ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلترها
نمایش ۵۸۱ تا ۶۰۰ مورد از کل ۱٬۳۹۷ مورد.
۵۸۱.

تحلیل خطاب الأضرار الثقافیه فی المجتمع الدینی من منظور نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الإمام علی (ع) نهج البلاغه تحلیل الخطاب المجتمع الدینی الأضرار الثقافیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
إن المقصود بتحلیل خطاب الأضرار الثقافیه للمجتمع الدینی هو تحدید عوامل الاختلال داخل المؤسسات والمجموعات الفرعیه للمجتمع فی أداء واجباتها ووظائفها. فنظرًا إلى أن أفکار الإمام علی (ع) وتعالیمه التربویه قائمه على مبادئ الدین والالتزام بالقیم الأخلاقیه وتحقیق سیاده الدین فی سیرته، ویمکن تفسیرها ضمن إطار تحلیل الخطاب ومراعاه الأسس الثقافیه والاجتماعیه، فإن نهج البلاغه نتاج تحدیات فکریه - عملیه واجهتها حکومه الإمام علی (ع) وتجسید للدین القویم والقیم الروحیه الحقیقیه والبشریه، فإن تحلیل خطاب الأضرار الثقافیه، من أجل التعامل مع الآثار الناجمه عنها، یشیر إلى أن الدین هو مقوله ثقافیه ونظرًا لاتساع مفهوم الثقافه ونطاق تأثیره، فإن جذور أضرار المجتمع الدینی فی مختلف المجالات، هی الأضرار الثقافیه. سندرس فی هذه المقاله الأضرار الثقافیه فی المجتمع الدینی من جانبی الموقف السلوکی والبرنامج الهیکلی. أهم مکونات الجانب الأول هی الإیدیولوجیه والأخلاق، و«المعاییر» کبرنامج وقواعد مشترکه للعمل الاجتماعی وکذلک فإن «المجتمع» کهیکل للأهمیه الاستراتیجیه والوظیفیه، هو أهم مکونات جانب البرنامج الهیکل.
۵۸۲.

الگوی حکمرانی خوب از دیدگاه نهج البلاغه: گامی در جهت تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی کریمه حکمرانی خوب امام علی (ع) تئوری مفهوم سازی داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۷ تعداد دانلود : ۸۹۴
حکمرانی خوب مبحثی است که در دهه های اخیر توجه محافل علمی را به خود جلب کرده است. تحقیقات بیان می دارند متناسب با مقتضیات کشورها (عوامل سیاسی، فرهنگی و مذهبی) الگوی حکمرانی خوب توسعه می یابد. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی حکمرانی خوب از دیدگاه نهج البلاغه، به عنوان گامی در جهت تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت انجام شده است. این پژوهش با رویکردی کیفی، با استفاده از استراتژی مفهوم سازی داده بنیاد به بررسی شاخص های حکمرانی خوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در قالب خطبه ها و نامه های نهج البلاغه پرداخته است و سپس با ارائه الگویی با عنوان حکمرانی کریمه، آن را با الگوهای رایج حکمرانی خوب مقایسه می کند؛ بدین ترتیب که بخش هایی از نهج البلاغه که براساس کلیدواژه های مرتبط با حکمرانی انتخاب شدند، در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند که دستاورد آن، برداشت 606 کد، 86 مفهوم و 24 مقوله بود. نتایج نشان داد رفتار فاضله به عنوان پدیده محوری و در تعامل با عوامل دیگر موجد حکمرانی کریمه به عنوان الگوی حکمرانی خوب از دیدگاه نهج البلاغه است. شیوه تعامل این عوامل در مدل نهایی تحقیق نشان داده شده است.
۵۸۳.

تبیین شاخصه های مثبت شخصیت انسان از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخصه های شخصیت نهج البلاغه ایمان صبر یقین عدالت جهاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
رویکردهای مختلفی در تبیین شاخصه های مثبت شخصیت انسان وجود دارند. رویکرد دینی با محوریت نهج البلاغه، یکی از رویکردهای مهم در شناخت شاخصه های مثبت شخصیت است. این رویکرد، به دلیل طرح شاخصه های شخصیت به صورت بنیادی، جامع و نظام مند مورد توجه است. بر این اساس، ایمان اصلی ترین شاخصه مثبت شخصیتی به شمار می آید و به عنوان رکن رکین شخصیت مورد توجه است. این شاخصه در مرحله بعد، خود به چهار شاخصه دیگر تقسیم می شود که پایه های ایمان را شکل می دهند. این چهار شاخصه عبارتند از: صبر، یقین، عدالت و جهاد. در مرحله نهایی نیز هر یک از این چهار شاخصه، به چهار شاخصه دیگر تقسیم می شوند و در مجموع، با احتساب ایمان به عنوان اصلی ترین شاخصه، 21 شاخصه شخصیتی را شکل می دهند.
۵۸۴.

