پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی

هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی چالش های آموزش مطالعات اجتماعی در دوران کرونا از دیدگاه دانش آموزان است. روش پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسانه است. اطلاعات از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری و تحلیل اطلاعات به شیوه تحلیل محتوای تفسیری انجام شد. جامعه آماری کلیه دانش آموزان متوسط اول شهر نجف آباد هستند که در سال تحصیلی 1399-1400 مشغول به تحصیل بوده اند و با شیوه نظری، با توجه به اشباع داده ها به صورت هدفمند 20 نفر از آنان نمونه گیری و مورد مصاحبه ها قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه تحلیل داده ها نشان داد که مهم ترین چالش های آموزش مطالعات در دوران کرونا از نگاه دانش آموزان عبارت اند از؛ چالش های تدریس از طریق شبکه ها (10 زیر مضمون)، چالش های مربوط به سنجش و ارزیابی (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به معلمان و سواد رسانه ای و مجازی آنان (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به دانش آموزان (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به خانواده (5 زیر مضمون) هستند که باعث کاهش یادگیری و کیفیت آموزش مطالعات اجتماعی شده و لازم است تا در این رابطه شیوه های بهتر و راهکارهای مناسبی اندیشیده شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش ترکیبی و چندرسانه ای بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی با سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) با طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان آق قلا بود. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای بود بدین صورت که از بین دانش آموزان شهرستان آق قلا دانش آموزان دوره دوم به تعداد 60 نفر به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند و به صورت همگن ازنظر معدل و نمره ریاضی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) تقسیم شدند ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی پیشرفت تحصیلی فام تیلور (1994) با 48 گویه است؛ که پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد که نشان از پایایی خوب پرسشنامه دارد و روایی آن نیز به کمک استادان و متخصصان حوزه علوم تربیتی مورد بررسی و تائید قرار گرفت. پس از جمع آوری داده ها جهت تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده از نرم افزار spss نسخه 26 در دو قسمت تحلیل توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و تحلیل استنباطی (کولموگروف اسمیرنف و کواریانس) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش ترکیبی و چندرسانه ای تأثیر مثبت و معناداری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد (00/0>p). بنابراین می توان بیان کرد که آموزش ترکیبی و چندرسانه ای سبب پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می گردد.

آموزش مطالعات اجتماعی با مسائل اساسی عمده ای ازجمله؛ محدودیت در روش تدریس، اجرای غیراصولی روش های محدود، عدم توسعه ابزارهای یادگیری و عدم خلاقیت در طراحی تجارب یادگیری روبرو می باشد. همین امر عموماً فضای کلاس درس مطالعات اجتماعی را خسته کننده و غیرکاربردی کرده و دانش آموزان را دچار بی انگیزگی و بی تفاوتی نموده است. این روند نه تنها به تربیت شهروند آگاه و مسئول منجر نمی گردد بلکه به تدریج الزامات دانشی، نگرشی و مهارتی موردنیاز برای تحقق آن را نیز به چالش می کشاند. بر همین مبنا مقاله حاضر باهدف کاربرد اصول برنامه درسی صریح و خلاق، الگویی عملیاتی در شش گام، برای رفع این مسائل ارائه می نماید. مقاله پیش رو، با رویکرد کیفی و روش تحلیل ثانویه در مطالعات اسنادی، ابتدا با بررسی و مطالعه منابع و مقالات علمی، اصول برنامه درسی صریح و خلاق در آموزش مطالعات اجتماعی را تنظیم و سپس گام های عملی آن را در کلاس درس، با ذکر مثال های کاربردی ارائه نموده است. بنا بر یافته های این پژوهش، در کنار اجرایی کردن گام های شش گانه؛ تدوین اهداف صریح، توجه به سطح درک و فهم دانش آموزان، توجه به زمینه های تجربه یادگیری، توجه به ابعاد روانشناختی، تأکید بر تجربیات روزمره و ملموس، طراحی سازوکارهای ارتباط آزادانه و مؤثر در کلاس درس به گونه ای صریح و خلاقانه، خواهد توانست کلاس درس مطالعات اجتماعی را متحول نماید.

هدف این پژوهش شناسایی مهارت ها و شایستگی های موردنیاز معلمی در آموزش و تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان است. پژوهشگران در این مطالعه تلاش کردند تا به این پرسش که مهارت ها و شایستگی های موردنیاز معلمی در آموزش و تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان کدم اند؟، پاسخ دهند. برای پاسخ به این پرسش اساسی، از روش بررسی اسنادی در جمع آوری اطلاعات و از روش تحلیلی- تفسیری در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که نظام آموزش وپرورش نقش مهمی در آموزش و تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان دارد. معلم با ایجاد و تقویت مهارت های اجتماعی پایه در دانش آموزان سعی می کند تا با راهنمای عمل قرار دادن اصول تربیت اجتماعی که عبارت اند از؛ وحدت، مسئولیت، عدالت و مشارکت به اهداف تربیت اجتماعی نائل شود. در تربیت سیاسی دانش آموزان نیز انتظار می رود که معلم به مؤلفه های تربیت سیاسی که عبارت اند از؛ آزادی، استقلال، عدالت و دادن آگاهی سیاسی، توجه جدی داشته باشد چراکه تربیت سیاسی منجر به توسعه سیاسی در سطح جامعه می شود که آن نیز به معنای افزایش مشارکت مسئولانه آحاد افراد جامعه در سرنوشت سیاسی خود و جامعه خود خواهد بود.

