مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

در این مقاله تلاش شده تا مؤثر ترین شاخص های تأثیر گذار بر بهره وری صنایع تولیدی کوچک و متوسط، در صنایع تولید قطعات مورد نیاز شرکت نفت شناسایی شود و با استفاده از رویکرد ساختاری تفسیری نسبت اهمیت هر یک در مقایسه با یکدیگر مشخص و در نهایت مدلی جهت پایش مستمر بهره وری آنها ارائه گردد. برای تشخیص شاخص های مؤثر بر بهره وری تولید قطعات مورد نیاز صنعت نفت و ارائه مدلی کاربردی جهت رسیدن به سطح مطلوبی از آن، چهار سازمان تولیدی کوچک و متوسط، با نیروی شاغل کمتر از 150 نفر مورد مطالعه قرار گرفته و در نتیجه با استفاده از مطالعات مرتبط با بهره وری آن شرکت ها و استفاده از نظرات خبرگان شاغل در آن، شانزده شاخص جهت افزایش بهره وری تولید در پنج بعد شناسایی و بررسی گردید. روابط بین این شاخص ها مبتنی بر مدل ساختاری تفسیری تعیین گردیده و مدلی نو، به شکل سیستماتیک، تدوین و ارائه شده است. نتیجه مقاله دلالت بر اهمیت قابل توجه اخذ گواهینامه ها و استاندارد های مرتبط با صنعت معرفی شده و پایش دوره ای آنها دارد و در مرتبه دوم اهمیت می توان به آموزش پرسنل مؤثر آنها و نیز بهبود سیستم تهیه مواد اولیه مورد استفاده جهت تولید اشاره نمود

در دهه اخیر توجه به منابع انسانی به عنوان سرمایه انسانی و توانمند کردن و بالنده ساختن آنان در جهت رسیدن به بهره وری منابع انسانی مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش به منظور مطالعه اکتشافی مؤلفه های اثرگذار بر بهره وری منابع انسانی از دیدگاه کارکنان شهرداری مشهد انجام گرفته است. بدین منظور با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی و تحلیل محتوا با 20 نفر از خبرگان اداری و علمی سازمان شهرداری مشهد مصاحبه عمیق صورت گرفت. نتایج حاصل از مصاحبه های نیمه ساختاریافته در قالب مضامین دسته بندی شدند که با توجه به آنها ابعاد بی تفاوتی سازمانی، بالندگی منابع انسانی، توانمندسازی، مسائل ساختاری و شغلی، ولنگاری مدیریت، سلامت کاری سازمان و بستر اسلامی طبقه بندی شدند که هر کدام از این رفتارها خود از مفاهیم دیگری تشکیل شده اند. در واقع، یافته های حاصل از این پژوهش، با ارائه ابعاد و مؤلفه های بهره وری منابع انسانی از دیدگاه کارکنان زمینه بسط این حوزه را در مطالعات سازمانی فراهم می سازد و زمینه ساز افزایش بهره وری منابع انسانی در سازمان ها می گردد.

امروزه بیشتر سازمان ها درگیر فرآیندهای قدیمی و یا ناکارآمد هستند و نمی توانند به نتایجی که در اصل برای آن طراحی شده اند دست یابند. مهندسی مجدد فرآیندهای کسب وکار یک ابزار مدیریتی برای رفع این مشکل در سازمان ها می باشد. علی رغم اثربخشی بالای مهندسی مجدد، پیاده سازی این پروژه ها در بیشتر موارد با شکست مواجه شده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر اجزای پیاده سازی پروژه های مهندسی مجدد فرآیندهای کسب وکار بر موفقیت این پروژه ها می باشد. بر اساس مدل توسعه داده شده، حمایت مدیران ارشد، فرهنگ سازمانی، ارتباطات، آموزش، زیرساخت های فناوری اطلاعات و مدیریت پروژه های مهندسی مجدد فرآیندهای کسب وکار بر موفقیت این پروژه ها تأثیر دارند. جامعه آماری این پژوهش شامل افراد درگیر در پروژه های مهندسی مجدد در سازمان هایی که این پروژه ها را اجرا کرده اند، بوده است. داده های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از پرسش نامه دستی و الکترونیکی از تعداد 150نفر از افراد درگیر در این پروژه ها که به روش هدفمند بعنوان نمونه انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله روش مدل سازی معادلات ساختاری با به کارگیری نرم افزار R صورت پذیرفت. به دلیل در مرحله مقدماتی بودن این پروژه ها در ایران، فقط تأثیر زیر ساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت پروژه مهندسی مجددمورد تأیید قرار گرفت.