دراسه أضرار الأخلاق الاجتماعیه للمتدینین وحلولها من وجهه نظر نهج البلاغه وطرق علاجها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه المتدینون الأخلاق الاجتماعیه دراسه الأضرار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۸۱
المقصود بالأخلاق الاجتماعیه للمتدینین فی هذه المقاله عباره عن مجموعه الواجبات والمحظورات العامه فیما یتعلق بعلاقه الإنسان - باعتباره کائناً فاعلاً، ذا اختیار ومتدیناً بدین الإسلام- بمؤسسه تسمى «المجتمع الدینی» الذی یرتکز على نهج البلاغه. ففی هذا الاتجاه، وبعد التعبیر عن المعاییر الأخلاقیه التی تحکم مجتمع المتدینین فی نهج البلاغه، سنتطرق إلى دراسه الأضرار الأخلاقیه الدینیه فی التفاعل بین المتدینین والعوامل الاجتماعیه. ومن أهمّ الأضرار الأخلاقیه: خیانه العهد، ضیق الصدر، خیانه الأمانه، الظلم، الانفعال، الافتراء، التملق، الاستبداد، الغفله، التهرب من القانون، الجهل والتقلید الأعمى وغیرها. ویمکننا أن نقتبس من نهج البلاغه برنامجاً یتم فیه رسم قواعد عامه وعملیه ودائمه للإنسان المتدین. إنّ عدم الالتزام بهذه القواعد سیؤدی إلى فقدان الأمن والطمأنینه ودینامیکیه المجتمع ویعرضّه للخطر. وتتمثل هذه القواعد فی مبادئ مثل الاقتداء بالأسوه الحسنه المتمثله بالرسول الکریم(ص) والأئمه المعصومین الطاهرین علیهم السلام ونصره الحق على الباطل والتقوى والزهد والإیمان بیوم القیامه والتجنُّب عن حب الدنیا والتعلق بها.
۵۸۵.

حقوق پرداخت کنندگان مالیات، مطالعه تطبیقی در آموزه های نهج البلاغه و نظام حقوق مالیاتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق مؤدی مالیاتی زکات نهج البلاغه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۵۰۴
یکی از مهمترین منابع مالی دولتها در زمانهای گذشته و حال حاضر، مالیات است. مالیات علاوه بر تأمین بخش قابلتوجهی از درآمدهای عمومی، به مثابه ابزاری حکومتی برای تعدیل ثروت در جامعه و ازبین بردن شکاف طبقاتی مورد استفاده حکومتها قرار میگیرد. در حکومت اسلامی نیز منابع مالی مختلفی پیشبینی شده است که از جمله میتوان به زکات، خمس، انفال، خراج و جزیه اشاره کرد. همانطور که شهروندان مکلّف به پرداخت انواع مالیاتهای قانونی و شرعی هستند، در برابر حکومت و دستگاه مالیاتی آن حقوقی نیز دارند. در این مقاله، با روش توصیفی  تحلیلی به بررسی و پاسخ به این پرسش پرداخته یم که در آموزههای نهج البلاغه چه حقوق و امتیازهایی برای پرداختکنندگان مالیاتهای اسلامی پیشبینی شده است و نظام حقوق مالیاتی ایران تا چه اندازه با آموزههای نهج البلاغه در این زمینه مطابقت دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد رویکرد امام علی(ع) به مالیات گیری رویکردی تلفیقی و شامل هر دو بُعد تربیتی و کسب درآمد است و بنابراین اصل را بر اعتماد به مؤدیان مالیاتی نهاده است اما رویکرد نظام مالیاتی ایران تنها رویکرد کسب درآمد است و اصل را بر بیاعتمادی بر مؤدیان قرار داده است. البته در برخی از حقها مانند حق رفتار منصفانه و محترمانه با مؤدی، حق رازداری، حق تجدیدنظرخواهی، حق ارزیابی منصفانه وغیره، نظام حقوق مالیاتی ایران با آموزههای نهج البلاغه مطابقت دارد.
۵۸۶.

