درخت حوزه‌های تخصصی

"فقدان اطلاعات عینى و مبتنى بر گزارش شخصى، پیرامون احساسات و عواطف دانش‏آموزان سنین پایین‏تر، به ویژه از لحاظ روابط اجتماعى، ضرورت پرداختن به مسأله سنجش و اندازه‏گیرى، جنبه‏هاى مختلف این روابط را آشکار مى‏سازد.پژوهش حاضر، به منظور بررسى کارآمدى مقیاس احساس تنهایى آشر و همکاران(1984)، در دانش‏آموزان ایرانى انجام شد.ترجمه فارسى مقیاسى یاد شده به 369 نفر(186 دختر و 183 پسر)از دانش‏آموزان پایه‏هاى اول یا سوم راهنمایى ارایه شد. نتایج نشان داد که این مقیاس از پایایى و روایى قابل قبولى براى سنجش احساس تنهایى برخودار است.رابطه بین عزت نفس و احساس تنهایى، نیز منفى و معنى‏دار است.بین پیشرفت تحصیلى و احساس تنهایى رابطه همبستگى معنى‏دارى وجود ندارد.یافته‏هاى این پژوهش، در پرتو روند یافته‏هاى دیگران و با توجه به جوانب مختلف موضوع، به بحث گذاشته شده و پیشنهادهایى براى انجام پژوهش‏هاى بیشتر ارایه گردیده است. "

هدف مطالعه حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی (پایایی و روایی سازه) مقیاس عدالت سازمانی 20 ماده ای کالکوئیت (2001) بود. در این پژوهش 355 نفر از کارکنان ستادی دیپلم به بالای سازمان آب و برق خوزستان به روش تصادفی طبقه ای گزینش شدند. نتایج همسانی درونی کل مقیاس و عامل های چهارگانه استخراج شده همگی در حد قابل قبول بودند. همبستگی بین هر یک از ماده های مقیاس با نمره کل از 23/0 تا 72/0 متغیر و همگی معنی دار بودند. ساختار عاملی اکتشافی با روش چرخش مایل در مقیاس عدالت سازمانی، همانند پرسشنامه اصلی، چهار عامل را به دست داد که روی هم %72/64 واریانس مقیاس تبیین کردند. افزون بر این، کلیه ماده ها به استثنای یک ماده به طور معنی داری روی عامل مربوط به خود بار گذاشتند. تحلیل عامل تاییدی روی 19 ماده باقیمانده نشان داد مدل چهار عاملی با دو اصلاح نسبت به مدل های یک، دو و سه عاملی با داده ها برازش بهتر دارد. ضریب روایی ملاکی همزمان از طریق همبستگی بین هریک از عامل ها با متغیر ملاکی که به لحاظ نظری به آن مربوط بود، معنی دار بودند. به طور اخص، عدالت توزیعی با ابزاری بودن، عدالت رویه ای با تعهد گروهی، عدالت بین فردی با رفتار یاری رسانی و عدالت اطلاعاتی با عزت نفس جمعی همبسته بودند. در مجموع، یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که مقیاس عدالت سازمانی چهار عاملی را می توان برای بررسی و تشخیص نقطه نظرات کارکنان سازمان های دولتی و خصوصی در برقراری و ایجاد عدالت در ابعاد مختلف مورد استفاده قرار داد.

"پژوهش حاضر با هدف پایایی سنجی و اعتباریابی مقیاس خودراهبری در یادگیری فیشر و همکاران (۲۰۰۱) انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانهای شهر اصفهان بود. بر اساس جدول کوهن و همکاران (۲۰۰۱) ۲۰۰ نفر از بین آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه خودراهبری بر روی آنها اجرا شد. پس از گردآوری داده ها، ضریب پایایی آزمون (۸۲/۰) محاسبه شد. تحلیل عاملی گویه های خودراهبری بیانگر آن بودکه بیش از ۶۳ درصد واریانس نمرات یادگیری خودراهبر (توسط چهارده عامل) با مقیاس تحت اعتباریابی، تبیین می شود. پس از شش بار چرخش عوامل، همبستگی میان هر گویه با هر عامل در بهترین حالت مشخص شد و بر اساس آن سه عامل مطرح شده توسط سازندگان تست، استخراج و نامگذاری گردید. در نهاِیت می توان از این مقیاس برای سنجش میزان خودراهبری در یادگیری دانش آموزان دختر جهت انجام پژوهش های گوناگون و انتخاب روش تدریس متناسب شرایط دانش آموزان استفاده کرد و دانش آموزان را به یادگیرندگانی مادام العمر تبدیل نمود. "

