رویکرد منبع محور

مدیریت استراتژیک زنجیره‌های تامین در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. رویکرد پیکربندی زنجیره تامین برای مدیریت استراتژیک جریان مواد و اطلاعات زنجیره تامین مطرح می‌باشد. اکثر پیکربندی‌های ارائه شده تا به حال در بخش جهت‌گیری استراتژیک مبتنی بر عوامل محیطی و رویکرد کلاسیک ساختار-رفتار-عملکرد می‌باشد. بررسی پیکربندی‌های زنجیره تامین از نظر منابع و توانمندی‌های استراتژیک زنجیره‌های تامین می‌تواند مکمل مناسبی برای رویکرد‌های قبلی باشد. در این مقاله با استفاده از یک روش تحقیق کیفی و نظرخواهی از خبرگان صنعت خودرو تلاش شده است که پیکربندی زنجیره‌های تامین بر مبنای توانمندی‌های زنجیره تامین پیشنهاد شود. در این تحقیق از نظر خبرگان صنعت خودرو در پنج زنجیره تامین مربوط به شرکت دایملر، شرکت فیات، شرکت ایران خودرو، شرکت سایپا و مرکز بهمن موتور استفاده شده است. در نتیجه سه نوع زنجیره تامین بر مبنای توانمندی‌های زنجیره تامین و عوامل محیطی مشخص گردید: زنجیره‌های تامین بدون اتلاف، زنجیره‌های تامین مشتری محور و زنجیره‌های تامین نوآور.

علی رغم اینکه بیش از یک دهه از ایجاد کتابخانه های دیجیتال در کشور می گذرد، این کتابخانه ها به رشد و توسعه و رسیدن به رسالت واقعی شان- که همانا پاسخگویی به نیازهای امروز مخاطبانشان است- دست نیافته اند. در این میان، عواملی مانع و بازدارنده و مؤلفه هایی نیز در توسعه کتابخانه های مذکور محرک و مؤثرند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل پیش برنده با رویکرد منابع پنج گانه سازمانی و ارائه آنها در قالب یک مدل توسعه مدیریتی انجام شده است. روش پژوهش براساس نظریه برخاسته از داده ها و به شیوه سیستماتیک است. جامعه آماری پژوهش حاضر خبرگان حوزه کتابخانه های دیجیتال بوده  و داده ها براساس مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند  تا آنجایی که اشباع نظری حاصل شود. داده ها پس از کدگذاری باز و شکل گیری طبقات اصلی، طی کدگذاری محوری در قالب مدل پارادایمی ارائه می شوند و در مرحله کدگذاری انتخابی، درباره مدل مدیریتی توسعه کتابخانه های دیجیتال در کشور بحث و نظریه پردازی می شود.

: با توجه به تغییرات گسترده در بازارهای جهانی و داخلی، حفظ مزیت های رقابتی برای شرکت های تولیدی بسیار دشوار شده است. یکی از عوامل اساسی که تأثیر زیادی بر حفظ مزیت های رقابتی این بنگاه ها دارد، داشتن تصویری شفاف از اولویت های رقابتی شرکت است. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت اولویت های رقابتی با توجه به شرایط جدید رقابتی و همچنین بررسی تأثیر این اولویت ها بر مزیت های رقابتی منبع محور است. این مقاله پس از معرفی رویکردهای مختلف تدوین راهبرد، به معرفی رویکرد منبع محور، یعنی رویکرد مد نظر مقاله می پردازد. به منظور آزمون فرضیه ها، نظرهای 142 نفر از مدیران شرکت های صنعتی شهرک صنعتی رشت، در قالب پرسشنامه جمع آوری شد. به کمک روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، تجزیه وتحلیل ها انجام گرفت. درنهایت هشت عامل کیفیت، هزینه، تحویل، انعطاف پذیری، حفاظت از محیط زیست، نوآوری، دانش فنی و تمرکز بر مشتری، اولویت های رقابتی تأثیرگذار بر مزیت های رقابتی شناخته شدند. در این میان مؤلفه های تمرکز بر مشتری و هزینه، به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را در کسب مزیت های رقابتی داشتند.

دستیابی به اقتصاد مبتنی بر دانش را می توان مؤلفه ای مهم و اساسی در رشد و توسعه کشور ها دانست، به طوری که در ایران مسئولان اهمیت و ضرورت این موضوع را به وضوح بیان کرده اند. در این راستا می توان به قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان اشاره کرد که در سال 1389 به تصویب رسید. ازاین رو اهمیت توجه به این نوع سازمان ها را بیش از گذشته می طلبد. هدف از این پژوهش ارائه مدلی برای اجرای استراتژی مبتنی بر رویکرد منبع محور در شرکت های دانش بنیان است که به روش کیفی با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات کیفی، مصاحبه عمیق و جامعه آماری این تحقیق، مدیران و استراتژیست های شرکت های دانش بنیان پارک فناوری پردیس است. روش نمونه گیری این تحقیق هدفمند با تکنیک گلوله برفی بوده و داده های گردآوری شده حاصل 15 مصاحبه عمیق، براساس مدل استراوس و کوربین (1998) تجزیه و تحلیل و با مدل کیفی استخراج شده است. در نهایت براساس تحلیل داده های به دست آمده، مقوله محوری که اجرای استراتژی در شرکت های دانش بنیان است شامل مقوله های فرعی «تناسب استراتژیک، ترجمه استراتژیک و اطمینان از تصمیم گیری صحیح و به موقع» است.