دراسه تأثیر نهج البلاغه على «بوستان سعدی الشیرازی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه الإمام علی (ع) بوستان سعدی الشیرازی الأدب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۳۲
إنّ للنصوص الإسلامیه تأثیرًا کبیرًا على الأدب الفارسی بحیث تظهر آثارها فی مختلف أنحاء هذا الأدب الفاخر. ومن بین هذه النصوص، للقرآنالکریم والحدیث الشریف و نهج البلاغه أکبر الأثر وأروع البصمه. وفی هذا الصدد، حاول العدید من الأدباء والکتاب والشعراء الفرس استخدام تعالیم هذه النصوص الغنیه المثریه ولا سیما نصوص نهج البلاغه نظرًا إلی مکانتها البلاغیه المرموقه، واستیعابها للقضایا الدینیه والاجتماعیه والثقافیه والسیاسیه والاخلاقیه إلى أقصى حد ممکن، فحاولوا الاستلهام من هذه النصوص والتشبه بها کی یسجلوا لهم الخلود والبقاء کما أنّ نهج البلاغه یبقی خالدًا سرمدًا مادامت السماوات والأرض. ومن بین هؤلاء الأدباء والبلغاء، فإن تأثُّرَ الشاعر سعدی الشیرازی بنهج البلاغهتأثُّرٌ ملفت للنظر، حیث یمکننا الإذعان بأن نصوص نهج البلاغه هی أبرز نصوص أثرت علیها بعد القرآن الکریم . تأثر سعدی بنهج البلاغهتأثرًا عمیقًا، حیث نلاحظ فی أعماله الأدبیه ما یزید على ۲۶۰ حاله تأثر مباشره و۶۰۰ غیر مباشره لهذا العمل الأدبی القیم. فهذه المقاله توضح کیفیه استفاده سعدی فی قصائده الشعریه من کلام الإمام علی (ع) الغالی فی نهج البلاغه، وذلک باستخدام المنهج الوصفی التحلیلی ویصل إلی هذه النتیجه أنّ أحد رموز بقاء أدب سعدی تکمن فی تأثرها بهذا الکتاب المبارک، واستخراج کنوزها الثمینه.
۵۸۷.

آسیب شناسی تربیت دینی در حیطه خانوادگی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت دینی نهج البلاغه آسیب شناسی تربیت دینی حیطه خانوادگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۷۳۵
تربیت دینی، تربیتی است بر اساس مفاهیم و معیارهای دین مبین اسلام، که اگر انسان در سایه سار آن، راه رشد و تربیت صحیح را بپیماید، به بالاترین درجة فضایل و کمالات انسانی خواهد رسید. اما گاهی این مقوله، به لحاظ عدم رویکرد صحیح و عدم توجه عمیق به آن، دچار آسیب گردیده و آسیب شناسی آن ، با کشف و تحلیل انحرافات فکری و رفتاری متولیانِ تربیت، ضروری به نظر می رسد. در این زمینه نظرات تربیتی امیرمؤمنان علی علیه السلام در جهت شناسایی و رفع آفات موجود در روند تربیت دینی فرزندان راهگشاست. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی، با استفاده از نهج البلاغه و کتب مرتبط در حوزة پژوهشی آن، تربیت دینی را در حیطه خانوادگی، آسیب شناسی کرده است. نتایج پژوهش نشان داد، امیرمؤمنان علیه السلام در حیطة خانوادگی، بی توجهی به نقش الگویی والدین و سن متربی، تربیت مبتنی بر اجبار، تعجیل در تربیت، و سهل انگاری خانواده ها در تربیت دینی، را مضر و آسیب زا می دانند. براین اساس، سهل گیری، الگوپردازی و مخاطب شناسی نیز، راه کارهای ارائه شدة آن حضرت در جهت آسیب زدایی از تربیت دینی می باشند.
۵۸۸.