در این پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل عوامل، یک مقیاس 10 ماده ای موسوم به مقیاس تحریف واقعیت اهواز (ARDI)برای سنجش سازه تحریف واقعیت ساخته شد که از ضرایب همسانی درونی و بازآزمایی رضایت بخشی برخوردار می باشد. اعتبار مقیاس ARDI به وسیله اجرای همزمان آن با مقیاسهای مقبولیت اجتماعی مارلو – کران، تعریف سازه ای مقیاس تحریف واقعیت، خرده مقیاس دروغ سنج مقیاس شخصیتی آیزنک، خرده مقیاس دروغ سنج پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا، و خرده مقیاس دروغ سنج آزمون عزت نفس کوپر اسمیت در بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز سنجیده شد. نتایج این مطالعه نشان می دهند که ARDI از خصوصیات روانسنجی بسیار رضایت بخشی برخوردار است و در نتیجه می تواند ابزار مناسبی برای ارزیابی تحریف واقعیت باشد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تهیه فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P- short) و بررسی اعتبار و روایی آن بود. مواد و روش ها: نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P) بر روی 420 نفر (200 نفر زن) از شرکت کننده های جامعه دانشجویی ایران در سال تحصیلی 89-1388 اجرا شد. فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P- short) با استفاده از حذف گام به گام ماده ها با بالاترین میزان آلفا، در صورت حذف ماده بر اساس نتایج، تجزیه و تحلیل اعتبار تدوین شد. روایی مقیاس به شیوه های تحلیل مؤلفه اصلی با استفاده از چرخش Varimax، همبستگی بین خرده مقیاس ها و روایی ملاکی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج Cronbach’s alpha (با دامنه 68/0 تا 82/0) نشان داد که 9 خرده مقیاس فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P-short) دارای اعتبار مطلوبی هستند. تحلیل مؤلفه اصلی ضمن تبیین 75 درصد واریانس، الگوی 9 عاملی اصلی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ) را مورد حمایت قرار داد. همچنین، همبستگی بین خرده مقیاس ها به نسبت بالا بود. سرانجام، الگوی همبستگی خرده مقیاس های فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P- short) با علایم افسردگی بیان گر روایی ملاکی مقیاس بود. نتیجه گیری: فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P- short) در جامعه ایران، خصوصیات روان سنجی مناسبی داشت.

" هدف از مطالعه حاضر هنجاریابی مقیاس تجدیدنظر شده اضطراب آشکار کودکان (RCMAS) بر روی دانش آموزان شیرازی به تفکیک جنس و سال تحصیلی است. همچنین مقایسه میزان اضطراب بین دو جنس و بین دانش آموزان در سال های مختلف تحصیلی می باشد. برای این منظور 1471 نفر از دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی در شیراز شرکت نمودند. در پژوهش حاضر جداول هنجاری میزان اضطراب برای دانش آموزان به تفکیک جنس و پایه تحصیلی ارایه شده است. نتیاج مطالعه حاضر نشان داد که دانش آموزان دختر نسبت به دانش آموزان پسر اضطراب بیشتری را تجربه می کنند. در ارتباط با تفاوت میزان اضطراب در پایه های تحصیلی مختلف پژوهش حاضر نشان داد که میزان اضطراب دانش آموزان کلاس پنجم ابتدایی از میزان اضطراب دانش آموزان کلاس های دوم و سوم راهنمایی کمتر میباشد. "

