مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

بهره وری از عوامل مهم و کلیدی در سنجش میزان به کارگیری مطلوب داده ها در تولیدات صنعتی می باشد، که با ارزیابی و مقایسه آن در سطح سازمان ها و صنایع مختلف، می توان برنامه ریزی مناسبی با هدف اصلاح و بهبود سازمان یا صنعت مربوط و در نهایت پیشرفت کشور ارائه نمود. برای این منظور در این تحقیق تلاش گردیده شاخص های بهره وری صنایع تولیدی را با استفاده از تکنیک پرامیتی در یک دوره زمانی پنج ساله مورد تحلیل قرار گیرد؛ در این راستا شش شاخص بهره وری نیروی کار، بهره وری سرمایه، بهره وری انرژی، بهره وری کل عوامل، درصد حاشیه سود خالص و فروش سرانه را در پنج صنعت: خودرو سازی، فولاد، معادن، پتروشیمی و فلزات اساسی از سال 1387 تا 1391مورد بررسی قرار دادیم که نتایج آن نشان دهنده وضعیت مطلوب تر شاخص های بهره وری در صنعت فولاد در مجموع سال های مورد بررسی می باشد، ضمن آنکه در سال 1391 بیشترین میزان بهره وری در مجموع صنایع تولیدی حاصل گردیده و این مقدار در سال 1389 کمترین مقدار خود را داشته است.

کارآفرینی اندیشه و فرآیند ایجاد و توسعة فعالیت اقتصادی از طریق ترکیب ریسک پذیری، خلاقیت و یا نوآوری با یک مدیریت بی نقص در یک سازمان موجود و یا یک سازمان جدید است. یکی از عوامل مؤثر و قوی بر کارآفرینی سازمانی، میزان یادگیرندگی در سازمان می باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان ویژگی های سازمان یادگیرنده و کارآفرینی سازمانی در بانک های خصوصی غرب استان مازندران می باشد. جامعه آماری این تحقیق، 600 نفر از کارکنان بانک های خصوصی غرب استان مازندران می باشند، که 224 نفر به عنوان نمونه انتخاب، برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده، و تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزارهای SPSS و LISREL[1] انجام شده است. یافته ها نشان داده است که رابطه بین یادگیرند گی سازمان و کارآفرینی سازمانی مثبت و معنی دار است. هم چنین این ارتباط مثبت و معنی دار میان ابعاد سازمان یادگیرنده و کارآفرینی نیز یافت شد. کارآفرینان همگام با تغییرات گام برمی دارند و می کوشند فرصت های ایجاد شده در جریان این تغییرات را کشف و از آن ها بهره برداری کنند. همگامی با تغییرات، مستلزم بستر فرهنگی مناسب و وجود سطح بالایی از یادگیرندگی سازمانی و فردی است، که به تغییر ارج می نهد و از آن استقبال می کند.

دستمزد و بهره وری نیروی کار دو متغیر کلیدی بازار کار هستند و در دو سطح خرد و کلان به لحاظ منطق اقتصادی و سیاست گذاری مورد توجه صاحب نظران اقتصادی قرار دارند. این دو متغیر از یک سوی به کارایی تصمیم های آحاد اقتصادی و از سوی دیگر به رشد، توسعه و رفاه اقتصادی مربوط می شوند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرپذیری دستمزدها از بهره وری نیروی کار در ایران و در فاصله ی سال های 1357 تا 1391 می باشد و برای تحلیل موضوع از روش جوهانسن-جوسیلیوس استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از این روش، اثرگذاری ضرایب متغیر ها بر اساس مبانی نظری مورد انتظار بوده و از نظر آماری نیز معنی دار می باشند. نتایج حاکی از آن است که در بلند مدت، افزایش هر یک از متغیرهای متوسط بهره وری نیروی کار، سطح حداقل دستمزد، تحصیلات نیروی کار و میزان اشتغال نیروی کار باعث افزایش سطح متوسط دستمزد می شود. هم چنین نتایج مربوط به الگوی تصحیح خطای برداری نیز حاکی از آن است که در هر دوره 79/0 از عدم تعادل کوتاه مدت برای رسیدن به تعادل بلند مدت تعدیل می شود.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران میانی پرداخته و سوالات اساسی از جمله وضعیت کیفیت زندگی کاری مدیران و میزان همبستگی آن با عملکرد آنان را مورد بحث و بررسی قرار داده است. جامعه آماری پژوهش عبارت است، از180 نفر از مدیران میانی شرکت ملی گاز ایران که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 123نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تعیین گردید،که شامل 113 نفر مرد و 10 نفر زن می باشد. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه(کیفیت زندگی کاری با 29 گویه و پرسشنامه عملکرد سازمانی با 21 گویه) با پایایی و روایی بالا و روش تحقیق توصیفی و همبستگی می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با ضریب همبستگی پیرسون،نشان داد بین همه متغیرها ی کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران میانی رابطه معنادار وجود دارد. با استفاده ازآزمون فریدمن مشخص گردید متغیرهای مورد مطالعه به ترتیب از اولویت اول تا ششم در رابطه با کیفیت زندگی کاری عبارتنداز: فضای کاری و طراحی شغل ،مشارکت در تصمیم گیری، دموکراسی در سازمان،آموزش و فرصتهای تحصیلی، حقوق و مزایا، خدمات وامکانات رفاهی و درمانی قرار گرفته اند. نتایج حاصل از آزمون کالماگورف- اسمیرنوف نشان داد که جامعه مورد نظر دارای توزیع نرمال می باشد. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد 20 درصد از عملکرد مدیران میانی ناشی از عوامل کیفیت زندگی کاری می باشد.

