خدمات اطلاع رسانی

در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آن ها، دلایل مراجعة آن ها به کتابخانه های آستان قدس و همخوانی مجموعة کتابخانه ها با نیازهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به صورت پیمایشی و جامعة آماری مورد پژوهش، دانش آموزان و دانشجویان مراجعهکننده به کتابخانه های آستان قدس در شهر مشهد بوده است. یافته های پژوهش نشان میدهد که مجموعة کتابخانه ها نیازهای بیش از 80% از مراجعان دانش آموز و دانشجو را در حد متوسط و بیشتر برآورده میکنند. بین نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. مجموعة کتابخانه ها با نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان در مقایسه با دانشجویان، همخوانی بیشتری دارد و مهم ترین دلیل مراجعة هر دو گروه به کتابخانه ها در دسترس نبودن کتابخانة مناسب در محل زندگی و تحصیل آن ها است.

۳۸۵.

ضرورت های نوین بازنـگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا داورپناه

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: منطق فازی ساختار دانش نظام طبقه بندی سنتی نظریه سنجش ناپذیری علم نظام فرامتن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۲ تعداد دانلود : ۸۴۱

فرایند سازماندهی اطلاعات، در طول تاریخ از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در هر زمان، بسته به نوع و ماهیت منابع اطلاعاتی و پارادایم ها و رویکردهای مسلط، رهیافت های متفاوتی برای سازماندهی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. ولی امروزه همگام با توسعة جهان دانش، نیاز به بازنگری درنظام های سازماندهی این جهان، جدیترشده. در این مقاله ابتدا ویژگیهای نظام های طبقه بندی سنتی و سرعنوان های موضوعی بر شمرده شده است. سپس بر مبنای برخی افق های نوین ( مانند ساختار و نظام تبادل دانش، نظام فرامتن، منطق فازی، سنجش ناپذیری رده بندیها، و رابطة میان رشته ای)، ضرورت های تحول در نظام های سنتی طبقه بندی مورد تحلیل قرار گرفته است.

۳۸۶.

جهانی شدن رسانه های جمعی

نویسنده: افشین رزاقی

منبع: روابط عمومی آذر و دی ۱۳۸۴ شماره ۳۸ و ۳۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۳ تعداد دانلود : ۱۰۸۲

۳۸۷.

مطالعه کتابسنجی کتابهای ترجمه شده در حوزه های علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و پزشکی بین سالهای1379-1370(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی نقدی محمدرضا داورپناه

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: ترجمه انتقال اطلاعات مترجم ترجمه های فارسی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۳۶

با استفاده از روش کتابسنجی، وضعیت کلی کتابهای ترجمه شده بر اساس متغیرهایی نظیر: موضوع، زبان، نویسنده، کشوراصلی محل نشر، تجدید چاپ، نوع فعالیت ناشران، جنسیت و فعالیت مترجمان در زمینه های علوم پایه، مهندسی، کشاورزی، پزشکی بین سالهای 1379-1370 در سطح کشور به تصویر کشیده است. همچنین سمت و سوی دانش انتقال یافته، میزان حضور علمیکشورهای مختلف در ایران و رابطه زمینه های موضوعی کتابهای ترجمه شده با متغیرهایی نظیر زبان و کشور در حوزه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان میدهدکه از کل 6677 عنوان کتاب مترجم در طول سالهای مورد بررسی در رده موضوعی علوم 2484 عنوان، پزشکی 2206 عنوان، مهندسی 1568 عنوان و کشاورزی 419 عنوان کتاب ترجمه شده است. بیشترین کتابهای ترجمه شده از زبان انگلیسی با فراوانی 2/87 درصد است. دو کشور انگلستان و آمریکا به میزان 91/79 درصد در عرصه کتابهای ترجمه شده حوزه های چهارگانه حضور داشته ا ند

۳۸۸.

