مطالب مرتبط با کلیدواژه

فرهنگ سیاسی


۱۰۱.

نگرش سیاسی دانشجویان کنشگر و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه های شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 235 - 262

کلیدواژه‌ها: تشکل های دانشجویی دانشجویان کنشگر سرمایه اجتماعی فرهنگ سیاسی نگرش سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۴۰۱
بررسی نگرش سیاسی شهروندان به طور عام و دانشجویان به طور خاص از ضرورت هایی است که هر نظام سیاسی و دولت دوراندیشی باید به آن توجه کند. تداوم برنامه های هر دولت و حکومتی منوط به نگرش سیاسی شهروندان است. نگرش سیاسی ابعاد مختلفی دارد که براساس دیدگاه آلموند و وربا می توان آن را بخش مهمی از فرهنگ سیاسی قلمداد کرد. هدف اصلی این پژوهش سنجش نگرش سیاسی دانشجویان بر طیفی از نگرش سیاسی مثبت (امیدواری به حیات سیاسی-اجتماعی کشور) تا نگرش سیاسی منفی (ناامیدی از حیات سیاسی-اجتماعی کشور) و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن است. جمعیت آماری پژوهش تشکل های دانشجویی فعال در سطح دانشگاه های جامع شهر تهران است که از میان آن ها، دانشگاه های تهران، خوارزمی و آزاد واحد علوم و تحقیقات به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به شیوه نمونه گیری کوکران از 1311 دانشجوی عضو تشکل های فعال دانشجویی 381 نفر به عنوان نمونه انتخاب، و از طریق پیمایش با ابزار پرسشنامه بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر دانشجویان یعنی حدود 70 درصد در میانه طیف نگرش سیاسی قرار دارند. حدود 20 درصد نیز دارای نگرش سیاسی مثبت، و تنها 8 درصد از دانشجویان عضو تشکل های دانشجویی دارای نگرش سیاسی منفی هستند. عوامل اجتماعی مانند سرمایه اجتماعی، میزان دینداری و نوع تشکل های دانشجویی قدرت تبیین کنندگی بالاتری در مقایسه با مشخصات عمومی دانشجویان مانند سن، جنسیت، وضعیت تأهل و مقطع تحصیلی دارند.
۱۰۲.

تأثیر فرهنگ سیاسی بر مشاركت زنان با تأكید بر نقش انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 221-245

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی مشاركت سیاسی زن مسلمان انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۲۴۹
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی فرهنگ سیاسی و مشاركت سیاسی زنان ایرانی، آن جا كه تحت تأثیر فرهنگ سیاسی اصیل دینی زنان، در مكتب صدر اسلام قرار می گیرند و با رویكردی توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. فرض اصلی این است كه هرچند مؤلفه های فرهنگ سیاسی در ایران هم چون فرهنگ آمریت / تابعیت، سبب كاهش مشاركت سیاسی زنان در طول تاریخ شده است، امّا به دلیل تأثیرپذیری زنان ایرانی از فرهنگ سیاسی شیعه؛ در مقاطع خاص تاریخی؛ مشاركت سیاسی زنان افزایش یافته است. برای نمونه در انقلاب اسلامی ایران و تحت تأثیر تعالیم امام خمینی رحمه الله علیه، مشاركت سیاسی زنان به اوج رسید. در این انقلاب برای نخستین بار زنان نقشی و سهمی برابر با مردان یافتند و این انقلاب تجلی مشاركت سیاسی زنان در ایران بود.
۱۰۳.

بررسی جامعه شناختی موانع فرهنگی دستیابی زنان به مدیریت سیاسی کلان کشور (مورد مطالعه: اعضای هیات علمی دانشگاه های شهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۲ 124 - 147

