درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله در پی آن است که با استناد به کیفیت رابطه امروز انسان و طبیعت، ضرورت طرح ‘سرشت فضای معماری’ را بیان نماید. بنابراین به ضرورت ها و رویکردهای اصلی اشاره خواهد شد که در درک این مفهوم مؤثر هستند. در سه بخش اصلی، نخست ضرورت های اصلی تفکر در این موضوع بیان می شوند و به طور چکیده به تحول معنایی طبیعت در دوره‏های تاریخی اشاره خواهد شد. در ادامه این بحث نسبت واژه سرشت با طبیعت بیان می شود و در بخش دوم به رویکردهای معماری که در درک این مفهوم مؤثر هستند اشاره می گردد. در بخش سوم، چگونگی جهت گیری مهم ترین رویکردهای معماری مبتنی بر طبیعت بازگو می شود. در این زمینه به برخی از ارجاع های مفهومی اشاره خواهد شد که هر یک به نحوی در ایجاد کیفیتی طبیعی و حقیقی در فضای معماری تاثیرگذار بوده اند. نتایج بدست آمده نشان می دهند که چگونه جستجوی کیفیتی حقیقی و خالص در فضا که برخاسته از هماهنگی فضای معماری با خواست های سرشتی انسان است، در برخی از رویکردهای معاصر به برداشت های ظاهری و در برخی دیگر به ارجاع های مفهومی عمیق نسبت به طبیعت تغییر یافته است. ادراک سرشت فضای معماری و شناسایی معیارهای تعریف کننده آن زمینه ای را به جهت ارزیابی کیفی این رویکردها فراهم می کند.

جلوه های متعدد و متنوعی از فرهنگ و تمدن باستانی ایران،پس از اسلام نیز به حیات خود ادامه داده و استمرار یافته اند.البته بسیاری از آنها مغایرتی با فرهنگ اسلامی ندارند و با آن نیز عجین و هماهنگ شده و به عبارت بهتر در خدمت آن فرهنگ در آمده اند.لذا ما در ایران،شاهد خدمات متقابل اسلام و ایران می باشیم (مطهری). در این میان،رودخانه ها،نقش موثر و جایگاه خاصی برای این استمرار فرهنگی دارند؛به عنوان مثال، می تواتن از زاینده رود نام برد که موجبات بقا و استمرار برخی از ویژگیها و جنبه های فرهنگی ایران باستان را در اصفهان و در دوره اسلامی فراهم نموده است و شواهد این مهم را می توان در اسامی برخی از دیه ها و مادیها ی اصفهان،راز و رمزهای طومار منسوب به شیخ بهایی و پل سی و سه چشمه و نیز مراسم جشن آبریزگان که هم چنان در عصر شاه عباس اول در ساحل زاینده رود، برگزار می شده و شاه و همراهان او از اطراف و روی پل مزبور به نظاره آن می پرداخته اند،ملاحظه کرد.

با وقوع هر زلزله ای آنچه را که بیشتر مورد توجه رسانه ها و مسئولین قرار می گیرد ، خاکسپاری کشته ها و بازسازی ساختمان های تخریب شده است . کمتر کسی به اثرات پیچیده تر ، ماندگارتر و عمیق تری که یک زلزله بر جای می گذارد ، توجه می کرده است . اما در چند سال اخیر ، محققین اجتماعی به گوشه های دیگر و ابعاد عمیق تری از پی آمدهای زلزله توجه کرده و پرسش های علمی ارزشمندی مطرح ساخته اند که پاسخ آنها را تنها از طریق انجام مطالعات علمی ، می توان داد . نکاتی که جدیدا مورد توجه قرار گرفته اند عمدتا پیرامون موضوعاتی مانند علل بروز ناهنجاری های اجتماعی و روانی پس از وقوع زلزله است . برای مثال ، چرا اعتیاد ، سرقت و انواع بزهکاری پس از وقوع هر زلزله ای تشدید می شود ؟ در این مقاله سعی شده است ، با محور قرار دادن مبحث هویت و گسیختگی هویتی پس از وقوع زلزله یا هر یک از بلایای طبیعی که بر اثر متلاشی شدن خانواده و نظام اجتماعی ، ممکن است اتفاق افتد ، پدیده هایی چون بزهکاری سرقت ، فحشا و دیگر انواع ناهنجاری های روانی و اجتماعی را مورد بررسی قرار داد . عواملی چون زندگی در اردوگاه های آوارگان نیز اخیرا به عنوان عوامل تشدید کننده این ناهنجاری ها بیان شده اند ، اما کمتر کسی به علل آن به صورت علمی توجه کرده ، و راه کارهای حل این معضلات از طریق علمی ارایه داده است .

