درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۲۸٬۰۲۲ مورد.
۳۰۱.

بررسی و نقد کتاب کتابشناسی تاریخ ایران در دوران باستان

نویسنده:
منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۴ شماره ۱
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۶۵
در حوزه کتاب‌شناسی تاریخ ایران و اسلام کتاب‌های متعددی به رشتة تحریر در آمده است که یکی از آن‌ها کتابشناسی تاریخ ایران در دوران باستان، تألیف سرکار خانم دکتر مریم میراحمدی است که از سوی انتشارات امیرکبیر در سال 1369 برای نوبت اول چاپ شده است. این کتاب، مانند هر کتاب دیگری متضمن آثار و نتایج سودمندی است و البته خالی از عیب و نقص هم نیست. مقالة ذیل بر آن است که نکته‌هایی را در باب نقایص این کتاب یادآور شود، امید این‌که مفید واقع شده و در چاپ‌های بعدی، شاهد اصلاح این کتاب ارزش‌مند باشیم.
۳۰۵.

ریشه های فکری داعش

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: داعش اسلام تفکرسلفی افراطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۵۴ تعداد دانلود : ۱۳۹۵
داعش نام گروهی بنیادگرا است؛ که در عراق و سوریه حضور فعال داشت و خود را کشوری مستقل می دانست. این گروه به رهبری ابوبکر البغدادی از جنگجویان سلفیِ جداشده از شبکه ی القاعده بود که با دولت های عراق و سوریه و گروه های مخالف وارد جنگ شد. این گروه به عنوان یک گروه دارای تفکر سلفی معرفی شده است. ما در این پژوهش بدنبال پاسخ به این پرسش هستیم که ریشه تفکر سلفی در کجاست، و دلیل نام گذاری این گروه به عنوان یک گروه یا جریان سلفی چیست؟ در بررسی ریشه های تفکر سلفی باید گفت، واقعیت این است که ریشه های تاریخی این جریان به گرایش های خرد گریزانه و افراطی موجود در تاریخ اسلام بازمی گردد. مهم ترین این گرایش ها در تاریخ تمدن اسلام، فقهای اهل حدیث، متکلمان اشعری و خوارج هستند. و خواستگاه فکری داعش نیز پیرو القاعده وهابیت است، که خود ریشه در جنبش های سلفی مذهب حنبلی و پیروان اهل حدیث دارد.
۳۰۶.

سرخ ها و نهضت سبز جنگل

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۲
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۲۵
کم وکیف تعامل نهضت میرزاکوچک خان جنگلی با حکومتگران تازه کشور شمالی، یعنی همان بلشویک های اشتراکی مسلکی که ظاهراً نیات آزادی خواهانه داشتند و از جنبش ها و مبارزات ضداستعماری حمایت می کردند، به یکی از نکات پیچیده نهضت جنگل تبدیل شد.اگرچه ظاهراً میان بلشویک ها و جنگلی ها در زمینه مبارزه با استعمار اشتراک نظر وجود داشت و بین رهبران نهضت جنگل با نمایندگان حزب کمونیست شوروی و نمایندگان حزب عدالت باکو جلساتی برای هماهنگی مبارزه برگزار شد، با گذشت زمان زاویه میان اهداف جنگلی ها و بلشویک ها بازتر و بازتر گردید. سرانجام همراهان بلشویک مرام نهضت جنگل به تبعیت از دولت کمونیستی شوروی، که با حکومت ایران قرارداد دوستی و تفاهم امضا کرده بود، خود را کنار کشیدند و بدین ترتیب حکومت جمهوری گیلان سقوط کرد و میرزا با تعدادی از یاران خود دوباره به جنگل بازگشت. حکایت مفصل تر آن را در مقاله ذیل ملاحظه فرمایید.
۳۰۸.

