مطالب
نمایش ۹۲۱ تا ۹۴۰ مورد از کل ۱٬۳۹۷ مورد.
منبع:
حکمرانی و توسعه دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱
115 - 136
حوزههای تخصصی:
هدف: با توجه به وضعیت جوامع مدرن و اهمیت باورها و اعتقادات دینی و بایسته های اخلاقی به خصوص در قشر مدیران سطوح حاکمیتی، این تحقیق به واکاوی بایسته های مدیریت و حکمرانی اسلامی درسیمای نامه ۵۳ نهج البلاغه پرداخته است. روش پژوهش: تحقیق حاضر «پژوهشی کیفی و کاربردی» است که از روش «تحلیل محتوا» با بهره گیری از نرم افزار مکس کیو دی ای انجام شده است. یافته ها: نتایج تحقیق استخراج ۱۱۱ کد از بایسته های مدیریت و حکمرانی اسلامی در سیمای نامه 53 نهج البلاغه بود که در ۶ مضمون کلی طبقه بندی شدند. از این تعداد ۹ کد بایسته های اقتصاد محور؛ ۱۹کد بایسته های سیاسی؛ ۱۹ کد بایسته های مردم محور؛ ۲۰کد بایسته های عدالت محور؛ ۲۶ کد بایسته ها تعالی گرا و ۱۸ کد بایسته های اخلاق محور بودند. نتیجه گیری: مدیر و حکمران اسلامی با در نظر گرفتن مختصات حکومت علوی بایسته های مدیریت و حکمرانی اسلامی را مد نظر قرار می دهد که؛ در بایسته های تعالی گرا ارزش های معنوی بر مصالح مادی مقدّم بوده و در بایسته های رفتار درست و اخلاق محور بر میانه روی و عجول نبودن یا سستی نورزیدن در امور و با شیوه درست، کنترل خشم و غرور و خودپسندی تاکید است و رفتار یکسان با مردم و عدم خویشاوند گرایی از مصادیق بایسته های عدالت محور در فرمایشات و سیره آن حضرت است و همیشه بایسته های مردم محور و در نظر گرفتن خیرخواهی و مهرورزی نسبت به مردم و اصلاح کار مردم موکدا تاکید فرموده اند، در بایسته های اقتصاد محور مدیر اسلامی باید به طبقات پایین و شرایط اقتصادی طبقات پایین توجه ویژه داشته باشد و مدیر اسلامی به عنوان سیاست گذار در بایسته های سیاسی، با مشاور سیاسی معتقد و صالح در انجام امور حیاتی به مشورت بپردازد.
تبیین بعد اقتصادی عدالت اجتماعی بیانیه گام دوم با آموزه های نهج البلاغه
حوزههای تخصصی:
یکی از مسائل مهم وحائز اهمیّت بشر مسأله اقتصاد است .باتوجه به آموزه های قرآن و روایات به ویژه نهج البلاغه عدالت در اقتصاد نقش اساسی دارد. یکی از اهداف انقلاب جمهوری اسلامی ایران تحقق عدالت اجتماعی در همه ابعاد آن از جمله بعد سیاسی ، حقوقی و به ویژه بعد اقتصادی می باشد. مقام معظم رهبری در بیانیّه گام دوم انقلاب اسلامی که نقشه راه انقلاب اسلامی به حساب می آید و تمسک به آن می تواند چراغ راه آینده کشور باشد، به اهمیّت و جایگاه عدالت اقتصادی، عوامل پیشرفت اقتصاد و موانع آن اشاره می کنند، از آنجا که نظام جمهوری اسلامی در ایران برگرفته از آموزه های اهل بیت( علیهم السلام) است اقتضا می کند که مسائل مطرح شده در بیانیّه گام دوم با معارف اهل بیت علیهم السلام تطبیق داده شود. دراین مقاله به تبیین بعد اقتصادی عدالت اجتماعی بیانیه گام دوم انقلاب با آموزه های نهج البلاغه پرداخته شده است.
