تشکل های دانشجویی

انگاره های ذهنی موجود میان گروه های اجتماعی، تأثیر مستقیمی بر شکل گیری تعاملات میان آن ها دارد. مردم اغلب دیگران را به عنوان اعضای یک گروه اجتماعی درک می کنند و براساس انگاره هایی که در ذهنشان از دیگری وجود دارد، تعاملات خود را شکل می دهند. مطالعه و شناسایی انگاره ها می تواند در برقراری یا عدم برقراری ارتباط درست، تأثیرگذار باشد. این مقاله به مطالعه انگاره های ذهنی شخصی اعضای انجمن اسلامی و انگاره های ذهنی خویشتن اعضای بسیج دانشجویی می پردازد. به این منظور سعی شده است از نظریه «انگاره های ذهنی» استفاده شود. براساس این نظریه، انگاره ذهنی، مجموعه ای از تجربه های گذشته هستند که در گروه های دانشی مرتبط دسته بندی شده اند و برای راهنمایی رفتارهای ما در موقعیت های آشنا به کار می روند. با توجه به تعریف های نیشیدا (1999) و ترنر (1987)، انگاره های ذهنی شخصی و خویشتن، دو نوع از انگاره های ذهنی هستند. رویکرد روشی پژوهش حاضر، رویکرد کیفی است و درمجموع با 46 نفر از اعضای فعال تشکل ها، مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شده است. تحلیل داده ها به صورت تحلیل مضمون انجام شده است؛ انگاره های شخصی اعضای انجمن اسلامی که شامل سه مضمون مطلق گرایی، سنت گرایی، و نسبی گرایی اخلاقی هستند در مقابل انگاره های خویشتن اعضای بسیج که شامل انگاره های خویشتن از منظر دیگری و از منظر خود هستند، مطالعه و بررسی شده و در ادامه انگاره های متضاد و مشابه بین این دو تشکل دانشجویی، شناسایی شده اند.

بررسی نگرش سیاسی شهروندان به طور عام و دانشجویان به طور خاص از ضرورت هایی است که هر نظام سیاسی و دولت دوراندیشی باید به آن توجه کند. تداوم برنامه های هر دولت و حکومتی منوط به نگرش سیاسی شهروندان است. نگرش سیاسی ابعاد مختلفی دارد که براساس دیدگاه آلموند و وربا می توان آن را بخش مهمی از فرهنگ سیاسی قلمداد کرد. هدف اصلی این پژوهش سنجش نگرش سیاسی دانشجویان بر طیفی از نگرش سیاسی مثبت (امیدواری به حیات سیاسی-اجتماعی کشور) تا نگرش سیاسی منفی (ناامیدی از حیات سیاسی-اجتماعی کشور) و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن است. جمعیت آماری پژوهش تشکل های دانشجویی فعال در سطح دانشگاه های جامع شهر تهران است که از میان آن ها، دانشگاه های تهران، خوارزمی و آزاد واحد علوم و تحقیقات به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به شیوه نمونه گیری کوکران از 1311 دانشجوی عضو تشکل های فعال دانشجویی 381 نفر به عنوان نمونه انتخاب، و از طریق پیمایش با ابزار پرسشنامه بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر دانشجویان یعنی حدود 70 درصد در میانه طیف نگرش سیاسی قرار دارند. حدود 20 درصد نیز دارای نگرش سیاسی مثبت، و تنها 8 درصد از دانشجویان عضو تشکل های دانشجویی دارای نگرش سیاسی منفی هستند. عوامل اجتماعی مانند سرمایه اجتماعی، میزان دینداری و نوع تشکل های دانشجویی قدرت تبیین کنندگی بالاتری در مقایسه با مشخصات عمومی دانشجویان مانند سن، جنسیت، وضعیت تأهل و مقطع تحصیلی دارند.

پوشاک سنتی یکی از مهمترین میراث فرهنگی می باشد که در ادوار مختلف تاریخی و فرهنگی ایران همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. لباس همانند زبان می تواند هویت قومی، اجتماعی و جغرافیایی و منزلت اجتماعی و اقتصادی مردم را مشخص کند. در واقع پوشاک مانند مجموعه ای از علایم زبانی مادی می باشد که برای شناخت عمیق یک هویت می توان از آن بهره برد. بنابراین بررسی پوشاک سنتی یک سرزمین در گذشته، حال و آینده کاری شایسته تحقیق و دقت است و می تواند منجر به ایجاد ذهنیت های مناسبی برای طراحان و سازندگان گردد. قبا از جمله پوشاک سنتی اصیل و قدیمی ایران است که از دیرباز توسط زنان و مردان استفاده می شده است. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از مستندات کتابخانه ای و روش تحلیلی و توصیفی به مطالعه قبا در سرزمین ایران از دوران باستان تا قرن حاضر، از لحاظ اندازه، سبک دوخت، تزیینات و موارد کاربرد آن در طبقات مختلف اجتماع، پرداخته شود. بر اساس این داده ها تلاش شد تا تأثیر 5 عامل زمینه ای «جغرافیایی-اقلیمی، فرهنگی-قومی، نحوه زندگی، روابط با کشورها و ملل دیگر و شرایط اقتصادی-اجتماعی مردم» بر الگوهای ساختاری و تزیینات قبا مورد بررسی قرار گیرد.

بازی دانشجویان در تشکل ها چگونه آغاز می شود؟ بازی هایی که دانشجویان در تشکل ها درمی اندازند، چگونه آن ها را در فرارفتن از موقعیت یاری می ساند؟ و دانشجویان چگونه از این فرارفتن از موقعیت در جهت تحقق خود، ایجاد تمایز و تولید یک فرهنگ مشخص بهره می برند؟ این ها پرسش هایی است که تلاش شده به آن ها در این مقاله، پس از تلاش برای ارائه ی یک مفهوم پردازی پدیدارشناسانه از بازی و انجام تحقیقی با استفاده از تکنیک مشاهده و گروه های متمرکز بر دانشجویان فعال در تشکل های دانشجویی دانشگاه تهران، پاسخ داده شود. هدف اصلی در مقاله ی حاضر، تفسیر سازوکارهای ایجاد تمایز و تولید یک فرهنگ مشخص دانشجویی در تشکل های دانشجویی است. براساس نتایج تحقیق به نظر می رسد مهم ترین راهبرد ایجاد تمایز در تشکل های دانشجویی درانداختن بازی هایی است که در این مقاله از آن ها به بازی های لودیک تعبیر شده است. تمایز به واسطه ی درانداختن چنین بازی هایی در دو سطح رخ می دهد: یکی تمایز میان دانشجویان فعال در تشکل های دانشجویی و دیگر افراد، و دیگری میان خود تشکل های دانشجویی. در این مقاله چگونگی ایجاد تمایز در این دو سطح توضیح داده شده است. دانشجویان در سطح نخست از راه ایجاد اجتماعات بازی از دیگران تمایز می یابند و در سطح دوم، از طریق درانداختن رقابتی بازی گون و تولید نمادهای متمایزکننده، میان خود تمایز ایجاد می کنند.