درخت حوزه‌های تخصصی

اهداف پرسش نامه 9 آیتمی سلامت بیمار (PHQ-9) از مقیاس های پرکاربرد در حوزه غربالگری، تشخیص و پایش درمان افسردگی است. تا کنون چهار مطالعه در ایران برخی ویژگی های روان سنجی آن را در جمعیت بیماران جسمی و روان پزشکی مورد بررسی قرار داده اند؛ با این وجود، برخی ابعاد روان سنجی آن هنوز به اندازه کافی ارزیابی نشده و در جمعیت دانشجویی مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی جنبه های بیشتری از ویژگی های روان سنجی PHQ-9 در ایران با تمرکز بر جمعیت دانشجویی بود. مواد و روش ها در قالب یک مطالعه توصیفی، 463 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال تحصیلی 98-1397 از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و مقیاس های پژوهش را تکمیل کردند. برای بررسی پایایی نسخه فارسی PHQ-9 از دو شیوه همسانی درونی و بازآزمایی با فاصله دو هفته استفاده شد. اعتبار سازه آن در نمونه دانشجویان، با استفاده از تحلیل های عاملی اکتشافی و تأییدی مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی اعتبار همگرا از ویراست دوم پرسش نامه افسردگی بک (BDI-II)، خرده مقیاس افسردگی مقیاس 21 آیتمی افسردگی، اضطراب، استرس (DASS-21)، خرده مقیاس روان رنجورخویی پرسش نامه پنج عاملی نئو (NEO-FFI) و خرده مقیاس عاطفه منفی مقیاس های عاطفه مثبت و عاطفه منفی (PANAS) استفاده شد. همچنین برای بررسی اعتبار افتراقی از خرده مقیاس گشودگی NEO-FFI و خرده مقیاس عاطفه مثبت PANAS استفاده شد. یافته ها طبق نتایج، ضریب آلفای کرونباخ 0/856 و ضریب همبستگی درون طبقه ای 0/869 به ترتیب نشان دهنده همسانی درونی و پایایی بازآزمایی بالای PHQ-9 بودند. تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از آن بود که تمام سؤالات در یک عامل قرار گرفته و 47/59 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. تحلیل عاملی تأییدی نشان داد همه سؤالات به یک عامل مربوط می شوند. همبستگی مثبت PHQ-9 با BDI-II (r=0/769)، خرده مقیاس روان رنجورخویی NEO-FFI (r=0/508)، خرده مقیاس افسردگی DASS-21 (r=0/647) و خرده مقیاس عاطفه منفی PANAS (r=0/430) نشان دهنده اعتبار همگرا و همبستگی منفی آن با خرده مقیاس عاطفه مثبت PANAS (r=-0/444) بیانگر اعتبار افتراقی اش بود، در حالی که با خرده مقیاس گشودگی NEO-FFI (r=0/116) رابطه معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری درمجموع، از یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که PHQ-9 به عنوان ابزاری کوتاه این قابلیت را دارد که در حوزه های بالینی و پژوهشی به منظور غربالگری، تشخیص و پایش درمان افسردگی بالینی و/یا زیربالینی در جمعیت دانشجویی مورد استفاده قرار گیرد.

این پژوهش با هدف مشخص کردن نقش واسطه ای خودکارآمدی در رابطه بین منابع حمایت اجتماعی و علایم افسردگی در دانشجویان دانشگاه های شهر تهران انجام شد. نمونه شامل 333 دانشجو (162 زن، 171 مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های تهران و امیر کبیر بودند. از دانشجویان خواسته شد سه مقیاس افسردگی بک (I-BDI)، مقیاس خودکارآمدی شرر (SES) و مقیاس حمایت اجتماعی واکس (SS-A) را تکمیل نمایند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش همبستگی اسپیرمن و تحلیل مسیر استفاده شد. در این پژوهش یک مدل فرضی که برگرفته از مدل هاسلم، پاکنهام و اسمیت بود، مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد مدل پیشنهادی با داده های پژوهش برازش مناسبی داشت. خودکارآمدی و حمایت اجتماعی از جانب دوستان به طور مستقیم و حمایت خانواده به طور غیرمستقیم بر علایم افسردگی دانشجویان اثرداشت. همچنین خودکارآمدی نقش واسطه ای در رابطه حمایت اجتماعی و افسردگی و بیشترین تاثیر را بر علایم افسردگی دانشجویان داشت. بنابراین نتایج پژوهش نشان داد خودکارآمدی متغیری بسیار مهم در سبب شناسی افسردگی است. چون تجربیات اولیه ایجاد کننده خودکارآمدی بر والدین متمرکز است، حمایت خانواده نقش مهمی در افزایش خودکارآمدی دانشجویان دارد و دانشجویان خودکارآمد بیشتر درگیر روابط اجتماعی می شوند. همچنین دانشجویان به دلیل داشتن تجارب و ویژگی های مشترک، از حمایت دوستان بسیار بهره می برند. مداخلاتی که موجب بهبود خودکارآمدی و دریافت حمایت اجتماعی از جانب خانواده و دوستان شود، می توانند افسردگی را در دانشجویان کاهش داده یا از آن جلوگیری کنند. ارایه چنین مداخلاتی در محیط دانشگاه بسیار مفید و ضروری به نظر می رسد.