بررسی سبک شناسی تطبیقی خطبه ی 27 و نامه ی 28 نهج البلاغه (مطالعه ی موردی لایه یواژگانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سبک شناسی تطبیقی لایه ی واژگانی امام علی(ع) خطبه ی 27 نامه ی 28

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۷ تعداد دانلود : ۷۸۷
سبک شناسی، روشی علمی و کاربردی در بررسی و تحلیل متون است که از طریق بازشناسی مختصات سبکیِ پربسامد و کشف پیوند آنها با معانی وانهاده شده در متن، سعی در شناخت افکار و کشف درونیات مؤلف دارد. پژوهش پیشرو با استفاده از روش سبک شناسی توصیفی و با استمداد از تحلیل های دقیق آماری به بررسی لایه ی واژگانی خطبه ی 27 و نامه ی 28 نهج البلاغه در بستر سبک شناسی تطبیقی پرداخته، سعی بر آن دارد که وجوه تمایز و تشابه مختصات سبکی این دو گونه متفاوت ادبی را بازیابی و در نهایت، سبک هر یک را توصیف کند. در انتهای پژوهش، می توان نتیجه گرفت که هرچند کاربرد یکسان ساختارهای صرفی، تشابه سبکی چشمگیری را به وجود آورده و از نیت مشترک امام(ع)مبنی بر افزایش میزان شفافیت، قاطعیت، اثرگذاری و اقناع، پرده بر می دارد، اما گزینش هدفمند واژگان، تحت تأثیر موقعیت مؤلف و بافت هر متن، دلالت های معنایی متفاوتو ویژگی های سبکی متمایزی را برای هر متن رقم زده است
۵۸۹.

نقدی بر کتاب حقوق عمومی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۹۶
نگارش کتاب حقوق عمومی در نهج البلاغه هم به لحاظ جایگاه والای نهج البلاغه در فرهنگ دینی و هم به سبب جایگاه حقوق عمومی در مقایسه با سایر رشته های حقوقی امری ستودنی است. روش ارزیابی و نقد این اثر، استنادی تحلیلی و مطابق الگوی پیش نهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چهارچوب معرفی کلی و بررسی شکلی و صوری و محتوایی اثر است. به لحاظ محتوا، رویکرد اسلامی به حقوق عمومی و تأمل گسترده در نهج البلاغه و انطباق صحیح عناوین با نمونه های انتخابی در بیش تر موارد را می توان از نقاط قوت این کتاب به شمار آورد. هرچند این اثر، به نداشتن نظم منطقی و انسجام محتوایی و فقدان دقت و جامعیت دچار است. در برخی از موارد نیز برداشت های نویسنده از تعابیر امیر مؤمنان در نهج البلاغه درخور تأمل است. به رغم اهمیت حقوق اساسی به منزلۀ مهم ترین شاخة حقوق عمومی، که انبوهی از موضوعات مربوط به حاکمیت و دولت و نهادهای حکومتی و حقوق ملت در زیرمجموعة آن قرار می گیرد، کم ترین مقدار از صفحات به آن اختصاص یافته و به آن بی توجهی شده است. کیفیت فنی کتاب مطلوب است و قواعد عمومی نگارش رعایت شده است. باوجوداین، نقاط ضعف شکلی و صوری اثر عبارت اند از سازمان دهی نامناسب کتاب، نداشتن تناسب حجمی فصل ها و تفصیل بیش از حد ضمیمة کتاب.
۵۹۰.

خودشناسی و خودسازی از منظر امام علی علیه السلام در نهج البلاغه

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۶۵۵ تعداد دانلود : ۷۸۰
خودسازی به عنوان جهاد اکبر از وظایف مهمی است که هر فرد باید در حد وسع و توان خویش بکوشد تا عزت خود خانواده و اجتماعی که در آن زندگی می کند را اعتلا بخشد. خودسازی می تواند در ابعاد جسمی روحی فکری اخلاقی ایمانی و اعتقادی صورت پذیرد. برای وصول به مرحله خودسازی لازم است فرد ابتدا خود را در تمامی ابعاد وجودی بشناسد که ثمره آن معرفت الله است. بدون تردید رسیدن به وضعیت مطلوب و ایده آل بدون شناخت انسان به عنوان موضوع تربیت امکان پذیر نیست. از نظر امام علی علیه السلام در نهج البلاغه، معرفت نفس تزکیه تهذیب محاسبه نفس رعایت تقوا عمل به دستورات و معارف دینی از اصول اساسی خودسازی است و راه هایی مانند رعایت اخلاق تعقل و اندیشه عبادت توبه یاد مرگ ئرهیز از دنیادوستی شهوت ئرستی امیال و آرزوها اجتناب از فخر فروشی و تکبر خودبینی آمده است. از نظر امام علی علیه السلام خودسازی تنها فردگرایانه نیست. بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح می شود  مقصود این نیست که هرگاه انسان بخواهد خود را بسازد و به اصلاح خویشتن خویش پردازد باید از اجتماع دوری گزیند و ازوا و گوشه نشینی اختیار کند. در این مقاله بررسی و تحلیل محتوای سخنان امام علی علیه اسلام درباره اهمیت و ضرورت خودشناسی و خودسازی و سلسله مراتب و ره آورد آن در نهج البلاغه با روش تحقیق کتابخانه ای آمده است.
۵۹۱.

