Floor, Willem. Safavid Government Institutions
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۶۸۱ تا ۱٬۷۰۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
بررسی پیامدهای سیاست تعدیل نیروی انسانی و حقوق کارمندان بر مدیریت تورم (1321-1323ش)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تاریخ ایران بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)
227 - 244
حوزه‌های تخصصی:
در شهریور 1320 ایران توسط متفقین اشغال شد. متفقین دولت را وادار کردند تا منابع اقتصادی کشور را در اختیارشان قرار دهد. این اقدامات از طریق سیاست های پولی محقق شد که به کاهش ارزش پول ایران و افزایش اعتبارات انگلیس و شوروی و در نهایت به انتشار اسکناس و توافق اجباری دولت با متفقین مبنی بر بازپرداخت اعتبارات داده شده به آنان در پایان جنگ منجر شد که اثر تورمی زیادی به همراه داشت. برای حل این مشکل، دولت آرتور میلسپو را در 21 آبان 1321، به عنوان رئیس کل دارایی با اعطای اختیارات برای اصلاحات، استخدام کرد. یکی از بخش هایی که میلسپو موظف به اصلاح آن شد، سیستم اداری و حقوق کارمندان بود که اثرات تورمی بیشترین آسیب را به آن زده بود. در این پژوهش تلاش می شود با روش تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع تاریخی اقتصادی به این پرسش پاسخ داده شود که با توجه به تمرکز قسمت مهمی از برنامه های اصلاحی دولت و میلسپو بر نیروی انسانی ادارات دولتی، این برنامه ها چه تأثیری بر زندگی و شرایط کارمندان دولتی و کاهش نرخ تورم داشت؟ نتایج پژوهش نشان می دهد دولت و میلسپو با درخواست افزایش حقوق کارمندان، به دلیل افزایش تورم، موافقت نکردند و به منظور اصلاحات در بخش های اداری، به تعدیل نیروی انسانی ادارات و جایگزینی نیروهای متخصص امریکایی با حقوق دریافتی بر پایه دلار پرداختند. این مسئله به مخالفت ها و اعتصابات گسترده ای منجر شد که از یک سو به عدم کنترل تورم و از سوی دیگر به سیاسی شدن و ناکامی اصلاحات انجامید.
سیر تاریخی دانش نقد در اروپا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
همزمان با پویشهای فلسفی و ادبی در یونان باستان، سخن پردازان حوزه تمدن غرب ، به دانش نقد توجه نشان دادند و به سنجش و داوری در باره محتوا و پیام سروده ها و نوشته های ادیبان پرداختند. سه فیلسوف نامدار یعنی سقراط، افلاطون و ارسطو با تحلیل شعر و نقد گفتار، مسائل نقد ادبی را قاعده مند ساختند و به تدریج، فن نقد در ادبیات اروپا جایگاهی ممتاز یافت. این نوشتار با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر آن است تا در نگرشی گذرا به تامل در روند جریان نظریه پردازی در حوزه نقد بپردازد و تطور و تعالی دانش نقد در تاریخ ادبیات غرب را تصویرسازی کند. نتیجه آن که نقادی با فلسفه آغاز شد و پرسشگری فلاسفه یونان، شاخصی برای ارزیابی متون ادبی گردید تا جایی که در دوره نوزائی، متون کلاسیک نیز در بوته نقد قرار گرفت و با چنین تفکر و میراثی، مکاتب نقد نوین پدید آمدند. مکاتبی که مبتنی بر ترکیب برترین آراء سازنده و روشنگرانه با تنوع جلوه های خود، ادبیات را به مثابه دانشی نظام مند و مستقل معرفی می کند.