طراحی مدل توانمندسازی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی بر اساس آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزش و توسعه منابع انسانی سال هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱
149 - 176
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل توانمندسازی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی بر اساس آموزه های نهج البلاغه انجام پذیرفت. براین اساس ابتدا با استفاده از رویکرد تحلیل اسنادی کتاب نهج البلاغه ترجمه دشتى (1330 ش)، که شامل 625 صفحه و 241 خطبه، 79 نامه و 480 حکمت است، مورد تحلیل قرار گرفت و مواردی را که با مضامین مدنظر همخوانی داشتند استخراج شد. سپس از روی مضامین استخراج شده شاخص ها و از روی شاخص ها مولفه ها انتخاب شدند. تحلیل انجام شده در این پژوهش از نوع تحلیل محتوی کیفی به صورت استقرایی بود. سپس مضامین استخراج شده با استفاده از تکنیک دلفی در اختیار متخصصان قرار گرفت و بعد از تایید دلفی، مدل طراحی شد. برای اعتبارسنجی الگوی طراحی شده، الگوی در قالب پرسشنامه مناسب تدوین و پرسشنامه در اختیار 281 نفر از کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفت و سپس نتایج براساس مدل معادلات ساختاری (تحلیل عاملی اکتشافی) مورد تحلیل قرار گرفتند. بنابراین با توجه به تحلیل عاملی 8 عامل و 45 گویه استخراج شده که شامل: عامل اول: استقلال (شامل 4 ماده)؛ عامل دوم: مسولیت پذیری (شامل6 ماده)؛ عامل سوم: خودکنترلی (شامل 8 ماده)؛ عامل چهارم: عزت نفس (شامل 6 ماده)؛ عامل پنجم: اعتمادسازی (شامل 4 ماده)؛ عامل ششم: الگوگیری (شامل 5 ماده)؛ عامل هفتم: دانش افزایی (شامل 6 ماده) و عامل هشتم: انضباط کاری (شامل 6 ماده) است و در نهایت نتایح تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار PLS اسمارت حاکی از برازندگی ساختاری مدل دارد.
سبک رهبری، مدیریت و فرماندهی از دیدگاه امیرالمومنین علی(ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های علوم نظامی سال دوم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳
99 - 116
حوزههای تخصصی:
حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) به عنوان فرمانده و رهبری توانمند، سبک خاصی در نفوذ بر نیروهای رزمنده و سایر مخاطبان مثل مردم، نزدیکان و دشمنان داشتند که برخاسته از وحی و برگرفته از سیره نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) است. هدف این مقاله، احصاء اصول حاکم بر سبک رهبری، مدیریت و فرماندهی نظامی حضرت علی (ع) می باشد. تحقیق از نظر هدف تلفیقی از روش های، کاربردی - توسعه ای، پیمایشی (توصیفی) و روش استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد است. از نظر روش، کیفی است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق با روش کتابخانه ای با استفاده از ابزارهای فیش برداری، کتاب های علمی و تخصصی، مقالات علمی و پژوهشی جمع آوری شده است. با استخراج 1046 مضمون از کل منبع تحقیق، در نهایت سبک رهبری ایشان که چگونگی تعامل هر فرمانده را با چهار گروه مخاطب و همچنین ویژگی های اعتقادی و فردی یک فرمانده را نشان می دهد، تدوین شده است. در نهایت خاطر نشان می گردد که سبک فرماندهی و مدیریت امام علی (ع) مجموعه ای از رفتار های شایسته است که برحسب موقعیت و متناسب با مقتضیات زمانه و با توجه به میزان فهم نیروهای زیر دست اعمال می گردد که ممکن است سبک فرماندهی و رهبری، در جایی کاملاً آمرانه بوده و در جای دیگر مشارکتی باشد و در یک جا توجیهی و در جای دیگر دستوری و در یک جا، دلسوزانه بوده و در جای دیگر جوانمردانه باشد.
کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲)
369 - 388
حوزههای تخصصی:
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
انسجام الأصوات الموسیقی فی خطبه الجهاد فی نهج البلاغه ودورها فی التعبیر الکلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳)
27 - 38
حوزههای تخصصی:
تعتبر الأصوات النصیه، خاصه التوازی الصوتی (phonological parallelism)، من السلوکیات اللغویه والعناصر المتواتره فی خطب نهج البلاغه ؛ وبالتالی فإنّ تحلیل وتوضیح الأفعال الصوتیه مثل وحده القافیه بین الفقرات، وتوازن الکلمات التی تتبلور فی إطار السجع وتوازن الجمل النحوی والعناصر الصوتیه فی هذه الخطب، هی جزء من عجائب هذا العمل المنهجی والبلاغی. ففی هذا الصدد، تم اختیار خطبه الجهاد فی هذه المقاله آخذین بعین الاعتبار نصها، ولجأنا إلى المنهج الوصفی التحلیلی لدراسه عناصر الصوت وانسجام الأصوات مع أهداف الخطبه. ومن إحدى نتائج هذه الدراسه أن خطبه الجهاد ملیئه بعناصر الصوت. کما تبیَّن أن أمیر البیان (ع) استخدم مجموعه شتّی من حالات التوازن، خاصه التوازن الصوتی والموسیقى الظاهره التی ینتجها السجع المطرف والمرصع والمتوازی والموسیقى الکامنه الناجمه عن التکرار والتقید بالنظیر والتوازن النحوی لبیان مضمون هذه الخطبه والتأکید على الکلام المعبِّر وانسجام المفردات مع هدف الخطبه. وإلى جانب ذلک، فإنَّ استخدام أنواع الأصوات یعکس طبع أمیر المؤمنین (ع) فی تلک الفتره التأریخیه، لاسیما عندما ینزع فی لهجته إلى التحذیر ونهج التهدید والتشجیع لیبلغ صوت الکلمات ذروته.
سفارش های اخلاقی در کلیات سعدی با رویکرد به قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶
97 - 113
حوزههای تخصصی:
شعر سعدی چشم انداز پند و پیام های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه ای از بینش منحصربه فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می باشد؛ آنگونه که می توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه های اخلاقی را در پیام های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، شاعر شیرین سخن بر آن بوده است که مخاطب خود را به گونه ای به سوی افق های رشد و پویایی رهنمون سازد و به همین جهت بسیاری از آموزه های اخلاقی سعدی را می توان آیین نامه ای برای بهتر زیستن در نظر گرفت. آنچه در این مجموعه گرد آمده است بررسی مهم ترین آموزه های اخلاقی در «کلیات سعدی» و شناساندن دغدغه های ذهنی و فکری شیخ اجل که از چهره های جاویدان در قلمرو اخلاق شعر گذشته فارسی نیز به شمار می آید می باشد.
مفهوم پردازی معنویت سازمانی از منظر نهج البلاغه: کاربست استراتژی نظریه داده بنیاد
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تدوین نظریه معنویت سازمانی از منظر نهج البلاغه، با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه داده بنیاد متنی به انجام رسید. بدین منظور، خطبه ها، نامه ها و حکمت های کتاب ارزشمند نهج البلاغه بررسی و نمونه عبارت های در ارتباط با مبحث معنویت سازمانی از نهج البلاغه استخراج شدند. پس از بررسی و دقت نظر در این عبارت ها، با محور قرار دادن مشخصه های مشترک بین آنها، مضمون های پژوهش در 21 عنوان گردآوری شدند. در نهایت با
در نظر گرفتن این مضمون ها و زیر شاخه هریک، به تدوین نظریه معنویت سازمانی از دیدگاه نهج البلاغه براساس مدل طرح نظام مند نظریه داده بنیاد، مشتمل بر مقوله کانونی (خدامحوری)، عوامل علّی (اعتقاد، عمل و خودشناسی)، راهبردها و تعاملات (راهبردهای آموزش و بهسازی، نظارت و مشاوره)، زمینه یا بستر (قانون مداری)، شرایط مداخله گر (خودسازی و توان مدیریتی)
و پیامدها (تعهد، تعامل سازنده، عدالت سازمانی و عدالت اجتماعی)، پرداخته شد. با توجه به اهمیت بومی سازی نظریه ها و گفتمان های مدیریت و تأکید بر مدیریت اسلامی جهت جلوگیری از بروز تضاد و تعارض در مبانی اعتقادی و عملی مدیران و کارکنان سازمانی، یافته های حاصل از این پژوهش می تواند افزون بر توسعه دانش نظری و بومی موجود، به روش های گوناگون، مبنایی برای سنجش معنویت و کاربرد آن در سازمان ها قرار گیرد.
