درخت حوزه‌های تخصصی

توسعه در حوزه های اجتماعی، از جمله دغدغه های پیشروی هر جامعه ای است که توجه بسیاری از صاحب نظران و محققان را به خود معطوف کرده است. در عصر اطلاعات با وجودی که فناوری های اطلاعات و ارتباطات، لایه های مختلف جوامع را در هم نوردیده و تأثیرات شگرفی بر آنها داشته، متأسفانه پژوهش های اندکی با دیدی کلان نگر به مطالعه این تأثیرات پرداخته اند. بدین منظور پژوهش حاضر در تلاش است تا به شناسایی و تبیین تأثیرات گسترش و نفوذ فناوری های اطلاعات و ارتباطات بر توسعه اجتماعی جوامع بپردازد. مقاله پیش رو، بخشی از یک پژوهش کیفی با رویکرد داده بنیاد (گراندد تئوری) است که در آن تعداد هجده نفر از صاحب نظران حوزه های سیاست گذاری عمومی، فناوری اطلاعات و علوم اجتماعی از طریق روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده و در مطالعه شرکت کرده اند. داده های پژوهش به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده و همچنین از روش مقایسه ای مداوم استراوس و کوربین برای تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که گسترش و نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع از طریق تأثیرگذاری بر سطح انتظارات عمومی و یاری رساندن به شهروندان برای کسب شایستگی و تسهیل در ایجاد تغییر و تحول در نظام اجتماعی جوامع، بر فرآیند توسعه اجتماعی جوامع تأثیرگذار است که مشروح هر یک از آنها در این نوشتار تبیین شده است.

با پیدایش بانکداری اینترنتی، نسل جدیدی از مشتریان پا به عرصه گذاشتند. بانک ها نیز به منظور دست یابی به سهم بیشتری از سود بازار رقابتی، می بایستی نسبت به جذب هر چه بیشتر این نسل مشتریان و وفاداری آنها، اقدام کنند و بانک تجارت نیز از این مقوله جدا نیست. از این رو، پژوهش پیش رو به شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر وفاداری الکترونیکی مشتریان بانک تجارت در شهر تهران پرداخته است. این مطالعه، پژوهشی توصیفی به روش همبستگی بوده که پژوهشی کاربردی نیز شمرده می شود. از نظر زمان، پژوهشی مقطعی، از نظر مکان محدود به شهر تهران و از نظر نوع داده ها، کمّی است. در این نوشتار، روش پژوهش برپایه ی شش متغیر، کیفیت تارنما، اعتماد، کیفیت خدمات، ارزش ارائه شده، رضایتمندی و ویژگی خرید، مورد بررسی و آزمون قرار گرفته و میزان تأثیر هر یک بر وفاداری الکترونیکی تحلیل شد. جامعه ی آماری آن، همه ی مشتریان الکترونیکی بانک تجارت در شهر تهران و نمونه ی آماری براساس فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده، 278 نفر انتخاب شدند. نتایج پژوهش بر تأثیر مستقیم و مثبت همه ی متغیرهای مدل بر وفاداری الکترونیکی تأکید داشته و رتبه بندی تأثیر این متغیرها به ترتیب اولویت، کیفیت خدمات، ویژگی خرید، کیفیت تارنما، سطح اعتماد، ارزش ارائه شده و رضایتمندی است.

هوشمندی بازار به عنوان ساختاری پویا و متعامل از افراد، تجهیزات و رویه ها به گردآوری و مرتب سازی اطلاعات مرتبط و بهنگام از محیط بیرونی پرداخته و نیازهای کاربران را در تمام سطوح سازمانی تامین می کند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی، گردآوری و طبقه بندی کارکردهای هوشمندی بازار، به دنبال ایجاد مبنایی برای سنجش میزان تکامل سیستم هوشمندی بازار در سازمان ها می باشد. در این راستا با بررسی منابع ثانویه در زمینه ی سیستم های هوشمندی بازار، 44 شاخص شناسایی، تلخیص و در قالب 13 کارکرد تلفیق شد و با انجام تحلیل عاملی تاییدی وجود سه عامل میان کارکردها مورد تایید قرار گرفت. عوامل شناسایی شده با عناوین شناختی- اطلاعاتی، ارتباطی و اجرایی بیان شد و با استفاده از آزمون فریدمن اولویت آن ها تعیین گردید. در آخر با بهره جستن از کارکردهای طبقه بندی شده، سیستم هوشمندی بازار شرکت ساپکو از طریق ترسیم نمودار عنکبوتی مورد تحلیل قرار گرفت.