آزمونهای پیشرفت تحصیلی متعددی جهت سنجش فرایند نوشتن ساخته شده اند. هدف پژوهش حاضر نیز ساخت و استانداردسازی آزمون پیشرفت تحصیلی نوشتن پایه اول ابتدایی است. پس از ساخت خرده آزمونها و گویه ها بر اساس جدول مشخصات آزمون، اجرای مقدماتی، و اصلاح گویه ها بر اساس ویژگیهای روان سنجی، فرم نهایی آزمون شکل گرفت. آزمون شامل دو بخش املا و بیان نوشتاری است. خرده آزمونهای اول تا چهارم بخش املا و خرده آزمونهای پنجم و ششم بخش بیان نوشتاری را تشکیل می دهند. این آزمون بر روی یک نمونه 400 نفری از دانش آموزان پایه اول ابتدایی (200 دختر و 200 پسر) شهر تهران که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند اجرا گردید. نتایج یافته ها نشان داد که این آزمون دارای پایایی و روایی قابل قبولی است. ضریب پایایی که با استفاده از روش همسانی درونی (القای کرونباخ) به دست آمده به ترتیب برای خرده آزمونهای اول تا ششم 0.94، 0.93، 0.88، 0.68، 0.60 و 0.69 می باشد. در روایی ملاکی بین هوشبهر کلامی، نمره دیکته و معدل درسی دانش آموزان با نمرات آزمون پیشرفت تحصیلی نوشتن همبستگی معناداری وجود دارد. در روایی افتراقی بین میانگین نمرات دانش آموزان عادی، دانش آموزان دچار اختلال یادگیری و دانش آموزان عقب مانده ذهنی تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین خرده آزمونها نیز با یکدیگر دارای همبستگی هستند که این عامل نیز به عنوان شاخصی برای وجود روایی در آزمون تلقی می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی مقیاس تاب آوری بزرگسالان در بین زندانیان مرد زندان عادل آباد شیراز بود. بدین منظور نمونه ای به حجم 215 نفر از زندانیان مرد (با میانگین سنی 86/20) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. روایی این مقیاس با استفاده از روش های تحلیل عوامل، روایی همگرا و واگرا بررسی شد. پایایی مقیاس از سه روش آلفای کرونباخ، دونیمه سازی و بازآزمایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس، از 5 عامل با عناوین شایستگی فردی، شایستگی اجتماعی، حمایت اجتماعی، انسجام خانوادگی و ساختار فردی تشکیل شده است که بیش از 57 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. روایی همگرای این مقیاس حاکی از همبستگی رضایت بخشی بین ابعاد مقیاس تاب آوری با نمره کل بود. برای تعیین روایی واگرای مقیاس، همبستگی ابعاد مقیاس تاب آوری با پرسشنامه پرخاشگری باس و پری بکار رفت که حاکی از همبستگی مطلوبی بود (001/0> p). ضرایب آلفای کرونباخ، دونیمه سازی و بازآزمایی نیز حاکی از پایایی مطلوب مقیاس بود. نتیجه نهایی اینکه فرم فارسی مقیاس تاب آوری بزرگسالان، از روایی و پایایی مناسبی در جامعه زندانی برخوردار است و می تواند در موقعیت های پژوهشی و بالینی برای مردان زندانی مورد استفاده قرار گیرد.

"مقدمه: هدف این مطالعه رواسازی نسخه ایرانی پرسش­نامه ارزیابی دانشجویان از کیفیت تدریس و آزمون مقدماتی الگوی مارش در ارزشیابی کیفیت تدریس بود. روش: در کل 339 دانشجوی دانشگاه سمنان در این مطالعه شرکت داشتند. شرکت­کنندگان پرسش­نامه ارزیابی دانشجویان از کیفیت تدریس را تکمیل نمودند و نمرات امتحان پایان­ترم آنها جمع­آوری شد. تحلیل عاملی اکتشافی، همبستگی سئوال- نمره­ی کل و تحلیل اعتبار برای بررسی ویژگی­های روان­سنجی ابزار اجرا شد. تحلیل عاملی تاییدی، به­منظور فراهم آوردن شواهد روایی اجرا شد. یافته­ها: تحلیل عاملی اکتشافی، مدلی 6عاملی را آشکار کرد. درحالی­که مدل 6عاملی با روش تحلیل عاملی تاییدی برازنده نبود. هماهنگی درونی پرسش­نامه ارزیابی دانشجویان از کیفیت تدریس بالا بود (936/0= α ). نمرات ارزیابی از کیفیت تدریس با پیشرفت تحصیلی دانشجویان به­طور معنی­دار مرتبط بود (05/0= r ). نتیجه­گیری: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، ساختار 9عاملی مارش را تایید نمی­کند، اما با این دیدگاه مارش که کیفیت تدریس سازه­ای چندبُعدی است، همسو است. بر پایه نتایج، استفاده از این ابزار برای ارزیابی کیفیت تدریس اساتید و تفسیر آن باید با احتیاط همراه باشد. "