طراحی الگوی مفهومی عوامل پیش برنده و بازدارنده مشارکت شهروندی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه دولت اسلامی مردم سالاری دینی مشارکت شهروندی حاکمیت سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۷ تعداد دانلود : ۶۵۰
مشارکت شهروندی محصول دموکراسی در دوران جدید و به رسمیت شناختن حق حاکمیت یکایک انسانها در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خویش است. این در حالی است که بر اساس آموزه های اسلامی، مشارکت مردم جزء دکترین و اندیشه های بنیادین حکومت اسلامی به شمار می رود. بنابراین دولتهای اسلامی باید ساز و کار تحقق مشارکت حداکثری مردم را طراحی کنند. مسئله پژوهش این است که چه عواملی در تقویت و یا تضعیف مشارکت مردم در عرصه های مختلف حاکمیتی نقش دارد و یا مؤثر است. برای استخراج این عوامل به یکی از مهمترین منابع معتبر دینی یعنی نهج البلاغه مراجعه شده است. تحلیل داده ها نیز با استفاده از راهبرد تحلیل مضمون مبتنی بر نرم افزار Maxqda صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی در دو دسته عوامل پیش برنده و بازدارنده قرار می گیرد که هر یک از آنها می تواند منشأ مردمی و دولتی داشته باشد؛ به عبارت دیگر هم دولتها و هم شهروندان در ایجاد مشارکت سهیم هستند. قدرت متقابل نیروی عوامل پیش برنده و نیروی عوامل بازدارنده حد توازن و تعادل مشارکت شهروندی را ایجاد خواهد کرد.
۵۹۲.

بررسی ادب لفظ در نهج البلاغه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادب لفظ ادب درکلام نهج البلاغه امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۵ تعداد دانلود : ۹۵۶
از جمله جلوه های ادب نفس، پرهیز از کلام قبیح و رکیک است. امیرالمومنین علی علیه السلام که مودّب به آداب نفسانی است، هم در به سامان بخشیدن کلام ادبی، گوی سبقت را از ادیبان ربوده و هم در نقل مفاهیمی که عرف تصریح به آنها را برنمی تابد، ادب را به کمال رسانده است. این نوشتار با تکیه برگنجینه کلام علی علیه السلام درنهج البلاغه می کوشد تا تعابیرحضرت را از مفاهیمی که آشکار کردن آنها ناپسند شمرده می شود را ردیابی کند و روش حضرت در رعایت قواعد ادب لفظ را نشان داده و با روش توصیفی- تحلیلی ازکاربردهای مختلف ادب لفظ درکلام حضرت علی علیه السلام پرده بردارد و آن را مورد ب ررسی و تحلیل قرارده د. همچنین با بررسی نم ونه های مختلف ادب لفظ، چنین استنباط می شود که برای صاحب سخن هم چه گفتن مهم بوده و هم چگونه گفتن؛ لذا با کاربست شیوه های مختلف بیانی از مفاهیمی رکیک و ناشایست با تعابیری مؤدبانه سخن رانده است؛ به گونه ای که آن تعابیر با حفظ آبروی اشخاص و عدم پرده دری همسویی داشته و با آگاهی از شأن مقام و جایگاه خویش، کلامش را از هرگونه آلودگی منزّه نموده است.
۵۹۳.