تدوین مدل اطلاع یابی کاربران در محیط وب پنهان : مراحل مقدماتی

نویسنده: یزدان منصوریان

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۳۳ تعداد دانلود : ۸۰۸

مقاله حاضر گزارشی ست از مراحل اولیه پژوهشی درباره جنبه های کاربر مدار جستجو و بازیابی اطلاعات در شبکه جهانگستر وب ، که طی آن بر تاثیر وب پنهان یا وب نامرئی بر اطلاعیابی در وب که موضوع اصلی پژوهش است توجه شده است . مرور مدلهای موجود اطلاع یابی در محیط وب حاکی از آن است که به رغم اهمیت وب پنهان ، تاثیر این پدیده در مدلهای مذکور لحاظ نشده است و تدوین مدلی در این زمینه که مراحل اطلاعیابی در وب پنهان را نیز در نظر گرفته باشد اهمیت زیادی دارد . به همین منظور ابتدا انواع ناپیدایی اطلاعات در وب و انواع منابعی که به طور موقت یا دائم خارج از حوزه کاوش موتورهای جستجو قرار دارند ...

۳۸۹.

تولید دانش بومی:کتاب درسی مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین دیانی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: نوسوادان کتابخانه و نوسوادان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۰

درس مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان تنها درس از درس های دورة کارشناسی کتابداری است که کتابی مناسب و قابل کاربرد از زبان انگلیسی یا زبان دیگر، برای آن ترجمه نشده است. در طی سال هایی که این درس تدریس میشده است مباحث مربوط به آموزش بزرگسالان بخشی قابل توجه از کلاس را به خود اختصاص میداده است. مدرسان این درس، با آگاهی از کمبود مطالب در این حوزه هر یک به سهم خود در پی تولید مطالبی بوده اند که با فلسفة وجودی این درس سازگار باشد. در این مسیر شش کتاب توسط مدرسان متفاوت این درس نگاشته شده است. گرچه مشترکاتی در این کتاب ها وجود دارد، امّا هر یک، بخشی متمایز از دیگر کتاب ها را در خود جای داده است که متکی بر تحقیقات یا اندیشه های داخلی است. با گذشت زمان این امکان فراهم شده است که با بهره گیری از بخش های متمایز این کتاب ها، محتوایی قابل توجیه برای این درس در اختیار مدرسان این درس قرار گیرد، محتوایی که بیش از سایر کتاب های دروس کتابداری به دانش بومی متکی است.

۳۹۰.

ارتباطات علمی در دانشگاه ها با تاکید بر مشکلات دسترسی به مجلات علمی

نویسنده: نشانه پاکدامن

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی تابستان ۱۳۸۴ شماره ۴۳

کلیدواژه‌ها: دانشگاه ارتباطات علمی مجلات علمی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۸۵ تعداد دانلود : ۹۳۴

امروزه محققان جهت دسترسی به منابع علمی با مشکلات عدیده ای رو به رو هستند. در واقع، مسئله ارتباطات علمی هنگامی مطرح شد که افزایش قیمت نشریات و کاهش بودجه اختصاص یافته به کتابخانه شدت گرفت: یا به بیان دیگر، بحث نشریات ادواری در مجامع دانشگاهی مطرح گردید. راه حل نهایی برای رفع چنین مشکلی پیدایش نهضتی در زمینه دسترسی آزمان به منابع علمی است که توسط بسیاری از موسسات دانشگاهی پدید آمده است. در مقاله حاضر، سعی شده است که با بررسی مسائل و مشکلات ارتباطات علمی از مجرای مجلات و ارائه راهکارها، گامی در جهت برقراری ارتباط علمی میان محققان و نهادهای دانشگاهی برداشته شود.

۳۹۱.

کالیس : یادگیری جستجوی اطلاعات با رایانه

نویسنده: ورونیک هادنگ مترجم: عبدالحسین فرج پهلو

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۴ تعداد دانلود : ۶۵۰

برنامه کالیس که توسط دانشگاه مجازی سوئیس ارائه شده است ، هدف تعلیم مفاهیم و مهارتهای لازم برای شناسایی منابع اطلاعاتی مرتبط و اجرای جستجوهای کارآمد به دانشجویان را دنبال میکند . دانشجویان یاد میگیرند که از منابع اطلاعاتی گردآوری شده توسط کتابخانه های دانشگاهی به طور نظام مند و کارآمد استفاده کنند و همه منابع چاپی و الکترونیکی مشمول این طرح میشوند . در این برنامه یادگیری وجه اصلی ست که در سه بخش : دانش رسمی در خصوص منابع ، ابزار و فنون جستجوی اطلاعات ؛ دانش عملی راهبردهای بازیابی اطلاعات ؛ و طرز استفاده از اطلاعات بازیابی شده و نحوه استناد به آنها ، سازمان یافته است...