هدف مطالعه حاضر، بررسی ویژگی­ های روان­سنجـی جـدول زمیـنه­ یـابـی ترس ـ نسخـه سوم (FSS-III)، یعنی پایایی، روایی، تعیین ساختار عاملی، و برازش این ساختار در جمعیت دانشجویی بود.FSS-III یک پرسشنامه خودسنجی با 87 ماده است که وجود و شدت انواع ترس­ها از جمله هراس­های خاص، گذر هراسی، و هراس اجتماعی را می­سنجد. در این مطالعه، به شیوه نمونه­ گیری طبقه­ای نسبتی، 386 دانشجوی دانشگاه تبریز شامل 194 مرد و 192 زن انتخاب شدند و FSS-III و پرسشنامه ترس (FQ) را تکمیل کردند. پایایی از طریق دو روش همسانی درونی (ضریب آلفای کرونباخ) و بازآزمایی با فاصله یک هفته­ محاسبه شد که به ترتیب 0/95 و 0/94 بودند. روایی FSS-IIIاز طریق همبستگی آن با FQ و خرده مقیاس ­های آن، یعنی هراس از خون، گذرهراسـی، و هراس اجتماعـی محاسبه شد که میزان آن به ترتیب برابر با 0/47، 0/44، 0/34، و 0/29 بود (0/01>P). میانگین زنان درFSS-III، در مقایسه با مردان، بالاتر و معنادار بود (0/001>P). تحلیل عاملی اکتشافی که روی ماده­ های FSS-III انجام شد به یک راه حل 25 عاملی انجامید که 69 درصد از واریانس را توضیح می­داد. آزمون اسکری یک راه حل 6 عاملی را پیشنهاد کرد. تحلیل عاملی تأییدی، با توجه به شاخص­های برازش، از میان الگوهای عاملیِ 1 تا 6 عاملی، الگوی 6 عاملی را دارای بالاترین برازش یافت. عامل­های به دست آمده، با توجه به محتوای ماده­های هر یک به ترتیب هراس از حیوانات، هراس از خون/ تزریق/ آسیب، هراس از محیط­ های طبیعی، هراس از ارزیابی منفی دیگران، هراس اجتماعی، و گذرهراسی نام گرفتند.

"پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار، روایی و هنجاریابی پرسشنامه سبکهای تفکر استرنبرگ در جامعه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار انجام شده است. سوال های این پژوهش عبارت بودند از: آیا پرسشنامه سبکهای تفکر در جامعه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار از اعتبار کافی برخوردار است? آیا پرسشنامه سبکهای تفکر در جامعه دانشجویان دانشگاه ...

دست آویز پژوهش کنونی وارسی مقایسه ای توانمندی سازماندهی در آزمون رورشاخ (نمره Z) در آزمودنی های دوره های عینی و انتزاعی بوده است . بدین خاطر در مرحله نخست 164 آزمودنی 14 ساله (دانش آموز ) و 85 آزمودنی بزرگسال (دانشجو) بر اساس آزمون های نظام عملیاتی پیاژه مورد بررسی قرار گرفتند تا به ترتیب استقرار عملیات عینی و انتزاعی در آنها مشخص گردد. سپس در مرحله دوم تحقیق، 70 نفر آزمودنی سطح عینی و 62 نفر آزمودنی سطح انتزاعی، با آزمون رور شاخ مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داده است که تفاوت معناداری بین دو متغیر ZSum و Zf در آزمودنی های سطوح عینی و انتزاعی وجود دارد در حالی که در متغیر Zd چنین تفاوت معنا داری دید ه نشده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در بین دانشجویان انجام شد. بدین منظور 521 دانشجو (209 پسر و 312 دختر) از بین دانشگاههای تهران انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که پایایی باز آزمایی و همسانی درونی مقیاس بهزیستی معنوی به ترتیب برابر با 85/0 و 90/0 است. پایایی خرده مقیاس های بهزیستی مذهبی و بهزیستی وجودی نیز در حد قابل قبولی است. همچنین نتایج نشان داد مقیاس بهزیستی معنوی از روایی همگرا و واگرای مناسبی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بیانگر روایی سازه مقیاس در بین دانشجویان بود. از دیگر یافته های پژوهش این بود که میانگین نمرات بهزیستی معنوی دختران بطور معنی داری بیشتر از پسران است.

هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی روایی نسخه فارسی پرسشنامه توانایی ها و مشکلات (SDQ) انجام شد. روش: روایی نسخه های والد و آموزگار SDQ در یک نمونه 600 نفری از جامعه کودکان 12-6 ساله ایرانی مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس، نتایج SDQ با نتایج معاینه کودکان توسط روانپزشک کودک و نوجوان و مصاحبه تشخیصی K-SADS مقایسه شد. داده های مربوط به هنجاریابی و نقاط برش محاسبه شد. یافته ها: نمرات به دست آمده از نسخه های والد وآموزگار SDQ در تمام قسمت ها با یکدیگر همبستگی مثبت داشتند. مقایسه نمرات شاخص های پرفعالیتی و نمره کلی مشکلات تشخیص های روان پزشکی نشان داد که SDQ از روایی مطلوبی برخوردار است. نقاط برش به دست آمده با مطالعات سایر کشورها هم خوانی داشت. نتیجه گیری: نسخه فارسی SDQ از مشخصات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و می تواند برای یافتن مشکلات رفتاری و هیجانی کودکان ایرانی ابزار غربالگری مناسبی باشد. لازم است مطالعه مشابهی نیز برای جمعیت نوجوانان انجام شود.

زمینه: آماده سازی مقیاسی معتبر برای سنجش نیازهای بنیادین روان شناختی در جامعه ایرانی یکی از نیازهای پژوهشی محسوب می شود. هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی پایایی، روایی و تحلیل عاملی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی در نمونه ای از دانشجویان ایرانی بود. روش: 574 دانشجو (273 پسر، 311 دختر) از دانشگاه های شهر تهران به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنی ها خواسته شد مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی (BNSG-S؛ گنیه، 2003)، پرسشنامه تجدید نظر شده شخصیت آیسنک (EPQ-RS؛ آیسنک، آیسنک و بارت، 1985)، فهرست عواطف مثبت و منفی (PANAS؛ واتسون، کلارک و تلگن، 1988) و مقیاس سلامت روانی (MHI-28؛ بشارت، 1388) را تکمیل کنند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، علاوه بر عامل کلی ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی، سه عامل خود پیروی، شایستگی و تعلق (پیوستگی) را برای مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی تأیید کرد. روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی از طریق محاسبه ضرایب همبستگی زیر مقیاس های آن با ابعاد برونگرایی و نوروزگرایی شخصیت، عواطف مثبت و منفی، و شاخص های سلامت روانی در مورد آزمودنی ها بررسی شد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره آزمودنی ها در زیر مقیاس های ارضای نیازهای بنیادین عمومی با شاخص های برونگرایی، عاطفه مثبت و بهزیستی روان شناختی همبستگی مثبت معنادار و با شاخص های نوروزگرایی، عاطفه منفی و درماندگی روان شناختی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. این نتایج، روایی همگرا و تشخیصی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی را تأیید می کنند. همسانی درونی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی برحسب ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 83/0 تا 91/0 مورد تأیید قرار گرفت. پایایی بازآزمایی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی بر اساس نتایج دو بار اجرای آزمون محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 67/0 تا 77/0 برای زیرمقیاس های مختلف مورد تأیید قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، فرم فارسی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی برای سنجش این سازه در نمونه های ایرانی از پایایی و روایی کافی برخوردار است.