کلیدواژه‌ها: مدیریت سیاسی زنان خودباوری مردسالاری فرهنگ سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۶۱
این پژوهش با هدف بررسی"موانع فرهنگی دستیابی زنان به مدیریت سیاسی کلان کشور انجام شده است. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظریه های هانتینگتون ، میلبراث و گوئل ، لیپست ، دال ، پای، ولچ، تیشلر، گولومبوک و فی وش طراحی شد. روش تحقیق پیمایشی و از نوع تبیینی ، کاربردی ، پهنانگر، مطالعه خرد و مقطعی است . جامعه آماری این پژوهش اعضای هیات علمی تمام وقت (غیر از علوم پزشکی) دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی شهر تهران می باشند که حجم نمونه بدست آمده 382 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و سهمیه ای اطلاعات گردآوری شد . ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته که اعتبار ابزار محتوایی صوری و اعتماد با آلفاخ کرونباخ محاسبه و 78/0 به دست آمد . نتایج تحقیق نشان می دهد که بین موانع فرهنگی و دستیابی زنان به مدیریت سیاسی کلان ارتباط مؤثر برقرار است. آزمون رگرسیون نشان داد که متغیرهای تحقیق توانسته اند حدود 42 درصد از کل تغییرات متغیر وابسته (دستیابی زنان به مدیریت سیاسی کلان کشور) را پیش بینی کنند. به طوری که از بین موانع فرهنگی موثر ، عدم باور زنان به توانایی خویشتن با ضریب رگرسیونی 0.403، متغیر فرهنگ مردسالاری حاکم بر جامعه با ضریب رگرسیونی 0.338 و متغیر فرهنگ سیاسی با ضریب رگرسیونی 0.189 و متغیر الگوهای فرهنگی حاکم و کلیشه های جنسیتی با ضریب رگرسیونی 0.168 به ترتیب بالاترین تأثیر رگرسیونی را روی متغیر وابسته (دستیابی زنان به مدیریت سیاسی کلان کشور) داشته اند.
۱۰۴.

فرهنگ سیاسی نخبگان و حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی دولت اصلاحات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 147-174

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی فرهنگ سیاسی نخبگان حکمرانی خوب دولت اصلاحات جمهوری اسلامی دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۳ تعداد دانلود : ۴۶۱
بحث حکمرانی خوب در دهه های اخیر، به یکی از موضوعات اساسی در ادبیات توسعه و گزارش سازمان های بین المللی تبدیل شده است. اما در خصوص تعریف و شاخص های آن بین پژوهشگران و سازمان های بین المللی، اجماع نظر چندانی وجود ندارد. تحقق شاخص های حکمرانی خوب که با شاخص های حکمرانی دموکراتیک نیز همسویی ها و همپوشانی هایی دارد؛ مستلزم برخی پیش شرط های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. علاوه بر این پیش شرط ها، فرهنگ سیاسی و به ویژه فرهنگ سیاسی نخبگان نیز، نقش مهمی در نهادینگی عناصر حکمرانی خوب بالأخص در کشورهای درحال توسعه ایفا می کند؛ این موضوع در دهه های اخیر، موردتوجه برخی از پژوهشگران مطالعات حکمرانی خوب قرارگرفته است. پرسش اصلی پژوهش آن است که، چه رابطه ای بین فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی و نهادینگی شاخص های حکمرانی خوب در دولت اصلاحات (84-76) وجود دارد؟ پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی مبتنی بر شواهد و با روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که گفتمان و فرهنگ سیاسی دموکراتیک نخبگان سیاسی در دولت اصلاحات، برخلاف دولت های پیش و بعد از خود، نقش مهمی در نهادینگی برخی از شاخص های حکمرانی خوب داشته است.
۱۰۵.

گونه های فرهنگ سیاسی در ایران معاصر و دلالت های آسیب شناختی آن برای ثبات سیاسی و جامعه مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 173 - 189

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی سیاسی ثبات سیاسی جامعه مدنی فرهنگ سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۶۸
گونه شناسی فرهنگ سیاسی در ایران معاصر و بررسی آسیب شناختی آن از منظر مؤلفه های دوگانه توسعه سیاسی مسئله اصلی مقاله حاضر است. استدلال نظری مقاله این است که چنانچه فرهنگ سیاسی یک جامعه و مؤلفه های اصلی آن تضمین کننده ثبات سیاسی و تقویت کننده جامعه مدنی به مثابه مؤلفه های اساسی توسعه سیاسی نباشند، پیامدهای آسیب شناختی خواهند داشت. از نظر روش شناختی، مطالعه حاضر به شیوه اسنادی و با کاربرد روش های تفسیری و تحلیلی به اجرا در آمده است. فرهنگ سیاسی شبه طایفه ای و فرقه گرایانه، فرهنگ سیاسی چندپاره قومی، فرهنگ سیاسی توده ای، فرهنگ سیاسی دین محور و فرهنگ سیاسی هویت محور جوانان و زنان گونه های خاص و برجسته فرهنگ سیاسی در جامعه معاصر ایران هستند. ارزیابی تحلیلی و تفسیری گونه های فرهنگ سیاسی در ایران معاصر بیانگر این است که این گونه ها همگرایی زیادی با توسعه سیاسی ندارند و در مواردی ثبات سیاسی را تهدید و جامعه مدنی را تضعیف می کنند.
۱۰۶.