موضع بنی هاشم در حمایت از پیامبر (ص) با تکیه بر سیره ابن هشام
منبع:
تاریخنامه خوارزمی سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۷
102-116
حوزه‌های تخصصی:
دین مورد قبول نزد خداوند اسلام است همانطور که انبیای پیشین دین را تبلیغ کردند و به یک دین سفارش کردند و خداوند حامی آن دین بود با بعثت نبی خاتم دین اسلام جهانی شد و پیروی از آن برای همگان الزام آور، چون مایه سعادت و هدایت آنها بود پیامبر در سرزمینی به دنیا آمد که اعراب جاهلی به خونریزی و حمله به قبایل و شرک و بت پرستی و ازدواج ها و روابط جنسی غیر مشروع روی آورده بودند و در این بین یکتاپرستان موحدی که پیرو دین ابراهیم حنیف بودند وجود داشتند و به آن اعمال و سنتها پایبند بودند خاندان بنی هاشم ازجمله موحدان و پیروان دین ابراهیم حنیف که دارای شرافت و جایگاه بزرگ و سیرتی پاک بودند پیامبر برای ابلاغ دعوت خویش بسیار در تنگنا بود و تنها کسانی که در آن موقع از ایشان حمایت نمودند خاندان بنی هاشم بودند و خداوند آنان را به حمایت از پیامبر مأمور نمود که اگر نبودند مشرکین اسلام را در همان آغاز نابود می کردند.
A Clay Bullae and Five Tablets From Tepe Sofalin, Rey Plain, Iran(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
This article introduces six examples out of a larger corpus of evidence for early administration and writing that has been recovered from the site of Tepe Sofalin, which lies on the Rey Plain of the north-central Iranian Plateau. These documents illustrate the transition from tokens and Bullae to numero-ideographic and ultimately early Proto Elamite tablets. The form and content of the corpus of evidence material that has so far been excavated at Tepe Sofalin is entirely consistent with that of late Uruk related/Susa II and early Proto Elamite administrative documents and tablets that have been found in different parts of Iran and are known to date from c. 3500 to 3000 B.C. Here, the site of Tepe Sofalin is introduced, one Bullae, four numerical tablets, and one early Proto-Elamite tablet are described, the chronology of the site is discussed and the broader import of these findings is outlined.
آثار تمدنی خانواده مستحکم در سیره معصومان علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
رکود تمدنی جهان اسلام متأثر از فرهنگ غرب، رکودی فرهنگی است که همه حوزه های تمدنی ازجمله کانون خانواده را، متأثر ساخته است. تمدن گراها تنها راه برون رفت از این رکود را، رجوع به منابع دینی جهت استخراج، دستیابی و استنباط فرهنگ دینی با هدف جایگزین کردن این فرهنگ به جای فرهنگ غربی می دانند. جایگاه خانواده به عنوانِ اولین نهاد تمدنی، این امکان را می دهد که نقطه خوبی برای شروع تحولات اساسی در حوزه فرهنگ و تمدن محسوب گردد. این پژوهش با هدف تبیین تأثیرات خانواده مستحکم دینی بر تحولات تمدنی، به تبیین آثار تمدنی خانواده مستحکم می پردازد. حاصل اینکه؛ حاکم شدن نظام معنایی دینی برگرفته از سیره معصومان ^ (نظامی مشتمل بر معرفت ها، ارزش ها و رفتارهای دینی) در خانواده، با ایجاد وحدت معرفتی، ارزشی و رفتاری، موجب استحکام خانواده می شود و خانواده مستحکم زیربنای مهمی در استحکام تمدنی خواهد بود. از آثار تمدنی خانواده مستحکم؛ حاکمیت نوعی تمدن دین گرا، آخرت گرا و معناگرا؛ عینیت یافتن تمدن خدامحور و عینیت یافتن حاکمیت ولی خدا در جامعه، گسترش تمدن مبتنی بر عقلانیت دینی، علم دینی و نوعی انسان الهی است. در این پژوهش روش کار توصیفی تحلیلی مبتنی بر تجزیه و تحلیل محتوای کیفی است.