۳۹۲.

روش های جاری در انتشار و تحویل اطلاعات الکترونیکی

نویسنده: سیریگنیدی سوبا رائو مترجم: علی خاکپور

منبع: پیام بهارستان بهمن ۱۳۸۴ شماره ۵۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۹۷۶

۳۹۳.

نحوه ارائه خدمات کتابخانه های پارلمانی به نمایندگان مجلس در عصر دیجیتال

نویسنده: کازاکو ساکاتا مترجم: احمد مظفرمقام

منبع: پیام بهارستان فروردین ۱۳۸۵ شماره ۵۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۶۶ تعداد دانلود : ۹۰۶

۳۹۴.

نگاهی به آینده کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ملاحظاتی پیرامون وظایف و خدمات کتابخانه های آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود سالاری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه ها مراکزاطلاع رسانی کتابخانه های آینده

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۵۵۸

این مقاله برنقش و تأثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی و فناوری در کارکردهای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تأکید میورزد. در این بررسی ضمن طرح پیش بینیهای گوناگون صاحب نظران علوم کتابداری و اطلاع رسانی در مورد آینده کتابخانه ها به نقد برخی از نظرات آنها پرداخته شده است. در ادامه موضوع اصلی مورد بررسی در دو مقوله به شرح زیر آورده شده: 1) وظیفه کتابخانه در برابر تغییرات و تحولات امروز و آینده: این وظیفه در کارکردهایی مانند کارکرد تحقیق, کارکرد اطلاع رسانی و کارکرد آموزش تعریف شده است. 2) خدمات کتابخانه ها در آینده: در این بخش تاکید گردیده که در آینده خدمات کتابخانه با عمق و کیفیت بهتر ارائه خواهد شد و در واقع خدمات کاربرمدارتر, تخصصیتر و سفارشیتر خواهد شد. در خاتمه به چهارچوبها و ملزومات و عوامل دخیل در امر برنامه ریزی و آینده نگری برای کتابخانه ها با توجه به نظرات و تحولات جدید پرداخته شده است.

۳۹۵.

میزان استفاده و رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی

نویسنده: زهیر حیاتی ویدا شهسواری

منبع: کتاب سال شانزدهم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۶۲)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۶۴۵

۳۹۶.

تأثیر درس شیوه بهره گیری از کتابخانه بر نتایج بازیابی اطلاعات دانشجویان دانشگاه کاشان

نویسنده: امیرحسین حاجی اکبری

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی پاییز و زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: بازیابی اطلاعات شیوه بهره گیری از کتابخانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۲۰ تعداد دانلود : ۵۵۵

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر درس ""شیوه بهره گیری از کتابخانه و منابع آن"" بر نتایج بازیابی اطلاعات دانشجویان دانشگاه کاشان است. مؤلفه های بهره گیری در این تحقیق عبارتند از میزان پاسخ گویی دانشجویان به سؤالات آزمون در دو گروه گواه و آزمودنی که پس از مقایسه نمرات دو گروه به نتایجی دست یافت. پژوهش به روش تجربی انجام شد. به این ترتیب که ابتدا پیش-آزمونی از هر دو گروه به عمل آمد و سرانجام پس از تدریس درس شیوه بهره گیری از کتابخانه به گروه آزمودنی طی ده جلسه ای که اختصاص یافته بود پس آزمونی به صورت تئوری و عملی از هر دو گروه به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و سنجش معنیداربودن تفاوت مشاهد شده از آزمون T با رعایت درجه آزادی مناسب استفاده و فرضیه تحقیق در سطح اطمینان 1% و 5% آزموده شد.

۳۹۷.

طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات نقشه ها و طراحیهای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرهاد شیرانی مریم نظری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: اطلاعات طراحیها پروژه های فنی و عمرانی نقشه ها و پلان ها ذخیره و سازماندهی استاندارد بین المللی مارک 21 فرمت ایران مارک

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۱۱

اجرای هر طرح عمرانی منجر به تولید مدارکی میشود که عموماً نقشه، پلان، شیت و به طور کلی طراحی یا ترسیمه (drawing) خوانده میشوند و در واقع یک فرآوردة دانشی حاصل از طرح های عمرانی، و منابع ارزشمند اطلاعاتی به حساب میآیند و باید امکان دسترسی و بهره گیری مؤثر از آن ها وجود داشته باشد. نبود یک سیستم نظام مند برای سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات در کشور و در نتیجه نبود امکان دسترسی و استفادة مؤثر از این سرمایه ها لزوم طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات را آشکارتر نمود. برای این منظور پس از مطالعة مبانی نظری و بررسی برخی از شیوه ها، اصول و استانداردهای سازماندهی منابع اطلاعات، استاندارد بین المللی مارک 21 و فرمت ایران مارک، الگویی برای ذخیره سازی و سازماندهی اطلاعات پروژه ها و طرح های پروژه های فنی و عمرانی کشور مبتنی بر استاندارد مارک 21 و فرمت ایران مارک ارائه شده. این الگو به گونه ای طراحی شده که بتوان با صرف حداقل زمان و تخصص به ذخیره سازی و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات پرداخت و به گونه ای مؤثر به جایابی اطلاعات طرح ها مبادرت ورزید.

۳۹۸.

برنامه جدید کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت الله فتاحی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی برنامه درسی گرایش مدیریت اطلاعات برنامه درسی گرایش مدیریت فناوری اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۳۶ تعداد دانلود : ۱۳۱۸

مقالة حاضر گزارش کوتاهی است از یک طرح پژوهشی که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1383ـ1382 انجام گرفت. هدف طرح، بررسی برنامة جاری و بازنگری در آن به منظور همخوانکردن محتوای برنامه و سرفصل درس ها با نیازها و شرایط متحول کنونی بود. در این راستا، برنامه های جاری در کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، هند و ایران مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند و بر اساس نقاط مشترک و نیز نیازهای ایران در بخش آموزش کتابداری و اطلاع رسانی، برنامة جدیدی در دو گرایش مدیریت اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات تدوین شد. این برنامه در دو مرحله برای برخی صاحب نظران و تعدادی از اعضای هیئت علمی گروه های کتابداری و اطلاع رسانی ایران که مجری دورة کارشناسی ارشد بودند ارسال و از آنان خواسته شد تا دیدگاه های خود را دربارة گرایش ها، محتوا و سرفصل درس های پیشنهادی ارائه کنند. سرانجام، برنامة نهایی تدوین و توسط کمیتة بازنگری برنامه های آموزشی دانشگاه فردوسی با اصلاحات جزئی مورد تأیید قرار گرفت. گزارش طرح برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز ارسال شد تا پس از تصویب، به دانشگاه ها ابلاغ شود.

۳۹۹.

بررسی کیفیّت خدمات ارائه شده درکتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا حکیمی غلامرضا صمدزاده

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم بهار ۱۳۸۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی خدمات کتابخانه ای دانشگاه سیستان و بلوچستان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۹۵ تعداد دانلود : ۷۲۳

این مطالعه با استفاده از نرم افزار «سروکوال» و با هدف بررسی کیفیت خدمات انجام شده در کتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان در سه ماهه اول سال 83 از دیدگاه کاربران انجام شد و نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد «سروکوال» نتوانسته اند انتظاراتی را که مراجعهکنندگان دارند برآورده کنند؛ اما در ابعاد فیزیکی و محیط، خدمات کیفی قابل قبولی داشته اند. مؤلفه های «مسئولیت پذیری» و «ضمانت و تضمین» به ترتیب پرمسئله دارترین مؤلفه های کیفی خدمات بودند. مشکلات کاربران در هنگام استفاده از کتابخانه و ترتیب اولویت مسائل آن ها نیز مشخص شد.

۴۰۰.

ابزارهای پویش منابع اطلاعاتی در کتابخانه های رقومی

نویسنده: بابک ماهرالنقش

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۶ تعداد دانلود : ۵۲۱

درخت حوزه‌های تخصصی