بررسی تحمل و مدارا در رهبری سازمان با تکیه بر دیدگاه نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی مفهوم تحمل و مدارا و نقش آن در رهبری سازمان و نیز تعیین شاخصهای تحمل و مدارا از دیدگاه اندیشمندان غربی و آموزههای اسلامی بویژه کتاب گرانقدر نهجالبلاغه به صورت تحلیل محتوا انجام شده است. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است. در این پژوهش متون گوناگون در مورد تحمل و مدارا از دیدگاه اندیشمندان غربی و اسلامی و کتاب نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفت . سپس بر اساس یافته های مرحله اول، شاخصهای تحمل و مدارا و فراوانی هر مقوله در کتاب نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تحمل و مدارا در رهبری سازمان نقشی مهم دارد. شاخصهای تحمل و مدارا در این پژوهش عبارت است از: پذیرش اشتباه دیگران، توهین نکردن به دیگران، احترام به آزادی، عدالت اجتماعی و مدنیت، تحمل عقاید مخالف، عدم استفاده از زور و اجبار در حد امکان، داشتن رفتار نیک با دیگران، عدم استفاده از خشونت و تندخویی، توجه به عدالت، نفوذ در دلها از طریق خوش رفتاری و خوش خلقی. تواضع و فروتنی در مقابل دیگران، حلم، بردباری و صبر، رفق نرمی و مدارا کردن.
قرآن و مهر تعلیم و تربیت: نهج البلاغه - ذکر الله و بصیرت آفرینی
مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی( ع ) از منظر نهج البلاغه
حوزههای تخصصی:
با توجه به خلائی که در جوامع اسلامی نسبت به بهره گیری ازمطالب، اصول و رهنمودهای مدیریتی نهج البلاغه، بالاخص در زمینه مدیریت تعارض وجود دارد؛ مقاله، به بررسی عوامل زمینه ساز و سبک مدیریت تعارض در سیره ی عملی حضرت علی(ع)، در رویارویی با فتنه ها و کارشکنی ها و یا بطور کلی تعارضات اجتماعی منفی پرداخته است. تعارضات اجتماعی منفی که ماهیتی مخرب و فرساینده دارند، معمولاً درغالب مسائلی بروز میکنند که نظم و وحدت جامعه را به خطر می اندازند. از دیدگاه نهج البلاغه عوامل مختلفی زمینه ساز بروز اینگونه تعارضات می باشند که میتواند ناشی از عوامل فردی، میان گروهی، اجتماعی، مدیریتی و یا تلفیقی از آن ها باشد .سبک مدیریت تعارض حضرت علی(ع) در مقابله با تعارضات منفی اجتماعی دارای سه شیوه ی کلی میباشد که شامل مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض و مدیریت سخت تعارض است و هرکدام در جایگاه خود و در مقابله با تعارضات یاد شده دارای نقشی بسیار موثر، قابل اهمیت و ارزشمند می باشند.
تحلیل مضمون «سرمایه فرهنگی» به مثابه امر متجسد و ذهنی در «نهج البلاغه»(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
«سرمایه فرهنگی» متجسد یکی از انواع سرمایه های فرهنگی است که در روش شناسی تحلیل اجتماعی جامعه شناس فرانسوی پیر بوردیو نقشی تعیین کننده دارد. این پژوهش در نظر دارد تا عناصر سرمایه فرهنگی متجسد و ذهنی را در «نهج البلاغه» بررسی و عرضه کند. به عبارت دیگر چطور می توان مصادیق سرمایه فرهنگی اسلامی را بر مبنای نظریه سرمایه فرهنگی را پویش نمود؟ مقاله حاضر با استفاده از روش «تحلیل تماتیک» سرمایه فرهنگی متجسد و ذهنی را در «نهج البلاغه» بررسی کرده است. نتایج حاصل شده بر این اساس است که 20 مضمون اصلی مقایسه ای به صورت 10 مضمون از نظریه بوردیو در مقابل 10 مضمون دیگر از «نهج البلاغه» با یکدیگر مقایسه شده اند. همچنین 24 مضمون فرعی از خوانش «نهج البلاغه» برای قوام بخشیدن به دامنه و ابعاد مضامین به دست آمده و در نهایت از شبکه مضامین به 4 مضمون کلی رسیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در رویکرد غربی استنباط از «سرمایه فرهنگی» با رویکرد اسلامی دارای تفاوت های ماهوی است؛ بدین صورت که در دیدگاه بوردیو سرمایه فرهنگی با مقاصد دنیوی متناظر است، در حالی که نزد امیرمؤمنان علی(ع) با تعالی انسان و مقاصد انسانی و اخروی در تناظر است. همچنین سرمایه فرهنگی مدنظر بوردیو جنبه متجسد و عینی دارد و سرمایه فرهنگی از منظر امام جنبه ذهنی و انتزاعی دارد.