امروزه اهمیت منابع انسانی برای سازمان ها امری بدیهی است. منابع انسانی هر سازمان، عامل اصلی حیات آن سازمان است. استفاده صحیح از نیروی انسانی به مثابه ارزشمندترین و بزرگترین ثروت هر جامعه به صورت مسأله ای حائز اهمیت مورد توجه دولت ها بوده است. به عبارت دیگر می توان گفت که انسان هم هدف توسعه و هم عامل آن محسوب می شود، تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظرشیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی است. شیوه جمع آوری داده ها تلفیقی از روش کتابخانه ای شامل مطالعه اسناد و مدارک و   پرسش نامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش را شرکت های تولیدی فعال شهرک صنعتی ساری (1و2)، تشکیل می دهند که تعداد آنها 51 شرکت می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 37 شرکت تعیین گردید. در این پژوهش برای سنجش استراتژی منابع انسانی از پرسشنامه ی لپک و اسنل (2002)، برای سنجش بهره وری نیروی انسانی از پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (1980) و برای سنجش استراتژی رهبری هزینه از پرسشنامه دس و دیویس (1984) استفاده شد. آلفای کرونباخ محاسبه شده در این پژوهش برای پرسش نامه ی استراتژی منابع انسانی 0.94، برای پرسش نامه استراتژی رهبری هزینه 0.93و برای پرسش نامه بهره وری نیروی انسانی 0.92 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که (با توجه به اعداد بدست آمده برای ضریب مسیر و آماره t) استراتژی های تعهدی، بازدهی و مشارکتی منابع انسانی با بهره وری نیروی انسانی رابطه دارند؛ و همچنین استراتژی رهبری هزینه به عنوان متغیر تعدیلگر رابطه استراتژی مشارکتی منابع انسانی را با بهره وری نیروی انسانی تعدیل می کند.

یکی از مهم ترین اهداف در هر سازمان ارتقای سطح بهره وری آن است و با توجه به این که انسان در ایجاد بهره وری نقش محوری دارد هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پیش بینی کننده سرمایه روان شناختی و انگیزش شغلی در ارتقای بهره وری کارکنان می باشد. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است.جامعه آماری آن شامل کلیه کارکنان شاغل شرکت زغال سنگ طبس در سال 1394 می باشد. که تعداد آنها500نفر بود ،از این تعداد 217 نفر به روش در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های سرمایه روان شناختی لوتانز (2007)، پرسش نامه رجحان شغلی امابایل و همکاران(1994) و پرسش نامه بهره وری نیروی انسانی براساس مدل آچیو توسط هرسی و گلداسمیت (1980) استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار استنباطی از آزمون های ضریب همبستگی و رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد از روی متغیرهای سرمایه روان شناختی و انگیزش شغلی به میزان 9/72 درصد می توان متغیر بهره وری کارکنان را پیش بینی کرد. بین تمام ابعاد سرمایه روان شناختی با بهره وری شغلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و انگیزش در رابطه ی بین سرمایه روان شناختی با بهره وری شغلی نقش واسطه ای ایفا می نماید.

از جمله عواملی که باعث افزایش عملکرد سازمانی و بهره وری می شود شخصیت افراد می باشد. سازش و هماهنگی بین نوع شخصیت و نوع محیط باعث سازگاری بیشتر با شغل و حرفه می گردد که به نوبه خود به عملکرد سازمانی مثبت منجر می شود. همچنین هیجان پذیری می تواند یک پیش بینی کننده مهم برای برخی پیامدهای سازمانی مانند ارتقا یا تقلیل بهره وری نیروی انسانی را نمایان کند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی با بهره وری با تکید بر نقش میانجی هیجان پذیری در تدریس در اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحدتبریز بود. این تحقیق از نوع همبستگی و جامعه آماری 504 نفراز اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحدتبریز در سال 1394 بودند. حجم نمونه از جدول مورگان و فرمول کوکران برابر با 272 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری، تصادفی- طبقه ای بود. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسش نامه های ویژگی های شخصیتی نئو فرم 60 سؤالی، مقیاس هیجان پذیری در تدریس ویلاویسنسیو و پرسش نامه بهره وری آچیو استفاده گردید. همچنین از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شد. پژوهشگر دریافت که بین ویژگی های شخصیتی به ترتیب با سازگاری، وجدان، روان رنجورخویی، برون گرایی و دلپذیربودن با سطح اطمینان 372/0، 412/0، 112/0، 371/0 و 215/0 با بهره وری رابطه وجود دارد. ویژگی های شخصیتی به ترتیب با سازگاری، وجدان، روان رنجورخویی، برون گرایی و دلپذیربودن با سطح اطمینان 271/0، 351/0، 412/0، 371/0 و 341/0 با هیجان پذیری در تدریس رابطه وجود دارد. همچنین هیجان پذیری در تدریس باسطح اطمینان 149/0 با بهره وری رابطه دارد. همچنین پژوهشگر نتیجه گرفت بهره وری متأثر از ویژگی های شخصیتی است و هیجان پذیری در تدریس می تواند سبب افزایش یا کاهش آن گردد.

