درخت حوزه‌های تخصصی

"این که نحوة رویارویی نهادهای سنتی و مدرن، از جمله رسانه‌ها در جریان توسعه چگونه باید باشد، از مهم‌ترین مسائل هر الگوی توسعه است. دیدگاه‌های لیبرال ـ سرمایه‌داری و مارکسیستی ـ سوسیالیستی که توسعه را مرادف با گذار از جامعه سنتی می‌دانند به نفی و رد نهادهای سنتی به نفع نهادها و ساز و کارهای مدرن معتقدند. اشکالات نظری اعتقاد به ناسازگاری ذاتی سنت و مدرنیسم به عنوان مبنای این دو دیدگاه هرگز سردمدارانش را به تجدید نظر در نحوة برخورد سلبی با ساز و کارهای سنتی جوامع وانداشت، تا این که با آشکار شدن برخی از اشکالات درونی نظام‌های وابسته به این دو الگو در عمل و توفیقات نظام‌های به نسبت خارج از آنها در مسیر توسعه، زمینة گسترش مفهوم توسعه و بالا رفتن سطح بحث از تکیه صرف بر رشد اقتصادی و کمیت، به اهداف عام‌تر و کیفیت زندگی فراهم شد و مجموعه سومی از الگوها که به دلیل مرادف ندانستن توسعه با گذار از جامعه سنتی به همگرایی نهادهای سنتی و مدرن از جمله رسانه‌ها معتقد بودند با عنوان «وحدت‌گرا ـ رهایی‌بخش» پدید آمد. در موضوع ارتباطات دینی، همگرایی روابط میان رسانه‌های سنتی دینی با رسانه‌های مدرن دینی زمانی میسر است که هر دو دسته با تبعیت از استراتژی مشترک دینی هم‌سو و هم‌جهت با یکدیگر عمل کنند. این مقصود زمانی میسر است که مزیت نسبی کارکردهای دینی هر یک از دو نوع رسانه (سنتی و مدرن) با توجه به مجموعه عوامل زیر مشخص شود: 1ـ توجه به قابلیت‌ها و محدودیت‌های ذاتی کانال‌های ارتباطی 2ـ علایق و خواسته‌های مخاطبان در این مقاله سعی شده است با توضیح عوامل فوق نشان داده شود که مدل آیینی از میان مدل‌های سه گانه ارتباط می‌تواند شبکه معارف را به عنوان یک رادیوی مذهبی در چهارچوب همگرایی رسانه‌های سنتی و مدرن دینی قرار دهد. "

طی دهة گذشته، فیلم های متعددی دربارة رابطة فرد روحانی و مردم در سینمای ایران ساخته شده که «زیر نور ماه، مارمولک و طلا و مس»، از نمونه های این قبیل فیلم ها به شمار می روند. گرچه، این فیلم ها تفاوت هایی با یکدیگر دارند، اما به نظر می رسد که به گفتمان مشترکی تعلق دارند. این گفتمان در پی مفصل بندی جدیدی از دال روحانی در شبکه ای از مفاهیم/دال ها (مردم، عبادت، اخلاق، راه خدا، خدمت به مردم و مردمداری و غیره) است که همچنان به سیاست می اندیشد؛ اما مسیر آن را از طریق تودة مردم جستجو می کند. بنابراین، به جای رابطة دوگانة روحانی-سیاست مدار، به رابطة روحانی-مردم-سیاست مدار می اندیشد که البته بعد سوم آن عمداً پنهان شده است. از این رو، می توان گفت که گفتمان حاکم بر فیلم های یادشده حاکی از نوعی تعامل اجتماعی و هم گرایی روحانی با تودة مردم است. در این فیلم ها، روحانی تلاش می کند که نقش سنتی خود را در جامعة مدنی (مدرنیته) بازسازی کند، ضمن آن که هرگز به صورت مستقیم این پرسش را مطرح نمی سازد که چرا از جامعة مدنی (سنتی/مذهبی) دور افتاده است؟ به عبارت دیگر، در این دسته از فیلم ها عنصر سیاست (قدرت) مطرح نمی شود و سیاست هم چنان به صورت یک دال حاضر «غایب» است که هدایت گری را بر عهده دارد. در مقالة حاضر، نخست با خوانشی بینامتنی، عناصر گفتمانی «احیاء ارزش های دینی در جامعه مدرن» استخراج و نوع مفصل بندی آن مطرح می گردد. سپس، این مسئله که این گفتمان برای پاسخ گویی به چه دشواری هایی از روحانی در مواجهه با جامعة ایران در دهه اخیر است، مطرح خواهد شد

