مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
نظارت اجتماعی
حوزه های تخصصی:
این نوشتار درصدد است تا در آغاز با ارائة تعریف و توضیح لغوی و اصطلاحی نظارت و کنترل اجتماعی، اهداف و ضرورت کنترل اجتماعی ـ از نگاه درون دینی و برون دینی ـ توضیح داده شود و سپس موانع این نظارت، از زوایای مختلف تببیین گردد و در ادامة این مقاله، موانع نظری و عملی که در درون جامعه تولید شده، یا از سوی بیگانگان فرستاده می شود تا ارزش ها و هنجارهایی متعارض با ارزش های جامعة اسلامی تثبیت شود و تأثیر گذاری ارزش های مطلوب، با مشکل مواجه گردد؛ مورد تحلیل و تبیین قرار می گیرد. در پایان این نوشتار نیز مبحث «کجروی های جنسی» به عنوان یکی از انواع انحرافات اجتماعی تحلیل گردیده و بر ضرورت نظارت و کنترل اجتماعی در این حوزه از رفتارها تأکید شده است.
رابطه پیوند اجتماعی ایجاد شده توسط خانواده با خشونت میان فردی نوجوانان پسر در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی تاثیر پیوند اجتماعی ایجاد شده توسط خانواده بر خشونت میان فردی نوجوانان پسر در شهر یزد می پردازد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. 385 نوجوان پسر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به خشونت با استفاده از پرسشنامه استاندارد CTS، و اطلاعات مربوط به خانواده با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به دست آمدند.
نتایج نشان دادند بین چهار عامل مؤثر در جامعه پذیری که در خانواده وجود دارند و رفتارهای خشونت آمیز نوجوانان آن خانواده، همبستگی منفی و معنا-داری وجود دارد. نتایج رگرسیون سلسله مراتبی نشان دادند که متغیرهای کنترل والدین و دلبستگی به خانواده برای خشونت کلامی؛ متغیرهای کنترل والدین، دلبستگی به خانواده، سن و پایه تحصیلی برای خشونت جسمانی ملایم و شدید؛ متغیرهای کنترل والدین، دلبستگی به خانواده، توافق والدین، سن و پایه تحصیلی برای خشونت میان فردی در مجموع پیش بینی کننده های برجسته تری بودند.
امر به معروف و نهی از منکر و حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
حقوق شهروندی از جمله حقوقی هستند که از سوی خداوند منان برای انسان وضع گردیده اند و چون ابتنای بر فطرت دارند از ثبات و قرار برخوردار بوده و دستخوش تغیرات زمانی و مکانی و یا سلیقه و تصورات و شبهات دیگران نمیشوند. از این رو، انسان ها به حکم فطرت خویش حق دارند از همه حقوق خود بهره ببرند. از سوی دیگر، زندگی اجتماعی انسان اقتضائاتی دارد که رعایت آنها شرط اساسی و لازمه منطقی و حکم عقلی و فطری برای رسیدن جامعه به سرمنزل مقصود است.
این مقاله با رویکرد تحلیلی و نظری، بر آن است تا ثابت نماید امر به معروف و نهی از منکر، هم در شمار حقوق شهروندی، و امری فطری است و هم برای اصلاح جامعه و پیروزی بر مشکلات وضع شده و بهترین راه برای سعادت جامعه و فرد و عالیترین امکان برای حفظ و پاس داری از حقوق شهروندی است و افزون بر ارزشمند بودن، دارای مابه ازای خارجی بوده و در صورت رعایت شرایط و لوازم، قابل تحقق و عینیت است. نیز هنجارشکنیهای اجتماعی امروز ناشی از نهادینه نشدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است که در تضاد با حقوق شهروندی میباشد.