موج گسترش استفاده از سیستم های اطلاعاتی، به ویژه نرم افزارهای آماده، در تسهیل امور و مدیریت فرآیندهای سازمانی، لزوم وجود استانداردهایی برای تولید این نرم افزارها و به خصوص، شناسایی عوامل مؤثر در انتخاب این نرم افزارها از دید مشتریان، آن را برجسته تر کرده است. پژوهش پیش رو با رویکردی ترکیبی، ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم خرید محصولات جدید نرم افزاری، به طبقه بندی و اولویت بندی آنها پرداخته است. مصاحبه های عمیقی با ده نفر از مشتریان شرکت همکاران سیستم که احتمال می رفت در آینده قصد خرید نرم افزار جدید را داشته باشند، انجام گرفت و تحلیل محتوای این مصاحبه ها، درنهایت شاخص هایی را در پنج دسته آشکار کرد که مبنای طراحی پرسش نامه در مرحله ی کمّی شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی پیمایشی است. نمونه ای 177 نفری از مشتریان شرکت همکاران سیستم برای مطالعه ی کمّی انتخاب شدند. آزمون کروسکال والیس، نرمال بودن جامعه و آزمون میانگین مؤثر بودن همه ی عوامل را تأیید کرد. سپس شاخص ها با آزمون فریدمن اولویت بندی شدند که عبارتند از: عوامل درون سازمانی خریدار، ویژگی محصول، عوامل مرتبط با سازمان فروشنده، عوامل مرتبط با فرآیند و ترفیع فروش، عوامل محیطی و بازار.

دستیابی به نوآوری های مستمر مستلزم ایجاد نوآوری به گونه ای نظام مند می باشد. این امر مستلزم شناسایی ماهیت فرآیندها و چگونگی پیدایش سازوکارهای سیستم های نوآوری است. پژوهش حاضر با درک اهمیت و نقش سیستم های نوآوری فناورانه در توسعه فناوری و با توجه به کمبود مطالعات پیشین در حوزه شناسایی عوامل تاثیر گذار بر پیدایش این گونه سیستم ها، در پی مفهوم سازی و پاسخ به این سئوال می باشد که «عوامل موثر بر فرآیند شکل گیری سیستم های نوآوری فناورانه در ایران چه عواملی هستند و چگونه بر شکل گیری این گونه سیستم ها تاثیر می گذارند؟». روش پژوهش این پژوهش کیفی بوده و با استفاده از شیوه نظریه برخاسته از داده ها انجام شده است. در این پژوهش مصاحبه های عمقی و هدفمند با 9 نفر از خبرگان آشنا به مفاهیم نوآوری فناورانه و سیستم های نوآوری در سه گروه دانشگاهی، سیاست گذار و صنعتگر و به مدد روش گلوله برفی انجام شد. با استفاده از تحلیل مصاحبه ها مشخص شد که پنج گروه از عوامل زمینه ای، محیطی، ساختاری، کارکردی و راهبردی بر شکل گیری سیستم های نوآوری فناورانه در کشور موثرند که در قالب 17 مقوله مجزا دسته بندی شدند. در پایان هم مکانیزم چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر پیدایش سیستم نوآوری فناورانه در کشور در قالب یک مدل تجسمی ارایه شده است.