شیوه های کارآمد نظارت اجتماعی در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه امر به معروف نهی از منکر امر و نهی غیرمستقیم نظارت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۳۸۹
اهمیت نظارت اجتماعی به منظور جلو گیری از انحراف افراد و گروه ها در جامعه اسلامی است و با توجه به توصیه های موجود در متون دینی و تنوع طرق آن، اعم از نظارت الهی، فردی، سازمانی و همگانی روشن می گردد. نظارت همگانی که برخاسته از مسئولیت آحاد جامعه در قبال یکدیگر می باشد، در قالب دو فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» تبلور یافته است. به رغم اهمیت بحث و تلاش فراوان در این زمینه، به نظر می رسد منحصر بودن امر و نهی به روش سنتی تأثیر لازم به خصوص در میان نسل جوان را ندارد؛ از این رو پژوهش حاضر به دنبال یافتن شیوه هایی بدیع و کارآمد، با توجه به آموزه های نهج البلاغه است. با واکاوی در نهج البلاغه درمی یابیم افزون بر امر و نهی مستقیم به عنوان یکی از شیوه های نظارت اجتماعی، امام(ع) به شکل غیرمستقیم، افراد را به خوبی ها دعوت و از بدی ها منع می کند. روش غیرمستقیم براساس زمان، مکان، و مخاطب، به گونه های مختلف ترغیب، توبیخ، دعا، نفرین، ابراز شگفتی، بیان پرسش، موعظه و... توسط امام علی(ع) مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی−تحلیلی و بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات، شیوه های مختلف نظارت اجتماعی را در نهج البلاغه مورد بررسی قرار داده است.
۵۹۴.

بازپژوهی تفسیر توحید صفاتی در خطبه اول نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توحید صفاتی نهج البلاغه نظریه عینیت نظریه زیادت نظریه نیابت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۸ تعداد دانلود : ۷۰۹
توحید صفاتی، بیان گر رابطه صفات ثبوتی حقیقی با ذات الهی است و در آن سه دیدگاه کلی مطرح می شود: زیادت صفات بر ذات (دیدگاه اشاعره)، نیابت ذات الهی از صفات (دیدگاه معتزله) و عینیت صفات با ذات الهی (دیدگاه امامیه). امیرالمؤمنین × در خطبه اول نهج البلاغه، کمال اخلاص را نفی صفات از ذات الهی می داند: « کمال الْإخْلاص له نفْی الصفات عنْه ». تفسیرهای متعددی در تبیین این روایت، عرضه شده که نوشتار حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، به تبیین و ارزیابی مهم ترین آنها پرداخته است. از رهگذر این جستار، مشخص می شود که در توحید صفاتی، تغایر مفهومی صفات با ذات الهی و اتحاد مصداقی صفات با ذات الهی مورد اتفاقند؛ چنان که صفات فعلی، سلبی و ثبوتی اضافی الهی نیز خارج از محل بحث و زاید بر ذات الهی اند و تنها صفات حقیقی داخل در محل بحثند. تعبیر «نفی صفات» در فرمایش امیرالمؤمنین × ، بیان گر دیدگاه عینیت صفات با ذات الهی است.
۵۹۵.

تحلیل و بررسی خطبه 223 نهج البلاغه از منظر سبک شناسی لایه ای

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه سبک شناسی لایه ای برجسته سازی خطبه 223

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۶۳۹
امروزه انجام پژوهش های نوین زبان شناسی، سبک شناسی را در تجزیه و تحلیل دقیق تر آثار ادبی یاری می رساند. یکی از رویکردهای زبان شناسانه سبک شناسی، سبک شناسی لایه ای (مدرن) است که با تقسیم متن به لایه های مختلف و تشخیص ویژگی های برجسته یا پربسامد، به واکاوی و بررسی آن می پردازد. مزیّت این رویکرد در آن است که بهره گیری از روش های متنوّع را در هر لایه امکان پذیر می سازد و سهم هر لایه را در برجسته سازی متن، جداگانه مشخص می کند. در این میان از جمله متونی که شایستگی بررسی و تحلیل در لایه های مختلف را داراست نهج البلاغه است که دارای سبک ادبی و کلامی شیوا و بلیغ است و بررسی لایه های سبکی موجود در این کتاب ارزشمند می تواند از مفاهیم والا و نهفته و زیبایی های موجود در آن پرده بردارد. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی به بررسی چهارلایه (آوایی، بلاغی، نحوی و واژگانی) در خطبه 223 نهج البلاغه می پردازد. برآیند این پژوهش نشان می دهد؛ موسیقی و آهنگ ناشی از تکرار آواها و سجع موجود در خطبه مذکور در لایه آوایی بر زیبایی محتوایی متن افزوده است. استفاده مناسب از مجاز، استعاره، بسامد بالای کنایه و خروج جملات استفهامی به اغراض دیگری مانند توبیخ و ارشاد در لایه بلاغی، حذف مبتدا و وفور ضمایر متصل در لایه نحوی و گزینش بهترین واژه از میان واژگان مترادف، استفاده مناسب از واژگان متضاد، بسامد بالای واژگان انتزاعی همسو با مضامین خطبه و تکرار واژه نفس در لایه واژگانی، از ویژگی های بارز خطبه مورد بحث به شمار می روند.
۵۹۶.