توانمندسازی کارکنان یکی از تکنیک های مؤثر برای افزایش بهره وری کارکنان و استفاده بهینه از ظرفیت و توانایی های فردی و گروهی آن ها در راستای اهداف سازمانی است. بر همین اساس، امروزه مباحث و یافته های مرتبط با توانمندسازی کارکنان توجه بسیاری از پژوهشگران در زمینه مسائل سازمانی را به خود جلب کرده است. هدف مقاله حاضر نیز، ارائه مدل     توانمند سازی با هدف ارتقای بهره وری کارکنان از دیدگاه مدیران صنایع کوچک و متوسط استان آذربایجان شرقی می باشد. روش تحقیق کاربردی و جامعه آماری آن کلیه مدیران واحدهای صنایع کوچک و متوسط استان آذربایجان شرقی شامل می شود. حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران برای جوامع با تعداد اعضای معلوم، 601 نفر محاسبه وبرای جمع آوری داده های لازم از پرسش نامه استفاده شده است. روایی و پایایی پرسش نامه، به ترتیب از طریق روش های محتوایی و آزمون مجدد مورد بررسی قرارگرفته است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده که «رشد فردی و طراحی شغل»، «رسمیت و شفافیت وظایف»، «توجه به محیط و تمرکززدایی»، «سبک رهبری» و «توجه به مسائل نیروی انسانی و تیم های کاری» به عنوان روش های توانمندسازی با هدف ارتقای بهره وری کارکنان در جامعه تحت مطالعه می باشند.

هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر شیوه های مدیریت منابع انسانی بر قابلیت یادگیری سازمانی از طریق سرمایه انسانی می باشد. به منظور دستیابی به این هدف، 80 نفر از اعضای واحدهای تحقیق و توسعه فعال در شهرک صنعتی طوس و شرکت های مجاور آن در شهر مشهد به عنوان نمونه تصادفی انتخاب شدند و پرسش نامه ها به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده میان آنها توزیع گردید. سپس داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار آماری PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شاخص های برازش مدل مفهومی تحقیق حاضر نشان داد که این مدل از برازندگی مطلوبی برخوردار است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نیز نشان داد که شیوه های مدیریت منابع انسانی (شیوه های گزینش، بهبود و بالندگی و ارزیابی براساس شایستگی) و سرمایه انسانی، بر قابلیت یادگیری سازمانی تأثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین، مشخص شد که سرمایه انسانی در روابط میان این شیوه ها و قابلیت یادگیری، نقش واسط را ایفا می کند. در انتها نیز با توجه به یافته های تحقیق، پیشنهادهایی ارائه گردید. 

امروزه بشر بر این امر اعتراف دارد که دانش جزء جدایی ناپذیر زندگی در تمامی ارکان است. خلق، انتقال و به کارگیری دانش باعث خلاقیت در کارکنان می شود و نوآوری و عملکرد را بهبود می بخشد. در پژوهش حاضر، به تحلیل مدل ساختاری ویژگی های مدیریت دانش بر بهبود عملکرد کارکنان شرکت ساخت تجهیزات سپاهان با استفاده از دیدگاه مدل چان و چائو پرداخته شده است. این پژوهش کاربردی و از نظر روش، توصیفی- همبستگی است. در این راستا، برای گردآوری اطلاعات و آزمون فرضیه ها، از پرسشنامه ای حاوی 61 سوال استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان بخش اداری شرکت ساخت تجهیزات سپاهان با تعداد 160نفر در سال 1394-1393 بوده و نمونه آماری بر طبق رابطه کوکران 114 نفر تعیین گردید. نتایج نشان می دهد که تأثیر مدل ساختاری ویژگی های مدیریت دانش بر بهبود عملکرد کارکنان معنادار است. از میان متغیرها، متغیرهای تبدیل، تکنولوژی، و کاربرد، بیشترین وزن را در تشکیل مدیریت دانش بر عهده دارند. همچنین نتایج نشان داد که ویژگی های مدیریت دانش به میزان 29 درصد از تغییرات عملکرد کارکنان را تبیین می کند. بنابراین، شرکت ساخت تجهیزات سپاهان، با برگزاری دوره های ضمن خدمت جهت آگاهی بیشتر کارکنان و مدیران با مدیریت دانش و روزآمد سازی مهارت های تخصصی در ارتباط با تکنولوژی می توانند به بقا و رشد خود در عرصه رقابتی کمک کنند.                   

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین استعداد مدیریتی و کارایی سرمایه گذاری و نیز تعامل توانایی مدیریت و کیفیت گزارشگری مالی با خطر سقوط قیمت سهام می پردازد. در این پژوهش از داده های124 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1388-1393 استفاده گردید. در این پژوهش، استعداد مدیریتی با استفاده از الگوی دمرجیان و همکاران (2012) که مبتنی بر متغیر های حسابداری می باشد، کارایی سرمایه گذاری با استفاده از مدل چن و همکاران (2011)، کیفیت گزارشگری مالی با استفاده از مدل کوتاری و همکاران (2005) و خطر سقوط قیمت سهام با استفاده از مدل چن و همکاران (2001) اندازه گیری شده است. برای آزمون فرضیه های تحقیق مدل رگرسیون چند متغیره به کار رفت. نتایج پژوهش حاضر نظریه جستجوی رانت را تأیید کرده و نشان می دهد که شرکت هایی با مدیران با استعدادتر، تصمیمات سرمایه گذاری ناکاراتری اتخاذ می کنند. همچنین در این شرکت ها، انجام اقدامات فرصت طلبانه و دستکاری گزارشهای مالی به منظور پنهان ساختن و انباشته کردن اخبار بد، خطر سقوط قیمت سهام را افزایش می دهد.