مدیریت صنعتی

 زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه به معنای انجام فعالیت ها و وظایف پیشگیرانه به منظور کاهش یا حذف توقف تولید و حداکثرکردن قابلیت اطمینان تجهیزات است. مدل های ریاضی ارائه شده برای زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه، با محدودیت هایی چون، تعیین ترکیب انجام کارها توسط کارگران قبل از مدل سازی، تک منبعی بودن و نداشتن کارایی محاسباتی مواجه اند، به همین دلیل برخی از پژوهشگران از الگوریتم های هوش مصنوعی برای حل مسائل زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه استفاده کرده اند. هدف این پژوهش زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه با استفاده از برنامه ریزی محدودیتی است. برنامه ریزی محدودیتی تلفیقی از برنامه ریزی ریاضی و هوش مصنوعی است. مدل سازی در برنامه ریزی ریاضی، طراحی انسانی هوشمند است، ولی در برنامه ریزی محدودیتی الگوریتم ها هوشمندند. در این پژوهش دو مدل برنامه ریزی محدودیتی جدید برای زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه پیشنهاد شده است که ضمن بی نیازبودن به تعیین ترکیب انجام کارها توسط کارگران، در حالت چندمنبعی به کار برده می شود. جواب های به دست آمده از مثال های عددی با مدل های ریاضی مقایسه شدند و روایی مدل برنامه ریزی محدودیتی به اثبات رسید. نتایج بیانگر توانایی برنامه ریزی محدودیتی در مدل سازی و حل مسائل زمان بندی تعمیرات پیشگیرانه است.

یکی از کاربردی ترین روش های سنجش کارایی، استفاده از مدل های تحلیل پوششی داده هاست. تحلیل پوششی داده ها برای چند واحد تصمیم گیری همگن (واحدهایی با ورودی های یکسان و خروجی های یکسان) کارایی نسبی را اندازه می گیرد و واحدهای کارا و ناکارا را شناسایی می کند. از آنجاکه کارایی محاسبه شده برای واحد های تصمیم گیری، در روش تحلیل پوششی داده ها به صورت نسبی است، طبیعی است که هر واحد با تلاش و بهبود عملکرد خود سعی می کند تا در رقابت با دیگران جایگاه کارای خود را از دست ندهد و حتی آن را ارتقا بخشد. فاصله ای که هر واحد تصمیم گیری از نظر کارایی با سایر واحدها دارد، حاشیه امنیتی را برای کارایی آن واحد ایجاد می کند. این مفهوم را نخستین بار نویسنده مقاله با عنوان «حاشیه امنیت کارایی» معرفی کرده است. در این نوشتار ضمن تبیین مفهوم حاشیه امنیت کارایی و اهمیت آن، الگوریتمی برای سنجش این پارامتر در گروه های آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ ارائه می شود.

سازمان های امروزی برای دستیابی به موفقیت و بقا به فناوری های نوین و استفاده از آن نیاز دارند. تلاش های مدیریت فناوری زمانی به نتیجه می رسد که مشتریان فناوری جدید را بپذیرند و به طور مستمر از آن استفاده کنند. علاوه براین، پذیرش فناوری های نوین در لحظه اتفاق نمی افتد، فرایندی است که طی زمان شکل می گیرد و با استفاده مستمر، پذیرش موفق صورت می گیرد. در این مقاله ضمن مرور مطالعات انجام گرفته در زمینه مدل پذیرش فناوری ارائه شده دیویس از زمان معرفی تا کنون، تلاش شده است با در نظر گرفتن متغیرهای مدل پذیرش فناوری اولیه و افزودن متغیرهای عادت، توانایی استفاده و تبلیغات که کمتر به آن توجه شده است، مدلی از پذیرش فناوری با توجه به وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران معرفی شود. پس از شناسایی متغیرها، برای بررسی روابط میان آنها پرسشنامه ای طراحی شد و با پاسخ خبرگان بخش فناوری اطلاعات بانک رفاه به پرسشنامه، داده های جمع آوری شده به کمک روش دیماتل فازی تجزیه وتحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می دهد استفاده مستمر از فناوری (بانکداری الکترونیکی)، عادت به فناوری را افزایش می دهد و هرچه عادت افزایش یابد، استفاده از فناوری بیشتر می شود؛ در واقع یک چرخه تقویتی قوی به وجود خواهد آمد.