بهبود کیفی عامل کار، کسب مهارتهای جدید وشناسایی عوامل دیگر به سازمان کمک می کند در جهت ارتقای خود تلاش کند. هدف این مطالعه شناسایی مؤثرترین عامل ها برای ارتقای بهره وری سازمان می باشد. این تحقیق به لحاظ روش از نوع پیمایشی و از حیث هدف، کاربردی است. برای جمع آوری داده های پژوهش، پرسش نامه ای تهیه، با بررسی نظر خبرگان و استفاده از آزمون کرونباخ روایی و پایایی سؤالات مورد سنجش قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل دیماتل، ارتباط بین معیارهای علت و معلول را می توان به یک ساختار هوشمند برای سیستم تبدیل کرد، هدف مدل رتبه بندی و شناسایی شاخص های تأثیر گذار بر بهره وری سازمان صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت و آموزش پزشکی می باشد. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که عوامل اجتماعی-روانی تأثیر شگرفی بر بهره وری سازمان دارند.

یکی از موارد مهم در برنامه ششم توسعه، موضوع صنعت بیمه است، صنعتی که اگر ترقی یابد، در ایجاد و استحکام اقتصاد مقاومتی تاثیرگذار خواهد بود. ارزیابی کارایی، جزء عناصر اصلی چرخه بهره وری است و به عنوان سیستم کنترلی برای دیگر ارکان چرخه مزبور عمل می کند. در این پژوهش برای ارزیابی کارایی بیمه های دولتی و خصوصی، مدلی جامع با استفاده از مدل های تحلیل پوششی داده ها طراحی گردیده که از دقت و صحت بالایی برخوردار می باشد. مدل مزبور به دلیل در نظر گرفتن عامل زمان به عنوان واحد تصمیم گیرنده مدل پویای تحلیل پنجره ای داده ها نام گرفته است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از ادبیات موضوع و نظر خبرگان مراکز تحقیقاتی، معیارهای ارزیابی به دست آمده، سپس با استفاده از تحلیل پنجره ای داده ها طی سال های 1385 تا 1391، کارایی هر واحد مشخص می شود و در نهایت واحدها رتبه بندی می شوند. با بررسی مطالعات انجام شده سه شاخص جمع تعداد کارکنان، تعداد کل شعب و کل دارایی ها به عنوان ورودی و پنج شاخص خسارت پرداختی، تعداد بیمه نامه های صادره، تعدادخسارت های پرداختی، درآمد حق بیمه تولیدی و سود و زیان خالص به عنوان خروجی مدل در نظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بیمه ملت برای تمام سال ها در سطح کارایی کامل نسبت به سایر بیمه های رقیب قرار دارد.