فرهنگ سیاسی و تأثیر آن بر رفتار نخبگان و توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 105 - 130

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی رفتار سیاسی نظام سیاسی پاتریمونیال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۵۳۰
مقاله حاضر تلاشی است تحلیلی- تبیینی جهت بررسی فرهنگ سیاسی در دوره حکومت محمد رضا شاه پهلوی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 و چگونگی تأثیر گذاری این فرهنگ سیاسی بر توسعه سیاسی و کنش نخبگان سیاسی که درون حاکمیت سیاسی با این نوع فرهنگ خود را وفق داده بودند. در همین راستا این نوشتار بر محور این پرسش اساسی شکل یافت که «فرهنگ سیاسی دوره پهلوی دوم از بعد از کودتای 28 مرداد سال 32، چه تأثیری بر رفتار نخبگان سیاسی و همچنین توسعه سیاسی این دوره داشته است؟» فرض های مقاله مطرح می سازد که 1- جامعه ایرانی در دوره پهلوی دوم، ساختارهای سیاسی پاتریمونیال و اقتصاد رانتی آن مقطع همراه با عدم وجود سازوکارهای مشارکتی، عامل اصلی تولید فرهنگ سیاسی تبعی بوده است.2- فرهنگ سیاسی تبعی نیز عامل اصلی کنش سیاسی تملق محور، فساد اداری و در نهایت عدم توسعه سیاسی می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نیز ضمن تأیید فرضیات بالا، نشان می دهد که نظام سیاسی این دوره نظامی پاتریمونیال بود و به تبع آن نخبگان سیاسی درون حاکمیت، این فرهنگ سیاسی را در وجود خود نهادینه کرده و باعث گسترش و تعمیق آن در شیوه مدیریت سیاسی جامعه می شدند.
۱۰۷.

بازنماییِ هست مایه هایِ فرهنگ سیاسیِ ناهماهنگ در نخستین مجلس شورای ملی مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 131 - 158

کلیدواژه‌ها: مشروطیت مجلس اول شورای ملی فرهنگ سیاسی چارچوب تحلیلی روزنبام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۳۸۳
هدف بنیادینِ نوشتارِ پیش رو، بررسی مؤلفه های فرهنگ سیاسی نمایندگان مجلس اول در چارچوب نظری «فرهنگ سیاسی روزنبام» است. برآیند پژوهش نشان می دهد که فرهنگ سیاسی چیره، عبارت از فرهنگ سیاسی «ناهمبسته» بود که در قالب چهار شاخصِ «چربشِ وفاداری سیاسی محلی بر وفاداری ملی، فقدان گسترده روندهای مدنی اجرایی و پذیرفته شده برای مدیریت نزاع ها، رواج بی اعتمادی سیاسی بین گروه های اجتماعی، و حکومت ملیِ بی ثبات در شکل و دوام»، قابلیّت بازنمایی دارد. در این مقاله با بهره گیری همزمان از دو روش تحلیل اسنادی (متن مذاکرات مجلس اولِ مشروطه)و تحلیلِ تطبیقی، چهار شاخص فرهنگ سیاسیِ موجود در نظریه روزنبام، بازنمایی می شود.
۱۰۸.

تحلیل همبستگی کانونیکالی توسعه انسانی و همبستگی (مطالعه بین کشوری)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۸ 145 - 169