راه های گسترش حوزه عمومی به منظور ارتقاء سطح نظارت های اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
پس از ظهور دولت های مدرن به شکل جدید ، دیدگاه های حکومتی در مورد موضوع نظارت های نهادی و حکومتی غالب گردید .بدین صورت که نظارت های اجتماعی مترادف با برخورد های حقوقی و قانونی و عمدتا جرم شناسانه از مساله انحرافات بود.از این روی در زمینه نظارت های حکومتی ادبیات بسیار گسترده بسط یافت.در هزاره سوم و با شروع دوره جدید که برخی از آن به عنوان جهانی شدن نام می برند ادبیات نظارت ها نیز مانند سایر مفاهیم علوم انسانی متحول و لذا ضرورت باز تعریف این موضوع عیان گردید.در این ارتباط اگر قبلا از حکومت خوب مد نظر فلاسفه صحبت می شد ، در ادبیات جدید از راهبری یا حکمرانی افقی[1] بحث می گردد.اگر برای مدت های زیادی از فضای حکومتی صحبت می شد برخی از فضاهای انجمنی یاد نمودند.اگر برای مدت های زیادی مباحث حول تئوریزه سازی نظارت های حکومتی بود در ادبیات جدید از نظارت افقی مردم به مردم صحبت گردید.این موضوع نشانه ای از این موضوع بود که دولت ها به دلایل بیشتر کارکرد گرایانه و در فضای پسا وستفالیایی (جهانی شده) متوجه شده اند که بهتر است که عطف توجهی به اجتماعات خود بنمایند.یعنی مشخص گردیده مردم هم می توانند همانند گذشته و در جامعه ابتدایی و اولیه ، نظارت های اثر بخش تری را اعمال نمایند.این تحقیق بر مبنای ضرورت موجود و برای باز تعریف مساله نظارت های اجتماعی و ضرورت نظارت های اجتماعی از طریق بسط سیطره عمومی در کنار نظارت های نهادهای رسمی حکومتی و نظارت های سازمانی تدوین گردیده است.برای توجیه دلیل توسعه نقش نظارتی حوزه عمومی دلیلی زیادی مطرح است.از این روی در این مقاله نویسنده ضمن ارائه دیدگاه های لازم مبنی بر ضروت نظارت های اجتماعی بر اهمیت گسترش حوزه عمومی که در این تحقیق همان سرمایه اجتماعی به معنی نهادهای و شبکه های سازمان یافته نهادی است به توضیح این مساله می پردازد و دلایلی را ارائه می نماید که در آن از ضرورت های جدید در زمینه نظم اجتماعی صحبت می نماید.
انتظار فرج، راه برد کاهش ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی
حوزه های تخصصی:
بنابر پژوهش ها و آمارهای متعدد، کج روی ها و انحرافات اجتماعی رو به فزونی و تزاید دارد. تبدیل این کج روی ها به مسائل اجتماعی، کمترین نتیجه حاصل از این شرایط است. امروزه اعتیاد به مواد مخدر و ده ها جرم ناشی از آن، به کلافی سر درگم بدل گردیده که خانواده های بسیاری را تحت تاثیر قرار داده، هزینه های کنترل اجتماعی را افزایش داده و جریان جامعه پذیری را با مشکل مواجه کرده است. آیا نمی توان راه حلی میان بُر، کم هزینه، کم خطر و مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلام پیش نهاد تا این همه لئامت را یک جا تطهیر نماید و انسان های لاابالی و منحرف را به افرادی غیرت مند و اهل خیر و صلاح تبدیل کند. این مقاله، مستند به ده ها دلیل، پس از دسته بندی علل کج روی های اجتماعی، با استناد به آیات شریفه قرآن، فرهنگ مهدوی را راه برد دین برای تعالی و رشد از ابتدا تا انتهای خلقت معرفی می نماید؛ زیرا ساختار شخصیت افراد در فرهنگ مهدوی به صورت اساسی اصلاح می گردد و امیدواری به عنوان عنصر اصلی آن شکل می گیرد. نظارت و کنترل اجتماعی در فرهنگ مهدوی علاوه بر گسترش در جنبه های غیر رسمی آن، هیچ هزینه ای در بر ندارد؛ چرا که ساز و کارهای آن از طریق افزایش سرمایه اجتماعی و افزایش وابستگی به جامعه تعریف می شود.