انسجام خانوادگی بهعنوان مفهومی که نشاندهنده رابطه میان والدین و فرزندانی است که خانه پدری خود را پس از ازدواج ترک کردهاند، توسط بنگستون و رابرت، در رد نظریه فروپاشی خانواده هستهای، مطرح شد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای ساختاری بر دو بعد انسجام (ارزشی و کارکردی) در این نظریه است. با روش نمونهگیری خوشهای، 256 نفر از فرزندان ازدواجکرده سه منطقه شهر تهران که حداقل یکی از والدین آنها در قید حیات بودند، انتخاب و تحقیق به روش پیمایش به اجرا درآمد. نتایج نشان میدهد اگرچه میزان انسجام ارزشی و کارکردی در خانوادههای تهرانی در حد متوسط است، ولی با شرایط بحرانی فاصله دارد. بهعلاوه، این مقادیر نشان میدهد که جامعه ما با وضعیت معمول خود که در آن حمایتهای متقابل خانوادگی بسیار بالاست، تفاوت زیادی کرده است. همچنین، روابط دومتغیره حاکی از آن است که از میان مؤلفههای ساختار خانوادگی که متغیر مستقل تحقیق محسوب میشوند، فقط متغیر برخورداری والدینی با انواع انسجام ارزشی و کارکردی رابطه معناداری برقرار کرده است. روابط همبستگی موجود نشانگر آن است که پسران نسبت به دختران کمتر حمایت والدین را دریافت میکنند، ولی در حمایت از والدین و انسجام ارزشی یا باور به مسئولیتها و وظایف، تفاوت معناداری با دختران ندارند. همچنین، براساس مدلرگرسیونی، 4,25 درصد واریانس متغیر انسجام کارکردی مادران، 4,11 درصد تغییرات انسجام کارکردی پدران، 2,11درصد تغییرات متغیر انسجام کارکردی فرزندان ازدواجکرده و 4,55 درصد واریانس متغیر انسجام ارزشی، توسط مؤلفههای ساختار خانواده تبیین شدهاند. درنهایت، تحلیل مسیر متغیرهای وابسته نشان میدهد که ضرایب تأثیر غیرمستقیم متغیرهای ساختاری بسیار ضعیف است.

در دیدگاه اسلامی چه با رویکردی فلسفی و چه با رویکردی عرفانی سفر و جهانگردی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. این نگرش سبب شده است تا مقوله سفر به عنوان یکی از مهمترین مفاهیم مطرح در فرهنگ برخاسته از این نوع نگاه در میان مسلمانان به شمار آید و به دنبال آن به ادبیات و فرهنگ عامه نیز وارد شود. در کنار این تجلیات در جریان شکل گیری تمدنها و از جمله تمدن اسلامی و گسترش آن نیز با جایگاه بی بدیل سفر و جهانگردی روبرو می شویم. از سویی دیگر می دانیم که همه این توجهات به مقوله سفر و ورود آن به فرهنگ اسلامی از رهگذر شیفتگی غیرقابل وصف مسلمانان به قرآن کریم و به تبع آن روایات معصومین سلام الله علیهم اجمعین بوده است. بر این اساس تلاش شده است تا در این مختصر ضمن ارائه یک واژه شناسی از واژه های مربوط به سفر در این کتاب مقدس، و همچنین دسته بندی آیات مربوط، اهداف و منافع سفر و گردش در جهان یا به تعبیر قرآنی «سیر فی الارض» از دیدگاه قرآن کریم تبیین گردد.