کلیدواژه‌ها: توسعه انسانی دموکراسی فرهنگ سیاسی آزادی های مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
هدف این مقاله یافتن علت اصلی تفاوت در میزان دموکراتیزاسیون در کشورهای در حال توسعه می باشد. فرضیه پژوهش حاضر این است که یک همبستگی متقابل میان شاخصهای توسعه انسانی از یک سو و شاخصهای دموکراسی از سوی دیگر، وجود دارد. روش مورد استفاده در این پژوهش همزمان کیفی و کمی است. در این پژوهش هر دو مفهوم توسعه انسانی و دموکراسی از طریق تعریف عملیاتی به شاخصهای قابل اندازه گیری و جزئیتری شکسته شدهاند تا هم نگاه دقیقتری به شاخصهای مذکور داشته باشد. روش نمونه گیری به صورت غیرتصادفی و هدفمند بوده و سعی شده است تا کشورهای مختلف در حال توسعه با مناطق جغرافیایی گوناگون را با توجه به وجود داده های مورد نیاز را دربرگیرد. یافتههای این پژوهش که در نتیجه بکارگیری تحلیل همبستگی کانونی و آماره آزمونی لامبدای ویلکس به دست آمده است، نشان میدهد که ارتباط متقابل و هم افزایندهای میان توسعه انسانی و دموکراسی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. به طوری که ارتقای یکی به بهبود دیگری می انجامد و متعاقبأ نقصان هر یک از شاخص های مذبور، تأثیرات سوئی بر دیگری می گذارد. طبق نتایج به دست آمده، دو شاخص فرهنگ سیاسی و آزادیهای مدنی نسبت به سایر شاخصهای  دموکراسی(کارکرد دولت، فرایند انتخابات و مشارکت در انتخابات)سهم بالایی در پیشبرد توسعه انسانی دارند، همچنین درآمد نسبت به عوامل سلامت، بهداشت و امید به زندگی سهم بیشتری در ارتقای دموکراسی داشته است. از این رو، جهت افزایش مولفه های توسعه انسانی بایستی اهمیت وافری به مولفه های فرهنگ سیاسی و آزادیهای مدنی داد.
۱۰۹.

تأثیر فرهنگ سیاسی بر وحدت ملی در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰ 79 - 96

کلیدواژه‌ها: وحدت ملی اجماع نظر فرهنگ سیاسی انسجام درونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۸۶
مسلماٌ اهمیت وحدت ملی و اتحاد جامعه برای مردم هر کشور از جایگاه خاصی برخوردار است. بدون وحدت ملی، بقاء و حیات کشور و ملت، امکان پذیر نیست . پرواضح است که عوامل گوناگونی و متعددی در ایجاد وحدت ملی مؤثر هستند . هدف موردنظر دراین مقاله بررسی مؤلفهها و ویژگیهای بنیادین فرهنگ سیاسی ایرانیان و چگونگی شکلگیری و نهادینه شدن آن در نتیجه سیطره حکومتهای استبدادی و قبیلهای در مردم ایران و تأثیر این ویژگیها بر وحدت ملی در چارچوب تئوری لوزی انسجام درونی است . براساس نتایج این تحقیق، در ایران، با توجه به سابقه طولانی حکومتهای استبدادی و قبیلهای، نوعی فرهنگ مبتنی بر بیاعتمادی، مطلقنگری، خودمداری، فردگرایی منفی، حذف و تخریب، خشونت و غیره را رواج دادهاند.استمرار و تداوم این نوع حکومتها منجر به نهادینه شدن این نوع فرهنگ در نزد نخبگان و توده مردم گردیده است به گونهای که این نوع فرهنگ سیاسی در تاریخ رشد و تکوین خود، به یک متغیر مستقل تبدیل شده است. این نوع فرهنگ، تأثیر مخرب و غیرسازندهای در تحقق اجماعنظر میان نخبگان و وحدت ملی دارد. لذا تحول در فرهنگ سیاسی برای رسیدن به وحدت ملی یک ضرورت محسوب می شود.
۱۱۰.

فرهنگ سیاسی زنان شیعه (با تأکید بر نقش انقلاب اسلامی ایران)

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۷ 75-92

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی مشارکت سیاسی زنان شیعه انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۷۱۵
پژوهش حاضرباهدف بررسی فرهنگ سیاسی ومشارکت سیاسی زنان در مذهب تشیع واثرگذاری آن برفرهنگ سیاسی زنان ایران ؛ بارویکردی توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است.فرض اصلی این است که هرچندمولفه های فرهنگ سیاسی در ایران همچون فرهنگ آمریت/تابعیت،سبب کاهش مشارکت سیاسی زنان درطول تاریخ شده است.اما به دلیل تاثیرپذیری زنان ایران از فرهنگ سیاسی شیعه؛ درمقاطع خاص تاریخی ؛ مشارکت سیاسی زنان افزایش یافته است. برای نمونه درانقلاب اسلامی ؛ تحت تاثیرنظرات امام خمینی (ره) مشارکت سیاسی زنان به اوج رسید.دراین انقلاب برای نخستین بار زنان نقشی و سهمی برابر بامردان یافتند.این انقلاب تجلی مشارکت سیاسی زنان در ایران بود.
۱۱۱.