هدف: بررسی رابطه انعطاف پذیری روانشناختی و سرسختی روانشناختی با بهزیستی روانشناختی در سربازان "مرکز آموزشی وظیفة شهداء وظیفة پدافند هوایی سمنان". روش: روش انجام پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه پژوهشی شامل سربازان "مرکز آموزشی وظیفة شهداء وظیفة پدافند هوایی سمنان" بود. 162 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه ی انعطاف پذیری شناختی(CFI)، مقیاس سرسختی اهواز (AHI) و پرسشنامه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (RSPWB) تکمبل نمودند. یافته ها: یافته ها نشان داد بین انعطاف پذیری روانشناختی و سرسختی روانشناختی با بهزیستی روانشناختی، و همچنین بین انعطاف پذیری روانشناختی و سرسختی روانشناختی، رابطه معنادار و مستقیم (سطح معناداری 01/0) وجود دارد. علاوه بر آن سرسختی روانشناختی می تواند 51 درصد از بهزیستی روانشناختی را پیش بینی می کند.

مطالعه حاضر با هدف ساخت، پایاسازی و اعتباریابی آزمون هویت ملی و اجتماعی انجام شده است. در این مطالعه، هویت اجتماعی از 3 هویت قومی، هویت دینی و هویت مدرن تشکیل شده است. ابتدا برای هر خرده آزمون مولفه ها و سپس سوالات ذیربط آنها تدوین گردید. به جهت کثرت سوالات، اجرای این پرسشنامه حجیم ممکن نبود. لذا سوالات هویت ملی (90 سوال) و هویت قومی (68 سوال) در یک پرسشنامه 158 سوالی و سوالات هویت دینی (72 سوال) و هویت مدرن (72 سوال) در پرسشنامه دیگری با 144 سوال تنظیم گردید. دو پرسشنامه در اجرای مقدماتی روی دانشجویان دانشگاههای تهران اجرا گردید. بعد از اجرا، با استفاده از روش تحلیل گویه ها، از پرسشنامه اول (158 سوالی)، 80 گویه حذف و 78 گویه به عنوان سوال مناسب تر باقی ماند. از 144 گویه پرسشنامه دوم نیز 81 گویه حذف و 63 گویه باقی ماند. بنابراین از 302 گویه، جمعاً 161 گویه حذف گردید. ضریب آلفای پرسشنامه اول (158 سوالی) بعد از تحلیل سوالات 978/0 می باشد. در پرسشنامه دوم (144 سوالی)، ضریب آلفا بعد از حذف گویه های نامناسب 957/0 می باشد. از جمع بست 78 سوال مناسب پرسشنامه اول و 63 سوال مناسب پرسشنامه دوم، پرسشنامه ای 141 گویه ای شکل گرفت که ضریب آلفای آن 965/0 می باشد. این پرسشنامه در اجرای اصلی روی نمونه ای مرکب از 410 دانشجوی شهر تهران به اجرا درآمد. برای تحلیل آزمون، از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. برای تحلیل عاملی، از روش روایی سازه استفاده شد. طی فرایند تحلیل عاملی جمعاً 31 عامل شناسایی گردید که 13 عامل آن قابل نام گذاری بودند. در خرده آزمون هویت ملی 10 عامل شناسایی شد که 5 عامل آن قابل نام گذاری بود. در هویت ملی 9 عامل شناسایی شد که 3 عامل آن قابل نام گذاری بود. در هویت دینی 4 عامل شناسایی شد که 2 عامل آن قابل نام گذاری بود. در هویت مدرن نیز 8 عامل شناسایی شد که 2 عامل آن معنی پذیر بودند. با عنایت به نتایج این پژوهش، می توان گفت که پرسشنامه از پایایی و روایی (اعتبار) مناسبی برخوردار است و عوامل به دست آمده از روش تحلیل عاملی می توانند هویت ملی و اجتماعی دانشجویان را به گونه مناسب اندازه گیری کنند.

