مدیریت صنعتی

هدف: انقلاب صنعتی چهارم، همه صنایع را تحت تأثیر قرار داده و دنیای دیجیتال، سایبری و واقعی را در زنجیره های تأمین شرکت ها متحول کرده است. اینترنت اشیا، یکی از فناوری های نوظهوری است که بیشترین نمود انقلاب صنعتی چهارم را نمایندگی می کند. از آنجا که آینده صنعت غذا به طراحی و مدیریت زنجیره های تأمین توانمندشده با فناوری هایی همچون اینترنت اشیا گره خورده است، در این مقاله، بر اساس سناریوهای بدیل اینترنت اشیا، الگویی برای تدوین نقشه راه فناوری حمل ونقل هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا، در شرکت های تولیدی مواد غذایی دارای زنجیره تأمین سرد ارائه شده است. روش: سناریوها با استفاده از روش هایی نظیر تحلیل محیط کلان PESTEL و تحلیل محتوا، بر اساس روش عدم قطعیت بحرانی (GBN)، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته باز با خبرگان صنعت غذا و اینترنت اشیا توسعه داده شد. بسته های فناوری متناسب با هر سناریو، به کمک پرسش نامه و تجمیع نظر خبرگان انتخاب شد و تدوین نقشه راه به روش کارگاه شروع سریع T-Plan صورت گرفت. یافته ها: با توجه به دو عدم قطعیت بسیار مهم زیرساخت ارتباطی و افق زمانی توسعه طرح، چهار سناریو توسعه داده شد که دو سناریو به عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب و برای هر یک، نقشه راه فناوری در سه لایه و به ترتیب در افق زمانی 10 و 15 ساله تدوین شد. نتیجه گیری: شرکت های مذکور با درنظرگرفتن وضعیت فعلی خود و انتخاب یکی از دو سناریو مطلوب، می توانند از یکی از نقشه های راه ارائه شده در این مقاله، به عنوان خطوط راهنمای تجهیز ناوگان حمل ونقل خود به فناوری اینترنت اشیا استفاده کنند و از طریق پایش، ردیابی و تسهیم اطلاعات، قادر شوند که فرایندهای زنجیره حمل ونقل سرد را بی درنگ برنامه ریزی، کنترل و مدیریت کنند. 

هدف: صنعت برق یکی از شاهرگ های حیاتی توسعه کشورها محسوب می شود و شاخص دسترسی به برق، جزء اصلی ترین مؤلفه های ارزیابی میزان رقابت پذیری صنعتی در هر کشور است. با توجه به اهمیت این صنعت استراتژیک، هدف از این مطالعه، طراحی یک مدل تحلیلی ریاضی، به منظور سنجش کارایی زنجیره تولید، انتقال و توزیع صنعت برق ایران است. روش: روش استفاده شده در این مطالعه، به کارگیری مدل های شبکه ای تحلیل پوششی داده ها با حضور خروجی های نامطلوب است. بر مبنای این روش، مدلی ارائه شد تا از طریق آن بتوان کارایی بخش های سه گانه تولید، انتقال و توزیع زنجیره صنعت برق ایران را محاسبه کرد. یافته ها: از طریق حل مدل ریاضی این مطالعه، میزان کارایی 43 نیروگاه دولتی، 16 شرکت برق منطقه ای و 39 شرکت توزیع در ساختار صنعت برق ایران محاسبه شد. بر اساس یافته ها، میانگین کارایی بخش های تولید، انتقال و توزیع، به ترتیب 83/0، 64/0 و 71/0 است. نتیجه گیری: نتایج کلی بیانگر آن است که در زنجیره صنعت برق ایران، میزان کارایی بخش انتقال از کارایی دو بخش تولید و توزیع پایین تر است. از جمله نتایج دیگر این مطالعه، شناسایی دلیل اصلی ناکارایی بخش های تولید، انتقال و توزیع صنعت برق ایران است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه روشی برای بهره گیری از متغیرهای زبانی و سیستم استنتاج فازی، در رویکرد پویاشناسی سیستم ها، به منظور منعکس کردن شیوه تفکر ذهنی تصمیم گیرنده و بررسی روش ارائه شده در بخش خرید یک شرکت پخش اجرا شده است.   روش: با انجام مرور ادبیات در حوزه منطق فازی و پویاشناسی سیستم ها، نحوه اجرای کار تعیین شد. در ادامه با همکاری کارشناس مربوط به بخش خرید شرکت پخش منتخب و در دست مطالعه، متغیرهای زبانی فازی و قوانین مشخص شدند. در نهایت، الگوی سیستم استنتاج فازی در پویایی سیستم به دست آمد. یافته ها: رویکرد ارائه شده می تواند پویایی های کسب وکار شرکت پخش مدنظر را در بخش خرید، مطابق با آنچه در عمل رخ می دهد منعکس کند. در انتها نیز نشان داده شد که با توجه به بازخوردهای مدل و اصلاح و تعدیل متغیرهای زبانی به کارگرفته شده، می توان به مقادیر مناسب برای تصمیم گیری دست یافت. نتیجه گیری: رویکرد ترکیبی اجرا شده، این پتانسیل را دارد که در شبیه سازی موارد مشابه به کار گرفته شود: جایی که درک و تصمیم گیری عامل انسانی نقشی جدی دارد. همچنین، می تواند به سادگی از پیچیدگی های روابط مورد نیاز در رویکرد پویاشناسی سیستم ها بکاهد.