شبکه های اجتماعی و سیاستگذاری فرهنگی: بررسی وضعیت مدیریت دانش در شبکه های اجتماعی مورد استفاده دانشجویان دانشگاه های ممتاز شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۶ 71 - 90

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی روشنفکران شبکه های اجتماعی مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۵۲۳
  یافته ها: براساس یافته های پژوهش، رویکرد اکثریت دانشجویان، صرفاً اشتراک گذاری مطالب دیگران است. 25.5 درصد دانشجویان در اولویت اول خود اعلام کردند که تمایل آنها صرفاً اشتراک گذاری مطالب دیگران است و تنها 11.7 درصد دانشجویان اعلام کردند که در اولویت اول خود به تولید محتوا گرایش دارند. ۲۳ درصد دانشجویان نیز به مرور صرف مطالب گرایش داشته و ۱۸ درصد دانشجویان به دانلود گرایش دارند. این امر بیانگر مصرف گرا بودن دانشجویان ایرانی در شبکه های اجتماعی و پیام رسان است. عمده محتوای مصرفی دانشجویان، اخبار، اطلاعات و تحلیل های سیاسی است. به گونه ای که 21.4 درصد دانشجویان اذعان کردند که در اولویت اول خود اخبار، اطلاعات و تحلیل های سیاسی را با دیگران به اشتراک می گذارند. 17.8 درصد دانشجویان به سوی اشتراک گذاری طنز و جوک گرایش دارند و تنها 13.4 درصد دانشجویان به سوی اشتراک گذاری مطالب درسی و علمی گرایش دارند. بنابراین به نظر می رسد شبکه های اجتماعی و پیام رسان در کشور نتوانسته اند به ابزار مدیریت دانش در دانشگاه ها تبدیل شوند. دلایل این امر و ارائه راهبردهایی از جنس سیاست گذاری از طریق مصاحبه عمیق با اساتید، مورد توجه قرار گرفته است. همچنین نتایج مصاحبه عمیق حکایت از آن دارد که در حوزه سیاست های راهبردی نیازمند ترویج تفکر انتقادی و افزایش سواد رسانه ای در میان دانشجویان، اساتید و مسئولین دانشگاه ها هستیم. علاوه بر این، سیاست گذاری های هم زمان در عرصه های سخت افزاری (ایجاد شبکه های تخصصی و ...) و نرم افزاری (اختصاص بودجه به حوزه تولید محتوا، تدوین آیین نامه هایی برای تشویق اساتید و دانشجویان به تولید محتوای علمی، اصلاح ساختار اجتماعی متناسب با سبک زندگی شبکه ای و ...) ضرورت دارد.
۱۱۲.

فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت سیاسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 45-64

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم فرهنگ سیاسی نظام سیاسی رهبران مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۱۴
فرهنگ سیاسی، چگونگی مواجهه با موضوعات سیاسی است که با بررسی سه شاخص (شناختی، عاطفی و ارزشی) در افراد سنجش می شود. این پژوهش به مطالعه فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی از دیدگاه قرآن با توجه به آموزه های گابریل آلموند می پردازد و الگوی تحلیل آن، روش کیفی نظریه زمینه ای است. بر این اساس، در ابتدا داده های قرآنی مرتبط با نظام های سیاسی الهی و طاغوتی، گردآوری شد و نحوه تأثیرشان بر شاخص های فرهنگ سیاسی مشخص گردید؛ سپس با توجه به نتایج، مقولات محوری و هسته ای استخراج و نظریه متناظر با آن ها تدوین شد. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی مطلوب فرهنگ سیاسی قرآنی در عرصه نظام سیاسی، مشارکتی است؛ زیرا از منظر قرآن، وجود زمینه های عینی در نظام الهی و رهبران، مانند بسترسازی اجرای دستورات الهی، تعلیم و تربیت، وحدت گرایی، مدارا، عمل به پیمان ها و عدالت، سبب ایجاد شاخص های سیاسی مثبت در رابطه نظام سیاسی و رهبران و تولید فرهنگ سیاسی مشارکتی می شود و در مقابل، وجود عناصری همچون شرک، دعوت به خود، ظلم و انحصارطلبی در نظام های طاغوتی و رهبران آن، مولّد شاخص های سیاسی منفی و فرهنگ سیاسی محدود است.
۱۱۳.

