درخت حوزه‌های تخصصی

شکل یا طرح باغ موضوعی است که برخی از مهم ترین ویژگی های فضایی باغ را در بر دارد. علاوه بر آثار باقی مانده یا مدارک تصویری و متون تاریخی، شعر فارسی نیز منبعی برای شناخت باغ محسوب می شود و تصویری از آن فراروی ما قرار می دهد. تصویر یادشده که ممکن است حاصل مشاهده توصیفگر یا حتی تصویر ذهنی او درباره فضایی خاص باشد، اهمیت دارد و ما را با موضوعی آشنا می کند که اطلاعات دیگری از آن در دست نداریم یا اطلاعات ما را تکمیل می کند. این مقاله متن داستانیِ منظومی را از نیمه نخست سده پنجم مطالعه می کند؛ زمانی که فخرالدین اسعد گرگانی داستانی قدیمی تر را روایت کرده است. داستان یادشده، مثنوی ویس و رامین است که تأثیری گسترده بر داستان های منظوم پس از خود داشته و احتمالاً اصل آن به دوره اشکانی بازمی گردد. مقاله در پی آشکار کردن تصویری از باغ و سرای شاه موبد است که شاعر در حین داستان گویی خود و شرح روابط میان شخصیت ها، آن را به طور ضمنی وصف کرده است. در این مطالعه، شعر شاعر ازجمله آن ها که مربوط به شرح فضای یادشده اند یا غیر آن، تفسیر می شوند تا خصوصیات فضایی سرای شاه موبد روشن شود. در تفسیر یادشده، درون مایه دراماتیک و صحنه های داستان در مرکز توجه قرار دارند و هدف، یافتن ویژگی های معماریِ صحنه هایی است که شاعر در ارتباط با سرای شاه موبد شرح می دهد. بنا بر شرح شاعر، «سرای شاه موبد» از باغ و کاخ و شبستانی تشکیل شده است و مجاور گوشکی است که مشرف به میدان است و کل مجموعه در دز یا کندز مرو قرار دارد. سرای موبد دربردارنده دو باغ است که یکی همچون حیاط اندرونی در میان عمارت شبستان بوده و دیگری دارای دیوار و حصار بوده و در مقابل کاخ اصلی است. کاخ به هر دو راه دارد و از طریق ایوان با فضای هر دو باغ گلستان و بوستان ارتباط می یابد.

در سال های اخیر برای شناخت و درک هر چه بهتر مسائل فنی و باستان شناسی از متخصصین علوم مختلف در قالب تیم تحقیقاتی منسجم کمک گرفته شده است. این مهم در جهت شناخت و مورد واهمیت قرار داده یک روش تحقیقاتی- پژوهشی تخت عنوان بستان سنجی در باستان شناسی معرفی شده است هدف از مطالعات باستانسنجی پی بردن به فنون به کار رفته و کشف تکنیک به ظاهر فراموش شده در دنیای باستان جهت تولید و بکار گیری مواد است. در ان رابطه نقش علوم پایه بالاخص شیمی و فیزیک و مینرالوژی حائز اهمیت است. شیمی تجریه و روش های مختلف تجزیه شیمیایی جهت پی بردن به نوع مواد به کار برده شده و ترکیب شیمیایی حقیقی یک ماده همواره از موضوعاتی بوده که از چند دهه قبل نتایج بنیادی ای را برای تحقیقات باستان شناسی به ارمغان آورده است و تفسیر خصوصیات بلورشناسی یک ماده جهت شناخت ساختاری آن ماده، اعم از سفال، سرامیک یا شیشه و تعیین مشخصات ترمودینامیک یک ترکیب ( آلیاژها) نیز مسائلی هستند که اهمیت خود را برای باستان شناسان روشن کرده اند پی بردن به چگونگی این تاثیر در گذشته و پیش بینی فرآیندهای مشابه در حال حاضر، از مسائلی است که متخصصین مواد و کانی شناسی را به خود مشغول کرده است. در هر حال با توجه به پیشرفت تینیک در دنیای امروز می توان یک اثر پیدا شده و محفوظ مانده در دل خاک را نه تنها ماکروسکوپیک، بلکه میکروسکوپیک مورد بررسی قرار داد و از نتایج حاصله نه تنها به اهمیت تاریخی یک شی پی برد بلکه از دید میکروسکوپی می توان با سرگذشت و تکنیک فن آوری و به آوری یک اثر چشم دوخت.