بررسى سیاست مذهبى نادر، با نگاهى به ارزش کتیبه نادرى در این زمینه

نویسنده:
منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۷ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: کتیبه سیاست مذهبى تسامح مذهبى مبدع دین مشروعیت معنوى قدرت و موقوفات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۷۲
کتیبه نادرى با 24 بیت شعر ترکى ـ فارسى که در مدخل غربى قلعه کلات نادرى در سینه کوه حک شده، ارزش تاریخى فراوانى دارد، به‏طورى که بسیارى از مسائل مهم تاریخى عصر نادر، به‏خصوص سیاست مذهبى و خارجى و اصل و نسب وى را مى‏توان بر پایه آن بررسى کرد. در این کتیبه، نادر در حوزه مذهب، اشارات و بیاناتى دارد که بسیار در خور توجه است. او به صراحت اعتقاد و علاقه باطنى خویش به خداى یگانه و نیز تمایلاتش را به مذهب تسنن بیان داشته است. اما واقعیت این است که این تمایلات وى، با منطق نصوص تاریخى این دوره، کاملاً مغایر بوده و به همین دلیل مى‏توان گفت که مصلحت سیاسى زمان، او را به اتخاذ چنین تدبیرى وادار کرده است. مقاله حاضر درصدد بررسى و تحلیل همین مسئله است.
۳۰۹.

نبرد برای آزادی هرمز

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۹ شماره ۵۶
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۵۶
روز ملی خلیج فارس درست همان‌روزی است که ارتش ایران به فرماندهی امام‌قلی‌خان، حاکم فارس موفق شد پس از 130 سال به حضور پرتغالی‌ها در جزیره هرمز پایان دهد. جزیره هرمز تنها با 40کیلومتر مربع درست در دهانه خلیج‌فارس واقع شده و با نزدیکی‌ای که به سواحل ایران دارد، موقعیت مناسبی برای تجارت داشته و به دلیل جزیره‌ای بودن از امنیت کافی نیز برخوردار بوده است. املای صحیح آن هرموز یا هرمزد برگرفته از کلمات خورموز یا خورموغ به معنی لنگرگاه و بندر ایالت موغستان (میناب) بوده است که به واسطه کثرت استفاده امروزه هرمز خوانده می‌شود. ملوک هرمز که پس از ویرانی‌ بندر میناب ناشی از حملات پی‌درپی جهان‌گشایان خود را به هرمز رسانده بودند، با استفاده از تساهل مذهبی و آزادی‌های تجاری این جزیره را به بندری آباد و مشهور مبدل ساختند که تجار سراسر جهان با حضور در آن به کار تجارت و بازرگانی اشتغال داشتند.
۳۱۰.

مذهب نادرشاه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال نهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: نادرشاه افشاریه تشیع تسنن امامان شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۵۸ تعداد دانلود : ۲۹۳۲
حقیقت ماهیّت مذهبی نارشاه افشار یکی از مسائلی است که در مورد آن پاسخ ها و نظرات گوناگونی از سوی منابع همزمان با حیات وی و برخی پژوهشگران متأخر ابراز شده است. برخی منابعِ عموماً اروپایی وی را فردی لامذهب و معدودی از منابع داخلی وی را متهم به کفر و زندقه می نمایند. بعضی دیگر نیز وی را ماجراجویی که در اندیشه ی تأسیس مذهبی جدید بوده است معرفی نموده اند. گرایش نادرشاه به مذهب تسنن و یا تشیع نیز از دیگر نظرات مطرح در این عرصه می باشد. همچنان که مشاهده می شود اختلاف موجود در این نظرات، به گونه ای گسترده است که انجام پژوهشی مستقل را در این زمینه می طلبد. در این جستار تلاش خواهد شد پاسخی بسنده برای این پرسش به دست داده شود.
۳۱۱.

پیامدهای جنگ جهانی دوم بر سیاست صنعتی سازی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران تابستان ۱۳۸۹ شماره ۷ (پیاپی ۶۵/۵)