: با توجه به تغییرات گسترده در بازارهای جهانی و داخلی، حفظ مزیت های رقابتی برای شرکت های تولیدی بسیار دشوار شده است. یکی از عوامل اساسی که تأثیر زیادی بر حفظ مزیت های رقابتی این بنگاه ها دارد، داشتن تصویری شفاف از اولویت های رقابتی شرکت است. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت اولویت های رقابتی با توجه به شرایط جدید رقابتی و همچنین بررسی تأثیر این اولویت ها بر مزیت های رقابتی منبع محور است. این مقاله پس از معرفی رویکردهای مختلف تدوین راهبرد، به معرفی رویکرد منبع محور، یعنی رویکرد مد نظر مقاله می پردازد. به منظور آزمون فرضیه ها، نظرهای 142 نفر از مدیران شرکت های صنعتی شهرک صنعتی رشت، در قالب پرسشنامه جمع آوری شد. به کمک روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، تجزیه وتحلیل ها انجام گرفت. درنهایت هشت عامل کیفیت، هزینه، تحویل، انعطاف پذیری، حفاظت از محیط زیست، نوآوری، دانش فنی و تمرکز بر مشتری، اولویت های رقابتی تأثیرگذار بر مزیت های رقابتی شناخته شدند. در این میان مؤلفه های تمرکز بر مشتری و هزینه، به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را در کسب مزیت های رقابتی داشتند.

پژوهش پیش رو، رویکردی را به منظور ایجاد زمان بندی مقاوم و پایدار برای محیط کار کارگاهی منعطف، زمانی که شکست تصادفی ماشین وجود دارد، پیشنهاد می کند. به منظور بررسی وضعیت شکست ماشین از شبیه سازی استفاده شد که برای دستیابی به زمان بندی مقاوم و پایدار به کمک الگوریتم های فراابتکاری پکپارچه شده است. الگوریتم پیشنهادی دو مرحله را دربرمی گیرد. در مرحله اول، از آنجاکه زمان تکمیل برنامه اولین هدف هر برنامه زمان بندی است، این شاخص بهبود می یابد و سپس در مرحله دوم سه شاخص زمان تکمیل برنامه، مقاومت و پایداری به صورت خطی ترکیب شده و تابع هدف را تشکیل خواهد داد. در مدل پیشنهادی، برنامه ریز می تواند میزان اهمیت هریک از شاخص ها را در تابع ترکیب خطی مشخص کند و مسیر بهبود الگوریتم را در جهت شاخص های مد نظر تغییر دهد. نتایج محاسباتی نشان می دهد که دستیابی به زمان بندی مقاوم و پایدار بدون افت در شاخص زمان تکمیل برنامه امکان پذیر است. در نهایت از آزمون فرضیه آماری به منظور مقایسه عملکرد دو الگوریتم فراابتکاری استفاده شده است.

در مقاله حاضر به منظور دستیابی به هدف پژوهش، یعنی تبیین چارچوبی برای ارزیابی پایداری زنجیره تأمین مواد غذاییْ با مرور ادبیات موضوع، چارچوب ارزیابی پایداری سازمان خواربار و کشاورزی به منزله مدل اولیه پژوهش معرفی شد. بومی سازی و تأیید معیارهای پژوهش با به کارگیری روش دلفی ساعتی انجام پذیرفت و درجه اهمیت ابعاد و معیارهای چارچوب با استفاده از روش ANP فازی، محاسبه شد. بدین منظور از دیدگاه 12 تن از کارشناسان و خبرگان، شامل پنج خبره دانشگاهی فعال در حوزه توسعه پایدار و هفت خبره از شرکت های تولیدی فراورده های گوشتی کاله آمل، زربال و تولید و بسته بندی طیور فیله، استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان و گازهای گلخانه ای با وزن های 0787/0 و 0632/0 مهم ترین معیارهای دستیابی به زنجیره تأمین پایدارند. همچنین از میان زیرمعیارهای ابعاد حکمرانی و اقتصادی، به ترتیب زیرمعیارهای تولید گواهی شده و ایمنی مواد غذایی از دیدگاه خبرگان، بالاترین درجه اهمیت را کسب کردند. از این چارچوب می توان برای ارزیابی بخش های مختلف زنجیره تأمین مواد غذایی و سنجش میزان پایداری آنها استفاده کرد.

تعیین مبادله های تولیدی که نشان دهنده تغییراتِ شدنی و مشابه در تمام واحدهای تصمیم گیرنده اند، همواره مسئله ای مهم و چالش انگیز در مباحث تحلیل پوششی داده ها (DEA) بوده است. موضوع این مقاله، انتخاب این مبادلات بر اساس ارزیابی خروجی از واحدهای تصمیم گیرنده است؛ به طوری که کارایی های حاصل از واحدها در مدل DEA با این ارزیابی خروجی بیشترین همبستگی را داشته باشد. درواقع این مقاله، نظرهای کارشناسانه را که با عنوان مبادله به مدل اضافه می شود، غربال می کند و فقط آنهایی را برمی گزیند که از دید ارزیابی خروجی، کارایی های مناسبی به دست می دهند. در این راستا، مدلی با نام مدل مبادله ای توسعه یافته از DEA موسوم به مدل GTDEA ارائه می شود که خروجی این مدل، ترکیبی بهینه از مجموعه مبادلات موجود است و بیشترین همبستگی را بین دو ارزیابی تکنیکی و خارجی نتیجه می دهد. در پایان، مدل پیشنهادی برای تقریب شاخص توسعه انسانی 47 کشور برتر جهان (از لحاظ این شاخص) به کار گرفته می شود تا نتایج حاصل از این مدل در نمونه واقعی نشان داده شود.