پژوهش حاضر به مقایسه میزان عوامل تنیدگی زا و شیوه های رویارویی نوجوانان مراکز شبانه روزی بهزیستی و دارای والدین شهر تهران می پردازد. به منظور دستیابی به این امر فرضیه های «میزان تنیدگی نوجوانان مراکز شبانه روزی بیشتر از نوجوانانی میباشد که با والدین خود زندگی می کنند»،«نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر مسئله استفاده می نمایند» و «نوجوانان مراکز شبانه روزی در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان استفاده می نمایند»، ارائه گردید. برای بررسی فرضیه های فوق از میان نوجوانان 14 تا 17 ساله مراکز شبانه روزی 50 نفر بصورت تصادفی انتخاب گردیدند سپس از میان دانش آموزان شاغل به تحصیل مدارس شهر تهران 50 نفر به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند و دو گروه از لحاظ سن و جنس همتا انتخاب شدند. در هر گروه نمونه، تعداد 33 نفر دختر و 17 نفر پسر بودند. برای ارزیابی و سنجش میزان تنیدگی از مقیاس رویدادهای زندگی ویژه نوجوانان و برای ارزیابی شیوه های رویارویی از پرسشنامه شیوه های رویارویی استفاده شده است. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، از آزمون t گروههای مستقل استفاده گردید. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که میزان تنیدگی نوجوانان مراکز شبانه روزی از نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند بیشتر است. نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند در رویارویی با تنیدگی بیشتر از رویارویی متمرکز بر مسئله استفاده می نمایند و نوجوانان مراکز شبانه روزی در رویارویی با تنیدگی بیشتر از شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان استفاده می نمایند.

هدف اصلی این پژوهش، تبیین و تشریح دو رویکرد تربیتی پرسش محور و پاسخ محور و پیامدهای این دو رویکرد بر رفتارهای متخیلانه و خلاقانه کودکان می باشد. برای دست یابی به این هدف از روش توصیفی– تحلیلی بهره گرفته شد. در این راستا، روابط میان پرسشگری، تخیل و خلاقیت مورد تحلیل قرار گرفته و نقش رویکردهای تربیتی مختلف در تقویت یا تضعیف این ویژگی ها تبیین شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که چگونه رویکردهای تربیتی متفاوت می توانند فرصت و زمینه آفرینندگی را فراهم کرده یا از بین ببرند. بر این اساس استدلال شد که یک محیط تربیتی پاسخ محور قدرت تخیل دانش آموزان را خشکانده و خلاقیت آنها را زایل می سازد. اگر نظام های تربیتی علاقه مند به تقویت آفرینندگی دانش آموزان هستند، باید فرصت پرسشگری را برای دانش آموزان فراهم نمایند و آنها را برای پرسیدن پرسش های متخیلانه تشویق و تحریک کنند. درواقع، خلاقیت در یک فضای پرسشگرانه شکوفا می شود نه در محیطی که تأکید بر پاسخ های مشخص، مهم ترین ویژگی آن است. بنابراین، نظام آموزش و پرورش باید تخیل و پرسشگری را به عنوان دو ویژگی مهم تفکر انسان که اندیشیدن به امکان های جدید و راه حل های بدیع را میسر ساخته و خلاقیت را امکان پذیر می سازد، ارج گذاشته و مورد تأکید قرار دهد.

این پژوهش به منظور، بررسی اثربخشی خودگوئی های درونی مثبت بر افزایش میزان باورهای خودکارآمدی عمومی زنان انجام گرفته است. ابزاری که در این پژوهش مورد استفاده قرارگرفته است، مقیاس خودکارآمدی عمومی (GSE) شرر و همکاران (1982) است که ضریب پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ برای خرده مقیاسهای خودکارآمدی عمومی و اجتماعی به ترتیب 86/0 و 71/0 گزارش شده است. جامعه آماری پژوهش، زنان متأهل مراجعه کننده به مرکز آموزش خانواده کمیته امداد امام خمینی(ره) غرب استان تهران بودند. از بین مراجعه کنندگانی که پس از فراخوان مرکز در تیرماه 86، داوطلب شرکت در دوره آموزشی شدند، پس از مصاحبه اولیه وکسب اطمینان از علاقه و تعهد آنها نسبت به شرکت در تمام جلسات، 24 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند که در دو گروه 12نفر کنترل و آزمایش به صورت تصادفی جایگزین شدند. سپس، اعضای دو گروه به پرسشنامه خود کارآمدی عمومی پاسخ دادند. آنگاه گروه کنترل در نوبت انتظار قرار گرفته و گروه آزمایش طی 8 جلسه یک ساعت و نیمی در برنامه آموزش خودگوئی های درونی مثبت برمبنای مفاهیم مکتب شناخت درمانی شرکت کردند. پس از آن، از هردوگروه پس آزمون به عمل آمد و داده های حاصله توسط آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل مورد تجزیه و تحلیل واقع گردید. نتیجه پژوهش نشان داد که آموزش خودگوییهای مثبت در افزایش میزان باورهای خودکارآمدی عمومی زنان مورد نظر مؤثر بوده است.