کلیدواژه‌ها: جنگ جهانی دوم سیاست صنعتی سازی روابط ایران و آلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۲۰ تعداد دانلود : ۱۷۷۰
جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی اروپایی در سال 1939 میلادی آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی متعددی در ایران داشت. در نتیجه چنین وضعیتی بود که پروژه صنعتی سازی در ایران عصر رضا شاه نیز به عنوان یکی از سیاست های اقتصادی این حکومت از پیامدهای جنگ بی تأثیر نماند. جنگ جهانی در دو مرحله بر صنعتی سازی در ایران تأثیر گذاشت و در نهایت منجر به پایان پروژه صنعتی سازی در کشور شد: مرحله یکم این تأثیرگذاری از آغاز جنگ جهانی تا اشغال ایران در شهریور 1320 و مرحله دوم پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین را در بر می گیرد. مقاله حاضر در صدد است تا با روش تاریخی و استفاده از کتاب ها و اسناد و مدارک آرشیوی با طرح این پرسش که جنگ جهانی دوم چرا و چگونه بر سیاست صنعتی سازی در ایران تأثیر گذاشت؟ به بررسی پیامدهای جنگ جهانی دوم بر سیاست های صنعتی سازی در ایران عصر رضاشاه بپردازد. برای پاسخ به این پرسش، این پیش فرض مطرح است که نیاز ایران به صنایع و متخصصان آلمان جهت تأسیس، تجهیز، تعمیر و نگهداری صنایع نوپای خود موجب وابستگی صنعتی ایران به آلمان شد. قطع ارتباط ایران با آلمان در نتیجه محاصره دریایی این کشور توسط انگلستان، صنایع ایران را که به صنایع و متخصصان آلمانی وابسته شده بود، دچار بحران کرد. در ادامه هم اشغال ایران توسط متفقین موجب شد تا صنایع ایران در نتیجه سیاست های جنگی متفقین به تعطیلی کشیده شوند و یا در خدمت سیاست های نظامی آنان درآیند.
۳۱۲.

کیانوری و عبرت های تاریخ

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۰
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰۷
بخشی از مطالعات تاریخ سیاسی، بررسی خاطرات افراد مؤثر سیاسی می باشد. ناگفته ها و پندارهایی که هرچند از بعضی از واقعیت ها و ادراکات محیط بر رفتارهای دوره مورد مطالعه پرده برمی دارد، از پیشداوری ها و تبرئه جویی ها مصون نمی باشد. ازاین رو، نقد این دسته از آثار می تواند استفاده بهینه از آن ها را میسر سازد. کتاب مورد نقد در این شماره، خاطرات نورالدین کیانوری می باشد که در سال 1371 مؤسسه اطلاعات آن را منتشر کرده است.
۳۱۴.

تأملی بر دلایل برخورد پیامبر(ص) با یهود مدینه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ششم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: پیامبر (ص) یهود بنی قینقاع بنی نضیر بنی قریظه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۲۰
هجرت پیامبر به مدینه، ضرورت عقد اتحاد با تمامی قبایل و از جمله یهود را جهت حفظ وحدت و عدم خیانت ضروری می نمود. گرایش بسیاری از مردم مدینه به اسلام که همراه با کاهش عزت پیشین قوم یهود، در نزد مردم مدینه بود سبب بهانه گیری و مخالفت های گسترده آن ها با پیامبر شد. تداوم این مخالفت، ضرورت تغییر قبله را موجب گردید. پیروزی پیامبر(ص) در بدر، با حسادت و آغاز درگیری بنی قینقاع با مسلمانان همراه بود. این برخورد با بخشش پیامبر و خروج آن ها از مدینه پایان یافت. دومین برخورد پیامبر(ص) با قبیله بنی نضیر صورت گرفت. خیانت آشکار بنی نضیر در توطئه قتل پیامبر(ص) اگرچه بسیار سنگین بود اما آنان نیز مورد عفو پیامبر(ص) قرار گرفتند. یهود بنی نضیر آتش افروزان جنگ احزاب بودند. خیانت بنی قریظه در جریان جنگ خندق برای مسلمانان بسیار سخت آمد. آیات 25 و 26 سوره احزاب و اذعان منابع بر کشتن مردان بنی قریظه با داوری سعدبن معاذ، به آخرین تلاش های یهود مدینه در ضربه زدن به مسلمانان پایان داد. تأملی بر رفتار و ملایمت های پیامبر(ص) در برابر توطئه های مستمر یهودیان سرانجام به واکنش و برخورد قاطعانه ای انجامید که بیشتر نیازمند بازنگری رفتار و پیامدهای عملکرد یهود در مدینه است که سرانجام چنین واکنشی را برای خویش رقم زدند. در این مقاله سعی شده است تا نوع رفتار یهود مدینه با پیامبر(ص) مورد توجه قرار گیرد.
۳۱۵.

