مدیریت صنعتی

هدف: انتخاب تأمین کنندگان از مسائل مهم در طراحی سیستم های صنعتی است. این مسئله باید با توجه به معیارهایی نظیر هزینه، قابلیت اطمینان، تعمیرپذیری و زمان تحویل قطعه هایی که عرضه شده و نیز اثر آنها بر هزینه های کل سسیستم تولیدی بررسی شود. هدف از این پژوهش، ارائه الگویی برای انتخاب تأمین کنندگان اجزای یک سیستم صنعتی چندوضعیتی با در نظر گرفتن هزینه، قابلیت اطمینان و تعمیرپذیری اجزاست. روش: ابتدا بلوک دیاگرام سیستم در دست بررسی ترسیم و حالت های مختلف سیستم با استفاده از شبکه مارکوف مدل سازی شد. سپس یک مدل برنامه ریزی مختلط عدد صحیح غیرخطی با استفاده از روابط حاصل از شبکه مارکوفی توسعه داده شده است. این مدل برای یک نمونه موردی به دو روش حل دقیق، با استفاده از نرم افزار GAMS و شمارش کامل حل شده و نتایج با یکدیگر مقایسهند اا شده اند . یافته ها: با حل این مدل میزان سفارش قطعه های سیستم به گونه ای انتخاب می شود که مجموع هزینه های ساخت و بهره برداری سیستم شامل هزینه خرید قطعه ها و همچنین هزینه کاهش ظرفیت و توقف کامل سیستم هنگام بهره برداری کمینه شود. نتایج نشان می دهد که در نظر گرفتن اثر تشابه قطعه ها بر قیمت خرید، فاصله زمانی تحویل و سرعت تعمیر قطعه ها می تواند در تصمیم گیری برای انتخاب تأمین کننده مؤثر باشد. نتیجه گیری: بر در نظر گرفتن اثر انتخاب قطعه های مشابه هنگام ارزیابی دسترس پذیری و هزینه کل سیستم تأکید می شود.

هدف: یکی از دغدغه های کنونی مدیران، توسعه سطح بلوغ مدیریت فرایندهای کسب وکار، شناسایی شرایط بهبود و توسعه فرایندها است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف اندازه گیری و سناریوسازی توسعه بلوغ مدیریت فرایندهای کسب وکار انجام شده است. هر مدل بلوغی، دارای سه بعد سطح، مؤلفه ها و شاخص های اثرگذار و ابزار سنجش است که در این پژوهش از طریق بررسی سیستماتیک پیشینه پژوهش، مفهوم سازی و اندازه گیری شده و در راستای بهبود سطح بلوغ سناریوسازی شده است. روش: پایه نظری مدل مفهومی پژوهش بر اساس مرور ادبیات موضوع شکل گرفت و این مدل با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی اعتباردهی شد. پس از مشخص شدن ساختار مدل مفهومی و عوامل و شاخص های هر سطح از بلوغ فرایندی با استفاده از روش نقشه شناختی فازی مدل علت و معلولی کلانی به دست آمده که ابعاد بلوغ و روابط مرتبط در آن مشخص شد تا امکان سناریوسازی برای توسعه بلوغ مهیا شود. یافته ها: مدل بلوغ مدیریت فرایندهای کسب وکار ارائه شده در این پژوهش سطوح بلوغ را به پنج سطح ابتدایی، مدیریت شده، استاندارد، قابل پیش بینی و نوآورانه تقسیم می کند. همچنین مشخص شد که 33 مفهوم فرایندی به توسعه سطح بلوغ مدیریت فرایندها منجر می شوند. بنابراین در صورتی که میزان پیاده سازی هر یک از این مفاهیم بین 0 تا 1 در سازمان مشخص شود، با کمک ابزار سنجش مدل ارائه شده در این پژوهش می توان سطح بلوغ مدیریت فرایندهای کسب وکار سازمان را اندازه گیری کرده و متناسب با آن سناریوسازی بهبود بخشید. نتیجه گیری: 33 مفهوم بلوغ مدیریت فرایندها می توانند به عنوان سناریوهای مختلف یک نقشه راه به سازمان ها کمک کنند تا سطح بلوغ خود را از صفر به 100 برسانند. همچنین نتایج پیاده سازی این پژوهش در شرکت مورد مطالعه نشان داد که وضعیت موجود فرایندهای کسب وکار در این مطالعه موردی در ابتدای سطح بلوغ سه قرار دارد و نمره آن 36 از 100 شده است.  

هدف: این پژوهش با هدف بررسی هم زمان دو دسته از مسائل پرکاربرد در حوزه تولید و عملیات شامل مسئله تخصیص افزونگی و تخصیص بافر انجام شده است. در این پژوهش، به دنبال بهینه سازی اهدافی از جمله دسترس پذیری، هزینه های سیستم و ظرفیت بافرها هستیم و بدین منظور متغیرهایی از جمله میزان بهینه ظرفیت بافرهای بین ماشین آلات، تعداد ماشین آلات با قابلیت اطمینان زیاد و تخصیص آنها و برنامه زمانی مناسب تعمیر و نگهداری بررسی شده است. روش: با توجه به دسته بندی خرابی های اضطراری و پیشگیرانه برای ماشین آلات، لحاظ کردن هزینه هر نوع خرابی برای ماشین آلات و در نظرگیری تابع توزیع غیرنمایی و فزاینده برای انواع خرابی ها که به موجب آن، به دست آوردن و محاسبه توابع ریاضی مربوط به اهداف دسترس پذیری و هزینه به صورت صریح، بسیار سخت می شود، بنابراین رویکرد ترکیبی شبیه سازی، طراحی آزمایش ها و شبکه عصبی به منظور برآورد این دو تابع هدف به کارگرفته شد. همچنین به منظور تحلیل کارایی الگوریتم مورد استفاده، از الگوریتم MOPSO استفاده شد و بر اساس شاخص های سنجش کارایی الگوریتم ها با یکدیگر مقایسه شدند. یافته ها: بعد از پیاده سازی مثال عددی با رویکرد مورد استفاده، نتایج تحقیق، حاکی از اعتبار متدلوژی پیشنهادی برای مسئله مورد بررسی بود. نتیجه گیری: بر اساس مجموعه جواب های به دست آمده از الگوریتم های استفاده شده، می توان ترکیب های مختلفی از متغیرهای مورد بررسی (شامل تعداد ماشین آلات در هر ایستگاه، ظرفیت بافر و مدت زمان انجام تعمیرها) را مورد استفاده قرار داد تا به سطح مناسبی از اهداف مسئله دست یابیم.

هدف: صندوق توسعه فناوری، یکی از نهادهای بسیار مهم تأمین مالی نوآوری است که به واسطه محدودیت منابع مالی ناگزیر باید طرح های فناورانه اولویت دار را شناسایی و تأمین مالی کند. هدف این مقاله، ارائه مدل تصمیم گیری چندمعیاره برای ارزیابی و انتخاب طرح های مناسب در صندوق های توسعه فناوری و تخصیص منابع به آنها است. روش: در این مقاله از ترکیبی از روش های کیفی و کمی استفاده شده است. در گام نخست، معیارهای مهم در ارزیابی پروژه های فناورانه با مرور ادبیات، بررسی اسناد و مصاحبه با صاحب نظران شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل عاملی، معیارهای بسیار مهم در ارزیابی طرح های دانش بنیان تعیین شده است. سپس مدل تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر روش بهترین بدترین با در نظر گرفتن معیارهای مالی، بنگاهی، فناوری، تحلیل بازار و ریسک ارائه شده است. یافته ها: در این پژوهش، نتایج ارزیابی 20 طرح دانش بنیان متقاضی تسهیلات قرض الحسنه و تولید صنعتی از صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در نظر گرفتن وزن برای معیارهای ارزیابی، بر نتیجه ارزیابی و تصویب یا رد طرح ها تأثیر شایان توجهی دارد. نتیجه گیری: در این پژوهش، مدل تصمیم گیری چندمعیاره مبتنی بر روش بهترین بدترین ارائه شده است که صندوق های توسعه فناوری می توانند با استفاده از آن، ارزیابی دقیقی از طرح های فناورانه داشته باشند و منابع محدود ملی را به نحو مناسب به بهترین طرح ها تخصیص دهند. شرکت های دانش بنیان نیز می توانند با توجه به معیارهای مهم در ارزیابی، راهبردها و اقدام های خود را روی مسائل کلیدی و مهم متمرکز کنند.