فضاهای بی دفاع در شهر و حسّ ترس؛ پدیدارشناسی تجربه عبور از پل های زیرگذر در مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فضاهای بی دفاع از جمله فضاهایی با ضریب آسیب پذیری بالا هستند که امروزه در شهرها به دلیل رشد و گسترش فیزیکی و جمعیتی از یک سو و فرسودگی و تخریب مناطق قدیمی، بسیار افزایش یافته اند. هدف نوشتار حاضر تصریح ابعاد مفهومی فضاهای بی دفاع شهری و تحلیل معنایی تجارب حضور در فضاهای بی دفاع شهر مشهد و آشکار ساختن حسّ ترس و ناامنی موجود در این تجارب است که حول سه محور فضاهای بی دفاع، فضاهای قابل دفاع، اثر بی دفاعی فضا بر حسّ ترس و ناامنی بررسی شده است. تحلیل پدیدارشناختی تجربه عبور 12 مشارکت کننده از سه پل زیرگذر شهر مشهد که دارای حداکثر نوسان از لحاظ خصوصیات بی دفاعی بوده اند نشان داد که اولاً در این تجارب 12 واحد معنایی شامل ترس از خشونت، ترس از مزاحمت، احساس خلأ، احساس ناامنی و... نهفته است که آن ها را می توان در ذیل یک مقوله معنایی کلی تر با عنوان حس ترس و ناامنی دسته بندی نمود؛ ثانیاً در این تجارب، خصوصیات وقوع مزاحمت، وحشت و تاریکی جزء وجوه تعمیمی در زیرگذرهایی که مشخصات فضاهای بی دفاع را داشتند و وجود نور مناسب- وجود نگهبانی- شلوغی و تردد زیاد جزء وجوه تعمیمی زیرگذر منتخب که فاقد ویژگی های فضای بی دفاع بود، می باشند و میزان استفاده از زیرگذرها و شدت ترس نیز جزء وجوه تفریدی محسوب می شود. ثالثاً ضعف نظارت، رؤیت پذیری، خلوتی و تاریکی، آشفتگی و فرسودگی از مهم ترین عناصر بی دفاعی فضاهای شهری (پل های زیرگذر) هستند.
بایسته های تمدنی سبک زندگی اسلامی از دیدگاه اهل بیت علیه اسلام؛ بررسی موردی جایگاه نظارت اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
یکی از شاخصه های مهم تمدن اسلامی، اسلامی بودن سبک زندگی است که نظارت اجتماعی می تواند به تحقق آن کمک کند. نظارت اجتماعی که در فقه اسلامی با عنوان امر به معروف و نهی از منکر شناخته می شود به عنوان ضامن بقای اسلام و واجبی که به سبب آن، اجرای همه واجبات صورت می پذیرد، معرفی شده است. این مقاله با رویکرد کاربردی می کوشد رابطه ای منطقی بین نظارت اجتماعی و ظهور، استمرار و انحطاط تمدن برقرار کند و با اثبات اهمیت و نقش تعیین کنندة آن در هر یک از این حوزه های سه گانه، شواهد قرآنی و روایی دلالت کننده بر این موضوع را ارائه کند.
شیوه های کارآمد نظارت اجتماعی در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
اهمیت نظارت اجتماعی به منظور جلو گیری از انحراف افراد و گروه ها در جامعه اسلامی است و با توجه به توصیه های موجود در متون دینی و تنوع طرق آن، اعم از نظارت الهی، فردی، سازمانی و همگانی روشن می گردد. نظارت همگانی که برخاسته از مسئولیت آحاد جامعه در قبال یکدیگر می باشد، در قالب دو فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» تبلور یافته است. به رغم اهمیت بحث و تلاش فراوان در این زمینه، به نظر می رسد منحصر بودن امر و نهی به روش سنتی تأثیر لازم به خصوص در میان نسل جوان را ندارد؛ از این رو پژوهش حاضر به دنبال یافتن شیوه هایی بدیع و کارآمد، با توجه به آموزه های نهج البلاغه است. با واکاوی در نهج البلاغه درمی یابیم افزون بر امر و نهی مستقیم به عنوان یکی از شیوه های نظارت اجتماعی، امام(ع) به شکل غیرمستقیم، افراد را به خوبی ها دعوت و از بدی ها منع می کند. روش غیرمستقیم براساس زمان، مکان، و مخاطب، به گونه های مختلف ترغیب، توبیخ، دعا، نفرین، ابراز شگفتی، بیان پرسش، موعظه و... توسط امام علی(ع) مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی−تحلیلی و بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات، شیوه های مختلف نظارت اجتماعی را در نهج البلاغه مورد بررسی قرار داده است.