هدف: با توجه به حجم عظیم ذخایر مواد معدنی در ایران و گستردگی جغرافیایی معادن و صنایع مرتبط با آن در کشور، حمل ونقل آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این کالا از نظر شیوه حمل ونقلی، کالای ریل پسندی شناخته می شود؛ اما سهم ۳۹درصدی صنعت حمل ونقل ریلی با قابلیت ها و انتظارهای این حوزه فاصله زیادی دارد. در این پژوهش، ضمن شناسایی عوامل بسیار مهمِ مؤثر بر انتخاب شیوه حمل ونقل، تابع مطلوبیت حمل ریلی برای جذب تقاضای مواد معدنی تدوین شد. روش: پس از مرور ادبیات و مطالعات پیشین در این خصوص، عوامل مؤثر در انتخاب شیوه حمل ونقل با روش رجحان آشکارشده شناسایی شدند، سپس با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه و به کمک نرم افزار اس پی اس اس، هم بستگی بین متغیر وابسته (سهم یا تقاضا) و متغیرهای مستقل سنجیده شد. در ادامه، فهرستی از متغیرهایی به دست آمد که در جذب تقاضا مؤثرند و حضور معناداری دارند. در پایان با استفاده از مدل لوجیت دوگانه و به کمک نرم افزار ان لوجیت، مدل تابع مطلوبیت ریلی برای جذب تقاضای مواد معدنی برآورد شد. اعتبار مدل با روش درون نمونه ای سنجیده شد و خطای 3درصدی در پیش بینی را نشان داد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که عوامل مهم تأثیرگذار بر انتخاب شیوه حمل ونقل مواد معدنی، به ترتیب عبارت اند از: نسبت تعرفه حمل ونقل ریلی به تعرفه جاده ای به ازای هر تُن، انبوه بودن بار معدن مدنظر و دسترسی مبدأ و مقصد به شبکه ریلی. نتیجه گیری: نتایج این مدل به ارائه دهندگان خدمات حمل ونقل کمک می کند تا با تمرکز بر بهبود عوامل شناسایی شده، عملکرد خود را در بازار حمل ونقل این کالا رشد دهند.