  هدف این پژوهش بررسی رابطه ی فعالیت های انجمن های مردم نهاد در گرایش به طبیعت و احترام به محیط زیست در میان دانش آموزان بانه و مریوان (استان کردستان) است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. تعداد 381 نفر دوره دوم متوسطه از دانش آموزان به عنوان حجم نمونه انتخاب و بین آن ها پرسشنامه استاندارد به روش نمونه گیری طبقه ای توزیع شد. روایی پرسشنامه توسط اساتید و متخصصین مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد. روش تجزیه وتحلیل داده ها با توجه به ماهیت داده های گردآوری شده از آماره های ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t تک نمونه ای در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج حاکی از آن است که متغیری که از سایر متغیرها در بین پاسخگویان از میانگین بالاتری برخوردار بود، متغیر فعالیت انجمن های زیست محیطی مردم نهاد بود. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط میان عملکرد و فعالیت های انجمن های زیست محیطی مردم نهاد و دانش آموزان رابطه ای مثبت و مستقیم در جامعه موردبحث بوده است.

معلولیت شرایطی است که در توانایی فرد در انجام کارهای روزانه اختلال ایجاد می کند. امروزه آموزش، نقش تعیین کننده ای در سبک زندگی جمعیت معلولان دارد. آموزش معلولان یکی از موضوعاتی است که موردعلاقه صاحب نظران رشته های مختلف ازجمله جامعه شناسی، روانشناسی و جمعیت شناسی و... قرارگرفته است. مقاله حاضر به آموزش سبک زندگی جمعیت دانش آموزان معلول بر اساس نیازها و اولویت زندگی آن ها می پردازد. در مبانی نظری، تکیه اصلی بر مطالعات جمعیت شناسی با رویکرد جامعه شناختی و آموزش و معلولیت می باشد. پیش فرض نظری این است که سبک زندگی دانش آموزان معلول، تحت تأثیر آموزش و همچنین فرهنگ بوده و مهم ترین متغیر تأثیرگذار بر سبک زندگی معلولان آموزش می باشد. این پژوهش یک مطالعه کیفی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری این مطالعه پایان نامه های دانشجویی و مقالات علمی – پژوهشی و کتاب های مرتبط در حوزه آموزش مهارت آموزی و توانمندی در رابطه با آموزش مسائل و نیازهای جمعیت معلولان می باشد که از سایت های SID جهاد دانشگاهی، Magiran.com، Noormags.ir و Ensani.ir استفاده شده است. با توجه به ماهیت و موضوع تحقیق علاوه بر مرور مقالات از روش اسنادی و کتابخانه ای و از نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA استفاده گردید. هدف اصلی این تحقیق، سبک آموزش زندگی، نیازها و اولویت های زندگی دانش آموزان معلول است که یافته های زیر استخراج شد: 1. نامناسب بودن امکانات آموزشی و عدم مهارت آموزی برای دانش آموزان معلول و امکانات شهرسازی 2. ضعف خدمات و فضاهای آموزشی و اجتماعی از قبیل فضای آموزش مجازی و ... اشتغال.

این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه های تربیت شهروندی در بین دانش آموزان متوسطه پسرانه شهر تهران انجام گرفت. روش اجرای تحقیق میدانی با راهبرد پیمایشی است. داده ها به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته از 210 نفر از معلمان شهر تهران با شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده جمع آوری شد. با توجه به هدف پژوهش از تحلیل عامل اکتشافی برای تجزیه وتحلیل داده ها و شناسایی مؤلفه های زیربنایی استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی و به کمک آزمون kmo و ضریب بارتلت تائید شد ( ≥p%05). این ضریب نشان می دهد که، هم همانی بودن ماتریس رد شد و هم متغیرها امکان کاهش به حداقل عامل ها را داشتند. درنهایت متغیرهای موردبررسی به 6 عامل کاهش پیدا کردند که درمجموع با فراوانی تجمعی 54/55 توانستند واریانس کل متغیرها را تبیین کنند. این عامل ها به ترتیب اولویت در مؤلفه های اعتماد و مسئولیت پذیری با مقدار ویژه (012/6)، تعهد دینی و سازمانی با مقدار ویژه (072/2)، هنجارپذیری اجتماعی با مقدار ویژه (657/1)، نقش آفرینی فعالانه با مقدار ویژه (500/1)، منتقد با مقدار ویژه (416/1) و آگاهی تربیتی راهبردی با مقدار ویژه (226/1) نام گذاری و مشخص شد. ازاین رو می توان گفت که دانش آموزان بیشترین نقش و یادگیری شهروندی خود را در مؤلفه ی اعتماد و مسئولیت پذیری به عنوان عامل اول با واریانس (049/24) نشان دادند.