هدف: مدل های اولیه تحلیل پوششی داده ها در مواجهه با ساختارهای با بیش از یک مرحله (شبکه ای) نمی توانند منبع ناکارایی را به خوبی مشخص کنند. ساختارهای شبکه ای دو مرحله ای متوالی، یکی از ساختارهای شبکه ای مبنا و پرکاربرد است. چالش اصلی بررسی این ساختار، ارتباط بین کارایی کل و کارایی مراحل و تعیین مقدار بهینه متغیرهای میانی است. مدل های موجود در حل این چالش ها و محاسبه کارایی ها یا همراه با خطا هستند یا امکان توسعه به انواع ساختارهای دومرحله ای را ندارند. هدف این مقاله، توسعه یک مدل چندهدفه تحلیل پوششی داده های شبکه ای است که ضعف های مدل های موجود را ندارد. روش: در این مقاله تلاش شده است که با رویکرد ترکیب، مدل چندهدفه ای که هم زمان کارایی مراحل را مدنظر قرار می دهد توسعه داده شده و به بیان تعبیر هندسی و مقایسه آن با مدل های موجود پرداخته شود. مدل ارائه شده برای شرایط جواب بهینه چندگانه و بازده به مقیاس متغیر نیز تعمیم داده شده است. یافته ها: در تمامی مدل های توسعه داده شده در مقاله، کارایی هایی که برای مراحل و کل محاسبه شده است، بین صفر تا 1 به دست آمده است، فقط در صورتی یک واحد کارای شبکه ای می شود که در هر دومرحله کارا باشد. نتیجه گیری: از مدل ارائه شده در مثالی کاربردی برای ارزیابی پایداری 17 زنجیره تأمین استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل موجود در مقایسه با مدل های سنتی و شبکه ای، ارزیابی واقع بینانه تری انجام می دهد. در نهایت با مثال هایی برتری مدل در مقایسه با مدل های ادبیات پژوهش نشان داده شد.

هدف: انتخاب یک سبد سرمایه گذاری بهینه در طولانی مدت منطقی نیست و با گذشت زمان کارایی خود را از دست می دهد. هدف این مقاله ارائه روشی برای به روز کردن چندمرحله ای سبد سهام است. همچنین از آنجا که بعد این مسئله با گذشت دوره های زمانی، به صورت چشمگیری افزایش می یابد، حل مسئله به روش قطعی ممکن نیست، از این رو هدف دیگر، استفاده از روش تقریبی برای مقابله با این دغدغه است. روش: از برنامه ریزی پویای تصادفی تقریبی چندمرحله ای برای تعیین سبد بهینه سهام و رفع مشکل ناکارایی آن با گذشت زمان استفاده شده است. از نرخ های بازده به عنوان متغیر تصادفی طی دوره ها، از روش مونت کارلو برای سناریوسازی و از معیار ریسک GlueVaR به عنوان معیار اندازه گیری ریسک استفاده شده است. با استفاده از روش تقریبی، امکان حذف برخی از جواب های بهینه افزایش می یابد، از این رو، از الگوریتم ژنتیک برای جست وجو در اطراف پاسخ بهینه بهره برده شد تا در صورت امکان، جواب بهتری به دست آید. مدل سازی این پژوهش توسط نرم افزار متلب و آزمون های آن به کمک نرم افزار SPSS صورت پذیرفته است. یافته ها: در این مقاله از اطلاعات 100 شرکت برتر موجود در بورس اوراق بهادار تهران، در سال های 1390 تا 1396 استفاده شد و بر اساس روش برنامه ریزی پویای تقریبی پیشنهادی، الگوریتم ژنتیک و روش سبد سهام با وزن های برابر، به مقایسه بازدهی و ریسک سرمایه گذاری در سبدهای مختلف پرداخته شده است. نتیجه گیری: آزمون های آماری مربوطه نشان دهنده عملکرد بهتر روش پیشنهادی در مقایسه با دو روش دیگر است.