سخن سردبیر: مدیریت در شرایط فتنه مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فتنه نهج البلاغه حکمیّت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۵۷۰
با عنایت به مفروضات الگوی مدیریت اقتضایی، سبک و اسلوب مدیریت تابعی از شرایط و مقتضیات سازمانی و محیطی است. یکی از شرایطی که در الگوهای مدیریت عرفی به آن پرداخته نشده است، مدیریت در شرایط فتنه است. شرایطی که در احادیث و روایات اسلامی جزء لاینفک حیات بشر در دوره آخرالزمان است. از آنجا که به زعم اغلب اندیشمندان اسلامی و غیر اسلامی، عصر حاضر به عنوان دوره آخرالزمان شناخته می شود؛ لذا آشنایی با سبک مدیریت در شرایط فتنه بایسته و ضروری است. در این مجال کوتاه تلاش می گردد تا با مراجعه به نهج البلاغه، ضمن تبیین مفهومی فتنه، چگونگی مدیریت بر خویشتن و همچنین مدیریت جامعه در شرایط فتنه مورد واکاوی قرار گرفته و الگوهای رفتاری بهینه و راهبردهای مدیریتی مبتنی بر فرمایشات مولای متقیان امام علی(ع) عرضه گردد.
۵۹۷.

الگوی مدیریت منابع انسانی بخش دولتی در پرتو نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت منابع انسانی نهج البلاغه بخش دولتی ارزش ها الگو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۴۷
زمینه و هدف: به نظر می رسد که در واکنش به چالش های جدی مدیران برای رویارویی با تحول های دنیای کنونی، هیچ چیز به اندازه سرمایه گذاری روی ارزشمندترین دارایی سازمان ها یعنی «منابع انسانی» سودمند نیست؛ اداره اثربخش منابع انسانی در سازمان ها نیز مستلزم همراستایی سیاست های این بخش با ارزش های فرهنگی است. این پژوهش، الگوی مدیریت کارگزاران بخش دولتی را از دیدگاه امام علی (علیه السلام)، تدوین کرده است. روش: پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی است و از بین روش های پژوهش کیفی، روش تحلیل مضمون مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا 165 گزاره از متن نهج البلاغه استخراج و پس از کدگذاری و دسته بندی، الگوی پژوهش ارائه شد. پایایی پژوهش با روش توافق درون موضوعی (توافق 94 درصدی بین دو کدگذار) تایید شد و اعتبار پژوهش در همه مراحل اجرای پژوهش قابل دفاع است. یافته ها: پژوهش نشان داد که براساس متن نهج البلاغه می توان شش کارکرد برای مدیریت کارگزاران تا رسیدن به «پایان کارگزاری» تعریف کرد که عبارت اند از «انتخاب و انتصاب»، «تامین مالی»، «آموزش و تربیت»، «مدیریت عملکرد»، «انگیزش» و «تنظیم روابط». این کارکردها به عنوان تم های اصلی پژوهش، 17 تم فرعی را درون خود جای داده و الگوی جامعی برای اداره امور کارگزاران به دست می دهند. نتایج: این پژوهش، تناسب و همراستایی واضح الگوی مدیریت منابع انسانی برگرفته از متن نهج البلاغه را با نظام ارزشی و فرهنگی جامعه ایران آشکار می سازد و بکارگیری آن را در بخش دولتی، بسیار سودمند دانسته و پیشنهاد می کند.
۵۹۸.