امروز ابزارها و رویکردهای نوینی با تکیه بر تکنولوژی ها و نظریات روز در شکل دادن به نمای شهر، دخیل است. نمای مدیا گروهی از نمای شهری است که با تکنولوژی روز دنیا و استفاده از سیستم های دیجیتالی پوسته ای مجازی را بر سطح نمای ساختمان ها به وجود می آورد. در دهه های اخیر از تکنیک مدیا در شکل دادن به نمای شهرهای مختلف جهان استفاده شده است چنانکه در طول زمان تأثیرات قابل توجهی را نیز در دریافت ساکنین از نمای شهر ایجاد کرده است. این تکنیک در مقیاس های متنوعی از یک ساختمان تا نمای یک خیابان و یا یک میدان شهری قابل اجراست. نوشتار حاضر با تشریح دو نمونه از نماهای مدیا در میدان تایمز نیویورک و طولانی ترین آنها در جاکارتا به بررسی این تأثیرات می پردازد.

کرباس که در منطقه مرکزی ایران اصطلاحاً «کار» نامیده می شود، ساده ترین پارچه دو وردی است که با پنبه و به وسیله دستگاه های پاچالی بافته می شود. کار یا بدون نقش است و یا نقش های بسیار ابتدایی و ساده ای دارد. اگرچه تولید این بافته در مناطق مختلف ایران با شیوه ای تقریباً یکسان صورت می پذیرد، متناسب با کاربرد و نوع مصرف این پارچه سنتی، تغییراتی در نحوه تولیدش رخ می دهد. یکی از مناطق مرکزی ایران که با توجه به وجود کشتزارهای وسیع پنبه، بافت کار در آن برای مصارف گوناگون کاربرد داشته است، ورزنه در نزدیکی اصفهان است. هدف اصلی ما در این مقاله، شناسایی فرآیند و شیوه تولید کار در منطقه ورزنه است تا از این طریق و با مطالعه روش های کرباس بافی در سایر مناطق ایران، به تفاوت های موجود در تولید کرباس در مناطق مختلف ایران پی ببریم. روش تحقیق این مقاله توصیفی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی است. در این پژوهش، ضمن بررسی قسمت های مختلف دستگاه و معرفی ابزار و تشریح مراحل بافت کار، اصطلاحات محلی به کاررفته در کاربافی ورزنه را دسته بندی می کنیم و توضیح می دهیم. از کار بافته شده در ورزنه به عنوان سفره نان یا بقچه جهاز عروس، بقچه حمامی، چادر سفید، کفن و چادرشب استفاده می شود. در حال حاضر، در این منطقه شانزده کارگاه نیمه فعال خانگی بافت کار وجود دارد که بافندگان آن همگی زنان مسن هستند. کار ورزنه درصورت نقشدار بودن، بیش از پنج رنگ ندارد و با نخ پنبه ای مرسریزه و آهارخورده با چربی حاصل از مغز گوسفند بافته می شود.

تعلق خاطر انسان به طبیعت، اگرچه در بعضی شرایط، متغیر و گاه کم رنگ می شود، اما همواره توأم با معنویت، و جلوه های بیان آن نیز پر رمز و راز است. در بسیاری از فرهنگ ها، انسان و طبیعت به مثابه یک کلیت اند و شناخت نحوه تعامل انسان با محیط طبیعی نیز بر همین اساس است. نتیجه این نوع ارتباط، همواره زمینه ساز صناعت و خلق بسیاری از هنرها و نیز موجب شکل گیری الگوی باغ ایرانی (پردیس)، به ویژه باغ های متأثر از ارزش های اسلامی در منظر فرهنگی ایران شده است. این مقاله بر آن است که به بررسی جلوه های هم افزایی عناصر باغ و بازشناسی برخی رموز پوشیده در «کلیت باغ ایرانی» بپردازد. باغ ایرانی جوشیده از ارزش های فرهنگیـ محیطی است تا در محیط های مختلف، مقیاس ها و اشکال گوناگون، پاسخگوی نیازهای مادی و معنوی انسانی در برقراری ارتباط با طبیعت باشد. حال مسئله اینست که رمز و راز ماندگاری الگوی باغ سازی ایرانی چیست و چگونه توانسته است در اقلیم ها و محیط های متنوع، سازگار و کاربردی شود؟ مطالعات موجود نشان می دهد که صناعت گران و سازندگان باغ های ایرانی، به باورها و اعتقادات دینی، زبان اشاره و رمز، به ویژه دانش ضمنی محیطی موجود تکیه کرده و عناصر طبیعی مورد نیاز را با درنظر داشتن ویژگی های مشترک آنها به طور هماهنگ به کار بسته اند. نتیجه نهایی این همگرایی، کلیت پر راز و رمزی است که ضمن لحاظ بسیاری از واقعیت های زندگی و معیشت، به زیبایی موجب تجلی لایه های عمیق طبیعت گرایی در ایران و بسیاری از مناطق جهان است. یکی از آموزه های مهم، نقش درختان همیشه سبز و رمز «همیشه سرسبزی» در باورهای مردم و «کلیت باغ ایرانی» است. تجلی این کلیت، نوعی زبان رمزی برای بیان و توسعه الگویی طبیعت گرا در حوزة معماری منظر است.