طراحی الگوی بازدارنده از تخلفات اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف: هدف از انجام تحقیق حاضر، طراحی الگوی بازدارنده از تخلفات اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه در میان کارکنان سازمان تأمین اجتماعی تهران بزرگ بود. روش: روش این پژوهش، آمیخته(کیفی و کمّی)، از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری بخش کمّی تحقیق، شامل مدیران، سرپرستان و کارشناسان مبارزه با تخلفات اداری سازمان تأمین اجتماعی تهران بزرگ به تعداد 245 نفر بود که حجم نمونه آن با استفاده از جدول مورگان، 150 نفر تعیین شد. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته در بخش کمّی بهره برداری شد. برای سنجش روایی، از روایی محتوایی به شکل کمّی استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 848 درصد محاسبه شد که نشان دهنده روایی و پایایی بالای ابزار به کار رفته در پژوهش(پرسشنامه) است. تجزیه و تحلیل و دستیابی به مدل نهایی با آزمون تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار پی.ال.اس صورت گرفت. از تکنیک حداقل مربعات جزیی، برای سنجش مدل کلی تحقیق استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته های تحلیلی، 348 تم فرعی با رعایت اصل معناشناسی و در سه سطح(پیشگیری، تعالی بخشی و مواجهه/درمان)، در خصوص بازدارندگی از تخلفات اداری استخراج شد که در نهایت، طی هم اندیشی با خبرگان و با توجه به همپوشانی ها، در هفت تم اصلی و 34 تم فرعی دسته بندی شدند. بین تمامی محورها و گزاره های سه سطح، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: مدل بازدارندگی تخلفات اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه، بر اساس روابط به دست آمده و هم پوشانی این روابط در حوزه های فردی، سازمانی و اجتماعی- فرهنگی طراحی شد.
واکاوی مولفه های معنایی علم بر پایه روابط هم نشین در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه علوی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)
267 - 289
حوزههای تخصصی:
یکی از روشهای کشف معانی واژهها، در نهج البلاغه توجه به مفاهیم همنشین است که نقش مکمل در فهم مقصود نهج البلاغه از ایراد واژگان دارد.پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی بر آن است که واژه علم را در نهج البلاغه بر پایه روابط هم نشین، مورد واکاوی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. واژه علم از پربسامدترین واژه ها در قالب های مختلف اشتقاقی در نهج البلاغه است. حضرت علی علیه السلام با بهره مندی از معارف بلند الهی و برای تعالی جایگاه انسان و ارزشهای انسانی، به سوی فراگیری علم نافع دعوت و از پرداختن به علم غیر نافع بر حذر میدارد. برآیند پژوهش نشان میدهد. مؤلفه های معنایی علم در دو محور آثار ونتایج قابل ارایه است. واژگانی از قبیل : حلم،تفکر، تعقل وعمل از لوازم علم و واژگان فهم، بصیرت، حکمت، معرفت، یقین،منفعت و خیر ازآثار ونتایج علم ودر رابطه تقابلی واژگان جهل وجاهل با مرکزیت علم، پیکرهای را تشکیل می دهند که اجزای آن در یک حوزه معنایی به صورت هم نشین برای تقویت معنی علم، در کنار این واژه قرار می گیرند. نتایج حاصل نشان میدهد، واژگان همنشین تفکر، تعقل،عمل و حلم با علم دارای رابطه معنا داری بوده و تشدید کننده آن می باشد.