واکاوی مصادیق فساد اقتصادی و تبیین راهکارهای نظارتی مقابله با آن با تأکیدبر آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فساد اقتصادی عدالت اجتماعی راهکارهای نظارتی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۴۹۷
یکی از منابع غنی اسلامی در حوزه عدالتخواهی و تبیین مواضع روشن در برخورد قاطع با فساد و بی عدالتی کتاب شریف نهج البلاغه است. نهج البلاغه دریایی است بی کران و ژرف و در عین حال قطره ای از اقیانوس بی نهایت علوم امیرالمومنین(علیه السلام)؛ مذمت فساد مالی و تصرف بیت المالاز موارد مشهود این کتاب شریف است؛ مواخذه قاطع با ساده انگاری در برخورد با بیت المال و خیانت در مسئولیت های اقتصادی کارگزاران نظام اسلامی و برخورد با متخلفین مشهود است؛ در این پژوهشضمن مرور مصادیق فساد مالی از نگاه حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) ، مفهوم مفاسد اقتصادی رامبتنی بر محتوای غنی نهج البلاغه واکاوی نموده و با احصاء کلیه خطبه ها و نامه های مرتبط،سازوکارهای نظارتی مقابله با فساد در حوزه پیشگیری و مقابله با فساد ارائه می شود؛ راهکارهای اجرایی ارائه شده در این تحقیق می تواند مبنای شکل گیریزمینه مقابله با فساد مالی در جامعه اسلامیو تحقق عدالت اجتماعی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن احصاء مصادیق فساد مالی و تطبیق آن با عناوین حقوقی جاری کشور، لزوم برخورد با آنها در کلام شریف امیرالمونین (علیه السلام) بررسی شده و نهایتاًراهکارهای سیزده گانه ای جهت کنترل و مقابله با فصاد اقتصادی پیشنهاد شده که می تواند سرلوحه سازمان های نظارتی قرار گیرد
۵۹۹.

روش های مشترک تربیت اخلاقی در قرآن و نامه 31 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی قرآن نهج البلاغه روش های تربیت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۹
هدف این پژوهش بررسی روش های مشترک تربیت اخلاقی در قرآن و نامه 31 نهج البلاغه است. روش بکار گرفته شده در این تحقیق، با توجه به ارتباط نزدیک و تنگاتنگ روش، هدف ها و ماهیت موضوع تحقیق، روش تحلیلی- استنباطی است. روش گردآوری مطالب، کتابخانه ای و بررسی اسناد، جامعه آماری شامل متن و ترجمه آیات قرآن و نامه یادشده است. در این پژوهش به دلیل لزوم جامعیت نمونه، نمونه گیری انجام نشده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مفهومی استفاده شده، و با توجه به موضوع و هدف این پژوهش، از شیوه بررسی بافت یا سیاق مفهوم برای تحلیل مفاهیم بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد روش های مشترک تربیت اخلاقی در قرآن و  نامه 31 نهج البلاغه عبارت اند از موعظه، ارائه الگو، محبت، عبرت آموزی، توبه، و مراقبه و محاسبه.
۶۰۰.

امیر مؤمنان(ع) و مؤلفه های فرهنگ «جاهلیت»، با تکیه بر ترسیم نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امیرالمؤمنین (ع) نهج البلاغه فرهنگ جاهلیت اجتماع قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۴۴۹
فرهنگ، مجموعه پیچیده ای شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، سنن وخلاصه، همه عادات، رفتار و ضوابطی است که فرد به عنوان عضو جامعه، از اجتماع خود فرامی گیرد. در مفهوم شناسی جاهلیت در قرآن و نهج البلاغه، به تقابل جهل با عقل و حلم رهنمون می شویم. عقل مفهوم جامعی است که شامل علم و دانش، فهم و تعقل امور و عمل به اوامر الهی، حسنات و نیکی ها می شود. در مقابل، جهل صفت فضیلت سوزی است که علم و دانش، فهم و عمل به دستورهای الهی را یکسره نابود می کند. جاهلیت محدود به برهه ای از زمان نیست و به همین دلیل، قرآن آن را به «اولی» و «اُخری» تقسیم نموده است. امیر مؤمنان(ع) نکات متعددی را درباره ویژگی های عصر جاهلی فرموده اند که می توان آن ها را به دو محور کلی تقسیم نمود: نکاتی درباره فرهنگ دینیِ آن عصر، و نکاتی درباره فرهنگ اجتماعی آن. مقاله حاضر با روش تحلیلی توصیفی هر یک از دو قِسم فوق را با شش مؤلفه به بحث می نشیند.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان