درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات ایران در دوران انقلاب مشروطیت کاملأ تحت تأثیر تحولات اجتماعى، سیاسى و فرهنگى است. این تحولات به نوبه خود ریشه در رفت و آمد نخبگان سیاسى و فکرى جامعه ایران به غرب از قبیل سیاحان، بازرگانان، دیپلمات ها، دانشجویان و از سوى دیگر آمد و شد اتباع مغرب زمین به ایران به ویژه در ساحت ایران شناس و یا شرق شناس و بازرگان و نیروى متخصص است. ویزگى مهم ادبیات دوره مشروطه استفاده از زبان محاوره اى و ساده براى ارتباط فکرى با توده هاى مردم بود. نثرگذشته همان نثر منشیانه و دربارى است که کاربرد آن در میان خواص بود.

"این مقاله، یکی از صور خیال شاعرانه، یعنی تشبیه تفضیل را، در شعر عماد فقیه کرمانی، بررسی می‏کند؛در آغاز، به جایگاه و ارزش تشبیه، در نقد بلاغی می‏پردازد، آن‏گاه به شیوه‏های نوسازی تشبیه اشاره می‏کند و یکی از مهمترین آن‏ها را، تفضیل می‏داند.تشبیه تفضیل در شعر عماد، از لحاظ کمّی، با سه تن از شاعران سبک خراسانی مقایسه می‏شود؛به ویژگی‏های تشبیه افزونی تشبیه تفضیل در بیت‏هایی که به صامت«ت»ختم می‏شود، گزاره دیگر بررسی مقاله است.همه این بررسی‏ها با انتخاب نمونه‏ای 10 و 20 درصدی از شعر عماد تحقق می‏یابد.سخن آخر آن‏که افزونی و شماره گسترده تشبیه تفضیل در شعر عماد، به عنوان شاعری در محدوده سبک عراقی، می‏تواند یکی از ویژگی‏های سبکی شعر عماد فقیه را، از دیدگاه صور خیال شاعرانه رقم زند. "

"سفر همواره مضمونی بسیار رایج و پر کاربرد در آثار منظوم و منثور ادبی بوده است. با رواج تصوف، صوفیان برای تهذیب مریدان، آنان را به سفرهایی طولانی وادار می کردند، اما به مرور این اندیشه مطرح شد که سفر باطنی یا در اصطلاح سیر انفس در تحقق کمال و تهذیب نفس بسیار موثرتر واقع می گردد، از این رو غالبا در صورت عدم امکان سیرالنفس، سیر آفاق مطلوب محسوب می شد. با ورود تصوف به شعر، بسیاری از اندیشه ها و تعالیم صوفیان وارد حوزه ی شعر شد... "

ژوکوفسکی، والنتین، اشعار عامیانه ایران (در عصر قاجار)، [ترجمه میرباقر مظفرزاده]، به اهتمام و تصحیح و توضیح عبدالحسین نوایی، انتشارات اساطیر، تهران ????، ??? صفحه. تحول موضوع و معنا در شعر معاصر رساله دکتری محمد ناصر دانشجوی پاکستانی است که، در آن، به بررسی تحول صورت و معنا در شعر معاصر پرداخته شده است. بر این قرار، در عنوان کتاب، به جای موضوع می بایست صورت آمده باشد. مولف پس از مطالعه این تحول، به شاعران معاصر می پردازد و اشعار آنان را در دو مبحث جداگانه صورت و معنا تحلیل می کند. پرداختن به دو مقوله جداگانه صورت و معنا در شعر شاعران معاصر، به مبحث نظم خاصی بخشیده است. نویسنده کوشیده است، با تفکیک این دو، در هر بخش، مطالب مربوط به آن را گروه بندی کند. مثلا، در مبحث صورت، مطالبی از قبیل زبان، وزن، قافیه، قالبهای شعری، تصویرها و صنایع درج شده است. با نظم خاصی که نویسنده برقرار کرده، خواننده می تواند فراز و نشیب های شعر شاعران را، فارغ از آشفتگی ذهنی، پی گیرد. کتاب شامل هشت فصل است. در فصل های اول تا چهارم تحول صورت و معنا در شعر دوره مشروطه بررسی شده است. فصلهای پنجم تا هشتم به بررسی تحول صورت و معنا در اشعار نیما، اخوان ثالث، فروغ و سپهری اختصاص یافته است. در چهار فصل اول، در چند مورد، بحث تا سال 32 و حتی شاعران بعد از انقلاب گسترش داده شده است... پرداختن به دو مقوله جداگانه صورت و معنا در شعر شاعران معاصر، به مبحث نظم خاصی بخشیده است. نویسنده کوشیده است، با تفکیک این دو، در هر بخش، مطالب مربوط به آن را گروه بندی کند. مثلا، در مبحث صورت، مطالبی از قبیل زبان، وزن، قافیه، قالبهای شعری، تصویرها و صنایع درج شده است. با نظم خاصی که نویسنده برقرار کرده، خواننده می تواند فراز و نشیب های شعر شاعران را، فارغ از آشفتگی ذهنی، پی گیرد. کتاب شامل هشت فصل است. در فصل های اول تا چهارم تحول صورت و معنا در شعر دوره مشروطه بررسی شده است. فصلهای پنجم تا هشتم به بررسی تحول صورت و معنا در اشعار نیما، اخوان ثالث، فروغ و سپهری اختصاص یافته است. در چهار فصل اول، در چند مورد، بحث تا سال 32 و حتی شاعران بعد از انقلاب گسترش داده شده است...

پیوند شعر اخوان با زبان و ادب کهنسال فارسی و استفاده از واژه ها و ترکیبات و عبارات آن زبان که به صورت متنوع و پراکنده در اشعار او مشهود است، یکی از تمهیدات شاعرانه او است که به زبانش شکل و نمایی حماسی و با صلابت بخشیده است. این تمهید که یکی از شیوه های آشنایی زدایی با عناصر گذشته (آرکاییک) زبان و معروف به باستان گرایی یا کهن گرایی است، از ویژگی های مهم شعر اخوان است. در مقاله حاضر در محدوده واژگان به بررسی و توصیف عناصری از اشعار اخوان می پردازیم که رنگ و بوی کهن دارد و موجب برجستگی زبان شعر او شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که کهن گرایی واژگانی اخوان به دو بخش عمده قابل تقسیم است: بخش اول مربوط به واژگانی است که امروزه کاربرد ندارد یا به ندرت به کار می رود و شامل واژگان عام، اصطلاحات اساطیری و اصطلاحات مربوط به علوم و فنون مختلف از قبیل اصطلاحات علم طب، موسیقی و غیره است. بخش دوم واژگانی است که به شیوه کهن تغییرات آوایی همچون تخفیف، تشدید، ابدال و قلب در آنها ایجاد شده است.