موانع تحقق شفافیت در حکومت از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه علوی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)
115 - 135
حوزههای تخصصی:
یکی از اهرم های مبارزه با فساد در سیستم حکومتی، شفافیت است. شفافیت مقوله ای است که در جهت تقویت رابطه حکومت با مردم، یک حرکت اساسی در بهبود سیاستگذاری قلمداد می شود و یکی از اهرم های مبارزه با فساد درسیستم حکومتی است. در این مقاله با تأکید برعظمت اندیشه ملکوتی امام علی (ع) و تفوق آن بر افکار و آرای بشری تلاش شده است به موانع تحقق شفافیّت در اندیشه سیاسی علوی توجه شود. بدین منظور، باروش توصیفی- تحلیلی به شیوه اسنادی، از طریق گرد آوری اطلاعات و داده های تحقیق از اسناد و مدارک موجود در این موضوع، پاسخگویی به این سئوال دنبال می شود که در سلوک سیاسی علوی، موانع تحقق شفافیّت در حکومت چه اموری است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که پنهان کاری و عدم ارائه اخبار و اطلاعات، عدم نظارت و کنترل، عدم پاسخگویی و مسئولیت پذیری، استبداد رأی و خود کامگی، از جمله موانع تحقق شفافیّت در حکومت اند، که روند کار را در حکومت مختل می کند. محصول چنین فرایندی؛ از یک سو توسعه نیافتگی و بی عدالتی اجتماعی و از سوی دیگر رانت خواری و انتقال منابع عمومی به سمت افراد و گروه های خاص می باشد.
شاخصه های اخلاقی کارگزاران در بیانیه گام دوم با تأکید بر نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵
124 - 149
حوزههای تخصصی:
رهبران ، مسئولان و کارگزاران دولتی و غیردولتی از مهم ترین خواص افراد حکومت در نهادینه کردن و تقویت اخلاق جامعه اند. طبق منشور اخلاقی امام علیA در نهج البلاغه و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ، رهبر حکومت اسلامی که در رأس کارگزاران و متصدیان امور عامه مردم قرار دارد ، باید سه اصل مهم اخلاقی عزّت ، عفّت نفس و ساده زیستی که اصول محوری تمام فضایل و مکارم اخلاقی کارگزاران است را دارا باشد. یافته های پژوهش حاضر که با روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با روش و تکنیک اسنادی و بهره گیری از نهج البلاغه و مراجعه به منابع مکتوب دینی و بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی سامان یافته است ، نشان می دهد که در حوزه اخلاق فردی ، کارگزاران با خودسازی و ایجاد جامعه بر اساس مبانی اسلام ، می توانند تمدن عظیم اسلامی را ایجاد کنند. این امر با خصلت خاص نیرومندی در دین و دوراندیشی کارگزاران محقق خواهد شد. برای هر یک از کارگزاران اعم از نظامیان ، قضات و داوران ، مدیران و کارمندان ، نمایندگان و دبیران ، بازرگانان و صاحبان صنایع در نهج البلاغه و بیانات رهبری ، مبانی اخلاقی تبیین شده است و رعایت و پایبندی به هر یک از آن ها زمینه ساز تمدن عظمای ولایت و امامت امام عصر (عج) خواهد بود.
بررسی مؤلّفه های امنیّت در نهج البلاغه، براساس استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد
حوزههای تخصصی:
یکی از مسائل اساسی همه جوامع بشری، حفظ امنیّت است. اگر امنیّت در هر جامعه ای کاهش یابد؛ تبعات و آسیب های گوناگون را به دنبال خواهد داشت. نهج البلاغه جزء منابع غنی و مفید در زمینه مؤلّفه های امنیّتی است. در این پژوهش با استفاده از روش جمع آوری اطّلاعات، به صورت کتابخانه ای و براساس مزیّت استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد در حوزه تجزیه و تحلیل اطّلاعات پرداخته شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی انواع امنیّت در نهج البلاغه و احصا و استخراج مقوله ها و مفاهیم مربوط به آن هاست. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در سخنان امام علی(ع)، مجموعاً 10 مؤلّفه و مقوله اصلی و تعداد 122 مفهوم و نشانه امنیِتی در جنبه های گوناگون امنیّت فردی، خانوادگی، اجتماعی، معنوی، روحی و روانی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، قضایی و مرزی، در نهج البلاغه تعداد 10 ارزش بنیادین، 12 ارزش اساسی و 39 ارزش کارکردی، به عنوان منشور برقراری امنیّت، وجود دارد.
عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی(ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مفهوم بیگانگی اجتماعی و ابعاد و عوامل آن، در اکثر فرهنگ ها و جوامع بعنوان یک معضل و مسأله اجتماعی مورد تحلیل قرار می گیرد. این مفهوم بمعنای احساس انفصال و فقدان پیوند ذهنی میان فرد و جامعه می باشد و رشد و پویایی فرهنگی- اجتماعی جامعه را با توقف مواجه می کند. امام علی(علیه السلام) در دوران خلافت با حوادث سیاسی و اجتماعی مهمی مواجه شد. رویارویی با دشمنان خارجی و داخلی و غفلت و دوری مردم از فرهنگ اصیل اسلامی سبب شد تا ایشان میان خود و جامعه پیرامون، احساس انفصال و بیگانگی نماید که بازتاب این حالت در خطبه ها و نامه های نهج البلاغه بوضوح دیده می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس نظریه ملوین سیمن به واکاوی بیگانگی اجتماعی امام علی(علیه السلام) می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که احساس بی قدرتی، احساس ناهنجاری اجتماعی و احساس تنفر فرهنگی مهمترین عوامل احساس بیگانگی اجتماعی در نهج البلاغه می باشند.
بررسی الگوی رفتار مدیران در نظام سیاسی اسلامی – ایرانی بر مبنای نهج البلاغه
منبع:
دانش تفسیر سیاسی سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴
56-79
حوزههای تخصصی:
هر جامعه ای برای پیشبرد اهداف خود به مدیران لایق نیاز دارد در جمهوری اسلامی نیز برای اجرای قوانین پیشبرد اهداف مخصوصاً در گام دوم انقلاب باید مدیرانی بر سرکار بیایند که این امر را سرعت بدهد و فرمایشات مقام معظم رهبری را اجرا کنند، البته این مهم باید بر طبق یک الگویی باشد که این مقاله سعی دارد بر اساس نهج البلاغه آن را تدوین کند. تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که ویژگی های مدیر انقلابی در نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس آموزه های نهج البلاغه چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در گام دوم انقلاب اسلامی و با روی کار آمدن نسل جدید مدیران، انقلابی بودن آنها و تاکید بر الگوی رفتاری منطبق برآموزه نهج البلاغه از جمله داشتن تقوا، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، شجاعت و قاطعیت، متخصص و متعهد، عدالت می تواند در دست یابی نظام به اهداف والای خود تسریع ایجاد کند.
نقش سنت های الهی در زندگی انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳
479 - 498
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سنت های الهی در زندگی انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه می باشد که در پژوهش حاضر از سه مبحث به تحلیل نقش سنت های الهی در زندگی انسان پرداخته شده است. قرآن کریم لفظ سنّت را در مورد نزول عذاب در اقوام و جوامع کافر و مشرک و ستمگر و فاسق و فاجر و باطل گرا هم به کار می گیرد، و از نگاهی دیگر سنت را می توان بر «ضوابطی که در افعال الهی وجود دارد» یا بر «روش هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آن ها تدبیر و اداره می کند» اطلاق کرد. اهمیت و ضرورت بحث از سنن الهی به عنوان قوانین اجتماعی در تدبیر جوامع این است که موجب پیدایش نگاه و بینش توحیدی به جهان و تحولات آن خواهد بود. از طرف دیگر بیانات قرآنی حضرت امیر مؤمنان علی(علیه السلام) در نهج البلاغه، الگویی مجسم و قابل تبعیت در اسلام است می تواند بیانگر و بازگوکننده نمونه ها و مصادیق بارزی از سنن الهی باشد که در هدایت انسان مسلمان نقش مهمی ایفا کند.