت پیاده روی و مؤلفه های پایداری اجتماعی در شهر سبزوار موردبررسی و تحلیل قرار گیرد. حجم نمونه 400 نفر تعیین شده و سهم هر محله از حجم نمونه به تناسب سهم جمعیتی آن در کل شهر محاسبه شده است. روش نمونه گیری در این تحقیق، به صورت تصادفی ساده بوده و جهت تحلیل، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده رابطه مثبت قابلیت پیاده روی با متغیرهای تعلق مکانی، رضایت سکونتی و عدالت در دسترسی به خدمات است؛ اما این متغیر با دو بعد دیگر پایداری اجتماعی یعنی احساس امنیت و سرمایه اجتماعی رابطه معنادار ندارد. درمجموع، یافته های پژوهش، رابطه معنادار بین قابلیت پیاده روی و پایداری اجتماعی را تائید می کند؛ بنابراین می توان گفت، افزایش قابلیت پیاده روی محلات شهری می تواند به پایداری اجتماعی کمک کند.
۱۰.

سطح بندی محلات شهری در برخورداری از شاخص قابلیت پیاده روی (نمونه مطالعاتی: محلات منطقه یک کلانشهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۷
یکی از چالش هایی که در سال های اخیر مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهری و محققان علوم پزشکی بوده است، سلامت عمومی جامعه می باشد. تشدید روزافزون اهمیت معضل سلامتی در جامعه شهری، موجب گردید تا در محافل علمی، بر نقش طراحی جنبه های کالبدی محیط، بر میزان قابلیت پیاده روی محیط و فعالیت بدنی شهروندان تأکید گردد. در این ارتباط، توافق محققان علوم شهری بر این است که ساختار کالبدی توسعه پراکنده، با تشویق بیشتر به استفاده از اتومبیل، مانع پیاده روی و دیگر فعالیت های بدنی می شود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و  از نظر روش، توصیفی-تحلیلی بوده و در آن گردآوری داده ها در رویکرد عینی با استفاده نرم افزارهای GIS ، Auto cad و Depth map صورت گرفته است. در این راستا با مروری بر پژوهش های صورت گرفته در زمینه ارتباط فرم شهر و تحرک پذیری، به شناخت شاخص های تاثیرگذار فرم شهر در ارتقا قابلیت پیاده روی محیط محله ای، پرداخته شد و هفت شاخص تراکم مسکونی، تنوع، اتصال، مجاورت، متوسط سطح بلوک، برخورداری خیابان ها از پیاده رو و تراکم تجاری (سطح اشغال خرده فروشی ها) ؛ به عنوان شاخص های کالبدی- محیطی موثر در ارتقا قابلیت پیاده روی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحلیل عینی شاخص های اولیه قابلیت پیاده روی، هدف اصلی پژوهش یعنی سطح بندی محلات منطقه یک شهر رشت را از نظر برخورداری از این شاخص کلی بدست داد. مطابق نتایج با فاصله از مرکز شهر به سمت نواحی مرزی، قابلیت پیاده روی محلات کاهش می یابد و این شاخص در محلات روستا-شهری حومه ای شهر، در پایین ترین سطح قرار دارد. همچنین با توجه به فرم شهری، محلات دارای طراحی اولیه و بافت منظم، نسبت به محلات با بافت ارگانیک سنتی و ارگانیک روستایی در سطوح بالاتر این شاخص قرار دارند.
۱۱.