تئوری پردازان علم مدیریت همواره بر پایه نقدپذیری نظریه ها امکان توسعه و تکمیل این مباحث زیرساختی را بنا نهاده اند تا بدین وسیله، علمی بودن فرآیند نظریه پردازی در فضای مدیریت به اثبات رسانده شود. رویکرد منبع محور در تئوری های پیرامون موضوع مزیت رقابتی هم از این قاعده مستثنی نبوده و همواره توسط طیف مخالف خود (مروجین رویکرد بازار محور) مورد انتقاد قرار گرفته است. شاید مهمترین نقد ایشان به رویکرد منبع محور، عدم تعامل با محیط در مدل ها و ساز و کارهای اجرایی آن باشد. در این مقاله، ضمن تاکید بر کارآمدی مدل های این رویکرد، ضرورت تعامل با محیط در نیل به مزیت رقابتی را پذیرفته و تلاش می شود با لحاظ این الزام مدل مشهور بارنی (VRIO) توسعه داده شود. یعنی در چارچوب های ارزش(v)، کمیابی(R)، تقلید پذیری(I) و حمایت و استفاده سازمانی(O) فعلی مدل، عنصر پنجمی به نام "به روز آوری(U)" به آن اضافه گردد.

  با توسعه روزافزون دانش مدیریت و پیدا شدن انشعابات و رویکردهای مختلف در آن، محققان و دانشمندان این علم عرصه بیشتری برای پژوهش و بحث های نظری پیدا می کنند و به این دانش غنای بیشتری می بخشند، اما این موضوع هنگامی که در حیطه مدیریت کاربردی و به عنوان ابزاری برای اجرای بهتر در اختیار مدیران اجرایی قرار می گیرد، به دلیل پیچیدگی و ابهام در روش ها و تعدد دیدگاه ها، باعث سختی استفاده و ایجاد دغدغه ناکارایی این روش ها در عمل می شود. در این مقاله با بررسی دو رویکرد مختلف موجود در مدیریت فرایندها به عنوان یکی از زیر شاخه های کاملاً عملی و ملموس دانش مدیریت، تفاوت های کاربرد هریک بیان و تحلیل شده است. این رویکردها شامل رویکرد منبع محور و رویکرد دانش محور در مدیریت و به خصوص تدوین برنامه های استراتژیک سازمان است. سپس، با نگاهی به کارکردهای مدیریت تکنولوژی، رویکردی جدید به عنوان رویکرد تکنولوژی محور با تأکید بر مفهوم تکنولوژی های نرم ارائه می شود. نکته بدیهی نقش نیروی انسانی و مهندسان در اجرای صحیح این اصول است. شایان ذکر است در تکنولوژی های نرم و سخت، مهندسان نقش مهم و استراتژیکی دارند. در صنعت امروز که تکنولوژی در حال رشد است، آموزش نیروی انسانی نقشی انکارناپذیر دارد. در این مقاله کوشش شده است تا نسبت میان منابع سازمان و دارایی های دانشی و نیز رابطه میان دانش و تکنولوژی، به خصوص تکنولوژی های نرم، تبیین شود و شفاف سازی لازم برای ارائه راهکارهای عملی در مدیریت سازمان ها با تأکید بر مکانیزم های مدیریتی مرتبط با هر یک از این مقولات صورت گیرد. همچنین، نقش آموزش در یادگیری این اصول بیان شده است.

پژوهش حاضر درصدد دستیابی به مضامین مشترک و درک عمیق از تجارب زیسته خبرگان حوزه حمل و نقل دریایی، در جهت تبیین فرایند و توسعه مدل کنترل استراتژی با رویکرد منبع محور در سازمان بنادر و دریانوردی است. پژوهش پیش رو بر روش کیفی و رویکرد استراتژی داده بنیاد کوربین و استراوس نسخه 2015 مبتنی است. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 24 مشارکت کننده، به عنوان خبرگان حوزه حمل و نقل دریایی استفاده شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که کنترل استراتژی، بسیار زمینه محور و متاثر از جنبه ها و عوامل حاصل از شرایط زمینه ای شامل هویت سازمان، بستر سازمان و متغیرهای فردی است. علاوه بر آن رویکرد فرایندی به عنوان مقوله محوری راهبردها و عوامل کنترل استراتژی را رقم می زند. نقطه آغازین این فرایند، مقوله زیرساخت ها و سیستم های مدیریتی است. به دنبال زیرساخت ها و سیستم ها، مقوله منابع و نیروی انسانی مطرح می شود و در نهایت مقوله فرایندهای اصلی و پشتیبانی قرار دارد که منتهی به پیامدهایی می گردد. کیفیت خدمات و یا محصولات، کیفیت فرایندها و رضایت متوازن ذی نفعان از پی آمدهای کنترل استراتژی است که برآیند آن ها کیفیت یک سازمان را به عنوان یک پیامد کلان و منتج از اطلاعات و نتایج تلفیقی رقم خواهد زد.