مولفه های رقابت سیاسی اسلامی- ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 34 - 60

کلیدواژه‌ها: رقابت سیاسی مردم سالاری دینی دمکراسی مشارکت سیاسی نظام سیاسی فرهنگ سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۸۵
رقابت سیاسی به مثابه رفتاری طبیعی و حتی مفید، وجه ممیزه ساخت سیاسی غیرمتمرکز و دمکراتیک می باشد. البته تمام تلاش های سیاسی، باید معطوف به جلوگیری از تبدیل رقابت سیاسی به کشمکش و منازعه شود. بر همین اساس از لحاظ نظری، سه نوع رقابت سیاسی را می توان در نظر گرفت که عبارتند از، «رقابت سیاسی بر نظام سیاسی»، «رقابت سیاسی برای نظام سیاسی» و «رقابت سیاسی در چارچوب نظام سیاسی؛ که نوع «رقابت سیاسی در چارچوب نظام سیاسی» موردنظر ماست . از این نگاه، مولفه های رقابت سیاسی به عنوان قواعد رقابت سیاسی، جهت ایجاد نظم، که همه بازیگران به آن متعهد می باشند به شمار می روند. در ادامه به مهمترین مولفه ها در حوزه رقابت سیاسی اسلامی – ایرانی پرداخته شده است. در این پژوهش، ابتدا از روش کیفی و مبانی نظری رقابت سیاسی با روش اسنادی و کتابخانه ای بررسی شده و مولفه ها ی رقابت سیاسی اسلامی-ایرانی و وزن هر کدام با روش کمی و در قالب پرسشنامه (روش دلفی) مشخص و عملیاتی گردیده است..
۱۱۴.

بررسی رابطه توسعه اجتماعی و فرهنگ سیاسی در جامعه ایران؛ مطالعه موردی شهروندان شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 173 - 200

کلیدواژه‌ها: توسعه اجتماعی فرهنگ سیاسی اعتماد برابری جنسیتی رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۳۳۸
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که توسعه اجتماعی چه تأثیری بر فرهنگ سیاسی ایران می گذارد؟ در پاسخ به این پرسش از نظریه تحول تاریخی توسعه آدریان لفت ویچ استفاده شده و برای سنجش دو متغیر اصلی از نظریه فرهنگ سیاسی گابریل آلموند و شاخص های توسعه اجتماعی (ISS) استفاده شده است. روش پژوهش کمی است و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده های پژوهش شده است. جامعه آماری شهروندان مناطق پنج گانه شهر رشت است. نتایج تحقیق موید این فرضیه اصلی پژوهش است که با افزایش میزان شاخص های توسعه اجتماعی بر میزان فرهنگ سیاسی مشارکتی افزوده می شود. فرهنگ سیاسی ۶۳.۳ درصد مردم رشت از نوع اطاعتی است و میزان توسعه یافتگی اجتماعی در مردم شهر رشت با انحراف معیار ۴۶/۰ کمتر از میزان متوسط است. این میزان در منطقه دو بیشتر و در منطقه چهار کمتر از سایر مناطق است. هم چنین تفاوت معناداری بین مردم مناطق مختلف شهر رشت از حیث توسعه اجتماعی وجود دارد که نمایانگر تأیید فرضیه های فرعی پژوهش است.
۱۱۵.

نقش رسانه های مجازی در تحول فرهنگ سیاسی کاربران ایرانی

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی همدان سال دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۵) 103 - 126

کلیدواژه‌ها: رسانه مجازی فرهنگ سیاسی کاربر ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۳۱۸
انقلاب اطلاعات و گسترش روز افزون تکنولوژی های ارتباطاتی نظیر شبکه های ماهوارهای، اینترنت، شبکه های اجتماعی تاثیرات بسیاری بر شئون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در جوامع جدید گذاشته؛ کاربران خود را حول محور مشترکی به صورت مجازی گرد هم جمع کرده و جوامع آنلاین را تشکیل داده است.با عنایت به این مطلب هدف این پژوهش تبیین نقش رسانه های نوظهور(ناظر بر ابزار های ارتباطی ذکر شده) در تحول و دگرگونی فرهنگ سیاسی(تحت عنوان ابزار پیوند سیاسی) کاربران رسانه های مجازی در کشور ایران از یک سو و نظم سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگرمی باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف ازجمله پژوهش های بنیادی بوده و جمع آوری اطلاعات به روش غیر آزمایشی (توصیفی- تحلیلی) صورت گرفته است . همچنین با توجه به جستار در نظریات و تبیین علل موجود در این باب، نتایج این تحقیق حاکی از آنست که رسانه های مورد نظر در این تحقیق نقش بسزایی دربروز بی اعتمادی سیاسی میان کاربران خود داشته؛ از سوی دیگر یکی از مولفه های ایجاد خشونت سیاسی در جامعه اسلامی تلقی شده و همچنین باعث بیگانگی هویت و بروز کنش های چند گانه در فضای سیاسی جامعه ی موصوف می گردد.
۱۱۶.