تأملی بر چگونگی تداوم حیات سیاسی کردها از روی کار آمدن امویان تا دوره اول خلافت عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سخن تاریخ سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۸
94 - 110
حوزه‌های تخصصی:
شکل گیری خلافت امویان و پیرو آن انقلاب عباسی و روی کار آمدن دستگاه خلافت جدید، تحولاتی عمیق در سازمان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان همراه آورد. تداوم حیات عنصر ایرانی در این دوره ها و تلاش آنها برای استمرار مهمترین پایه های فرهنگی و هویتی خویش، در زمره ابهام ها و پرسش های بسیار جدی ای قلمداد می شود که ارائه هر گونه پاسخ و یا به دست دادن هر تبیینی برای روشن تر ساختن آن، در این سال های نخست مواجهه ایرانیان با اعراب مسلمان، امری سخت به شمار می آید. تأملی بر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کردها، هم زمان با روی کار آمدن امویان تا سپری شدن دوره اول خلافت عباسیان را می توان تا حدودی،آئینه تمام نمای ایرانیان در این دوره دانست. در این پژوهش تلاش بر این است با تحلیل داده های کم در دسترس، وضعیت سیاسی کردها و شهرهای کردنشین، داخل و یا خارج از مرزهای مرسوم ایران، هم زمان با روی کار آمدن خلافت اموی تا دوره اول خلافت عباسیان، بررسی شود. همچنین به این سؤال اساسی پاسخ داده شود که کردها در مواجهه با تحولات مختلف این دوران چه واکنشی نشان دادند. مهم ترین فرضیه این پژوهش تلاش برای تبیین بهتر این گزاره است که «وضعیت کردها و شهرهای کردنشین در این دوره تابعی از وضعیت کل تر ایرانیان زیر حاکمیت خلفای اموی و عباسی بود. با وجود این جغرافیای کوهستانی محل زیست کردها و عدم دسترسی و تسلط دستگاه خلافت اموی و عباسی بر این منطقه، سبب شد تا منطقه سکونت کردها در این دوران به مکانی مناسب برای فعالیت مخالفین حکومت خلفا بدل شود.
موضع دولت پهلوی در قبال شورش آرارات و ترسیم مرزهای شمال غرب ایران (1309- 1306 ه.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از سال 1306 تا 1309 شمسی کُردهای ترکیه در منطقه آرارات بر علیه دولت آن کشور قیام کردند. هدف این قیام استقلال مناطق کردنشین ترکیه بود. دولت ایران ابتدا به علت اختلافات مرزی با ترکیه از شورشیان آرارات طرفداری کرد. بنابراین هدف از نگارش این مقاله پاسخ به این سوال ها است: دولت ایران چه موضعی در قبال شورش آرارات داشت؟ این موضع گیری چه نقشی در ترسیم مرزهای شمال غربی ایران ایفا کرد؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که دولت پهلوی دارای راهبرد ثابتی در قبال شورش آرارات نبود و از ابتدا تا سرکوب شورشیان توسط دولت ترکیه، موضع گیری دولت ایران چندگانه و متغییر بود. در این مقاله تلاش شده با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی و با روش توصیفی-تحلیلی موضع گیری دولت پهلوی در قبال شورش آرارات و نقش آن در ترسیم مرزهای شمال غربی ایران بررسی شود. یافته های پژوهش نشان می دهد، دولت ایران سرانجام تحت تأثیر عواملی نظیر تهدیدهای ارضی شوروی و ترکیه، عدم حمایت جامعه جهانی از شورش آرارات و تمرکز حکومت پهلوی به اصلاحات داخلی، به سوی همکاری با دولت ترکیه در سرکوب شورش آرارات و پذیرش قرارداد مرزی 1310 ه.ش روی آورد.