دولت ها همواره برای نیل به اهداف والای توسعه ای خود از برنامه های توسعه و استراتژی های تدوین سیاست ها استفاده می کنند. در ایران نیز به تبع دیگر کشورهای برنامه های متعددی ارائه شده است که اخیرا نیز سند چشم اندار کشور تدوین شده است. در این سند دانشگاه ها به عنوان کانون توسعه ی علمی و فناوری از جایگاه و وظایف ویژه ای برخوردار هستند. در شرایط حساس کنونی تنها در شرایطی که دانشگاه ها از عملکرد مناسب برخوردار باشند، می توانند رسالت خود را در راستای تحقق اهداف سندچشم انداز به درستی انجام دهند. در این مطالعه با تأکید بر دانشگاه های غیردولتی و با ارائه یک رویکرد جدید سیاست های ارتقاء اثربخشی دانشگاه های غیردولتی براساس استفاده بهینه از منابع شان تدوین و ارائه گردیده است. منابع دانشگاه ها در این مطالعه در سه حیطه ی انسانی، ارتباطی و ساختاری قرار گرفته اند و بر این اساس پرسشنامه ی مشتمل بر 37 پرسش طراحی شده است که تعداد 83 پرسشنامه که توسط کارمندان و اعضای هیأت علمی دانشگاه های غیردولتی کشور عودت داده شدند. در این مطالعه ارتباط متغیرهای تحقیق با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری[1]، مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه تا حد زیادی دیگر نارسائی های دانشگاه های غیردولتی را نیز روشن نموده است که به منظور رفع این مشکلات، پیشنهادهایی برای انجام تحقیقاتی در آینده ارائه گردیده است.

فناوری اطلاعات و رفتار حرفه ای موضوعاتی است که بر بیشتر سازمان های ایرانی تأثیر گذاشته است و اگر چه در مورد هر یک از این دو موضوع، تحقیقاتی گسترده در سراسر دنیا انجام گرفته است، اما تحقیقات تجربی اندکی در مورد ارتباط بین این دو، به ویژه تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی وجود دارد.این تحقیق تأثیرفناوری اطلاعات را بر رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی استانداری تهران، مورد بررسی قرار می دهد. تحقیق حاضر ترکیبی از تحقیق کتابخانه ای و میدانی است. روش پژوهش در این مطالعه روش ""کمی "" با تکنیک ""پیمایشی"" می باشد. همچنین این تحقیق بر حسب هدف در گروه تحقیقات ""کاربردی"" جای می گیرد. لازم به ذکر است در این پژوهش از ابزار پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله از تحقیق، فناوری اطلاعات بر شاخص های مختلف رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی تأثیرات متفاوتی دارد. بدین صورت که بکارگیری فناوری اطلاعات، سطح پاسخگویی ، سطح استقلال اطلاعاتیو سطح ارتباطات خارج از سازمان را افزایش می دهد، ولی بکارگیری فناوری اطلاعات، تأثیر قابل ملاحظه ای بر فعالیت های تحول آفرین ( دگرگون ساز) ندارد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت مدیریت دانش و سنجش ارتباط میان بکارگیری ابزارهای مدیریت دانش با جایگاه رقابتیکسب وکار در قالب یک تحقیق پیمایشی و کاربردی انجامشده است.نگرش به مدیریت دانش، استقرار مدیریت دانش در شرکت ها، چالش های مدیریت دانش و اقدامات و ابزارهای مدیریت دانش، محورهای تشکیل دهندهارزیابی وضعیت مدیریت دانش هستند که به واسطهطرح هشت فرضیه مورد بررسی قرار گرفته اند. جامعه آماری تحقیقشامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در میان صد شرکت برتر ایران می باشد و داده هایتحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. یافته هانشان می دهد علیرغم پذیرش اهمیت و ضرورت مدیریت دانش از سویشرکت هایبرتر کشور، اجرای هدفمند و منسجم برنامه های مدیریت دانش با موفقیتهمراه نبوده و این شرکت هااز حیث زیرساخت های مدیریت دانش، با چالش های انسانی، ساختاری و فناوری مواجه اند. از سوی دیگر،نتایج حاکی از آن است که بکارگیری ابزارهای مدیریت دانش ارتباط مستقیمی با جایگاه رقابتی شرکت ها داشته و پیاده سازی این ابزارهامی تواندبهبود و ارتقای جایگاه رقابتی بنگاه های تجاریرا به همراه داشته باشد.