هدف: در این پژوهش به اجرای فاز تعیین و تدوین استراتژی های یک شرکت تولید مواد اولیه دارویی با استفاده از ابزار SWOT پرداخته شده است. SWOT ابزاری است که برای بررسی عوامل داخلی و خارجی و شناسایی استراتژی ها به کار می رود. روش: برای اولویت بندی استراتژی ها، به دلیل تعامل و وابستگی میان زیرفاکتورهای SWOT و همچنین برای ایجاد انعطاف پذیری در مدل و وارد کردن داده هایی نظیر دانش، تجربه و قضاوت انسانی و دریافت پاسخ های کاملاً کاربردی و دقیق در مدل پیشنهادی، از روش فرایند تحلیل شبکه ای گروهی فازی (Fuzzy ANP) استفاده شده است. یافته ها: اولویت استراتژی ها عبارت اند از: اضافه کردن محصول هایی با حاشیه سود بالا و پس از آن به ترتیب، استراتژی های افزایش بازده و ظرفیت محصول ها، تأکید بر بازاریابی و اختصاص بخشی از درصد فروش به آن، تمرکز و سرمایه گذاری روی صادرات، بهبود و ارتقای فرایند تحقیق و توسعه، کاهش قیمت تمام شده و در نهایت، قیمت فروش و حذف محصول های بدون توجیه اقتصادی. نتیجه گیری: به کارگیری فرایند تحلیل شبکه ای، موجب می شود که فرض وابستگی میان عوامل، زیرعوامل و گزینه ها در ساختار سلسله مراتبی در نظر گرفته شود. استفاده از تئوری فازی موجب شده است که نقص استفاده از نظرهای نادقیق تصمیم گیرندگان برطرف شود.

هدف: ارزیابی عملکرد از جمله فعالیت های کلیدی در ارزیابی و بهبود سیستم های مدیریتی محسوب می شود. خودارزیابی یکی از  رویکرد های بسیار مهم ارزیابی عملکرد است. نقطه قوت این روش در قیاس با سایر روش ها، تمرکز بر مقوله یادگیری است. با وجود این به نظر می رسد خودارزیابی نیز همچون هر روش ارزیابی عملکرد، دارای ضعف ها و کاستی هایی است که از آن جمله می توان به خطاهای انسانی در روند ارزیابی اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی برخی از عامل های انسانی در روند خود ارزیابی انجام شده است. روش: بدین منظور، پرسش نامه مدل تعالی پایدار (H3SE) بین 121 کارشناس در 42 شرکت مرتبط با صنایع پتروشیمی به آزمون گذارده شده است. از این طریق، تأثیر متغیر های مداخله گر در انجام خودارزیابی (همانند سن، جنسیت، مقطع تحصیلی و تجربه) بررسی شده است. یافته ها: نتایج تحقیق گویای این امر است که متغیر های پیش گفته تأثیر معناداری در خودارزیابی نداشته اند. همچنین  اعتبار بیرونی نتایج پژوهش قابل تأمل است. نتیجه گیری: از آنجا که در فرضیه های این پژوهش، صنعت پتروشیمی ارزیابی شده است، در تعمیم نتایج به سایر صنایع باید احتیاط کرد.