جغرافیانگری قزوینی برپایه آثارالبلاد و اخبارالعباد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
جهان اسلام، پس از حملات ویرانگر مغول ها و تشکیل حکومت ایلخانان ایران (اواسط سده هفتم تا اواسط سده هشتم) با شرایط تازه و متفاوتی رو به رو شد تا آنجا که گسترش علوم مختلف نیز تحت تأثیر این شرایط قرار گرفت. در چنین اوضاعی، محمدبن زکریای قزوینی، با تألیف آثارالبلاد و اخبارالعباد و نیز عجایب البلدان ، نخستین گام را در مسیر تألیف آثار جغرافیایی برداشت. از این رو، پژوهش حاضر کوشیده است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا قزوینی در تألیف آثارالبلاد و اخبارالعباد ، بر نگرش و شیوه پیشینیان اتّکا کرد یا طرحی نو درانداخت و از چه منظری به دانش جغرافیا می نگریست و آن را مشتمل بر چه عناصری می دانست؟ بررسی ها نشان می دهد که قزوینی ازلحاظ اشتمال، هم به جهان اسلام و هم به بیرون از آن توجه داشته و از آن روی که در نوشتن مطالب به گونه ای متأثر از نظام اقیلم یونانی بوده، به مکتب عراقی گرایشِ بسیار داشته است. همچنین او کوشید میان جغرافیا و تاریخ توازنی هم به وجود آورد؛ از همین روست که بعد از جغرافیای طبیعی، بیشترین توجه اش به جغرافیای انسانی و اقتصادی بوده است. چنین رویکردی از عنوان کتاب او هم پیداست که «بلاد» و «عباد» را در آن جای داده است. همچنین نگاه ویژه نویسنده به عجایب نگاری و تراجم احوال بزرگان، نشان دهنده گرایش او به تاریخ نگاری و داستان پردازی بوده است.
«علم الفرائض» و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
147 - 160
حوزه‌های تخصصی:
«علم الفرائض»، اصطلاحی فقهی است که به کیفیت محاسبه و تقسیم ارث می پردازد. نیاز عامه مردم به این علم از یک سو و وجود احادیثی ظاهراً دالّ بر ترغیب مردم به فراگیری آن از سوی دیگر، سبب شد تا در تک نگاری ها و کتاب های جامع فقهی، این علم مورد بررسی قرار گیرد. بخش زیادی از این علم، شامل احکام شرعی است که مشخص می کند ترکه متوفّی با چه نسبتی و به چه کسانی می رسد، اما برای اجرای این ضوابط شرعی، ناگزیر به دانستن مقداری علم حساب موسوم به «حساب الفرائض» است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به چیستی علمِ فرائض و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی پرداخته است. با بررسی دانشنامه های دوره اسلامی مشخص شده است که برخی از دانشمندان، فرائض را شاخه ای از فقه و برخی دیگر آن را شاخه ای از علم حساب و برخی دیگر آن را بینابین در هر دو علم و گاهی هم علمی کاملا مستقل دانسته اند.
بازشناسی کوچه باغ در فرهنگ، شعر، ادبیات و هنر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ایرانی سال ۲۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۱
647 - 685
حوزه‌های تخصصی:
کوچه باغها در معماری و شهرسازی سنتی ایران فضاهایی اصیل، هنری، شاعرانه و آرامش بخش هستند که از ظرفیتهای طبیعی، ادبی و فرهنگی ارزشمندی برخوردار هستند. الگویی که در دوره حاضر با تخریب باغ ها و ساخت و سازهای بی رویه و سبک های معماری و شهرسازی غیربومی جایگزین شده و در حال زوال است. بنابراین هدف اصلی پژوهش، تبیین جایگاه کوچه باغ در فرهنگ، هنر و ادبیات ایرانی و راهبردهای حفظ آنهاست. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق تاریخی و تحلیلی و پیمایش میدانی است که با شیوه های مطالعه اسنادی، کتابخانه ای و بررسی نمونه های موردی انجام می شود. کوچه باغ از دوره های گذشته جایگاهی مهمی در ادبیات و هنر معماری و شهرسازی ایران است. کوچه باغها مکانی برای بروز احساسات انسانی و عاطفی بوده اند. کوچه باغ در فرهنگ، هنر و ادب ایرانی، برای بیان خاطرات و ارایه فضایی زیبا، ادبی، فرهنگی، رویایی و عاشقانه برای بسیاری از ادیبان و شاعران بوده است. با نگاه انسانی و ادبی و طبیعت محور به فضاهای روستاها، شهرها و شهری می تواند از طریق راهبردهای برنامه ریزی و طراحی، به نهادینه شدن الگوی کوچه باغها کمک نمود. این راهبردهای عبارتند از: حفاظت از میراث طبیعی باغها و کوچه باغها، ترویج ابعاد فرهنگی و ادبی کوچه باغ ها ، طراحی کوچه باغها در معماری و طراحی شهری.
واکاوی علل افول پرتغالی ها در خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
کشور پرتغال در اوایل قرن شانزدهم میلادی توانست بر بخش های مهمی از مشرق زمین ازجمله خلیج فارس تسلط پیدا کند، این نخستین استعمارگران قریب به یک قرن حاکم بلامنازع مهم ترین نقاط استراتژیک شرق بودند اما به تدریج در اوایل قرن هفدهم سلطه آن ها با موانع عمده ای مواجه شد و شرایط بین المللی نیز به زیان آن ها تغییر پیدا کرد، لذا مناطق تحت اشغال پرتغال یکی پس از دیگری از دست آن ها خارج گشت و نهایتاً در خلیج فارس نیز منجر به اخراج آن ها شد. این مقاله به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که عوامل درونی و بیرونی افول پرتغالی ها در خلیج فارس چه بود؟ این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد یافتن علل این افول بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که دو دسته عامل منجر به ضعف و افول پرتغالی ها شد. دسته نخست را می توان عوامل بیرونی دانست که در خارج از منطقه خلیج فارس همانند اروپا رخ داده و اثرات آن به ضعف سلطه پرتغالی ها در مستعمرات ازجمله در خلیج فارس انجامید همانند جمعیت اندک پرتغال، اشغال پرتغال به دست اسپانیا، راه یافتن سایر کشورهای قدرتمند اروپایی همانند انگلستان و هلند به شرق و ورود عثمانی به مسائل خلیج فارس. دسته دوم را باید عوامل درونی دانست، از قبیل سیاست های نابخردانه پرتغالی ها در خلیج فارس ازجمله ضربه زدن به تجارت و اقتصاد منطقه، تعصب دینی و اقدامات اسلام ستیزانه که منجر به عکس العمل دول منطقه و قیام های مردمی بر علیه آن ها می شد.
A Review of Nishapur Revisited: Stratigraphy and Ceramics of the Qohandez(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
Persica Antiqua, Volume ۲, Issue ۲, January ۲۰۲۲
77 - 84
حوزه‌های تخصصی:
In the early Islamic period, Khorasan was referred to as “Place of Sunrise” that stretched from the eastern side of the Lut Desert to the Hindukush Mountains. This region was divided into four parts or “quarters” of Neyshabour, Merv, Herat, and Balkh during the early centuries of Islam. The region that finally became the capital of Taherid dynasty was one of the important political, religious, and geographical centers during those years. A New York Metropolitan Museum’d expedition under Charles Carl Wilkinson was carried out on 3,500-hectare area of the ancient city of Neyshabour, from 1937 to 1948 AD.