همه پرسی استقلال کردستان عراق علیرغم مخالفت های گسترده با اصرار حزب بارزانی در تاریخ 3 مهر 1396 مصادف با 25 دسامبر 2017 برگزار شد و اخبار مرتبط با همه پرسی اقلیم کردستان عراق برای مدت زیادی به اخبار یک رسانه های منطقه ای، فرامنطقه ای و بین المللی تبدیل شده بود. از این رو در این پژوهش برآنیم تا با بررسی مطالب مرتبط با همه پرسی در روزهای نزدیک به برگزاری آن، بازتاب این خبر را در در چهار سایت خبری الجزیره، ایرنا، روداوو و بی بی سی بررسی کنیم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر کدام از سایت های خبری انگاره سازی خاص خود را از همه پرسی دارند، ایرنا بیشتر با ذکر اخبار بازتابی به مخالفت با همه پرسی پرداخته است. الجزیره با گزارش های تحلیلی خود تلویحاً از همه پرسی حمایت کرده لکن خطرات آن را گوشزد نموده، بی بی سی با به کارگیری سیاست دوسویه خود را حامی ملت کرد نشان داده و انتقادات را در اخبار بازتابی بیان کرده است و روداوو به عنوان سایت کرد زبان از همه پرسی حمایت کرده و چارچوب معنایی مثبت از آن ساخته است.

" مشارکت سیاسى یکى از معیارهاى توسعه سیاسى به طور خاص و توسعه به طور کلى است و پرداختن به آن مى تواند روشنگر یکى از ابعاد مهم توسعه باشد. هدف از این تحقیق بررسى و شناخت عوامل اجتماعى موثر بر مشارکت سیاسى روستاییان است تا از این طریق برخى از نظریاتى را که تحت عنوان نوسازى مطرح شده است، بتوان در جامعه مورد مطالعه آزمون نمود. برخى از این عوامل که در نظریات دانیل لرنر، اینکلس و اسمیت، رابرت دال، لیپست و هانتینگتن به عنوان عوامل نوسازى کننده جامعه و رواج دهنده اشکال جدید رفتارهاى اجتماعى بیان شده اند عبارتند از: وضعیت اقتصادى، شغل، تحصیلات، ارتباط با شهر، استفاده از وسایل ارتباط جمعى. علاوه بر این برخى عوامل روان شناختى مانند احساس بى قدرتى و اعتماد به دولت نیز مورد بررسى قرار گرفته اند. فرضیه اصلى تحقیق این است که با بهبود شاخص هاى اجتماعى، مشارکت سیاسى افزایش یافته است. این فرضیه در دو بعد مشارکت سیاسى رسمى و غیررسمى مورد بررسى و سنجش قرارگرفت. روش تحقیق مورد استفاده روش پیمایشى بوده که با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام شد. جامعه مورد مطالعه سرپرستان خانوارهاى روستایى دهستان حومه شهرستان بوشهر بود. با استفاده از نمونه گیرى چندمرحله اى سه روستاى چاه کوتاه، آب طویل و تل اشکى که معرف سه سطح توسعه یافتگى بالا، متوسط و پایین بودند به طور تصادفى انتخاب شده و از میان این روستاها نسبت به تعیین حجم نمونه مجموعاً به تعداد 250 مورد و توزیع آن ها با توجه به میزان جمعیت هر روستا اقدام شد. نتایج تحقیق حاکى است که بین دو نوع مشارکت سیاسى رسمى و غیررسمى در خصوص متغیرهاى مورد مطالعه تفاوت قابل ملاحظه اى وجود دارد. به این صورت که مشارکت سیاسى غیررسمى همراه با افزایش سطح تحصیلات، ارتباط با شهر و استفاده از رسانه هاى گروهى افزایش یافته است اما مشارکت سیاسى رسمى تنها در سطح متوسط ارتباط با شهر و تحصیلات ابتدایى بیش تر شده است و پس از آن رو به کاهش داشته است. از طرف دیگر مشارکت رسمى همبستگى بسیارى با اعتماد به دولت داشته و هر چه اعتماد به دولت بیشتر بوده، مشارکت سیاسى رسمى بیش تر شده است. در حالى که رابطه معنى دارى بین این عامل و مشارکت سیاسى غیررسمى به دست نیامد. این موضوع نشان مى دهد که مشارکت سیاسى غیررسمى بیش از جنبه رسمى مشارکت مرتبط با شاخص هاى توسعه و تایید کننده نظریات نوسازى است. در صورتى که ساختار سیاسى و عوامل محیطى در مشارکت سیاسى رسمى نقش زیادى دارند. "