هدف از این مطالعه، بررسی رابطه آمادگی سازمان برای استقرار مدیریت دانش وعملکرد سازمانی در شرکت توزیع برق استان یزد است. جهت بررسی دقیق تر این موضوع، در این پژوهش از رویکرد مدل تعالی سازمانی، به منظور بررسی این هدف استفاده شده است. بدین ترتیب که از ابعاد توانمندساز این مدل، به منظور بررسی آمادگی سازمان جهت استقرار مدیریت دانش و از ابعاد نتایج این مدل، به منظور تهیه شاخص های عملکرد سازمانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کارکنان حوزه بهره برداری شرکت توزیع برق استان یزد در سال 1390 است که برای محاسبه تعداد نمونه از جدول استاندارد مورگان استفاده شد. برای جمع آوری اطلاعات علاوه بر بهره گیری از منابع کتابخانه ای همچون کتب، مجلات، پایان نامه ها و خبرگان این حوزه، از پرسشنامه 62 گویه ای استفاده شده است. همچنین، برای بررسی روایی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی، برای بررسی رابطه میان هر یک از ابعاد مدیریت دانش وعملکرد سازمانی از ضریب همبستگی پیرسون و برای بررسی قابلیت هر یک از ابعاد مدیریت دانش در پیش بینی عملکرد سازمانی از روش رگرسیون به صورت گام به گام استفاده شده است که تحلیل همه این موارد به کمک نرم افزارSPSS صورت گرفته است. یافته های کلی این پژوهش حاکی از آن بود که تمامی ابعاد میزان آمادگی سازمان برای استقرار مدیریت دانش با عملکرد سازمانی ارتباط مثبت و معنی داری دارند.

آموزش در سازمان ها یکی از راه های توانمندسازی کارکنان می باشد که با توجه به ورود تکنولوژی، رفته رفته به سمت آموزش های الکترونیکی سوق داده شده است. یکی از انتقادهای وارد بر آموزش های سازمانی، غیر مؤثر بودن آنها می باشد که بسیاری معتقدند الکترونیکی شدن آموزش می تواند آن را اثربخش تر نماید. در این تحقیق سعی بر آن است تا تأثیر الکترونیکی شدن آموزش های ضمن خدمت بر عملکرد اقتصادی مدیران شهری از طریق اثربخش شدن آموزش ها مورد بررسی قرار گیرد. جامعه آماری این تحقیق را تمامی مدیران شهرداری مناطق مختلف شهر تهران تشکیل می دهد که از میان آنها تعداد 360 نفر به صورت تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد که پایایی و روایی آن بر اساس روش های استاندارد مورد تأیید قرار گرفته است. فرضیه های این تحقیق نیز از طریق ضریب همبستگی اسپیرمن و معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته و نهایتاً مشخص گردید مزیت های اجرای آموزش الکترونیکی بر اثربخشی آموزش، تأثیرگذار می باشند. اثربخشی آموزش نیز بر عملکرد اقتصادی مدیران تأثیرگذار بوده و آن را بهبود می بخشد.