مقاله حاضر در نظر دارد ابتدا با به کار گیری مدل اطلس تکنولوژی ((ESCAP)) اقدام به ارزیابی سطح (امتیاز و نمره) اجزای تکنولوژی در صنایع سه گانه نفت- ساخت و تولید و صنایع معدنی نماید. برای تعیین و محاسبه ضریب کمک تکنولوژی (TCC) و ضریب توانی آن (iβ) از مقایسه زوجی به روش AHP با مؤلفه های تأثیر گذار بر تکنولوژی استفاده شده است و نهایتاً برای تعیین و بررسی معنا داری در میانگین نمرات و امتیاز به دست آمده درصنایع مورد مطالعه، از آزمون t و آنالیز واریانس (ANOVA) برای بررسی تفاوت معناداری در مقادیر میانگین مشاهده شده امتیازات در صنایع سه گانه استفاده شده است. در مرحله آخرالگوی پیشنهادی در دو مرحله الف) ارزیابی وتعیین و محاسبه امتیاز ب) ارائه راهکارهای بهبود توسعه تکنولوژی؛ تدوین وطراحی گردیده است ، درپاسخ به این سؤال که درصورت اجرا وبه کارگیری این مدل درعمل، منجربه بهبود تکنولوژی خواهد انجامید یا نه؟ اقدام به بررسی وصحه گذاری واعتبار مدل با روش شبیه سازی وبا استفاده از سیستمهای دینامیکی پرداخته شده است و روایی و پایایی مدل تست گردیده است .

یکی از مسائلی که سازمان ها با آن مواجه هستند، میزان عملکرد سازمان و بررسی عوامل مؤثر در این زمینه در جهت بهبود عملکرد سازمان می باشد، لذا این مقوله همواره به عنوان یکی از دغدغه های اصلی مدیران سازمان ها محسوب می گردد، در تحقیق حاضر از بین عوامل تأثیر گذار بر عملکرد، عوامل فردی و سازمانی انتخاب شده اند. برای این منظور از مدل ابعاد ساختاری ریچارد.ال.دفت و مدل ACHIEVE هرسی و گلداسمیت استفاده شده است.با عنایت به اهمیت نقش نظارتی که ذی حسابان در کنترل هزینه ها و نگهداری اموال دولتی دارند، این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر عوامل فردی و سازمانی بر عملکرد شغلی ذی حسابان دستگاه های دولتی استان آذربایجان غربی است. جامعه آماری شامل ذیحسابان و کارکنان ذیحسابی مستقر در ادارات کل آذربایجان غربی و حسابرسان دیوان محاسبات استان به تعداد120 نفر می باشد، تعداد نمونه با استفاده از جدول مورگان 92 نفر تعیین گردید. با توجه به اینکه تحقیق از نوع همبستگی بود، برای آزمون فرضیه ها از آزمون اسپیرمن استفاده شد که نتایج تحقیق نشان می دهد عوامل فردی و سازمانی بر عملکرد ذیحسابان تأثیر مثبت دارد به این معنی که قسمت اعظمی از عملکرد ذیحسابان متأثر از عوامل فردی و سازمانی می باشد.

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی جهت ارتقای خلاقیت و یادگیری سازمانی با استفاده از شاخص های کلیدی موفقیت مدیریت دانش در صنایع خودرو و نیرو محرکه استان آذربایجان شرقی است، لذا از لحاظ ماهیت مسأله و هدف، تحقیق کاربردی محسوب می شود. ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه استاندارد صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل مدیران صنایع خودرو و نیرو محرکه استان آذربایجان شرقی است که تعداد 500 واحد تعیین گردید، و طبق جدول استاندارد کرجسی و مورگان نمونه آماری تحقیق 217 واحد انتخاب شد. جهت تجزیه و تحلیل و بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف یک بعدی و برای آزمون فرضیات از روش مدلسازی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج مدل رگرسیونی نشان داد که شاخص های کلیدی موفقیت مدیریت دانش، بر افزایش خلاقیت سازمان در صنایع خودرو و نیرو محرکه استان آذربایجان شرقی تأثیر دارد. در نتیجه فرضیه اصلی اول تأیید می شود و همچنین شاخص های کلیدی موفقیت مدیریت دانش، بر افزایش یادگیری سازمانی در صنایع خودرو و نیرو محرکه تأثیر مثبت معنا داری دارد، و در نتیجه فرضیه اصلی دوم تأیید می شود. نتایج فرضیات فرعی پژوهش نیز به تفصیل در این مقاله ارائه شده است.