مدلیابی نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت و اعتماد سیاسی با میانجی گری سرمایه اجتماعی

نویسنده:
منبع: مطالعات رهبری فرهنگی سال دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴) 68-81

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی سرمایه اجتماعی مشارکت سیاسی اعتماد سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۴۶
پژوهش حاضر با هدف مدل یابی روابط بین فرهنگ سیاسی در مشارکت و اعتماد سیاسی با میانجی گری سرمایه اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی و همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری مورد نظر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 200 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار اصلی گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه بود. جهت بررسی ارتباط متغیرهای اصلی پژوهش با همدیگر از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد و روابط بین متغیرها باهم دیگر معنی دار بود. در ادامه جهت بررسی قابلیت تعمیم مدل ساختاری پژوهش، مدل معنی داری پژوهش (مدل t) نیز ارائه شده است. بر اساس نتایج بدست آمده، فرهنگ سیاسی بر سرمایه اجتماعی تاثیر مستقیم دارد، همچنین سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی تاثیر مستقیم دارد. همچنین سرمایه اجتماعی بر اعتماد سیاسی تاثیر مستقیم دارد. در نهایت فرهنگ سیاسی از طریق سرمایه اجتماعی بر اعتماد و مشارکت سیاسی تاثیر غیر مستقیم دارد. فرهنگ سیاسی، سرمایه اجتماعی، مشارکت و اعتماد سیاسی در بین دانشجویان از حد انتظار پایین می باشد لذا پیشنهاد می گردد که مسئولان دانشگاهی با اتخاذ تدابیری در جهت افزایش متغیرهای مذکور در دانشگاه بکوشند.
۱۱۷.

فرهنگ سیاسی مطلوب در جمهوری اسلامی با تأکید بر مسئله هویت ازمنظر آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 111 - 132

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی آیت الله خامنه ای پیشرفت هویت استقلال و آزادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۴۵۵
نحوه دستیابی به وضع مطلوب فرهنگ سیاسی بر پایه هویت از منظر مقام معظم رهبریa، دل مشغولی این مقاله است. ازاین رو، با این پرسش روبه رو هستیم که چگونه می توان به وضع پیش گفته دست یافت؟گمان آن است که با تأکید بر هویت دینی، بتوان چهارچوب لازم برای گذار به وضع مطلوب را تدارک دید. ارائه یک قالب اجرایی مبتنی بر راهکارهای مختلف در ابعاد چهارگانه عدالت، پیشرفت، استقلال و آزادی، مقصود نویسندگان را تشکیل می دهد. برای نیل به این هدف، نخست وضعیت موجود فرهنگ سیاسی مد نظر قرار می گیرد، سپس به بررسی وضعیت مطلوب فرهنگ سیاسی اشاره می شود و درنهایت، راه های گذار از وضعیت موجود به مطلوب با تأکید بر نقش هویت ایرانی-اسلامی بررسی می شود. از یافته ها می توان به این نکته اشاره کرد که ذات فرهنگ سیاسی - اسلامی - ایرانی به رغم کاستی های فراوان  از هویت کافی برای شکوفایی تمدن اسلامی برخوردار است؛ زیرا می تواند به منشأ، هدف و مقصد خلقت انسان پی ببرد به آن پاسخ دهد و به کمک آن مراحل پنچ گانه نیل به تمدن اسلامی را پیمود.
۱۱۸.

خوانش فرهنگ سیاسی در اندیشه ی آیت الله خامنه ای(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۹۲ 126 - 150

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی جهان بینی توحیدی کرامت آیت الله خامنه ای انسان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۲۰
هدف از این پژوهش، خوانش فرهنگ سیاسی در اندیشه ی آیت الله خامنه ای است. دراین راستا با روش توصیفی-تحلیلی و الگوی نظری آلموند و وربا، بیانات و آرای فرهنگی آیت الله خامنه ای در سه ساحت: «شناخت»، «هویت» و «سنجش»، مورد بررسی قرار گرفته و سپس فرهنگ سیاسی مطلوب در اندیشه ی ایشان تبیین و ترسیم شده است. نتایج نشان می دهند که در اندیشه ی آیت الله خامنه ای، فرهنگ سیاسی تحت تاثیر جهان بینی توحیدی و انسان شناسی اسلامی، با تشکیل عناصری هم چون: آزادی، عقلانیت و نظارت، الگوی فرهنگ سیاسی کرامت محور، بازتولید شده است
۱۱۹.