شناخت بررسی جایگاه خانواده و نقش ویژگی های شخصیتی والدین (مادر) در رابطه با پیش بینی میزان احساس تنهایی و اضطراب پنهان دختران سال سوم دبیرستان مناطق 1 و 7 است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر سال سوم دبیرستان (و مادرانشان) که در سال تحصیلی 93-1392 در شهر تهران در مناطق 1 و 7 مشغول به تحصیل بوده اند، شامل می شود. تعداد 200 دانش آموز دختر دبیرستانی و 200 مادر با میانگین سنی 2±35، پرسشنامه 40 سؤالی اضطراب کتل (روایی 72/0%) و پرسشنامه استاندارد UCLA احساس تنهایی (روایی 87%) و پرسشنامه 60 سؤالی نئو (روایی 62/0%) را برای ابزار اندازه گیری و جمعآوری داده ها تکمیل کردند. جهت تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از روش های آمار توصیفی در دسته بندی و خلاصه کردن داده ها و آزمون ضریب همبستگی پیرسن و رگرسیون چند متغیره برای تفسیر نتایج استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، هرچه شخصیت مادران به سمت برون گرایی، موافق بودن و با وجدان بودن پیش رود میزان اضطراب در دختران سال سوم کاهش می یابد. همچنین نتایج در مورد اضطراب پنهان نیز مشابه با اضطراب کل در میان دختران نوجوان بود که نشان دهنده ارتباط قوی بین ویژگی های شخصیتی مادر به عنوان یک والد تأثیرگذار بر رفتارهای اضطرابی دختران نوجوان است. این مسئله نشان دهنده نقش بسیار مهم صفات شخصیتی والدین (مادر) است که یکی از پیش بینی کننده های مهم در رابطه با مسائل دوران نوجوانی است؛ و هرچه شخصیت مادران به سمت روان آزردگی پیش رود احساس تنهایی در دختران سال سوم افزایش می یابد و رابطه بین دو متغیر برون گرایی و احساس تنهایی، موافق بودن و احساس تنهایی و باوجدان بودن و احساس تنهایی نشان می دهد ، بین این متغیرها بااحساس تنهایی رابطه منفی و معکوسی برقرار است؛ بنابراین، هرچه شخصیت مادران به سمت برون گرایی، موافق بودن و باوجدان بودن پیش رود احساس تنهایی در دختران سال سوم کاهش می یابد.

اهداف: اساتید یکی از ارکان اصلی دانشگاه محسوب می شوند و نحوه عملکرد آنها در بازدهی کل نظام آموزشی نقش اساسی ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل زمینه ای تاثیرگذار بر نحوه ارزشیابی اساتید دانشگاه توسط دانشجویان بود. روش ها: این پژوهش توصیفی- تحلیلی در 12339 دانشجوی دانشگاه علوم و فنون مازندران در نیم سال دوم سال تحصیلی 91-1390 انجام شد. معدل کل دانشجویان به عنوان شاخص تعیین وضعیت عملکرد تحصیلی دانشجو مورد استفاده قرار گرفت. برای تحلیل نتایج پژوهش از نرم افزار SPSS 17 و آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه، تعقیبی توکی، همبستگی پیرسون و T مستقل استفاده شد. یافته ها: میانگین نمره ارزشیابی اساتید با توجه به وضعیت عملکرد تحصیلی، جنسیت و مقطع تحصیلی دانشجویان، وضعیت تاهل، سابقه تدریس و رتبه استاد و همچنین نوع درس و زمان ارایه آن تفاوت معنی دار داشت. توان علمی- آموزشی و رفتار اجتماعی اساتید در کلاس درس در سطح اطمینان 100% دارای رابطه معنی دار و مثبت بود (0001/0=p). نتیجه گیری: مولفه های عملکرد تحصیلی دانشجو، جنسیت استاد و دانشجو، دوره تحصیلی دانشجو، نوع درس، توان علمی- آموزشی استاد، مرتبه علمی، سابقه تدریس، زمان ارایه درس و وضعیت تاهل استاد بر ارزشیابی اساتید توسط دانشجو موثر است، ولی وضعیت استخدامی استاد رابطه ای با این ارزشیابی ندارد.

هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش روابط میان فردی بر دوست یابی و عزت نفس دانش آموزان دختر بود. طرح پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی شهر گرگان بود که در سال تحصیلی 93-92 مشغول به تحصیل بودند. 30 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پرسشنامه های عزت نفس آیزنک و مقیاس دوستی ساکرال روی دو گروه اجرا گردید. سپس آموزش روابط میان فردی در هشت جلسه بر روی گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. در خاتمه، دو گروه، پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل گردید. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش روابط میان فردی بر دوست یابی (934/5F= ،022/0P=) و عزت نفس (884/4F= ،036/0P=) دانش آموزان بود. آموزش روابط میان فردی منجر به افزایش کیفیت دوستی و عزت نفس در دانش آموزان دختر می شود.