هدف: در این پژوهش، به کمک روش های کمّی، الگوی طبقه بندی اقلام خرید برای دسته بندی اقلام خرید ارائه شده است. هدف از ارائه این الگو، ایجاد تناسب استراتژیک در زنجیره تأمین و ارائه استراتژی و روش های خرید مناسب برای هر طبقه از اقلام متناسب با اولویت های رقابتی سازمان است. روش: سه بُعد اولویت رقابتی، تحلیل بازار تأمین و ویژگی مؤلفه خرید برای دسته بندی اقلام خرید ارائه شده است تا ویژگی های لازم برای انتخاب استراتژی خرید پوشش داده شود؛ سپس معیارهای هر بُعد با روش دلفی تعیین و با روش بهترین بدترین وزن دهی شده است. در ادامه، اقلام خرید در هر بُعد با الگوریتم K-means و PSO خوشه بندی شده است. دلیل ترکیب این دو الگوریتم، رفع مشکل حساس بودن به مقادیر اولیه و رهایی از بهینه محلی بوده است. سپس با استفاده از روش خوشه بندی رتبه ای مبتنی بر اصول پرامیتی، اقلام خرید دسته بندی شده و برای هر طبقه، استراتژی های خرید با در نظر گرفتن پروفایل ترجیحات، شرایط شرکت در بازار رقابتی و بازار تأمین ارائه شده است. یافته ها: رویکرد پیشنهادی برای 100 کالای خریداری شده در یک شرکت فولادی پیاده سازی و مناسب ترین روش های خرید برای هر طبقه از اقلام خرید ارائه شد. در مطالعه موردی، هزینه و کیفیت، به عنوان اولویت های رقابتی در نظر گرفته شده و معیارها متناسب با این دو بُعد انتخاب شده است. نتیجه گیری: رویکرد این پژوهش به مدیران کمک می کند تا با در نظر گرفتن پروفایل ترجیحات در روش خوشه بندی رتبه ای و شرایط شرکت خود، بتوانند در بازار رقابتی و بازار تأمین، انتخاب های بیشتر و دقیق تری از روش های خرید را برای هر دسته از اقلام خرید داشته باشند.

هدف: به دلیل ابهام در موانعِ پیاده سازی قراردادهای دوطرفه، هدف این پژوهش بررسی، شناسایی و اولویت بندی موانع اجرایی برای پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین در دو زمینه تولید و توزیع است. روش: در این پژوهش پس از شناسایی موانع پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین، ابتدا با استفاده از روش بهترین بدترین فازی، به هر یک از معیارهای شناسایی شده وزنی اختصاص یافت. در مرحله بَعد با استفاده از وزن های تعیین شده از روش تصمیم گیری واسپاس فازی، پنج شرکت آماده و بزرگ خودروساز کشور برای پیاده سازی قراردادهای دوطرفه، رتبه بندی شد. یافته ها: در انتهای این پژوهش، موانع پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین در 10 معیار بررسی و شناسایی شد که به ترتیب اهمیت عبارت اند از: عدم آموزش کارکنان با وزن 64/57 درصد، فقدان انگیزه و مشارکت کارکنان با وزن 8/48 درصد، عدم تمایل به تغییر با وزن 3/81 درصد، فقدان مشارکت اجتماعی با وزن 09/63 درصد، دانش و مهارت مدیران با وزن 18/63 درصد، فقدان درک مزایای حاصله 60/22 درصد، ترس از شکست با وزن50/61 درصد، شفاف نبودن اهداف سازمان با وزن 36/32 درصد، فقدان همکاری و یکپارچگی با وزن 73/20 درصد، بی ثباتی سیاسی با وزن 30/22 درصد. نتیجه گیری: در این پژوهش، عوامل و معیارهای تأثیرگذار در قراردادهای دوطرفه و همچنین اولویت بندی و درجه اهمیت آن در شرکت های خودروساز، در محیط فازی شناسایی و تحلیل شد. در نهایت نتایج آن با مدل های دیگر روش های تصمیم گیری نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و نشان داده شد که نتایج تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. این نتیجه نشان می دهد که شرکت های باتجربه و به روزتر، همواره در رتبه های اول قرار می گیرند و همواره آمادگی آنها برای پیاده سازی هر گونه قرارداد در زنجیره تأمین بیشتر است.