رشد انفجاری تلفن همراه در دهه اول قرن 21 موجب شد اتحادیه جهانی مخابرات ، فناوری های ارتباطات سیار را پیشران رشد فاوا در جهان نام نهد. ورود این فناوری به کشور همانند هر فناوری نوظهور دیگر موجب تحول در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و دفاعی- امنیتی شده است. تحقیقات انجام شده در حوزه امنیت ملی، به صنعت ارتباطات سیار بصورت مستقیم نپرداخته اند. هدف این مقاله ارائه مدلی ساختاری برای توسعه ارتباطات سیار با رویکرد منافع امنیت ملی است. بدین منظور مساله تحقیق و روش حل مساله با رویکرد سیستمی مشخص شد. سپس خطوط راهنمای تحقیق، یکی پس از دیگری مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از شناسایی عناصر و روابط بین این عناصر، به کمک مدل سازی ساختاری تفسیری، مدل توسعه، که یک گراف جهت دار است، ارائه شده است. عناصر مدل عبارتند از: امنیت ملی، منافع ملی، آینده نگاری، شناخت محیط، رویکرد طراحی حل مساله، تفکر مرزشکنانه، توسعه بر مبنای نظریه منتخب، تنظیم مقررات، نیات راهبردی و اسناد بالادستی و کلان روندها. مدل نهایی در 5 سطح معرف تبدیل نیات راهبردی به برنامه اجرایی با نقش کلان روندهای جهانی است. پیشنهاد لایه بندی سطوح مدل جهت اجرا و اثرگذاری بلندمدت تصمیمات ملی و دستاورهای داخلی بر پیشران های جهانی از سایر دستاوردهای مدل سازی می باشند.

در اقتصاد دانش بنیان امروزی سرمایه های فکری در مقایسه با دارایی های مشهود و فیزیکی ارزش و اهمیت بیشتری یافته اند و به عنوان محرک پیش برنده کلیدی و منبعی مهم برای کسب «مزیت رقابتی پایدار» و بهبود عملکرد سازمانی به کار گرفته می شوند. اجزای مختلف سرمایه های فکری دارای اثرات متقابلی هستند که ایجاد «ارزش» می کنند و موفقیت یک سازمان به توانایی سازمان در مدیریت این منابع کمیاب بستگی دارد. در کنار این تحول، در محیط پویا و رقابتی امروز که سرشار از تغییر و بی ثباتی و آکنده از عدم قطعیت هاست، تنها رویکرد و سیاستی که احتمال کسب موفقیت بیشتری برای سازمان به همراه دارد، تلاش برای معماری آینده است. این تلاش سبب می شود تا مدیران با کسب آمادگی های لازم و تصمیم گیری های مناسب فقط نظاره گر تحولات آینده نباشند. نظر به این ضرورت، آینده پژوهی به شکلی نظام مند به مطالعه آینده می پردازد و ابزاری برای مهندسی هوشمندانه آینده و سیاستگذاری پیش نگر به شمار می آید. این پژوهش نیز تلاشی است که با نگاهی به ادبیات آینده پژوهی، در صدد ارائه الگویی روش مند برای تدوین چشم انداز سرمایه فکری در نظام بانکی است. الگویی از چشم انداز که قابلیت تحلیل تصویر مطلوب در این حوزه را دارا باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نوع پژوهش های کیفی تحلیل محتواست. روش این پژوهش نیز روش چشم انداز است که به شیوه توصیفی/کتابخانه ای (بررسی اسناد و مدارک) و با رویکردی فرا تحلیلی انجام گرفته است. در این مقاله تلاش شده است؛ با توجه به چالش های شناسایی، ارزیابی و گزارشگری سرمایه فکری بانک ها در مقایسه با دارایی های مادی آن ها و ضرورت پیوند برنامه های شناسایی و ارزیابی سرمایه های فکری و دانشی با جهت دهی راهبردی نظام بانکی، چارچوب مفهومی تدوین چشم انداز، شناسایی، سنجش و گزارشگری شاخص های سرمایه فکری و دانشی ارائه شود، تا راهنمای عملی اجرای مدیریت سرمایه فکری در نظام بانکی باشد. در ادامه مدلی شامل سه مرحله و هفت گام اساسی به منظور تدوین چشم انداز، طراحی راهبردها، تعیین شاخص ها و گزارشگری سرمایه های فکری ارائه شده که این الگو به منظور تحلیل دقیق تر و گزارشگری مربوط تر و قابل اتکاتر، از صورت های وضعیت، عملکرد و گزارش روند سرمایه های فکری بهره می جوید.