سبک شناسی مواجهه با بیماران در سیره اجتماعی اهلِ بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر به این مسئله می پردازد که سبک مواجهه اجتماعی اهلِ بیت با بیماران چگونه بوده است؟ عرصه پژوهش، گزاره های سبک زندگی معصومان و به طور خاص، حیات اجتماعی ایشان در منابع کهن، اعمّ از تاریخی و روایی است که به روش تحلیلی قابل کنکاش است. براساس یافته های پژوهش حاضر، مؤلفه های این سبک عبارت است از پیگیری نیازهای مادّی و تأمین نیازهای معنوی بیماران، پاسخ گویی درمانی همگانی، مقابله با مرگ هراسی و مرگ خواهی بیمار، رسیدگی به وضعیت خانواده بیمار، کاستن نقش اجتماعی بیمار و آسیب شناسی اجتماعی ارتباط با بیمار. متغیرهای مسئولیت افزای این سبک، شامل پیوستگی اجتماعی (آشنایی، همسایگی، همسفری)، وضعیت معیشتی بیمار و بیماری های خاصّ است. متغیرهای محدودیت زا شامل کوتاهی بیماری (سه روز)، بیماری های خاص، سوء منش و سوء رفتار بیمار می گردد. در نتیجه آشکار گردید در سیره اجتماعی اهلِ بیت، علاوه بر تأمین رفاه، آسایش و سلامتی بیمار و اطرافیان بیمار، آموزش، تربیت و معنویت نیز هدف گذاری گردیده است.
سیف آزاد و تاریخ نگری نژادی مبتنی بر آریایی گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مقاله حاضر مبادی و نتایج تاریخ نگری ایران مبتنی بر نظریه برتری نژادی برخاسته از ایدئولوژی آریایی گرایی را بررسی و نقد می کند و انگیزه های شکل گیری این اندیشه و پیامدهای آن را به بحث می گذارد. در این پژوهش نشان داده می شود که این نظریه هیچ مصداقی در تاریخ باستانی و دوران ایران بعد از اسلام ندارد؛ بنابراین برخورد نژادی با پیروان مذاهب و قومیت های دیگر هرگز عمومیت پیدا نکرد. فرضیه مقاله این است که عبدالرحمن سیف آزاد برای انگیزه های شخصی و بهره گیری از امتیازات اقتصادی به ویژه در آلمان بود که به نظریه آریایی گرایی توجه کرد، به همین دلیل او قادر نبود برای دیدگاه خود بنیادی فکری بیابد و نظر به اینکه ایدئولوژی مدنظر وی بی ریشه بود، هیچ اقبالی در جامعه فرهنگی و روشنفکری ایران پیدا نکرد. روش تحقیق این مقاله توصیفی است و سپس براساس توصیف های به عمل آمده، تحلیلی مشخص از ماهیت جنبش آریایی گری ارائه شده است. منابع اصلی مقاله برخی مطالب نشریه نامه ایران باستان و همچنین دیدگاه های معارض با اندیشه آریایی گرایی است و برای فهم بهتر موضوع به برخی منابع فرعی هم ارجاع داده شده است.
اصلاحات در دوره اموی
منبع:
پژوهش در تاریخ سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۳
35 - 46
حوزه‌های تخصصی:
در اواخر حکومت امویان، در قلمرو تحت سلطه آنها مخالفت های زیادی در عراق عرب، شام و ایران رخ داد. علت اصلی این موضوع، تعصبات قبیله ای و نژادی، شرایط سخت زندگی و پرداختن جزیه و خراج بود. سیاست های خشن و سخت گیرانه حکام اموی از جمله حجاج بن یوسف باعث تشدید حرکت ها و مخالفت های گسترده ای همچون شورش عبدالرحمن بن اشعث گردید؛ از همین رو بعضی از خلفا و امیران اموی جهت کاهش اختلافات و جلوگیری از فروپاشی خلافت دست به اصلاحاتی زدند. اصلاحات عمر بن عبدالعزیز ابتدا موفقیت آمیز بود، اما مرگ زودهنگام او مانع ادامه روند اصلاحات گردید و خلیفه بعدی سعی در حذف اقدامات او نمود. در اواخر خلافت اموی، یزید سوم و همچنین حاکم خراسان نصر بن سیار با دنبال کردن اصلاحات سعی در کنترل روند سریع مخالفت ها نمودند اما هیچ کدام از این تلاش ها مانع فروپاشی نگردید. نیروی تازه نفس عباسیان با شعارهای اصیل اولیه اسلامی توانستند مردم را با خود همراه کرده و حکومت سلطنتی اسلامی امویان را منقرض نمایند. مسئله این پژوهش، اقدامات اصلاحی خلفا و امرای اموی به ویژه اصلاحات سیاسی و اقتصادی آنان است. پژوهش حاضر به شیوه کتابخانه ای و با تمرکز بر منابع تاریخ نگاری اسلامی تنظیم شده است. مدعای نگارندگان این است که بازیگران سیاسی دوره اموی، با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی سرزمین های اسلامی، لزوم انجام اقدامات اصلاحی در سطح گسترده را ضروری دانستند.
