مدیریت صنعتی

توجه به محیط زیست رکن اصلی تصمیم گیری بسیاری از سازمان ها در جهان است. آگاهی مصرف کنندگان و ذی نفعان از مسائل زیست محیطی افزایش یافته است و دولت ها قوانین سختگیرانه ای را برای سازمان های آلاینده اعمال کرده اند. مسئولیت زیست محیطی سازمان ها در ترکیب با نیاز سازمان ها برای رقابت پذیری، باعث رواج مفهوم نوآوری سبز گردیده است. بدیهی است نوآوری سبز توسط سرمایه انسانی سبز که از پیامدهای زیست محیطی حاصل از فعالیت های سازمانشان آگاه هستند، شکل می گیرد. شرکت های پیشگام، به واسطه ترکیب نوآوری با استراتژی ها ی سبز، توانسته اند به مزیت رقابتی پایدار و متمایز و نیز بهبود جایگاه نام تجاری خود دست یابند. با توجه به اینکه در ایران به سرمایه انسانی سازمان ها و سرمایه اجتماعی سبز پرداخته نشده، در این تحقیق به بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز پرداخته ایم. سرمایه انسانی را مشتمل بر سه سازه پیشینه دانشی، پیشینه روانی و ظرفیت فرد و نوآوری سبز را مشتمل بر دو سازه رهبری سبز و زنجیره تأمین سبز درنظر گرفته ایم. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Smart PLS بهره برده ایم. 50 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان، بر اساس نمونه برداری تصادفی ساده از روی فهرست بیمه سازمان انتخاب شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد سرمایه انسانی به میزان 76 درصد بر نوآوری سبز در سازمان ها مؤثر است.

با وجود این حقیقت که در بیشتر پژوهش ها، تنها بخشی از زنجیره تأمین مطالعه شده است؛ در این مطالعه تلاش می شود به بررسی برنامه ریزی ای برای تأمین، تولید و توزیع یکپارچه پرداخته شود. بنابراین پژوهش پیش رو، نوعی مدل ریاضی را به منظور مدیریت موجودی برای سطوح زنجیره تأمین توسعه داده است؛ به گونه ای که سیاست سفارش دهی مناسب را برای سطوح تأمین، تولید و توزیع زنجیره مشخص کند و همچنین هزینه های مرتبط با آن را به کمترین حد برساند. مسئله این مطالعه به عنوان برنامه ریزی عدد صحیح محض فرموله می شود و برای حل آن روش الگوریتم ابتکاری ژنتیک به کار می رود؛ سپس مدل ساخته شده در نمونه واقعی استفاده می شود. نتایج تجربی به دست آمده نشان می دهد به کارگیری این مدل می تواند هزینه های موجودی شرکت نمونه را تا حد 4694/8 درصد کاهش دهد

آنالیز چندمعیاره ABC روش شناخته شده ای برای طبقه بندی موجودی هاست که اغلب رویکرد جبرانی را برای تجمیع معیارها لحاظ می کند، یعنی ضعف موجودی در یک معیار با عملکرد خوب آن در معیارهای دیگر جبران می شود. تا جایی که می دانیم رویکرد غیرجبرانی این مسئله به طور کافی مطالعه نشده است. مدل ELECTRE TRI از مدل های مبتنی بر روابط برتری است که این رویکرد را در محاسبات لحاظ می کند، ولی با توجه به پیچیدگی و هزینه بربودن، این مدل در تعیین مقادیر ترجیحات تصمیم گیرندگان (پارامترها)، از اقبال خوبی برخوردار نبوده است. بدین منظور در این مقاله روشی ارائه می شود که با استفاده از الگوریتم بهینه سازی تراکم ذرات (PSO)، مقادیر تمام پارامترها را از داده های آموزشی شامل تصمیمات قبلی تصمیم گیرندگان یاد می گیرد و در طبقه بندی موجودی های جدید به کار می برد. روش پیشنهادی برخلاف مدل های استاندارد داده کاوی که طبقه بندی را به صورت اسمی انجام می دهند، متناسب با روش ABC اقلام موجودی را به صورت رتبه ای طبقه بندی می کند. نتایج به دست آمده از آنالیز تجربی روش پیشنهادی روی دیتاست های موجودی، کارایی و قابلیت رقابت آن را در مقایسه با سایر مدل های طبقه بندی نشان می دهد.

بسیار مشاهده می شود پروژه ها از زمان و هزینه برنامه ریزی شده عقب می مانند؛ علل چنین مشکلاتی استفاده از روش هایی است که جهت کنترل عملکرد پروژه به گذشته توجه می کنند. در پژوهش حاضر برای نزدیک کردن برنامه زمان بندی و واقعیت از دو روش مدیریت طول زمان کسب شده و مدیریت ریسک بهره گرفته شد تا در کنار دقت بالای روش اول، از آینده نگری روش دوم استفاده شود و زمان بندی برنامه و واقعیت به یکدیگر نزدیک شوند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو حدود کنترلی شاخص های عملکردی پروژه ایجاد شدند، سپس ریسک های پروژه شناسایی گردیدند و پروژه تحت شرایطی که بحرانی ترین ریسک ایجاد شود؛ شبیه سازی شد و برای درصد هایی که حدود کنترلی نقض شدند زمان پایان پروژه مجدداً اندازه گیری شد. زمان پایان به دست آمده، حدود دو ماه بیشتر از زمان پایانی قبل از به کارگیری روش ها را نشان می دهد و بیان کننده لزوم شناسایی ریسک ها حین برنامه ریزی پروژه هاست.