در طول سدة گذشته تقابل با غرب باعث مقاومت هایی در برخی کشورهای پیرامونی شده و بحث های جدی در حوزة هویت آنها ایجاد کرده است. در ایران نیز ابزار این تقابل در ارایة چارچوبی متمرکز به صورت هویت ملی دیده شده که نادیده گرفتن هویت های منطقه ای را در پی داشته است. حال آنکه هر یک از این نقاط دارای ویژگی های خاص و حتی رویارویی متفاوتی با نوگرایی بوده اند که خوزستان به واسطه اکتشاف نفت و تجربة منحصر به فردی در نوگرایی، یکی از این مناطق است. لذا این پژوهش با این فرض که نظریة هویت اجتماعی دارای قابلیت هایی است که می تواند این نقیصه را پوشش دهد سعی می کند با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانه ای و بایگانی ها به ارایة الگویی از هویت در قالب هویت اجتماعی بپردازد که علاوه بر ابعاد هویت ملی ایران همچون دین و سیاست، ویژگی های منطقه ای هویت ساز از جمله فرهنگ، تمدن، سنت و محیط هر منطقه از کشور و قابلیت تبیین تحولات ایجاد شده در هر هویت را نیز در بر داشته باشد. سپس با استفاده از آن، سؤال اصلی پژوهش که چگونگی تأثیر معماری و شهرسازی نوگرا بر تحول هویت در شهرهای نفتی خوزستان است را پاسخ می دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که جامعة عشایری و روستایی خوزستان به راحتی جذب تمدن غرب شده و با آن سازگار شده اند که منجر به تحول تدریجی هویت سنتی و شکل گیری هویتی جدید در شهرهای نفتی شده است. تعمیم این موضوع برای کشور ما - که بخش عمده ای از آن را مردم عشایری و روستایی تشکیل می داده است – می تواند در ایجاد نگاهی نو به هویت یابی معماری و شهرسازی مفید باشد.

باغ های ایرانی به عنوان یکی از قدیمی ترین تجربه های منظرسازی؛ نیازمند نگرشی مجدد در شناسایی سرچشمه های الهام و الگوهای شکل یابی است. درباره عوامل شکل گیری باغ ایرانی نقطه نظرهاى متفاوتی وجود دارد، شناخت بیشتر این عوامل نیاز به مطالعه بر روی شیوه های سرزمینی این اثر دارد. در نوشته حاضر با غهای سمرقند به عنوان یکی از شیوه های سرزمینی که تأثیر به سزایی در شکل با غهای ایرانی پس از خود داشته است، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد. باغ های دوره تیموری و به ویژه باغ هایی که تیمور در سمرقند ایجاد کرد، از این رو داراى اهمیت است که حلقه واسطی بین باغ های پیش و باغ های پس از خود است. تأثیرپذیری این باغ ها از باغ های پیش از اسلام و اوایل اسلام و تأثیر آن در باغ سازی کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و هندوستان و حتى باغ هاى دوره صفوى، نمی شود انکار کرد.

روح خلاق ( روح انتزاعی ) آرزو و اشتیاق درونی و ارزشی نو را در انسان بر می انگیزد که منجر به کوشش آگاهانه یا ناآگاهانه انسان برای یافتن فرمی مادی برای بیان فرم روحانی می شود که به تحول و تعالی می انجامد . روح خلاق درون ماده نهفته است . مطلق را نمی توان در فرم (‌مادی گری ) یافت . فرم همواره موقتی و به عبارتی نسبی است . « فرم ،‌بیان بیرونی محتوای درونی است ». برای هر هنرمند ، فرم او یا شیوه بیان خودش بهترین است که بدان تجسم می بخشد ...