معرفی مدارس و رصدخانه های مشهورآذربایجان در قرن نهم هجری قمری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
با روی کار آمدن ایلخانان جامعه علمی و فرهنگی ایران از انفعال و ایستایی چند دهه حاکمیت مغول بیرون آمد. تساهل و مدارای مذهبی ایلخانان تأثیر ویژه ای بر رشد فرهنگ و آموزش در این عصر داشت. نظر به اهمیتی که مراکز علمی آذربایجان در عصر مورد نظر داشته-اند همچنین با توجه به اهتمام در امر تاسیس مدارس مقارن با قرن نهم ه.ق در منطقه آذربایجان و شمال غربی ایران و توسعه و ترقی علوم در این ناحیه پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که جایگاه وضعیت علمی مراکز علمی آذربایجان در قرن نهم هجری چگونه بوده و چه پیامدهای اجتماعی با تاکید بر مذهب داشته اند؟ روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد. نتایج حاکی از آن است که مدارس مهم ترین مراکز علمی قرن نهم بودند که هم ازنظر تعداد و هم میزان فعالیت های آموزشی بر سایر مراکز برتری داشتند. در این دوره مدارس بسیاری برای نشر و گسترش علم ساخته و یا بازسازی شدند. عمده ترین علومی که در این دوره در مدارس تدریس می شد علوم کلامی، ریاضی و فلسفه بود. از سوی دیگر به عنوان یک نتیجه قابل توجه، در فعالیت های علمی پس از حمله مغول، روح متعصب و خشک مذهبی که در عهد خلفا براساس جانبداری از مذاهب اهل سنت حاکم بود، در قرن نهم از میان رفت. البته نباید نقش رصدخانه ها و اهمیت آنان در کنار مدارس را نادیده گرفت، زیرا تأسیس رصدخانه ای همچون رصدخانه مراغه با جمعی از اندیشمندان آن زمان نقش بسیار پررنگی در رواج علم و دانش در این خطه داشته است.
Shaykh Ṣaddūq and his Al-I‘tiqādāt in the Safavid Era
منبع:
Journal of Safavid Studies, Volume ۱, Issue ۲, ۲۰۲۲
27 - 40
حوزه‌های تخصصی:
Abū Ja‘far Muḥammad Ibn ‘Alī Ibn Bābawayh al-Qumī (381 CE) is a prominent Shī‘ah scholar of the fourth century AH. Al-I‘tiqādāt, one of his prominent works, comprises of forty-five chapters. He has compiled the most important Shī‘ah beliefs evidenced with Qurānic verses and ḥadīths. The present study investigates the status of Shaykh Ṣaddūq and his Al-I‘tiqādāt in the Safavid era. The crux of this study is the analysis of impactful societal components which led to the circulation of Al-I'tiqādāt during the Safavid era. Adopting a descriptive-analytical method, the study seeks to answer the above question based on the available sources in the given era. Findings show that the cultural-religious policies determined by Shāh Ṭahmāsb, religious and educational institutions, as well as religious texts and teachings, were used to stabilize, institutionalize, and spread Shiism in Iranian society during the Safavid era, which resulted in a number of noble Shī‘ah Arabic works being rendered into Persian.