" این مقاله به دنبال بررسی چگونگی پیدایش و شکل‌گیری هویت‌های جدید منطقه‌ای در استان خوزستان تحت تاثیر فعالیت‌های شرکت نفت با استناد به آثار داستان‌نویسان خوزستانی است. نویسنده ابتدا محدوده‌ جغرافیایی پژوهش را که شامل مناطق نفت‌خیز خوزستان بوده، روشن کرده و به تعریف داستان و ادبیات داستانی پرداخته است؛ سپس بازتاب تحولات اقتصادی و اجتماعی فعالیت‌های شرکت نفت را در آثار داستان‌نویسان خوزستانی نشان داده است. کوشش شده است که نقش هر یک از این تحولات در شکل‌گیری هویت‌های جدید نشان داده شود. در پایان نیز با بررسی مسایل فرهنگی به‌طور مشخص به مقوله‌ هویت‌های جدید پرداخته است. "

بیکاری جوانان یکی از مسائل مهم و اساسی مبتلابهِ نظام سیاست گذاری اجتماعی در کشور است و یکی از مفاهیم اصلی در بررسی این مسئله مفهوم است که به جوانانی اشاره دارد که درجایی شاغل نبوده و در حال تحصیل یا مهارت آموزی نیستند. پژوهش حاضر با هدف ارائه تعریف مفهوم و زیرگروه های آن و بررسی مؤلفه های زمینه ساز آن در ایران به انجام رسیده است. شیوه انجام تحقیق کیفی بوده و از روش پژوهش اسنادی استفاده شده است که در آن داده ها و اطلاعات مربوط به بازار کار ایران از منابعی چون مرکز آمار ایران؛ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و سازمان های بین المللی ازجمله سازمان بین المللی کار مرور و بررسی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد نرخ در ایران حدود 23 درصد بوده و این نرخ در زنان حدود 5/2 برابر مردان است و در بین زنان 29-25 ساله بیش تر از سایر گروه های سنی دیده می شود (2/43 درصد). برحسب تحصیلات، افراد 29-25 ساله دارای تحصیلات کارشناسی بیشتر در معرض شدگی قرار دارند. زندگی در مناطق دور از مرکز و یا مهاجرت از روستا به شهر و از شهرهای بزرگ به کلان شهرها از دیگر مؤلفه های پیش بینی کننده شدن جوانان هستند.علاوه بر این، عامل سیاسی شامل سیاست های توسعه ای دولت ها و پیامدهای آن ها، سیاست های جمعیتی و آموزشی نامناسب و عدم اجرای درست طرح های اشتغال ازجمله وام خوداشتغالی، بنگاه های کوچک و متوسط زودبازده و کارورزی از مؤلفه های ساختاری اصلی هستند که منجر به افزایش نسبت در جمعیت جوان ایران در سال های اخیر شده اند. واژه های کلیدی: جوانان خارج از اشتغال، تحصیل یا مهارت آموزی، طرد اجتماعی، بیکاری، گذارهای جوانی، سیاست اجتماعی