درخت حوزه‌های تخصصی

بهبود بهره وری به عنوان یکی از کارآمدترین روش های افزایش نرخ رشد اقتصادی مورد توجه بیشتر برنامه ریزان و سیاست گذاران در کشورهای مختلف بوده است و در این خصوص سرمایه گذاری زیادی کرده اند. در مقاله حاضر، اثر سرمایه انسانی، درجه باز بودن تجاری و تورم روی بهره وری کل عوامل تولید در ایران طی سال های 1355-1391 بررسی شده است. ابتدا بهره وری کل عوامل تولید با استفاده از شاخص مالم کوئیست محاسبه شده، سپس اثر عوامل مؤثر بر بهره وری کل عوامل تولید با استفاده از روش هم انباشتگی جوهانسون-جوسیلیوس مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که سرمایه انسانی اثر مثبتی روی بهره وری دارد. همچنین نتایج حاکی است که درجه باز بودن تجاری اثر مثبت و تورم اثر منفی بر بهره وری دارد.

ادعاها و در پی آن اختلافات به ویژگی های ذاتی در صنعت ساخت تبدیل شده اند که بسیاری از ذینفعان پروژه ها، آن را از مخرب ترین اتفاقات این صنعت می دانند. در بیشتر پروژه ها با سیستم های مختلف انجام پروژه، امکان بروز ادعاهایی از سوی طرفین، به خصوص پیمانکاران وجود دارد. اگرچه در هیچ پروژه ای نمی توان احتمال بروز این ادعاها را از میان برد، اما می توان با شناسایی علل و منشأ اصلی بروز ادعاها، تا حد زیادی از وقوع آنها در پروژه جلوگیری کرد. در همین راستا محققان این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان مرتبط و نیز بررسی اسناد مربوط به آن، داده های مرتبط با این زمینه را جمع آوری کرده اند که نتیجه آن یافتن 400 مورد مرتبط با ایجاد ادعا در پروژه های طرح و ساخت غیرصنعتی می باشد. به این ترتیب بعد از مقایسه و تجزیه و تحلیل این موارد به وسیله محققان، مدل بسته ادعا توسعه پیدا کرد که نشان دهنده مدل چهار بخشی از ادعاهاست که در ادامه تحقیق، عوامل مرتبط با هر کدام از آن چهار بخش شناسایی شدند. بخش اول شامل 48 منشأ بروز ادعا، بخش دوم شامل 43 علل ایجاد ادعا، بخش سوم شامل 4 نوع ادعا و بخش چهارم شامل 6 نوع خواسته ادعا می باشند. سپس این چهار بخش مدل بسته ادعا به کمک پرسشنامه میان خبرگان این زمینه توزیع گردید و بر اساس آن مهم ترین موارد هر بخش مشخص شد. درک این وقایع برای پیش بینی ادعاهای آینده و برای به حداقل رساندن تأثیر آنها در پروژه های مشابه آتی مفید می باشد.

امروز آلودگی محیط زیست به واسطه افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش فعالیتهای صنعتی و کاهش روز افزون ظرفیت منابع پذیرنده به پسماندهای صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در میان صنایع مختلف سالانه حدود 700،000 متر مکعب پساب از کارخانه زغالشویی زیر آب علاوه بر تلفات بالغ بر 4000 تن زغال به صورت نرمه به محیط زیست تخلیه می گردد. بررسیهای نیمه صنعتی بر مبنای نتایج حاصل از مقیاس آزمایشگانی با استفاده محزن 200لیتری بازیابی عملیات را تا 88 در صد نشان می دهد که تقریباض با نتایج حاصل از مرحله آزمایشگاهی منطبق است. مطالعات انجام شده در مقیاس آزمایشگاهی نشان می دهد که نه تنها می توان به روش تجمع سازی از جمله فلوکولاسیون، کواگولاسیون و یا فلوکولاسیون انتخابی به نتایج قابل توجهی دست یافت، بلکه بتوان آب با کیفیت مطلوب را به چرخه کارخانه وارد ساخت. مطالعات نیمه صنعتی نیز با استفاده از روش فلوکولاسیون به عنوان روشی برتر جهت ارزیابی نرمه و فوق نرمه بسیار موفق بوده و منطبق بر نتایج به دست آمده در سطح جهانی می باشد. همچنین مطالعات مقدماتی اقتصادی نیز نشان می دهد که با چنین روشی می توان سالانه حدود 45000 تن نرمه زغال را بازیابی نمود که ارزشی معادل 314،580،000 ریال خواهد داشت.

مدیریت ریسک پروژه یک جزء حیاتی از مدیریت پروژه به عنوان یک ریسک محسوب می شود که اگر به خوبی مدیریت نشود ممکن است به شکست پروژه منجر شود. در این راستا، هدف این پژوهش طبقه بندی ریسک های کلیدی پروژه های ساختمانی ایرانی توسط مدل سازی معادلات ساختاری بوده است. برای این کار پس از بررسی ادبیات نظری پژوهش 28 شاخص برای ارزیابی ریسک پروژه های ساختمانی شناسایی شدند. سپس پرسشنامه ای بین خبرگان موجود در صنعت ساخت وساز توزیع گردید و بر اساس 239 پرسشنامه به دست آمده مدل مفهومی ریسک پروژه های ساختمانی با روش تحلیل عاملی تأییدی برآورد شد و شاخص های ریسک پروژه در پنج گروه محیط، کیفیت، هزینه، زمان و ایمنی عامل بندی شدند. نتایج نشان دادند که اولویت ابعاد «ریسک پروژه های ساختمانی» به ترتیب «ریسک های مرتبط با زمان»؛ «ریسک های مرتبط با هزینه»؛ «ریسک های مرتبط با کیفیت»؛ «ریسک های مرتبط با محیط»؛ و «ریسک های مرتبط با ایمنی» است. نتایج پژوهش مدلی جامع برای ریسک پروژه های ساختمانی ارائه کرده است که می تواند مورداستفاده مدیران پروژه و پژوهشگران قرار گیرد.

رشد و توسعه اقتصادی کشورهای جهان از طریق استفاده از الگوهای مختلف توسعه اقتصادی دنبال می شود. جهت گیری این الگوها در کشورها پیشرفته ، غالباً بخش صنعت است ، اگرچه این کشورها در بخش کشاورزی نیز مستقل هستند اما اساس توسعه اقتصادی خود را بخش صنعت قرار داده اند. در کشورهای جهان سوم از جمله ایران ، الگوهای رشد و تسعه اقتصادی به صورت مشترک هم در بخش کشاورزی و هم در بخش صنعت دنبال می شود . اگرچه هر از چندگاهی اولویتهای بخش کشاورزی و بخش صنعت جایگزین یکدیگر می شوند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران رسیدن به استقلال صنعتی به عنوان یک هدف ملی بیشتر مورد توجه قرار گرفت و نتیجه این توجه به بخش صنعت ، صدور بیش از 20000 موافقت اصولی احداث صنایع کوچک و متوسط است . با شروع جنگ تحمیلی و بروز مشکلات برای ادامه فعالیت واحدهای صنعتی بزرگ تولیدی ، که به لحاظ تکنولوژی تا اندازه زیادی به خارج از کشور وابسته بودند ، با مشکل روبرو شد و این وضعیت ، زمینه را برای توجه بیشتر به صنایع کوچک و با تکنولوژی ساده فراهم آورد. این روند تا قبل از پایان جنگ تحمیلی ادامه داشت اما پس از اتمام جنگ و عادی شدن وضعیت اقتصادی ، واحدهای صنعتی بزرگ ، بهره برداری از ظرفیتهای خالی خود را از سر گرفتند و همین امر موجب بروز مشکل رقابت قیمت برای واحد های صنعتی کوچک شده است . در این تحقیق تلاش شده است ضمن بررسی دقیق مشکل اشاره شده ، راه حل مناسبی ارائه شود.

طبیعت پیچیده مسائل منابع آب، نیازمند روش هایی است که رویکردهای مختلف مدیریتی را در یک قالب بهم پیوسته گردآوری نماید. در این میان برای مدیریت همه جانبه در چنین مسائلی، روش های تصمیم گیری چند شاخصه، جایگاه ویژه ایی پیدا کرده است. منطقه سیستان به دلیل نیازهای روز افزون آب در بخش های مختلف، خشکسالی های پی در پی و ورشکستگی آبی، در وضعیت بحرانی قرار گرفته است که مدیریتی یکپارچه را در این باره می طلبد. لذا در مطالعه حاضر از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی جهت تعیین اولویت منابع آب منطقه سیستان با رویکردهای مدیریتیِ اقتصادی، اجتماعی، فنی و زیست محیطی در سال آبی 94-1393 استفاده گردیده است. طبق نتایج بر اساس سه رویکرد اقتصادی، اجتماعی و فنی، بخش کشاورزی با بیشترین وزن، در اولویت اول قرار گرفت. وزن بخش کشاورزی در رویکردهای مذکور به ترتیب 851/0، 710/0 و 789/0 بدست آمد. در رویکرد زیست محیطی، بخش محیط زیست (تالاب هامون) به عنوان گزینه برتر با وزن 603/0 و بخش کشاورزی و شرب به ترتیب با وزن 364/0 و 033/0 در اولویت دوم و سوم قرار گرفتند. از اینرو پیشنهاد می گردد، با توجه به وضعیت معیشتی مردم سیستان و در اولویت قرار گرفتن بخش کشاورزی در 3 رویکرد مدیریتی (خصوصاً اقتصادی) مسئولان و دولتمردان بخش آب توجه ویژه ای به این بخش داشته باشند.

در این مقاله تلاش شده است که ضمن شناخت ساختار درونی و بیرونی بودجه در سازمانهای دولتی کشور ، مدل برنامه ریزی هزینه تحت رویکرد قطعی و فازی طراحی شود. نتایج نشان می دهد که مدل ریاضی برنامه ریزی هزینه در جامعه تحقیق یک مدل آرمانی (GP) می باشد. همچنین برای بالا بردن اعتبار نتایج مدل از منطق فازی برای اندازه گیری "ابهام و نادقیقی" داده های هزینه استفاده شده است . مدل حاصل از منطق فازی برای برنامه ریزی هزینه در سازمانهای دولتی کشور یک مدل GBMF است. بدینسان با مطرح کردن "بوجه فازی " پاسخی برای سوالات زیر که از دیرباز برای برنامه ریزان مالی بدون پاسخ مانده بود ، حاصل شده است : 1- چگونه می توان "ابهام " ناشی از داده های مورد تحلیل را در برنامه ریزی هزینه اندازه گیری کمی کرد؟ 2- چگونه می توا ن تاثیر "متغییرهای مداخله گر و غیر قابل کنترل درون زا و برون زا " را در بودجه پیش بینی شده ، اندازه گیری کمی کرد؟ 3- چگونه می توان "معانی زبان طبیعی" را در برنامه ریزی هزینه دخالت داد ، به طوری که بیانگر احساسات تصمیم گیران باشد؟

انتقال و جذب تکنولوژی در جهان سوم، مقوله پیچیده ای است که هم از نظر علمی و هم از جنبه ابعاد فرهنگی، سیاسی و اقتصادی سالهاست نه فقط کشورهای در حال توسعه، بلکه بسیاری از مجامع پژوهشی غرب و سازمانهای بین المللی را به خود مشغول داشته است. در این تحقیق به بررسی میزان موفقیت انتقال تکنولوژی صنایع کمپرسور اسکرو در شرکتهای ایرانی پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش براساس هدف، از نوع کاربردی، اما براساس روش انجام تحقیق، از نوع توصیفی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی سوالات پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید تعیین شده است. از آلفای کرونباخ جهت سنجش پایایی سوالات استفاده شده که برابر با 0/81 می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر، مدیران شرکتهای که در زمینه کمپرسور اسکرو در ایران انتقال تکنولوژی انجام داده اند که حدوداً 20 شرکت می باشد. از فنون آمار توصیفی شامل جدول فراوانی و آمار استنباطی شامل میانگین، انحراف معیار، آزمون آنالیز واریانس و گروه بندی دانکن به تجزیه و تحلیل استنباطی و بررسی سوالات تحقیق پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهند که9/78 درصد از افراد تاثیر نقش مدیریت و شرایط اقتصادی کشور، 89/57 درصد از افراد تاثیر شرایط محیطی کشور، 73 درصد از افراد تاثیر نقش منابع انسانی(نیروی متخصص و کارکنان فنی)، 21/84 درصد از افراد اهمیت نقش تحقیق و توسعه را در موفقیت و یا عدم موفقیت انتقال تکنولوژی را در حد زیاد بیان نموده اند. میانگین عامل مدیریت 1/4 ، عامل تحقیق و توسعه 4 ، عامل شرایط محیطی 7/3 ، عامل شرایط اقتصادی 8/3 و عامل منابع انسانی 2/4 به دست آمد.آنالیز واریانس ANOVA نشان داد که بین عوامل موثر بر موفقیت انتقال تکنولوژی در صنعت کمپرسور اسکرو در ایران تفاوت معناداری وجود دارد. بطوریکه گروه بندی دانکن عوامل مدیریت ، تحقیق و توسعه و منابع انسانی تاثیر بیشتر و معناداری نسبت به عوامل شرایط محیطی و اقتصادی دارند.

تحقیق حاضر به مطالعه و بررسی زنجیره تامین تاب آور شرکت ایران خودرو می پردازد. هدف این تحقیق تعیین استراتژی هایی است که بتواند از وقوع توقفات در خطوط تولید ایران خودرو جلوگیری کرده و یا در صورت توقف، با کمترین زمان ممکن به حالت قبل از شکست یا مطلوب تر از آن بازیابی شود. بعلاوه این تحقیق درصدد است تا مدل جامعی از تاب آوری در زنجیره تامین ایران خودرو معرفی نماید. در این تحقیق کلیه حالات شکست که پتانسیل توقف خطوط تولید ایران خودرو را دارد (12 حالت شکست) از طریق ادبیات تحقیق و نظرات خبرگان شناسایی شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران و کارشناسان واحدهای لجستیک، برنامه ریزی و بازرگانی شرکت ساپکو می باشد. در این تحقیق از تکنیک FMEA برای تعیین استراتژی های تاب آوری در زنجیره تامین قبل از بروز شکست و تکنیک جدید FAAO برای تعیین استراتژی های تاب آوری زنجیره تامین بعد از وقوع شکست استفاده شده است. همچنین با رویکرد مدل معادلات ساختاری و نرم افزار آموس مدل تاب آوری مورد تایید قرار گرفت. خبرگان از طریق تکنیک FMEA چهار حالت شکست که دارای بیشترین نمره اولویت ریسک (RPN) بوده اند را انتخاب و تعداد 21 استراتژی برای تاب آور ساختن زنجیره تامین ایران خودرو برای مقابله با این حالات شکست معرفی کردند. بعلاوه از طریق تکنیک FAAO نیز تعداد 6 استراتژی جهت تاب آور ساختن زنجیره تامین نسبت به شکست تعیین شد

در این پژوهش، برنامه ریزی تولید ادغامی چند کارخانه ای برای تولید محصولات فاسد شدنی مانند هدیه های سال نو، تقویم ها و سررسید ها با استفاده از سیاست تعویق در شرایط عدم قطعیت، تعیین می شود. فرایند تولید این محصولات با اعمال مفهوم تعویق، به دو مرحله ی تولید محصول نهایی و نیمه ساخته تقسیم می گردد. بنابراین سه فعالیت تولیدی شامل تولید مستقیم، تولید محصول نیمه ساخته و مونتاژ نهایی وجود دارد. همچنین، یک مدل بهینه سازی استوار جهت حل برنامه ریزی تولید ادغامی این محصولات، گسترش داده می شود. مجموعه ای از داده های واقعی شرکت تولید کننده انواع سالنامه در تهران به نام شرکت "" سالنامه نیک"" جهت اعتبار سنجی و نشان دادن کارایی مدل، مورد استفاده قرار می گیرند. نتایج محاسباتی، به خوبی نشان می دهند که مدل این مقاله می تواند برای مسائل واقعی برنامه ریزی تولید ادغامی کارخانه های تولیدی مشابه در شرایط عدم قطعیت پارامترها، کاربرد مناسبی داشته باشد.

تصمیم گیری برای استفاده کارا از نیروی انسانی، تجهیزات و دیگر منابع سازمانی برای هر مدیری، امری ضروری است . از این رو، مدیر همیشه در صدد است تا بیشترین بهره وری را از امکانات و منابع خود برای دستیابی به هدفهای از پیش تعیین شده، محقق سازد. شبیه سازی (Simulation)می تواند به عنوان یکی از تکنیکهای موَثر و پرقدرت مدیران امروزی مورد استفاده قرار گیرد. شبیه سازی تقلیدی از عملکرد یا سیستم واقعی با گذشت زمان است که گذشته از اینکه با دست یا به وسیله کامپیوتر انجام می شود، به ایجاد ساخت تاریخچه سیستم و بررسی آن به منظور دستیابی به نتیجه گیری هایی در مورد عملکرد سیستم واقعی مربوط می شود. تکنولوژی و نرم افزارهای شبیه سازی یکی از قدرتمندترین روشها و ابزارهای در خدمت مدیران، مهندسان صنایع، تحلیل گران سیستمها و ... که آنها را قادر می سازد پیش از اتخاذ هر تصمیمی در مورد هر سیستم تولیدی یا خدماتی در دست پیاده سازی و یا در حال کار را شبیه سازی کرده،بررسی های لازم آماری را در تمامی ابعاد آن، برای تصمیم گیری بهتر و با هدف کاهش هزینه و افزایش سود یا راندمان به‏ عمل آورند.