چارچوب ارزیابی متوازن ابزاری برای ارزیابی راهبردی به شمار می رود. بازبینی مبانی نظری مرتبط، بازگوی این حقیقت است که با وجود پیشرفت های چشمگیر ابعاد مفهومی و نظری این چارچوب، اجرای آن به ویژه برمبنای روش های کمی با دشواری هایی مواجه است. هدف این مقاله ارائه رویکردی کیفی و کمی برای پیاده سازی چارچوب ارزیابی متوازن براساس مطالعه موردی یکی از شرکت های تولیدی است. در این نوشتار چگونگی یکپارچه سازی نمودار علت ومعلولی، مدل سازی ساختاری تفسیری و فرایند تحلیل شبکه ای برای تعیین اهداف راهبردی و معیارهای ارزیابی عملکرد و تعیین وزن آنها در چارچوب ارزیابی متوازن شرح داده می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد اهدافِ مالی بیشترین درجه وابستگی را دارند و اهدافِ رشد و یادگیری از بیشترین نیروی محرک برخوردارند. همچنین در سازمان بررسی شده، بالاترین اولویت از میان شاخص های کارت ارزیابی متوازن به مشتری اختصاص یافت. اهداف افزایش کاربری دارایی ها از لحاظ مالی، تولید محصول با قیمت رقابتی از نظر مشتری، شناخت و برآورده ساختن نیازهای هر گروه از مشتریان از لحاظ فرایندهای درون سازمانی و مشارکت فعال در جامعه از نظر رشد و یادگیری، بالاترین وزن را به خود اختصاص داده اند.

با توجه به توسعه گازرسانی در اغلب استان های کشور طی سال های اخیر و گسترش پروژه های خطوط انتقال گاز به موازات آن، لزوم توجه به زنجیره تأمین چنین پروژه هایی و ریسک های مربوط به آن بیش از گذشته نمود یافته است. از آنجا که زنجیره تأمین پروژه ها بر اساس مقررات دولتی ساختار خاصی دارد، هدف این مقاله ارائه مدلی برای کاهش ریسک های زنجیره تأمین پروژه ها در شرکت های گاز استانی است. برای این منظور از روش پژوهش آمیخته استفاده شده است؛ به این صورت که ابتدا با استفاده از فراترکیب و روایی محتوایی، راهبرد های کاهنده ریسک شناسایی و گروه بندی می شوند و به کمک مدل سازی تفسیری ساختاری، ارتباطات متقابل و میزان تأثیرگذاری هریک از راهبرد ها بر یکدیگر به دست می آید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مدیران باید به آن دسته از راهبرد هایی که قدرت تحریک کنندگی بیشتری دارند در مقایسه با راهبرد هایی که درجه وابستگی زیادی دارند، توجه بیشتری داشته باشند. در نتیجه با تمرکز بر متغیرهای کلیدی مهم تر، می توان به صورت مؤثرتر ریسک های زنجیره تأمین را کاهش داد.

مدیران زنجیره تأمین، فعالیت های بسیاری را برای دستیابی به اثربخشی مدیریت زنجیره تأمین انجام می دهند و برای این کار ابزارهای بسیاری را با نام توانمندساز به کار می گیرند. با وجود این ، پیشینه موضوع روابط علّی میان توانمندسازهای زنجیره تأمین، فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و عملکرد آن، کم مایه است. از این رو مطالعه حاضر به نگاشت ادراکی روابط علّی میان فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین، توانمندسازهای زنجیره تأمین و عملکرد زنجیره تأمین بر اساس دانش خبرگان می پردازد. برای این کار، نخست روش طبقه بندی کیو اجرا شد تا فهرست معتبری از فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و توانمندسازهای زنجیره تأمین در ایران فراهم آید. سپس از روش نگاشت ادراکی با رویکرد فازی جدیدی بهره برده شد. گفتنی است طی کل فرایند نیازی به عملیات قطعی سازی داده های فازی وجود نداشت. این رویکرد به نگاشتی ادراکی از روابط علّی فازی انجامید. مدل علّی نهایی به دست آمده، آثار علّی توانمندسازهای زنجیره تأمین بر فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین و آثار علّی فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین بر شاخص های عملکرد زنجیره تأمین را نشان داد و شدت این آثار را مشخص کرد.