مدل GTDEA

تعیین مبادله های تولیدی که نشان دهنده تغییراتِ شدنی و مشابه در تمام واحدهای تصمیم گیرنده اند، همواره مسئله ای مهم و چالش انگیز در مباحث تحلیل پوششی داده ها (DEA) بوده است. موضوع این مقاله، انتخاب این مبادلات بر اساس ارزیابی خروجی از واحدهای تصمیم گیرنده است؛ به طوری که کارایی های حاصل از واحدها در مدل DEA با این ارزیابی خروجی بیشترین همبستگی را داشته باشد. درواقع این مقاله، نظرهای کارشناسانه را که با عنوان مبادله به مدل اضافه می شود، غربال می کند و فقط آنهایی را برمی گزیند که از دید ارزیابی خروجی، کارایی های مناسبی به دست می دهند. در این راستا، مدلی با نام مدل مبادله ای توسعه یافته از DEA موسوم به مدل GTDEA ارائه می شود که خروجی این مدل، ترکیبی بهینه از مجموعه مبادلات موجود است و بیشترین همبستگی را بین دو ارزیابی تکنیکی و خارجی نتیجه می دهد. در پایان، مدل پیشنهادی برای تقریب شاخص توسعه انسانی 47 کشور برتر جهان (از لحاظ این شاخص) به کار گرفته می شود تا نتایج حاصل از این مدل در نمونه واقعی نشان داده شود.

چنانچه علاوه بر ارزیابی داخلی واحدهای تصمیم گیرنده ارزیابی واحدها به کمک تحلیل پوششی داده ها (DEA) یک ارزیابی خارجی مبتنی بر اطلاعات موجود واحدها در دسترس باشد، می توان به کمک دیدگاه مبادلات در DEA، این ارزیابی خارجی را با مدل های DEA تخمین زد. در این مقاله، ابتدا به کمک مبادلات هدفمند تولیدشده توسط مدل GTDEA، فضای امکان تولید هدفمند معرفی شده، سپس با درنظر گرفتن این فضا به عنوان تکنولوژی پایه به جای تکنولوژی بازده به مقیاس ثابت، شاخص مالمکوئیست توسعه داده می شود. این توسعه در شاخص مالمکوئیست باعث می شود نتایج به دست آمده از این شاخص، با معرفی عامل جدیدی به نام ارزیابی خارجی، حاوی اطلاعات بیشتر و دقیق تری از واحدهای تصمیم گیرنده باشد. در ادامه، با اعمال ارزیابی خارجی در شاخص مالمکوئیست، تجزیه های جدیدی از این شاخص ارائه می شود؛ به گونه ای که این تجزیه ها قادر خواهند بود علاوه بر محاسبه تأثیر عوامل تغییرات کارایی محض و تغییرات کارایی قیاسی، تأثیر تغییرات تکنولوژی هدفمند و عامل ارزیابی خارجی را نیز در بهره وری واحدها محاسبه کنند. در پایان با ارائه مثالی، چگونگی محاسبه شاخص مالمکوئیست و تجزیه های آن تشریح می شود.