کیفیت محصولات و خدمات مهم ترین جنبه رضایت مشتری است. گسترش عملکرد کیفی (QFD) به عنوان ابزار مهمی در ترجمه صدای مشتری و لحاظ کردن آن در اولویت بندی الزامات فنی تولید به شمار می رود. سطح رضایت مشتریان در QFD به میزان برآورده شدن نیازهای آنها بستگی دارد. با توجه به محدودیت های موجود، میزان برآورده شدن این نیازها متفاوت است. مقاله حاضر با هدف حداکثرکردن رضایت مشتریان براساس محدودیت های موجود، از یک مدل برنامه ریزی خطی فازی استفاده کرده است. ابتدا از روش دلفی فازی نیازهای مشتریان اولویت بندی شدند، سپس با توجه به روابط موجود در QFD که هدف آنها در نهایت برآورده کردن نیازهای مشتریان است؛ مسئله به صورت یک مدل برنامه ریزی خطی تبدیل می شود. در این تحقیق پس از توسعه مدل QFD، مدل پیشنهادی در قالب مطالعه موردی در صنعت ساختمان به کار می رود. پس از اجرای مدل، درصد اجرای بهینه هر یک از الزامات فنی تولید مشخص می شود.

در دنیای رقابتی امروز حفظ توان رقابتی صنایع، از الزامات باقی ماندن در صحنه رقابتی است. از این رو باید راهکارهایی به منظور رقابتی تر شدن صنایع کوچک اندیشیده شود تا بتوانند ضمن حفظ موجودیت خود، در عرصه رقابت نیز موفق عمل کنند. از جمله راهکارهای تقویت قدرت رقابتی صنایع کوچک، تجمیع این صنایع در کنار یکدیگر و ایجاد ساختاری با عنوان «خوشه صنعتی» است. با توجه به اهمیت خوشه های صنعتی در برنامه های توسعه اقتصادی منطقه، ارائه راهکارهایی به منظور بهبود عملکرد خوشه ها همواره در کانون توجه محققان و متخصصان این حوزه بوده است. در پژوهش حاضر فرایند قیمت گذاری محصولات که یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر سودآوری خوشه های صنعتی است با استفاده از رویکرد نظریه بازی ها بررسی شده است. مدل پیشنهادی این پژوهش با تمرکز بر تفاوت ساختاری بین زنجیره های تأمین و خوشه های صنعتی معرفی شده است و در آن از مفهوم بازی استکلبرگ و مدل برنامه ریزی دوسطحی برای تعیین قیمت محصولات درون خوشه استفاده می شود. به منظور آزمون اعتبار ساختاری مدل پیشنهادی نیز اطلاعات مربوط به خوشه سنگ استان تهران با استفاده از نرم افزار متلب در بازی قیمت گذاری طراحی شده به اجرا درآمد و نتایج به دست آمده از بازی سطوح ذی نفعان و رهبر استکلبرگ خوشه، تجزیه و تحلیل شدند.

صنعت معدن با وجود پیشرفت شایان توجه فناوری های مرتبط با آن، بر نیروی انسانی متکی است و نیروی کار یکی از نهاده های مهم تولید را تشکیل می دهد. در این مقاله، رویکردی مبتنی بر پویایی سیستم به منظور ارزیابی بهره وری نیروی کار در معادن ارائه شده است. بدین منظور ضمن شناسایی متغیرهای مؤثر بر بهره وری، دو مدل کیفی و کمّی طراحی و پیاده سازی شد. مدل کیفی توصیف کننده روابط علّی و چگونگی بازخورد سیستمی بین متغیرها در قالب 14 حلقه علت معلولی است. مدل کمّی بر روابط ریاضی بین متغیرها و بازخوردهای مرتبط با آن مبتنی است. برای آزمایش کارکرد مدل، از داده های شرکت معدنی و صنعتی چادرملو استفاده شد و چگونگی تأثیر دو متغیر اصلی مهارت و انگیزه بر بهره وری نیروی کار بررسی گردید. بر اساس شبیه سازی های انجام شده کاهش 50 درصدی در مهارت و انگیزه به ترتیب افت 10 و 13 درصد بهره وری را به دنبال خواهد داشت. با استفاده از مدل ارائه شده، مدیران شرکت قادر خواهند بود که عوامل مؤثر و میزان تأثیر آنها را بر بهره وری نیروی کار ارزیابی کنند و برای بهبود تصمیم های لازم را اتخاذ نمایند.

سازمان ها برای رسیدن به پایداری و مزیت رقابتی پایدار، ناگزیرند به مسائل زیست محیطی سراسر زنجیره تأمین خود توجه کنند. این امر با کم کردن هزینه ها، بهبود تصویر برند و مصون ماندن در برابر قوانین زیست محیطی دولتی، به حفظ و بهبود مزیت رقابتی سازمان ها منجر می شود. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اقدامات مدیریت زنجیره تأمین سبز و کسب مزیت رقابتی در کسب وکارهای کوچک و متوسط در شرکت سینره اجرا شده است. در فاز اول پس از بررسی رابطه اقدامات زنجیره تأمین سبز و مزیت رقابتی و انتخاب مدل یانگ و همکارانش، مدل یادشده از بُعد اقدامات سبز داخلی توسعه داده شد. نتیجه اجرای فاز اول پژوهش، تأثیر معنادار اقدامات مدیریت زنجیره تأمین سبز بر مزیت رقابتی را به تأیید رساند. در فاز دوم که به هدف اولویت بندی اقدامات زنجیره تأمین سبز با توجه به تأثیر آنها در کسب مزیت رقابتی انجام گرفت، از رویکرد DANP استفاده شد. نتیجه اجرای گام دوم نیز نشان داد میان ابعاد، اقدامات سبز داخلی و میان شاخص ها، فرهنگ سازمانی از بیشترین اهمیت و اولویت برخوردارند.