مهم ترین مولفه ها و شاخص های فرهنگ سیاسی ایرانیان در عصر شبکه های اجتماعی از منظر نخبگان دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 43 - 72

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاست فرهنگ سیاسی رسانه شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۴۴۴
فرهنگ سیاسی به عنوان بخشی از فرهنگ عمومی که رابطه جامعه و قدرت را مدنظر دارد تاثیر بسزایی در توسعه سیاسی کشورها دارد. این مفهوم در پژوهش های مختلفی مورد توجه اندیشمندان و محققان ایرانی و غیرایرانی قرار گرفته و مولفه ها و شاخص هایی برای آن برشمرده اند. اما ظهور شبکه های اجتماعی که تعاملات اجتماعی را به عنوان بنای فرهنگ تحت تاثیر قرار داده را نمی توان بر فرهنگ سیاسی بی تاثیر دانست؛ با این فرض، تحقیق حاضر در پاسخ به این سوال که شکل گیری شبکه های اجتماعی با ظرفیت های تعاملی، مشارکتی و عمومی باعث پدیدارشدن یا برجسته شدن چه مولفه ها و شاخص هایی در فرهنگ سیاسی ایرانیان شده است؟ به روش دلفی از نظرات نخبگان دانشگاهی بهره گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد هرچند برخی مولفه های تاریخی فرهنگ سیاسی ایران همچون مطلق گرایی فکری، بی اعتمادی، بیگانه ستیزی، رفتارهای فراقانونی، خودمداری، افراط گرایی و غالب بودن ارزش های دینی با ادبیات دیگری در فرهنگ سیاسی ایران از گذشته وجود داشته اما مولفه نقد نظام سیاسی با شاخص هایی چون انتقاد از افراد شاخص سیاسی در قدرت، انتشار کلیپ های فعالان سیاسی مخالف دولت و نقد سیاست های دولت به واسطه ظهور شبکه های اجتماعی مجازی در فرهنگ سیاسی ایرانیان برجستگی یافته است.
۱۲۰.

سیاست اندیشی در متن زندگی؛ نقد و بررسی کتاب فهم فلسفه سیاسی در بستر زندگی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۹۴) 75-98
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
کتاب فهم فلسفه سیاسی در بستر زندگی اجتماعی نوشته مل تامپسون و ترجمه نرگس تاجیک نشاطیه را انتشارات پگاه روزگارنو در سال 1397ش منتشر کرد. در این کتاب، مولف با اتخاذ یک راهبرد مخاطب محور و در پرتو توجه به مسائل و پدیده های روز سیاسی، بر تحلیل و تجزیه آنها در چارچوب فلسفه سیاسی تاکید داشته است. از ویژگی های قابل تاملِ کتاب، بهره مندی از روال و روند تاریخی در توجه به مفاهیم بنیادین و نوین فلسفه سیاسی در برابر علم سیاست و احیای نگرش هنجاری به امور سیاسی است. در این مقاله، کتاب از منظر روش و مبنای نظری و تجزیه وتحلیل ها و داده ها، نقد و بررسی شده است و در مجموع به این نتیجه می رسد که به رغم بهره مندی از شیوه های نوین تالیف، نگارش و ساختاربندی متن و ایجاد جذابیت محتوایی و شکلی برای مخاطب، این کتاب نتوانسته است، تحلیل و تبیین مناسبی از کاربست فلسفه سیاسی در مسائل روزِ اجتماعی را به خوبی نشان دهد. دراین مقاله، علت چنین وضعیتی در خروج از ریل راهبردی نویسنده مبنی بر التفات و تمرکز بر فلسفه سیاسی، از فصل چهارم به بعد، پراکندگی و آشفتگی در طرح موضوعات و پدیده های بسیار متنوع و عدم تناسب و توازن معنایی و مفهومی در بیان آراء و نظرات فیلسوفان و متفکران سیاسی مشاهده می شود.