چیدمان فضا و پتانسیل هایی برای پیش بینی قابلیت پیاده روی و حرکت پیاده: تحلیل گراف خطی و بصری، محله جلفا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قابلیت پیاده روی پیکره بندی فضا گراف بصری مدل مبتنی بر عامل محله جلفا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۳
نظریه حرکت طبیعی بیان می کند که شبکه خیابانی با حرکت پیاده و قابلیت پیاده روی مرتبط است. علاوه بر معیار نفوذپذیری شامل همپیوندی و اتصال که شاخصی برای قابلیت پیاده روی در نظر گرفته شده است، ادراک بصری نیز با فراهم آوردن ظرفیتی برای فهم و مسیریابی می تواند بر ترجیحات عابر پیاده تأثیر گذار باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی ویژگی های بصری و فضایی به عنوان شاخص هایی برای تبیین قابلیت پیاده روی و حرکت پیاده در محدوده جلفای شهر اصفهان است. مجموعه ای از تکنیک های چیدمان فضا شامل تحلیل خطی، آیزوویست و گراف بصری برای کمی سازی و تفسیر معیارهای بصری و پیکره بندی در محله تاریخی جلفا به کار گرفته شد. ضریب همبستگی دو معیار همپیوندی و اتصال با محیط آیزوویست، مساحت آیزوویست، فشردگی، انسداد، دید سراسری و ضریب خوشه بندی بصری به وسیله آزمون همبستگی اسپیرمن استخراج گردید. نتایج نشان می دهد علاوه بر معیارهای همپیوندی و اتصال، بعد بصری قابلیت پیاده روی شامل سنجه های دید سراسری، مساحت آیزوویست، محیط آیزوویست و انسداد بر الگوی حرکت افراد در این محله تأثیر زیادی دارد. مقایسه مدل مبتنی بر عامل در چیدمان فضا با محیط واقعی نشان می دهد که معیارهای بصری می تواند حرکت افراد در محیط واقعی را نیز پیش بینی کند. قابلیت های بصری به عنوان مکمل های پیکره بندی فضایی می توانند به عنوان متغیرهای بالقوه به ادراک فضایی، مسیریابی و حرکت کمک کند.
۱۲.

مطالعه و ارزیابی شاخص های محیطی مؤثر بر قابلیت پیاده روی ( مورد مطالعه: شهر آمل)

کلیدواژه‌ها: قابلیت پیاده روی شاخص فرم شهر فشردگی آمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۵
شهرهای خودرو محور منجر به خلق محیط های شهری می شود که نه تنها وابستگی به خودرو را ترویج و تشویق می نماید بلکه نوعی فرهنگ خودرو محوری را خلق می کند، به طوری که در عمل دسترسی به خدمات بدون خودرو امکان پذیر نبوده و یا بسیار مشکل است. در مقابل پیاده راه سازی نیرومند ترین و اثرگذارترین جنبش طراحی محلات شهری است و همچنین پیاده راه سازی کاهش پیامدهای زیان بار خودرو محوری، افزایش ایمنی افراد پیاده و بهبود محیط شهری را به ارمغان می آورد. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای توصیفی تحلیلی بوده که از شاخص قابلیت پیاده روی فرانک، ضریب آنتروپی شانون، بی مقیاس سازی فازی و برای تعمیم میزان قابلیت پیاده روی در سطح مناطق 25 گانه شهر آمل از نرم افزار GIS و برای تجزیه وتحلیل میزان همبستگی از نرم افزار SPSS استفاده شده است. با توجه به اینکه بین فعالیت فیزیکی افراد و محیط ساخته شده شهر که در آن زندگی می کنند ارتباط وجود دارد، شاخص قابلیت پیاده روی می تواند در مراحل مختلف برنامه ریزی شهری مفید باشد. که در آن ارزش بالا از شاخص قابلیت پیاده روی بدان معنی است که یک آرایش خاص از شهر می تواند فعالیت بدنی افراد را مشخص کند، و پایین بودن شاخص قابلیت پیاده روی بدان معنی است که مردم اغلب از اتومبیل برای زندگی روزمره استفاده می کنند که منجر به حداقل فعالیت بدنی می شود. با توجه به شمارش شاخص قابلیت پیاده روی برای هر ساختار موجود از شهر و برای هر طرح شهری پیشنهادی می تواند امکان پذیر باشد. نتایج نشان می دهد عوامل مختلف محیطی تأثیر قابل توجهی بر میزان قابلیت پیاده روی دارد که هر چه میزان فشردگی و اختلاط کاربریهای شهری بیشتر باشد قابلیت پیاده روی افزایش می یابد و مناطق مرکزی شهر آمل بالاترین میزان قابلیت پیاده روی را دارا می باشد که این امر موجب افزایش فعالیت های پیاده روی و بدون خودرو خواهد بود.
۱۳.