سکه های عرب ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه ایران باستان دوره ۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲
131 - 141
حوزه‌های تخصصی:
پس از برافتادن یزدگرد سوم واپسین شاهنشاهی ساسانی، فرمانروایان اسلامی بی درنگ به ضرب سکه هایی پرداختند که سکه های کسروی نامیده می شد که پژوهشگران امروزه آنها را عرب ساسانی می نامند. این سکه ها از سنت به جای مانده از دوره ساسانی و تأثیر دیرپای ساسانیان بر تازیان در زمینه واژگان، شمایل نگاری و چیزهایی از این دست وام گرفته است. بیشتر سکه های عرب ساسانی سیمین هستند که با نام درهم شناخته شده اند. بر این سکه ها، به طور معمول، تصویری از شاه ساسانی همراه با یک نوشته اندرزی و آرایه های گوناگون همراه است. در سوی راستِ تصویر، نام حاکم به خط پهلوی نوشته شده است و در پشت سکه ها، آتشدان آیین زرتشتی همراه با نگهبان آتش در کنار آتشدان حک شده است. نگارندگان در این مقاله به نقد و بررسی کتاب سکه های دوره فترت، دوره گذار از ساسانی به اسلامی (معرفی سکه ای ویژه) می پردازد. سکه های عرب ساسانی در پژوهش های سکه شناسی جایگاه ارزنده و مهمی دارد و پژوهشگران گوناگون چه ایرانی و چه نیرانی مقاله های و کتاب های چندی در این زمینه نگاشته اند. نگارندگان در این مقاله بر آن هستند تا به نقاط ضعف و قوت این کتاب بپردازد، اگرچه در این کتاب نقطه قوتی دیده نمی شود و هرآنچه که هست نقاط ضعف است و این کتاب بیش از اینکه کتابی پژوهشی در عرصه سکه شناسی عرب ساسانی باشد، کاتالوگی آن هم نه چندان ارزنده است که اطلاعات ارزشمندی نه در چندی و نه در چونی به مخاطب نه تنها دانشگاهی و علمی بلکه به عامه مردم هم نمی دهد.
تبیین وضعیت علم پزشکی و طب در جهان اسلام عصر عباسی (132-656 ه.ق) و راه های انتقال آن به غرب (اروپا)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
همانطور که امروزه مطرح است، علم پزشکی یک شبه رشد و توسعه پیدا نکرده است. این علم به علت تلاش میلیون ها نفر در طول تاریخ بشریت شکل گرفته است. در این بین واقعیت این است که یکی از پرچم داران این مسئولیت مقدس (علوم پزشکی) مسلمانان هستند. مسلمانان در فرازهای از عصر عباسی این علم را بیش از هر تمدن دیگری توسعه داده اند. بنابراین در این مقاله تلاش شده است به برجسته کردن این واقعیت که رنسانس اروپا تا حدی مدیون اختراعات و اکتشافات طب اسلامی دوره عباسیان است پرداخته شود و راه های انتقال این علم از شرق به غرب مورد مطالعه اسنادی قرار گیرد. در پژوهش پیش رو جهت تبیین و تحلیل پیشرفت های دانش پزشکی در عصر عباسی و راه های انتقال آن به مغرب زمین "نظریه پخش" به عنوان چهارچوب نظری کار مبنا قرار گرفته است. بر این اساس مبدأ تأثیر گذار در عرصه دانش طب جهان اسلام در عصر عباسی لحاظ شده و مقصد تأثیر پذیر، تمدن مغرب زمین در نظر گرفته شده و راه ها و کانال های انتقال در کنار موانع آن ذکر شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، دانش پزشکی جز اولین علومی بود که جهان اسلام بر اساس داده های پزشکی ایران، هند و یونان آن را فرا گرفت و سپس به بهترین نحو ممکن آن را توسعه و به جوامع دیگر سرایت داد.