درخت حوزه‌های تخصصی

با توّجه به اینکه رویکرد کنونی علم، جریان اطّلاعات از طریق شبکه­های عظیم اطّلاع رسانی است، دولت جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیتهایی را برای رسیدن به دولت الکترونیکی انجام داده است. وزارتخانه­ها نیز هریک با طراحی وب سایتهای اختصاصی خود سعی دارند اطلاعات را در اختیار کاربران قرار دهند. مهم ترین هدف این گونه وب سایتها، انعکاس رویدادها و تحولات حوزه تخصصی مورد نظر است. امّا نکته­ای که در این بین حایز اهمیت است، شناخت پراستفاده­ترین این وب سایتها و نیز میزان همکاری آنها با یکدیگر است. یکی از مهم­ترین شیوه­هایی که از طریق آن می­توان معتبرترین وب سایتهای وزراتخانه ها را شناسایی، دسته­بندی و رتبه­بندی کرد و به میزان رؤیت آنها دست یافت، روش وب­سنجی است. یافته های به دست آمده نشان داد وب سایتهای وزارت تعاون با 282، وزارت علوم تحقیقات و فناوری با 126 و وب سایت وزارت صنایع و معادن با 109 پیوند دریافتی بالاترین میزان پیوند دریافتی را داشته و در نتیجه بالاترین میزان رؤیت را به خود اختصاص داده اند.وب سایتهای وزارت دادگستری با 45200 صفحه وب، وزارت کشور با 31600 صفحه وب و وزارت صنایع با 23200 صفحه وب، دارای بالاترین حجم صفحات وب میباشد. وب سایت وزارت دفاع با عامل تأثیرگذاری تجدید نظر شده، برابر با 27/0، وزارت تعاون با 08/0 و وزارت مسکن با 06/0، دارای بالاترین فراوانی می­باشند نتایج حاصل از تحلیل داده­ها نشان داد وب سایتهای وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران، میزان رؤیت و عامل تأثیرگذار بسیار پایینی دارند. برخی از دلایل این امر شاید بتوان به این اشاره کرد که این وب سایتها فقط برای کاربران فارسی زبان طراحی شده اند و فاقد نسخه انگلیسی می­باشند. از دلایل دیگر می­توان به عدم اطلاع رسانی مناسب و آگاه کردن کاربران از خدمات ارائه شده توسط این وب سایتها، اشاره داشت.

امروزه نشریات لاتین یکی از منابع مهم و ضروری در کتابخانه های دانشگاهی محسوب می شوند. بالا رفتن قیمت نشریات و افزایش تعداد مجله های منتشر شده، ارائه ی تمام اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران را برای کتابخانه ها دشوار ساخته است. از این رو ضرورت وجود معیاری برای انتخاب مجله های برتر بیش از پیش احساس می شود. با استفاده از نمایه های استنادی علوم و گزارش استنادی مجله ها می توان پراستنادترین مجله های مرتبط با یک حوزه ی علمی را شناسایی و از آنها در سیاست گذاری برای مجموعه سازی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی استفاده نمود. از این رو مطالعات تحلیل استنادی به دلیل کاربردهای جالب آن در تحلیل انتشارات ادواری مورد توجه متخصصان انتخاب منابع اطلاعاتی هستند. فهرست های رتبه بندی شده ی نشریات که از این طریق به دست می آیند، منبع مناسبی برای انتخاب مجله ها به شمار می آیند و در بسیاری از کتابخانه ها به کار گرفته میشوند. مقاله ی حاضر سعی دارد ضمن معرفی تحلیل استنادی و کاربردهای آن و انواع نمایه های استنادی، کتابداران و دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی را با کاربرد و نقش گزارش استنادی مجله ها در انتخاب نشریات لاتین در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی آشنا سازد.

هدف: کتاب های گویا در صنعت نشر دارای جایگاه ویژه ای هستند و ناشران زیادی در سراسر دنیا با روش و معیارهای مختلفی اقدام به تولید آنها می نمایند. هدف این پژوهش شناخت و معرفی مهمترین معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا از دیدگاه تولیدکنندگان است. روش: در این پژوهش به تحلیل محتوای کیفی مصاحبه هفت نفر از تولیدکنندگان کتاب های گویا در شهر تهران پرداخته شده است که به شکل هدفمند انتخاب و مورد مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. پس از تحلیل داده ها، کدهای اولیه استخراج شد و در چند مرحله مورد بازبینی بررسی و طبقه بندی قرار گرفت و در نهایت چهار مقوله اصلی و 21 مقوله فرعی به دست آمد. یافته ها: یافته های این مطالعه مؤید این مطلب است که مهمترین معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا از دیدگاه تولیدکنندگان در چهار مقوله اصلی محتوا، ارائه، فنی، و سایر قرار می گیرند که در مجموع دارای 21 مقوله فرعی مخاطب، انگیزه استفاده، معیار انتخاب، موضوع، حق مؤلف، ویرایش، سخت افزار، نرم افزار، نیروی انسانی، ویژگی و کیفیت فایل صوتی، قالب انتشار، توزیع، روایت، موسیقی، تقطیع و نام گذاری، جستجوپذیری، ارائه اطلاعات کتابشناختی، مزیت، کاستی، علل رواج، و مشکلات تولید هستند. اصالت/ارزش: این تحقیق برای اولین بار معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا را از دیدگاه تولیدکنندگان مشخص نمود. مشارکت کنندگان مصادیقی از این معیارها را عرضه نمودند که توجه به آنها در تولید کتاب های گویا می تواند موجب افزایش کیفیت تولیدات شود.

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان کاربست مؤلفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهرهای اصفهان و کرمان است. روش شناسی : در این پژوهش از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شده است . جامعه آماری پژوهش، شامل 225 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه های شهرهای اصفهان و کرمان است، که 134 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند . داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، که میزان به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاه های شهرهای اصفهان و کرمان در حد متوسط می باشد، همچنین وضعیت به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمان نسبت به کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان تفاوت معنی داری ندارند، ولی وضعیت به کارگیری مولفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمان نسبت به کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بهتر است.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی شهر شیراز و تعیین بهترین مکان برای احداث کتابخانه های عمومی این شهر می باشد. روش: به منظور ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی، دادههای توصیفی با استفاده از مطالعه، مشاهده، مصاحبه جمع آوری شد و دادههای مکانی با استفاده از نقشهها گردآوری گردید. سپس دادههای گردآوری شده در محیط نرمافزار سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد و پایگاه داده مکانی تشکیل شد. با استفاده از تلفیق لایه ها، نخست توزیع فضایی کتابخانه های موجود ارزیابی و سپس الگوهایی جهت استقرار کتابخانه های عمومی در شهر شیراز طراحی شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که کتابخانههای عمومی شهر شیراز به لحاظ نحوه توزیع در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و توزیع کتابخانه ها در شهر شیراز به صورت اتفاقی صورت گرفته است. همچنین الگوهایی جهت استقرار کتابخانههای عمومی شهر شیراز در سطح محله، ناحیه، منطقه و مرکزی ارائه شد. اصالت/ارزش: از معیارهای رشد و توسعه فرهنگی در هر جامعه میزان استفاده از کتابخانهها به خصوص کتابخانههای عمومی است و استفاده از کتابخانههای عمومی نیز در گرو سهولت دسترسی به آنهاست. با توجه به رشد و توسعه جمعیت، مسئله دسترسی چالش برانگیزتر شده و لزوم اهمیت مکانیابی برای کتابخانههای عمومی را آشکارتر میکند.