تحلیلی بر عملکرد فضاهای عمومی شهری با اهداف پیاده مداری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر ارومیه)

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی عملکردی فضاهای عمومی شهری پیاده مداری قابلیت پیاده روی بخش مرکزی شهر ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۷
پیاده روی به عنوان یکی از بنیادی ترین، ارزانترین، سالمترین، پاکترین و دراستطاعت ترین شیوه های    آمد و شد، تفریح و اجتماعی شدن شهروندان به شمار می رود. از آنجا که آغاز و پایان نزدیک به همه      جابه جایی های درون شهری با پیاده روی گره خورده است و این شیوه آمد و شد دارای پیامدهای مطلوب اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی بسیاری است، ارزیابی قابلیت پیاده روی شهر، به عنوان یکی از      دغدغه های برجسته برنامه ریزی شهری نوین مطرح می باشد. بنابراین آسیب شناسی عملکرد فضاهای عمومی شهری با اهداف پیاده مداری به عنوان برجسته ترین هدف این پژوهش مطرح شده است. در همین زمینه تلاش پژوهش باشنده بر این بوده تا عملکرد فضاهای عمومی بخش مرکزی شهر ارومیه را از نگاه میزان ایمنی و راحتی در پیوند با اهداف پیاده مداری، مورد ارزیابی و بررسی قرار دهد. روش پژوهش پیمایشی بوده و گردآوری داده ها بر پایه مطالعات اسنادی-کتابخانه ای و بررسی های میدانی (در قالب کاربست ابزاری چون چک لیست، مطالعات کارشناسی، مشاهده و عکس برداری از محدوده) بوده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزارهای آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که هر چند بخش مرکزی شهر ارومیه دارای بیشترین بار ترافیکی و جمعیتی در سطح شهر می باشد، اما به لحاظ شاخص های مرتبط با تسهیلات پیاده روی دارای وضعیت مطلوبی نبوده و این امر با بنیادهای پیاده مداری سازگار نمی باشد. در این راستا، راه حل ها و پیشنهادهایی ارائه گردیده است. 
۱۴.

بررسی رابطه قابلیت پیاده روی در محله و سلامت ذهنی (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انسجام اجتماعی حس تعلق اجتماعی سلامت ذهنی فعالیت فیزیکی قابلیت پیاده روی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱ تعداد دانلود : ۱
محیط ساخته شده یکی از عوامل مهم تعیین کننده در میزان فعالیت جسمانی و در نتیجه سلامت فردی است. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر محیط کالبدی شهر  بر فعالیت جسمانی، انسجام اجتماعی، حس تعلق اجتماعی و سلامت ذهنی می پردازد. به این منظور با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای، 380 پرسش نامه در محله هایی از شهر رشت تکمیل شد و داده های حاصل با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SMART PLS3  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد  که محیط ساخته شده عامل مرتبه دومی از 5 مؤلفه ی نزدیکی به امکانات، کاهش عوامل تنش زای محیطی، کیفیت زیرساخت، دسترسی و اتصال پذیری و خطرات ترافیکی می باشد. محیط ساخته شده به طور مثبت و معناداری بر انسجام اجتماعی، حس تعلق اجتماعی و فعالیت فیزیکی تأثیر می گذارد. حس تعلق اجتماعی و فعالیت فیزیکی نیز به طور مثبت و معناداری بر سلامت ذهنی اثرگذار است. مدیریت شهری می تواند با توجه به ارتقاء مؤلفه های مذکور، قابلیت پیاده روی در محلات شهری را افزایش دهد. بهبود کیفیت محیط ساخته شده منجر به افزایش فعالیت فیزیکی، انسجام اجتماعی و حس تعلق اجتماعی خواهد شد. و در نهایت با افزایش حس تعلق اجتماعی و فعالیت فیزیکی، سلامت ذهنی شهروندان نیز ارتقاء خواهد یافت.