نگارگری ایران در دوران تیموری (عصر طلایی نگارگری ایران)

نویسنده:
منبع: تاریخ نو پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: مغولان تیموریان نگارگری دورة طلایی هنر نقاشی سبک دورة تیموری نقاشی چین

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۸۸۳۰ تعداد دانلود : ۷۲۷۲
در طول حکومت مغولان (ایلخانان و جلایریان)، آل اینجو و آل مظفر، نگارگری به مراحل تکامل خود نزدیک شد. درکارگاههای سلطنتی آنان بود که نقّاشان عمدتاً به کار مصوّر کردن کتب گماشته شدند و نگارگری تا رسیدن به دوران طلایی خود فاصله ای نداشت. در دورة تیموری نگارگری به بالاترین اوج و ترقّی خود رسید. این هنر در عهد تیموری نه تنها تقلیدهای هنری و سبکهای نقاشی چین را که از عصر مغول وارد ایران شده بود، مورد جذب و اقتباس قرار داد، بلکه در مسیر تکاملی خود سرانجام استقلالی را نمایان ساخت که منعکس کنندة روح هنری ایرانیان بود و به همین سبب است که عصر تیموری را «دورة طلایی هنر نقاشی ایران» دانسته اند. باید توجّه داشت که ابعاد تکامل طبیعی هنر نقاشی و مینیاتور قرن نهم به کیفیتی منسجم شد که امروزه می توانیم آن را تحت عنوان مستقل«سبک دورة تیموری» بپذیریم. در این مقاله سعی شده است به اجمال مکاتب و تحولات هنر مزبور در دوره تیموری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
۳۱۷.

جریان باستان گرایی و تشکیل حکومت پهلوی

نویسنده:
منبع: پژوهش در تاریخ سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۵) 137 - 156

کلیدواژه‌ها: پهلوی باستانگرایی تجدد روشنفکری استبداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۸۸ تعداد دانلود : ۱۲۰۳
باستان گرایی یکی از مسائل مهم در تاریخ اندیشه ایرانیان در دو سده اخیر از اهمیت بسزایی برخوردار است که در جنبه های، فرهنگی، ادبی  و حتی  سیاسی نمود پیدا کرده است. باستان گرایی در پی آن است تا با احیاء و تجدید حیات سنتها و عقاید کهن و باستانی، نظم جدیدی را در تفکر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باز آفرینی نماید و زیر ساختهای فرهنگی و اجتماعی نوینی را بر پایه سنتهای کهن بنا نهد و با ایجاد تضاد بین دو دوره تاریخی ایران، یعنی ایران قبل از اسلام و ایران دوره اسلامی، اسلام و تعالیم آن را به عنوان عامل عقب ماندگی ایرانیان معرفی می نماید. باستان گرایی به عنوان یک پدیده فکری، فرهنگی و سیاسی از عوامل متعدد داخلی و خارجی سرچشمه می گیرد که مهمترین آنها کشف علت عقب ماندگی ایران توسط برخی روشنفکران  و تاثیرات غرب و تحولات تاریخی آن از قبیل رنسانس و نگرش متفکران و نویسندگان غربی و تاثیرات تفکرشرق شناسی و نیز شعارهای مکتب ناسیو نالیسم ،بی تاثیر نبوده است. رضا شاه با تکیه بر این شعارهای باستان گرایانه و ناسیونالیستی توانست این جریان فکری را در خدمت حکومت خویش قرار دهد و در این راستا دست به اقداماتی زد که حاصل آن تشکیل و تثبیت حکومت پهلوی بود.
۳۱۸.

محل ولادت امام هادی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶ 163 - 178

کلیدواژه‌ها: امام هادی (ع) محل ولادت مدینه صریا مشربه امّ ابراهیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۶۸
برخی از اطلاعات مربوط به امام هادی(ع)، در منابع متعدد با اختلافاتی نقل گردیده و سبب شده است در برخی موارد، اشتباه، تناقض یا تضادهایی صورت بگیرد و توهم نادرست بودن اصل خبر را به دنبال داشته باشد. محل ولادت امام هادی(ع)، از جمله این مباحث است که با تعابیر مختلفی همچون: مدینه، صریا در مدینه و مانند آن از آنجا یاد کرده اند. در این نوشته، بیان خواهد شد که نام دقیق محل ولادت امام هادی(ع)، صریا بوده که در فاصله حدود دو کیلومتری مسجدالنبی قرار داشته است. امروزه، این مکان به «مشربه امّ ابراهیم» شناخته می شود و به شکل یک چهاردیواری موجود است. هم اینک محدودیت هایی از سوی حکومت عربستان برای این مکان ایجاد شده است؛ اما شیعیان به آن توجه دارند و به دیدن و در صورت امکان به زیارت آنجا می روند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان