تسامح مذهبى

کتیبه نادرى با 24 بیت شعر ترکى ـ فارسى که در مدخل غربى قلعه کلات نادرى در سینه کوه حک شده، ارزش تاریخى فراوانى دارد، به‏طورى که بسیارى از مسائل مهم تاریخى عصر نادر، به‏خصوص سیاست مذهبى و خارجى و اصل و نسب وى را مى‏توان بر پایه آن بررسى کرد. در این کتیبه، نادر در حوزه مذهب، اشارات و بیاناتى دارد که بسیار در خور توجه است. او به صراحت اعتقاد و علاقه باطنى خویش به خداى یگانه و نیز تمایلاتش را به مذهب تسنن بیان داشته است. اما واقعیت این است که این تمایلات وى، با منطق نصوص تاریخى این دوره، کاملاً مغایر بوده و به همین دلیل مى‏توان گفت که مصلحت سیاسى زمان، او را به اتخاذ چنین تدبیرى وادار کرده است. مقاله حاضر درصدد بررسى و تحلیل همین مسئله است.