در تاریخچه آموزش عالی کشور ما، دهه 1370 شاهد توسعه پژوهشهای علمی در اکثر زمینه ها و از جمله علوم تربیتی و رفتاری بوده است. در پژوهشهای تربیتی – رفتاری که در کشور ما عمدتاٌ جنیه توصیفی، میدانی و نیمه آزمایشی دارند، فرضیه آزمائی که معمولاٌ با بهره گیری از آزمونهای معنی داری آماری انجام می شود،جایگاه ممتازی یافته است. اما در خصوص شیوه های فرضیه آماری و نیز میزان کارایی آزمونهای معنی داری در پژوهشهای علوم تربیتی و رفتاری نه تنها اتفاق نظر کافی وجود ندارد، بلکه مناظره هایی هم در جریان است. در این مقاله کوشش شده است تا پژوهش در علوم تربیتی – رفتاری در چشم انداز تئوریک وسیعی مورد بررسی قرار گیرد تا موقعیت فرضیه آزمایی در آن با توجه با دیدگاههای شناخت شناسی و روش علمی مشخص شود. برای حصول این نتیجه، نخست تعریف و تبینی از مفهوم فرضیه عرضه می شود و دیدگاههای دو مکتب تجربه گرایی و عقلگرایی و دو رویکرد متناظر با آنها یعنی استقرایی گری رایشنباخ و استنباطی گری پوپر در این خصوص بررسی و مقایسه خواهد شد. سپس به برخی از انتقادات وارده به فرضیه آزمایی از طریق اعمال آزمونهای معنی داری اشاره خواهد شد. مطالب و تحلیلهای این مقاله برخی از ضعف های مبنایی و تئوریک پژوهش در علوم تربیتی و رفتاری را نشان می دهند و ضمناٌ مدلل دارند که اگر بنا باشد این علوم به طور بنیادی پیشرفت حاصل کنند باید برخی از وجوه متدلوژی تحقیق مورد بازاندیشی قرار گیرد.

پژوهش حاضربا هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی سنجش کارکرد تحولی خانواده بر مبنای رویکرد تحولی، تفاوت های فردی مبتنی بر ارتباط انجام شده است.نمونه این پژوهش را 148 نفر از مادران کودکان 4تا 6 سال مهدکودکهای شهر مشهد تشکیل دادند. در این تحقیق، ابتدا پرسشنامه ی سنجش کارکرد تحولی خانواده(DFFAQ) بر اساس مبانی نظری این رویکرد تهیه شد، سپس برای تعیین روایی آن از روایی محتوایی، ملاکی، روایی سازه (تحلیل عاملی)و برای تعیین پایایی نیز از روشهای آلفای کرونباخ و بازآزمایی استفاده شد. روایی ملاک این پرسشنامه باابزار سنجش کارکردخانواده ی مک مستر (FAD )محاسبه و ضریب75/0-به دست آمد. تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی با دوران واریماکس انجام شد که با درنظر گرفتن یک مدل 7 عاملی 25/67 درصدازکل واریانس تبیین شد. در خصوص پایایی نیز،ضریب بازآزمایی پرسشنامه ی کارکرد تحولی خانواده93/0 و آلفای کرونباخ کلی این پرسشنامه، ۹۲/0 است. همچنین آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های این پرسشنامه از53/0 تا 72/0 به دست آمد که بیانگرپایایی مطلوب این مقیاس به طور کلی است. بنابراین، در مجموع می توان گفت؛ پرسشنامه ی محقق ساخته کارکرد تحولی خانواده از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و از آن می توان در حیطه های پژوهشی و درمانی در شناسایی قوت ها و ضعف های خانواده در دستیابی به توانمندی های تحولی استفاده کرد.

یکی از مهم ترین انواع طلاق ، طلاق عاطفی است که در هیچ کجا به ثبت نمی رسد و نمود عینی ندارد در حالی که در خیلی از خانواده ها وجود دارد .با توجه به اینکه هیچ ابزاراندازه گیری برای سنجش میزان طلاق عاطفی درجمعیت ایرانی وجود ندارد، هدف این پژوهش طراحی و ساخت آزمون طلاق عاطفی و برآورد درستی آزمایی آن بوده است. برای انجام پژوهش تعداد 200 نفر اززنان و مردان متأهل به شکل تصادفی از میان زنان و مردان متأهل در دسترس شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه ی محقق ساخته ی طلاق عاطفی پاسخ دادند. این پرسشنامه دارای 32 سوال و در مقیاس طیف لیکرت از "" خیلی زیاد "" تا "" خیلی کم "" طراحی شده است. اعتبار صوری این مقیاس توسط 5 نفر ازاساتید روان شناسی مجرب در حد بالا برآورد شد. نتایج تحلیل آماری بر روی داده ها نشان داد که آلفای کرونباخ این مقیاس 884/. می باشد که در حد قابل توجه و بیانگر همسانی درونی آزمون است. یافته ها همچنین نشان می دهد که توان این مقیاس در سنجش طلاق عاطفی بالاست و همبستگی درونی بین سوالات با یکدیگر نیزدر حد بالایی توصیف شده است .