شفافیت، نظارت و کارآمدی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که شفافیت، دسترسی بیشتر به اطلاعات و جریان بهتر اطلاعات با افزایش میزان پاسخگویی حکومت ها و مقامات رسمی، فساد را کاهش داده و حکمرانی را بهبود می بخشد و بهبود حکمرانی هم به پایداری آن می انجامد. در سال های اخیر، رخدادهایی نظیر حقوق و مزایای غیرمتعارف، اعطای ملک و امتیازات خارج از ضوابط در شهرداری ها، شیوه ارائه ارز با نرخ دولتی به واردکنندگان کالا و... بیانگر وجود رویه هایی غیرشفاف بوده اند که در غیاب اطلاعات شفاف و نیز عملکرد ناقص سازمان های ناظر میسر شده اند. در این مقاله، پس از تأملی درباره اهمیت دسترسی آزادانه به اطلاعات در بهبود کارآمدی حکمرانی، نشان داده می شود که وضعیت دسترسی به اطلاعات در ایران هنوز از جایگاه مطلوب فاصله دارد و نهادهای نظارتی نیز با تعدد و تداخل وظایف مواجه هستند. سپس، پیشنهادهایی برای بهبود انتشار اطلاعات و عملکرد ساختارهای موجود نظارتی در کشور ارائه شده است.
شیوه های کارآمد نظارت اجتماعی و زمینه های آن در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
اهمیت نظارت اجتماعی به منظور جلو گیری از انحراف افراد و گروه ها در جامعه اسلامی، با توجه به توصیه های موجود در متون دینی و تنوع طرق آن، اعم از نظارت الهی، فردی، سازمانی و همگانی روشن می گردد. بخشی از نظارت همگانی که برخاسته از مسئولیت آحاد جامعه در قبال یکدیگر است، در قالب دو فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» تبلور می یابد. به رغم اهمیت بحث و تلاش فراوان در این زمینه، به نظر می رسد امر به معروف و نهی از منکر به طرق فقهی و سنتی تأثیر لازم و کافی را بخصوص در میان نسل جوان ندارد. ازاین رو، این پژوهش با توجه به آموزه های نهج البلاغه، به دنبال یافتن شیوه هایی بدیع و کارآمد در نظارت اجتماعی، در کنار امر به معروف و نهی از منکر به مفهوم فقهی آن است که البته آثار و نتایج مورد انتظار از امر به معروف و نهی از منکر را نیز با خود دارد. با واکاوی در نهج البلاغه درمی یابیم، علاوه بر امر و نهی مستقیم به عنوان یکی از شیوه های نظارت اجتماعی، امام علیه السلام به شکل غیرمستقیم، افراد را به خوبی ها دعوت و از بدی ها منع می کند. روش غیرمستقیم بر اساس زمان، مکان، و مخاطب، به انحای مختلف ترغیب، توبیخ، دعا، نفرین، ابراز شگفتی، بیان پرسش، موعظه و... توسط امام علی علیه السلام استفاده شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، شیوه های مختلف نظارت و کنترل اجتماعی را در نهج البلاغه بررسی کرده است.
نظارت اجتماعی در هیئت های مذهبی و نقش آن در پیشگیری از جرم
حوزه های تخصصی:
با توجه به فراگیری جرم و بزه در جوامع بشری، "پیشگیری از جرم"، مهمترین راهبرد جهت مبارزه با بزه و جرم قلمداد می شود که از بین تدابیر مختلف پیشگیری و انواع آن، "پیشگیری اجتماعی از جرم" اهمیت فوق العاده ای دارد. در پیشگیری اجتماعی، علل و عوامل جرم زا اعم از علل و عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... مورد بررسی قرار می گیرد و هدف از آن، جلوگیری از بروز فکر و تصمیم مجرمانه در ذهن افراد است که توجه ویژه این نوع از پیشگیری به نهادها و گروه های اجتماعی همچون خانواده، مدرسه، گروه همسالان و ... است. از بین این نهاد و گروه های اجتماعی، هیئت های مذهبی ظرفیت ها و کارکردهای بسیار زیادی در این زمینه دارد که متأسفانه تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته است. هیئت های مذهبی؛ به عنوان یک نهاد اجتماعی مردم نهاد، در صورت "تبیین صحیح" و "التزام به برخی اصول" می توانند با آزادسازی ظرفیت ها و عملیاتی نمودن کارکردهای خود، جایگاه ویژه ای در پیشگیری از جرم داشته باشند و بالعکس؛ چنانچه این نهاد به درستی تبیین نگردد و یا به اصول حاکم بر آن پایبند و ملتزم نباشد، می تواند موجب کجروی و انحراف نیز بگردد. در این مقاله؛ نظارت اجتماعی به عنوان یکی از کارکردهای اصلی هیئت های مذهبی که نقش مؤثری در پیشگیری از جرم دارد، تبیین شده و به ابعاد گوناگون و نحوه چگونگی این کارکرد در پیشگیری پرداخته شده است. لازم به ذکر است هیئت های مذهبی کارکردهای زیادی دارند که در اینجا فقط به یک کارکرد اصلی آن پرداخته شده است.
بررسی تفسیری سازوکارهای درونی تأثیر نظارت خدای متعال در پیشگیری از کجروی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴
81-104
حوزه های تخصصی:
تحقیق حاضر به دنبال کشف دیدگاه قرآن کریم درباره سازوکارهای درونی اثرگذاری نظارت خدای متعال بر رفتار انسان در پیشگیری از کجروی است. حاصل تحقیق ، شناسایی پنج سازوکار اثرگذاری نظارت خدا است: آثار درونی تقویت، حیا، خشیت، نظارت عاطفی و نظارت ارزشی. برخی از آیات قرآن کریم کارکرد این سازوکارها را ارتقا می بخشد که ازجمله می توان به تأکید بر قطعیت تشویق و تنبیه، تأکید بر وابستگی همه جانبه انسان به خدا، تقویت میزان دلبستگی به خدا، یادآوری نظارت و قدرت خدا و ویژگی های آن اشاره کرد. همچنین برخی از دستورالعمل های عبادی قرآن در ارتقای اثرگذاری این نظارت، مؤثر است؛ دستورالعمل هایی مانند امر به اقامه نماز، ذکر کثیر، قرائت قرآن، دعا و درخواست نیازها از خدای سبحان. روش به کاررفته در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است که قابلیت دارد تا به فهمی از آیات برسد که در علوم اسلامی و اجتماعی از روایی برخوردار باشد.
اولویت سنجی مناطق شهر اردبیل به منظور کاربست راهبردهای ارتقای امنیت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توجه به امنیت شهروندان همواره از اولویت های اساسی مدیریت شهری محسوب می شود. هدف از انجام این پژوهش، اولویت بندی مناطق شهر اردبیل از منظر عوامل و متغیرهای امنیت شهری و پیشنهاد راهبردهای ارتقای امنیت در این مناطق می باشد. راهبرد استدلالی این پژوهش قیاسی و رویکرد آن کمّی است. داده های اسنادی این پژوهش از منابع علمی- پژوهشی معتبر و داده های میدانی از طریق ابزار پرسشنامه و اعمال نظرات متخصصین حاصل شده است. بر اساس چارچوب نظری این پژوهش، ده معیار از منابع معتبر پژوهشی داخلی و خارجی به منظور ارزیابی امنیت شهری در شهر اردبیل استخراج شد که عبارتند از: مشارکت ساکنان، توسعه فضاهای فرهنگی و اجتماعی، تعریف پروژه های محرک اقتصادی، افزایش وضوح و خوانایی فضاهای شهری، اختلاط کاربری ها، تراکم های جمعیتی و ساختمانی استاندارد، تامین روشنایی مطلوب فضاهای شهری در شب، جلوگیری از رهاسازی اراضی بایر و مخروبه، مدیریت هماهنگ و یکپارچه، و تنظیم ضوابط طراحی محیطی. یافته های پژوهش نشان می دهد منطقه سه و چهار در شهر اردبیل، اولویت بیشتری به منظور بکارگیری معیارهای ارتقای امنیت شهری نسبت به مناطق دیگر شهر دارند. جمعبندی صورت گرفته از نظرات کارشناسان بومی نشان میدهد ضرورت کاربست سه معیار توسعه فضاهای فرهنگی و اجتماعی، تامین روشنایی مطلوب فضاهای شهری و مدیریت هماهنگ و یکپارچه در موضوع امنیت شهری بیش از سایر معیارها است.در همین راستا دو پیشنهاد کاربردی برای کاستن از سطح ناامنی در این مناطق پیشنهاد می شود: توسعه نهادهای فرهنگی، اجتماعی و آموزشی در محلات ناامن؛ تاسیس نهاد متولی امنیت شهری و برنامه ریزی عملیاتی و طراحی محیطی در راستای پیشگیری از وقوع جرم.
تحلیل جامعه شناختی تأثیر امنیت اجتماعی بر پیشگیری از آسیب های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آن چه عامل مخاطره آمیزبودن امنیت و از تهدیدات قابل توجه این مقوله است، رواج یافتن یا شیوع آسیب های اجتماعی در جامعه است. در نوشتار حاضر، اهمیت، نقش و تأثیر امنیت اجتماعی به عنوان مقوله مهم جامعه شناختی بر آسیب های اجتماعی که درمقام یکی از مؤلفه های مهم انحراف و جرم است، مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف نوشتار حاضر، بررسی ادبیات مفهومی جامعه شناختی امنیت و آسیب های اجتماعی، تجزیه و تحلیل و نقد و همچنین بررسی این دو مؤلفه و بیان رابطه معکوس بین آن ها با عنوان رابطه دیالکتیک است. روش تحقیق به صورت مرور متون مطالعاتی و گردآوری مطالب نوشته شده است. در برخی کتب و مقالات، با بهره گیری از الگوی نظری طراحی شده توسط محققین و نظریات جامعه شناسی کنترل اجتماعی هیرشی و فشار اجتماعی اگنیو انجام شده است. پس از تحلیل و تشریح مفاهیم امنیت اجتماعی و آسیب های اجتماعی براساس دیدگاه های جامعه شناختی، ادبیات مفهومی و بهره گیری از الگوی نظری، چنین نتیجه گیری حاصل شد که بین این دو عنوان رابطه معکوس وجود دارد
نظارت اجتماعی در اسلام(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله نظارت و کنترل اجتماعی در اسلام بعنوان یکی از فرایندهای مهم در جلوگیری از کجروی های و نابهنجاری، با توجه به جهان اجتماعی مورد نظر اسلام که عبارتند از جهان رودرو، جهان معاصرین، جهان اسلاف، جهان غیر مادی، باز تعریف شده است. در این مقاله با بهره گیری از منابع اسلامی(قرآن و حدیث) قلمروهای چهارگانه بخصوص قلمرو غیرمحسوس در جامعه اسلامی ترسیم شده است. بر اساس تعریفی که از جهان های اجتماعی در جامعه اسلامی وجود دارد. هنجار، مخاطبان (منحرفان)، ضمانت های اجرایی و عاملان و مجریان کنترل اجتماعی تعریف ویژه ای پیدا می کنند. نه تنها موارد مذکور به عناصر غیر محسوس تعمیم می یابد بلکه عناصر محسوس این موارد نیز رنگ و بوی جدیدی بخود می گیرند. تاثیر این نوع نگرش موجب کارآمدتر شدن نظارت و کنترل اجتماعی در جامعه اسلامی می گردد.
نظارت اجتماعی در نهج البلاغه: مبانی، مصادیق(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
نظارت اجتماعی یکی از مهم ترین ابزارهای پیشگیری، کاهش و مقابله با جرایم و انحرافات اجتماعی و بلکه یکی از کارآمدترین اهرم ها در کنار کاربست درست فرایند جامعه پذیری، برای تحقق و تداوم جامعه مطلوب است. اندیشمندان علوم اجتماعی با تبیین مفهوم نظارت اجتماعی و چگونگی عملکرد آن در جامعه، دیدگاه ها و راه کارهای ارزشمندی را ارائه کرده اند. در این میان، ادیان الهی به ویژه مکتب اسلام آموزه های صریح و روشنی را در خصوص نظارت و مصادیق آن دارد. نهج البلاغه پس از قرآن کریم ، یکی از ارزشمندترین میراث علمی و فرهنگی تشیع است که دارای گزاره های روشنی در این زمینه است. تحقیق حاضر به دنبال تبیین چیستی و معرفی مبانی نظری و مصادیق نظارت اجتماعی از دیدگاه امام علی× در کتاب نهج البلاغه است. گزاره های این کتاب، نظام ارزشی، سیستم نظارت و کنترل فراگیر و جامعی را مطرح می کند که در آن، کارگزاران و مدیران جامعه و کسانی که عهده دار بیت المال اند و بلکه عموم افراد جامعه، مسئول و پاسخگو هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای تجزیه و تحلیل داده های انتخاب شده از متن کتاب، این مهم را بررسی کرده است. یافته های تحقیق حاکی از توجه به نظارت خداوند و مأموران او از سویی، و ضرورت به کارگیری نیروها و در پیش گرفتن سازوکارهایی برای نظارت بر عملکرد کارگزاران و کسانی است که بر بیت المال دسترسی دارند و یا در ارتباط با مردم قرار می گیرند.
بسیج عمومی به مثابه یک وضعیت اجتماعی در کلانشهر مدرن و بازنمود آن در بیم و امید (1339)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هنر و تمدن شرق سال دهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۷
19 - 30
حوزه های تخصصی:
از ارنست یونگر نویسنده و نظریه پرداز برجسته آلمانی، به عنوان یکی از مهمترین نویسندگان قرن بیستم یاد می شود. وی در کنار افرادی همچون کارل اشمیت، و مارتین هایدگر در زمره روشنفکران راست گرایی بودند که دیدگاه ها و نظریاتشان در به قدرت رسیدن حزب نازی تأثیر فراوانی داشت. بحث یونگر در رابطه با بسیج عمومی، از جنگ و مبارزه به مثابه الگویی برای شکل دهی به یک وضعیت اجتماعی بهره می گیرد که نظم اجتماعی را بر مبنای مفاهیم جنگی بازپیکره بندی می کند. در این وضعیت نظامی سازی و بسیجِ زمان جنگ به ساختار اجتماعی تزریق می شود. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، می کوشد با تحلیل فیلم بیم و امید (1339) ساخته گرجی عبادیا، نحوه بازنمود وضعیت بسیج عمومی و کنترل اجتماعی را در این اثر موردمطالعه قرار دهد. بیم و امید روایت زندگی مرد متأهل جوانی به نام آقای کریمی است که به واسطه بحران اقتصادی و مالی دهه سی به تازگی کار خود را از دست داده، بدین خاطر نمی تواند وعده هایی که برای شب عید به خانواده اش داده را عملی سازد. با درنظرداشتن شرایط نامساعد اجتماعی، بحران اقتصادی و گسترش اعتراضات و اعتصابات در مخالفت با حکومت در سال های انتهایی دهه سی، پژوهش حاضر می کوشد برخی از دلالت های اجتماعی و سیاسی این اثر را آشکار کند. از این منظر، فیلم به مثابه اثری پروپاگاندایی عمل می کند که تصویری فانتزی از جامعه ای همدل و منسجم ارائه می کند که شهروندان و حکومت برای مقابله با خطری که جان یکی از شهروندان را تهدید می کند (استعاره ای از تهدید نظم اجتماعی)، بسیج می شوند. آرامش و ثبات خانوادگی و اجتماعی به تصویر درآمده در انتهای فیلم، با تمایل حکومت پهلوی برای ایجاد ثبات و برقراری نظم از بطن اعتراضات و اعتصابات این ایام در پیوند قرار می گیرد.